OGEITA BOSTGARREN IRAKURGAIA

1. Tobias
 

        Munduaren iru milla berreunda irurogeita batgarren urtean Neptali-ko urian Tobias jaio zan. Gurasoak il zitzaiozkan gaztetxoa zala; baña beti gogoan iduki zituen aurtasunean eman izan ziozkaten ikasbide eta erakutsi onak. Israelko errege Jeroboanek egindako urrezko txalak adoratzera besteak zijoazenean, Tobias Jerusalenera zijoan eta Jainko egiazkoari agur onak egiten ziozkan, eta Jaunak agindu guzia kontuz gordetzen zuen.

        Salmanasar Asiriako erregeak israeltarrak katibu eraman zituenean, Tobias ere bere emazte eta seme Tobias gaztearekin eramana izan zan Ninibera, non bere lan onai zerraikien, len bere etxean bezala; eta etzan kutsutzen israeltarrai eragiten zitzaiezten gauza debekatuetan.

        Beren etxeetatik irten ziranean, Salmanasar-ek utzi zien nori bere zezakean ondasuna eramaten, gero zerekin bizi izan zezan. Tobiasek ere egin-alean artu zituen; baña izan oiek, esan diteke beretzat baño besterentzat obeto eraman zituela; bada, zezakean guzia, beartsuetan eta onegiten zabaltzen zuen. Salmanasar-ek, Tobiasen ontasuna ikusirik, bere gogoan artu zuen; esku-erakutsiak egiten ziozkan, eta noranai joateko eta nai zuena egiteko eskua eta baimena eman zion. Eskubide onekin katibutik katibura zebillen, lagunak ikusten, laguntzen eta ondo-esanak ematen.

        Bein batean joan zan Rajes-ko urira, non Gabelo bere erritarra eta aidea topatu zuen, eta esturasun larri batean ikusirik, berekin zituen diru guziak eman ziozkan, bere eskuz egindako agiri baten azpian. Egun aietan Salmanasar ilda, Senakerib sartu zan; baña semea ez aita bezain biotz onekoa katibu zeudenentzat, eta ikusi ere nai etzituena.

        Tobiasek trukaera onekin lengo eskubideak galdu, eta etzeukan bere senide eta lagunai zerekin lagundu: baña, ala ere egunoro zebillen ikusten, eta piskan ere, beartsuai zerbait laguntzen, goseai jaten eman, billosak janzi eta illak lurpetzen zituen. Senakerib erregeak Jerusalen ondoan izan zuen ondamen andiaren ondoren bere etxera igeska joan zanean, katibu asko iltzen zituen, eta Tobiasek oiek lurpetzeko kontu andia zeukan. Senakeribek lanbide au jakin zionean, zuen guzia kendu zion eta agindu zuen il zezatela. Orduan Tobias bere emazte eta semearekin, asko nai ziotenetatik baten etxean ezkutatu zan, eta gorde zan alik eta Senakerib, berrogeita bostgarren egunean, bere semeak il zuten arteraño.

        Il-berri onekin Tobias bere ezkuta-lekutik irtenda etxera joan zan, eta gauza guziak itzuli zitzaiozkanean, len bezala errukizko lanai ekin zien, eta onela beste amasei urte pakean igaro zituen.

        Jai batean bazkari andi bat ipiñi zuen, erritar batzuekin jateko, eta aien billan bere seme Tobias bialdu zuen. Bidean zijoala, Israelko gizon bat ilda topatu zuen, eta etxera itzulita. aitari esan zion zer ikusi zuen. Aita, maiean lagunak utzita, illagana joan zan, sorbaldan artu eta bere etxeko zulo batera eraman zuen, gero lurpetzeko asmoan. Lanbide au lagunak eta aideak etzioten ontzat artu eta esan zioten len ere gauza argatik galtzer jarri zala, eta ea orain zergatik artan asten zan. Baña Tobias erregeari baño Jainkoari bildurrago zitzaion, eta aien esanak kontuan artu gabe, gizon illa illunabarrean lurpetu zuen: eta gero ere lanbide berean jardun zuen, katibuen kontra berriro jaikitako esesi edo persekuzioak galtzen zituen gorputz-illakin.

        Goiz batean illak lurpetzen txit nekatua etxeratuta, pareta baten babesean atsedeten zegoala loak-artu zuen, eta gañeronz zegoan enada-kabi batetik zirin berri apur bat begietan sartu eta itsututa utzi zuen. Jainkoak neke berri au bialdu nai izan zion aren eramana zenbaterañokoa zan ikusteko, beste denbora batean Jobena bezala. Tobias, bada, arkitu zan izaerarik negargarrienean eta besteri egin oi ziozkan mesedeak, berak artzeko premian. Ezer gabe, nola irabazi etzuela eta osotoro itsutua zegoan, eta ala ere Jaunaren kontra etzuen itzik egiten, eta neke guziak aren izenean artzen zituen.

        Aideak asi zitzaiozkan gaizki-esaka, eta utzi zuten baztertua, eta aren galderik ere egiten etzutela; eta Tobias jarri zan Ana bere emazteak eunetan ateratzen zuen irabazi piskaren begira, jateko. Gisa onetan iru urte zeramazkien, eta bein batean emazteak bere lanaren truke edo erosita edo norbaitek mesedez emandako antxume bat bizirik etxera eraman zuen. Tobiasek antxumearen beeka-otsak aditu zuenean emazteari esan zion begira zezala antxume hura ostua ote zan, eta jabeari itzultzeko ala izan ezkero; bada, gauza osturik etzezaketela jan. Anak arterañoko nekeak onean eraman bazituen ere, orain neurria gañeztu zitzaion, eta senarrari asko lotsagabekeriarekin eraso zion.

        Tobiasek ikusirik emaztea ere besteen antzean asi zitzaiola gaizki-esaka eta eginbide zuzen aren kontra itzegiten, negarrari eman zion eta Jaunari eskatu zion, arren, Jaunaren kontrako ainbeste gauza ez ikusteagatik mundutik kendu zezala.

        Egun onetan berean, eta andik urrean Rajes-en bizi zan Rakelen alaba Sara zeritzanari naigabe andi bat gertatu zitzaion. Sara onek zazpi senar, bat-beraren urrena, izan zituen; baña Asmodeo deabruak zazpiak il ziozkan, berari ukitu baño lenago. Aitaren neskame batek senarraren iltze onekin arpegian eman zion, aditzera emanaz, senar gabe bere gaizto-izanagatik geratu zala. Sarak zorrotz artu zuen eta erreprensio gogor bat eman zion; baña neskameak lotsagabe geiagorekin erantzun zion: Ez al dizugu, arren, seme edo alabarik sekulan ikusiko, senar-iltzalle orri. Neskamearen lotsa galduko itz oiek Sarari naigabe andia eman zioten, eta etxeko gela ezkutu batean iru egun eta iru gau egin zituen, ezer jan eta ez edan gabe, Jaunari eskatzen, arren, lotsabide artatik berrizko kendu zezala: au da, ondorengo bat izateko modua egin zezala, eta mesede au konbeni ez bazitzaion, mundutik eraman zezala; lan au aren eskuetan uzten ziola; bada, lenagoko senarrak ere etzituela aragiari begiratuta artu, ezpada beraren serbitzorako.

        Jainkoak Tobiasen eta Sararen eskariak denbora bat-berean aditu zituen: eta Tobiasek au ezaguturik, bereala il bear zalakoan, Tobias semea beregana erakarri zuen, eta guraso jainkozko batek eman ditzazkiokean ondo esanik obenak eman ziozkan: erakutsi zion, aita ilda, onen gorputzarekin zer egin bear zuen, zer bere amarekin, eta gañerako Jainkoaren bidean ibiltzeko egin bear zuen guzi-guzia. Atzenean esan zion, semea oraindik gaztetxoa zala, Rajesen bizi zan Gabelori diru batzuek eman ziozkala, eta Rajesera joanda, artzeko.

        Semeak eman zuen aitak agindu guzia egiteko itza; baña esan zion etzuela Gabelo ezagutzen; Gabelok ere ez Tobias, eta biderik ere etziekiela. Guziaz ere aitaren esana egiteagatik, Rajeseronz abiatu zan. Bidean jarrita, laster topatu zuen galai eder bat, bideantea zirudiena, eta diosala egiñik, galdetu zion ea nondik zetorren. Israelko semeetatik, galaiak erantzun zion. Medos-eronzko bidea badakizu? Bai, galaiak erantzun zion. Bide oriek askotan ibilli ditut; Rajesen gure senide Gabeloren etxean egon izandu naiz. Tobiasek esan zion: Piska bat itxozu beni oiek nere aitari eman artean. Aitak bereala semea itzuli zuen galaiari eskatzera aren etxera joan zedilla. Galaia gaztigu oiekin Tobiasi aurkeztu zitzaionean, esan zion: Atsegiñetan beti izan zaitezela. Zer atsegin izan dezaket, Tobias aitak erantzun zion, itxututa nagoan eta zeruko argia ikusten ez dedan onek? Biotz on, galaiak esan zion; bada, Jainkoak laster sendatuko zaitu. Tobiasek eskatu zion aren semeari, arren, kontu egin eta Gabeloren etxera-bidea erakusteko. Galaiak baietzkoa eman zion, eta biderako anoia edo jana prestaturik, biak abiatu ziran.

        Amak ikusi zuenean semea bidean jartzen, negarrari eman zion, eta senarrari asi zitzaion esaten, naiago zuela diru hura sekulan ikusi izan ez balu; beintzat, semea begietan beti idukiko zutela eta neke guziak onekin aztuko zitzaieztela, eta orain semea joatearekin poz gabe geratzen zirala. Senarrak emaztea ondo-esanaz isildu zuen, eta ondo itzuliko zan uste oso-betea eman zion.

        Tobias eta bere laguna lenengo egunean Tigrisko ibaiera alderatu ziranean, Tobias asi zan oñak urean garbitzen, eta arrai izugarri batek eraso zion, iretsi naiez. Tobiasek deadarrari eman zion, laguntza eske. Lagunak esan zion egatsetik elduta, leonera atera zezala. Tobiasek ala egin zuen, eta arraia bereala il zan. Orduan lagunak esan zion biotza, beazuna eta gibela ateratzeko, eta noizbait ondo etorriko zitzaiozkala zenbat miñanz sendatzeko. Aragi zati bat en zuten bereala jateko, eta gañerakoa gaziturik artu zuten biderako.

        Sartu ziranean Rajes zeritzan erri, ez Gabelo bizi zanean, ezpada izen bereko beste batean, Tobiasek lagunari galdetu zion ea gau hura non egin nai zuen. Lagunak erantzun zion, erri artan bizi zala Rakel zeritzan gizon Tobiasen tribu eta odolekoa; onek Sara zeritzan alaba bakarra zuela, gizonezko edo beste emakumerik gabe, eta onen izan guziak legez Tobiasi zegozkiola, eta Sararekin ezkondu zedilla. Aitari alaba eskatzen bazion, etziola ukatuko.

        Tobias lagunaren itzketa onekin ikaratu zan, eta erantzun zion aditu izan zuela emakume ark zazpi senar bat-banaka artu eta zazpiak deabruak il ziozkala, eta berari ere au bera gertatzeaz bildur zala; eta onela gertatu ezkero, gurasoak, beste semerik etzutelako, naigabe andia artu eta zarzaro negarrezkoaren begira jarriko zirala. Orduan lagunak erantzun zion etzuela zer bildur izan: Jainkoaren bildurrean ezkontzen ziranetan deabruak etzezakeala gaitzik egin, eta lenagoko zazpi senar aiek patu hura izan zutela aragiaren gurari gaiztoakgatik ezkondu ziralako.

        Tobiasek lagunaren ondo-esan oiek aditurik, Rakelen etxera biak joan ziran. Rakelek txit begitarte ona egin zien: elkarri aditzera eman zioten nor ziran, eta Rakelek Tobias bere aidea zala ezagutu zuenean laztandu zuen. Bereala afari on bat maneaerazo zuen; baña Tobias etzan maiean jarri nai izan, esanaz, etxe artan etzuela ez jan eta ez edango, alik eta Rakelek Sara emaztetzat agintzen zion artean. Eskaera onek Rakel izutu zuen, zeren bere alabaren beste zazpi senarrai gertatua gogoan zeukan: baña Tobiasen lagunak esan zionean aren alabaren senartzat Jainkoak hura zeukala autua, eta ez besterik, jarri zan emateko. Tobias eta Sara bereala ezkondu ziran, eta aideagatik ipiñitako afaria, eztai-afari biurtu zan. Ezkontza guziak ontzat artu zuten, eta lan artan Jainkoaren eskua zebillela aitortu zuten. Tobias eta Sara ezkonberriak, lagunak lendanaz esana zeukan bezala, elkar-artu eta lenengo iru gauak igaro zituzten otoitzean eta ezkontza ona izateko grazia eta mesedea Jainkoari eskatzen. Zer ikasbide ederra zenbat kristau jentillen gisan ezkondu eta bizi diranentzat! Rakel eta bere emazteak biaramonean zer aditu bear zuten bildurrez, Tobias eta Sararen gelara serbitzari bati begiraerazo zioten, eta biak lo zetzatelako albistarekin pozturik Jaunari eskerrak eman ziozkaten, zeren lengo zazpi senarren patua Tobiasek izan etzuen.

        Tobias ait-amagiarrabaen etxean txit ondo ikusia eta maitetua zegoan; baña bere ait-amak ere gogoratzen zitzaiozkan, eta ezagutzen zuen aren itzulerari luzeiritzirik neketan egongo zirala, eta kezka min onetatik atera nai zituen.

        Oraindik egin gabe zeukan bidean ipiñierazo zuen lanbide nagusia, zeña zan Gabeloren dirua beretzea; eta au egiteagatik laguna, bideko prestamenak emanik, Gabelogana bialdu zuen; diruak artu eta Gabelori bere agiria itzuli zion; Tobiasen ezkontza eta gañerako gertaera guziak esan ziozkan, eta laguna eta Gabelo biurtu ziran, eztai-ondoak oraindik zirautela. Gabelok ikusi zuenean bere ongille Tobias zarraren seme Tobias gaztea, laztandu zuen, eta negar-malkoak zeriozkala Jainkoa adoratu zuen, eta ezkonberriak bedeinkatu zituen, ondore luze-luzea opa ziela.

        Tobias gaztea bildur zan bezala, bere ait-amak kezka askorekin zeuden, semearen etorrerari luzeiritzita. Semea ageri etzanean, negar egiten zuten. Aitak beregan zion: Zergatik nere semea ez ote dator? Ama gaxoak berriz: Ai ene semea! deadar egiten zuen. Zertako bialdu zindugun erromes baten gisan, gure begien argia, gure zarzaroko laguntza, gure bizitzaren pozgarria eta gure ondorearen ustea? Ez ginizun, ez, utzi bear, gugandik aldegiten! Tobias beti eraman andiko eta neke guziak Jaunaren eskukotzat artzen zituena, jarri zan emaztea poztutzen, esanaz, etzedilla estutu; semea ondo zala, lagun ona eraman zuela; baña ama ezin alaiturik, bazterrik bazter zebillen, semea noiz agertuko zitzaion begira.

        Bitartean Tobias gaztea eta Sara prestatu ziran bideari ekiteko. Rakelek bere izan guzien erdia eman zien, eta ait-amak alaba maitea laztandurik, utzi zioten senarrarekin joaten, esanaz, ait-amagiarrabak onratu zitzala, senarra maite izan zezala, etxekoak zuzen azi zitzala, etxea zintzo eraendu zezala eta gauza guziak barruko kezka gabe egin zitzala.

        Ezkonberriak beren lagun, serbitzari, abere eta beste gauza guziakin irten ziran, eta bide zati bat egin zutenean, lagunak Tobiasi esan zion: Badakizu zer gisatan zure aita utzi zenduen. Ondo baderitzazu aurrera goazen, eta emaztea, morroi-neskameak eta gañerakoak ondoren donarioz etorriko dira. Bidean biak zijoazela, Tobiasi esan zion: Etxean sartzen zeranean, zure Jainkoa adoratuko dezu, eskerrak emanaz; zerekin daramazun arrai-beazunarekin aitari begiak igortzi zaiozkazu eta argituko zaiozka.

        Tobiasen ama mendi-tontor batean zegoan, semeak eramandako bideronz begira, eta nekez bederik, ikusi zituenean bi gizon Niniberonz zetozenak, gogoak eman zion semea eta laguna izango zirala. Geiagoko gabe joan zitzaion senarrari berri ematera, eta ama orduko txakurra sartu zan, eta nagusi zarrari itsatsarekin palaoka asi zitzaion. Onetan zeudela, Tobias eta laguna sartu ziran; Jainkoa adoratu zuten; semeak aitari begiak beazunarekin igortzi ziozkan eta argitu zitzaiozkan, eta bere semea lenengo ikusi zuen. Bereala berak eta an baturik zeuden aide eta adiskide guziak Jaunari eskerrak eman ziozkaten.

        Tobias gazteak zearo eta bat-banaka esan ziezten etxetik irten zanetik itzuli arteraño lagunak egindako mesede guziak eta miragarriak, eta poz onetan zeudela, zazpigarren egunean Sara bere serbitzari, abere eta gauza guziakin osasun onean iritsi zan. Sarak zer begitarte izan zuen ezagutzeko ez da esatea baizik, Jainkoak Tobiasen emaztetzat autua zeukan bati zegokiona egin ziotela. Aide eta adiskideak elkarrekin zazpi egun igaro zituzten Jainkoagandik artutako mesedeen pozean, eta bitarte onetan Tobiasen laguna ere an egon zan, guzien buru egiten zuela: baña oni, bere lanak eginda, aldegin bearra etorri zitzaion.

        Orduan Tobias aitak semeari bazterrera otsegiñik, esan zion ea lagun on ari zer emango zioten. Aitak ez ezik semeak ere etziekien galaiak egindako mesedeak zerekin saristatu. Zerekin bere mesedeak ordaindu? semeak zion. Berak osasunarekin eraman eta ekarri nau; berak Gabeloren dirua eskuratu ziran; berak emaztea eratu dit; berak onen etxetik deabrua aienatu du eta gurasoak poztu ditu; berak arraiaren ortz-agiñetatik gorde ninduen; berak zuri, ene aita, begiak argitu dizkizu; eta berak ondasun andien jabe egin gaitu. Zer ordain eman dizaiokegu? Ekarri ditugun gauza guzien erdia eskeñi dizaiogun. Semeak itzaldi au eginda, beretaronz otsegin eta esan zioten gauza aiek, arren, artu zitzala.

        Galaiak isillik belarrira erantzun zien: Zeruetako Jauna gizonen aurrean bedeinkatu eta alabatu ezazute, zeren errukitu zaituzten. Gero esan zien Tobias zarraren errukizko lanak Jainkoak zein ontzat artu zituen; eta neke oiek izan zituela zenbaterañoko eramana zuen ikusteko. Jainkoak bialdua zala hura sendatzera eta ikusi zituzten gauzak egitera. Atzenean esan zien: Ni Rafael Aingerua naiz. Itz oiek aditu zituztenean, aita-semeak izuturik, auzpeztu ziran; eta Aingerua «Pakea zuekin» esanda ezkutatu zitzaien, eta etzuten geiago ikusi.

        Tobias zarra gero ere beste berrogeita bi urtean bizi izan zan, betiko lan onak egiten eta Jainkoaren bildurti. Bere semearen humeak ikusi zituen; eta ezagutu zuenean bere laster il-bearra, bere ondora guziai deitu eta aditzera eman zien mundutik bazijoala. Esan zien Jainkoa ondo serbitzeko zer egin; esan zien Niniberi ondamena bere gaiztakeriakgatik bazetorkiola, eta ama iltzen zanean, aitaren ondoan lurra eman, eta bazter aietatik iges egin zezatela. Au esan eta bereala Tobias il zan, eunda bi urtekoa. Emazte Ana ere denbora gitxiren buruan il zan.

        Tobias gazteak, eriotzako orduan aitak esana gogoan zeukala, ama il zitzaionean, Sara eta ondorengo guziak arturik ait-amagiarraben etxera Rajesera joan zan, non elkar maitetuaz eta atsegin andian urte batzuek igaro zituzten; eta larogeita emeretzi urteetan il zan, bizitzan izan zan bezain Jainkoaren bildur andikoa. Ondore luze eta ona utzi zuen; eta bere ontasun eta doai ederrai zegokien eran lurpetu zuten.

        Jainkoaren zein gogokoak ziran Tobiasen illak-lurpetze eta beste bearrak! Jabe andi ari ezer ere oartzaka ez dijoakio: ez du ezer ere ordain gabe uzten. Tobias izaerarik samiñenean jarri zan; baña atzenerako gauza guziak oneratu zitzaiozkan eta bizitzarik doatsuenean arkitu zan.

2. Judit

        Eskritura Santan Tobiasen bizitzari Juditena darraikio; beragatik emen zerbait zearo ezarri nai det, esanaz asiera nondik izan zuen. Medoarren errege Arfaxad-ek bazter andiak menderatu eta egin zuen uri eder bat, Ekatanes zeritzana. Oraindañokoakin aren biotza etzan ase, eta Niniben Asiriako errege Nabukodonosor-i eraso zion, hura onek benzutu eta il zuen, eta aren mendeko erri guziak beretu zituen. Garaipen onekin Nabukodonosor arroturik, artu zituen auzo guziak bere eskupera ekartzeko asmoak. Bere soldaduen buru nagusi Holofernesi otsegin eta esan zion gogoak ematen ziola bazter guziak beretu, guzien nagusi jarri eta bera besterik jainkotzat ez ezagutzea, eta agindu zion soldadu-talde andi baten buruan jarri zedilla. Holofernesek arturik eunda ogei milla gizon oñezko eta amabi milla zaldizko, bear ziran gerrako iminzio eta gauza guziakin, bere lanbidean abiatu zan. Alderdi andiak eta probinzia osoak menderatu zituen; gaztelu askoren jabe egin zan, eta zebillen leku guzian ondamena ereintzen zuen, erregeak agindu bezala.

        Judarrak eta Israelen gelditutako ondarrak izutu ziran ain etsai gogorra eta gaiztoa alderatzen ikusita, zeren ezagutzen zuten, baldin Jerusalenen sartzen bazan, Jainko egiazkoaren Eliza ondatuko zuela, Nabukodonosor bakarrik jainkotzat ezagutzeko. Eliazin apaiz nagusiak aide guzietara mandatariak bialdu zituen, nork bere aldetik Jainkoari eskatzeko esatera; eta gaztigatu zuen, Holofernes sartu zitekean aldeko gañ guziak artu zitzatela. Holofernes, prestamen oien berriarekin, jarri zan su eta gar zeriola, eta Moab eta Ammongo agintari guziai deiturik, galdetu zien ea hura zer jende zan, ari gogor egiteko. Akior ammontarren agintariak erantzun zion, esanaz israeltarrak zer ziran; Egiptotik asita, geroz Jainkoak oien aide eta onean egindako mirariak; Jainkoarekin ondo zeuden aldietan, irabazi izan zituzten garaipen andiak; eta gañerako Israeli gertatutako guzia. Atzenean esan zion, baldin jende hura bere Jainkoarekin ondo ez bazegoan, menderatuko zituela; bestela, alperrik erasotzea zala: etzuela ezer egingo.

        Akior-en itzketa au Holofernes eta beste agintariai etzitzaien ondo erori; bereala il nai izan zuten; baña bizirik utzi zioten, gero israeltarrakin batean aien usteetan il zedin: onetarako Betuliaronz eramanik, zuaitz bati lotuta utzi zuten, israeltarrak zetozenean, eraman zezaten. Oiek gizon hura gisa artan lotua ikusi zutenean, Betuliara eraman zuten eta Holofernesekin zer gertatu zitzaion esan zien. Jende guziak Akior-i txit begitarte ona egin zion, eta poztu zuten, esanaz aien Jainko egiazkoak aiekin batean gordeko zuela.

        Holofernesek Betulia setiatu zuen eta ur-bide guziak itxi ziozkan, barrungoak egarriak ito zitzan. Ogei egunean gordeta zeuzkaten urak urritu ziran, eta urikoak Ozias beren nagusiari esan zioten obe zutela Holofernesen eskuetan jarri, berak, beren emazte eta humeak, egarriak itotzen ikusi baño. Oziasek erantzun zien Jainkoagan uste osoa ipiñi zezatela, eta esturasun latz artatik berak aterako zituela. Beste bost egunean, esan zien, itxedon ezazute, eta bitartean laguntzarik iñondik ez badator, zuek diozutena egingo da.

        Betulian bizi zan emakume alargun txit aberats eta arpegi ederreko bat, Judit zeritzana. Iru une eta erdi zeramazkien alargunduta, etxeko leku bakar batean, bere neskameakin baizik itzegin gabe bizi zala. Jaiak ez beste egun guzietan barautzen zuen; gorputza zatitzen zuen; gerria zurdazko soka latzakin lotzen zuen, eta Jainkoaren bildur andian bizi zan, ezertan ere maixiatzeko eta gaizki-esateko biderik eman gabe, guziak begirune ona ziotela. Emakume onen belarrietara zan, bost egunen barruan laguntzarik ez bazetorkien, uria Holofernesen eskuetan ipintzeko Oziasek eman zuen itza. Erriko zar edo buru Kabri eta Karmi-ri deiturik, esan zien: Zertako Oziasek eman du asiriarren eskuetan erria ipintzeko itza, bost egunen barruan laguntzarik ez badator? Zuek zer zerate Jauna tentatzeko? Jaunaren errukia neurtzea zuen egitekoa ez da. Ar ezazute, bada, gaizki-egin onen damua; eta Jaunari bere laguntza eta errukimentua eskatu dizaiogun. Bekatariak gera, eta gure bekatuak esturasun au ekarri digute. Oiek eta onelako beste esan askorekin, aien biotzak lasatu zituen, eta Jainkoak laguntzeko ustea eman zien, baldin umiltzen bazitzaiozkan.

        Bere itzaldia Juditek egiterako, Ozias ere sartu zan, eta onek eta gañerakoak esan zioten txit ondo mintzatu zala; baziekitela zein emakume ona eta Jainkoaren bildurtia zan, eta Jaunari, arren, oiekgatik eskatzeko. Juditek esan zien erritik bazijoala; baña etzitezela ibilli galdez zer egin asmo zuen, eta Jaunari erregutzeko gogoan zerabillena ondo irten zekion.

        Ozias eta bere lagunak irten ziranean Judit auzpezturik, jarri zan Jaunari erregutzen. Bere otoitz-aldia egindakoan, soñekorik ederrena janzi, illea poliki txirikordatu, burua apaindu, belarrietakoak eta eskumuturretakoak ipiñi eta jarri zan al zuen ederrena; eta neskamea jan-gauza batzuekin arturik, Betuliatik egunsentian irten zan, bere edertasunak zekusten guziak arritzen zituela. Holofernesen soldadu erriaren urrenena zeudenak bereala artu zuten, eta galdeturik nondik zetorren edo noronz zijoan, erantzun zien aien agintariari arpegiz arpegi itzegin nai ziola zenbat gauza isill agertzeko. Holofernesi eraman zioten, eta onen aurrean jarri zanean, agur andi bat eginda, esan zion bere erritarrak utzita zijoala, beren bekatuakin Jainkoa aserretu zutelako, eta Jainkoak bialdua zala ari zenbat gauza isill agertzeko. Oiek itz estaliakin esan ziozkan: baña Holofernes Juditen edertasun eta itzketa argiarekin lilluraturik, etzuen gaitz-pensatu; eta agindu zuen, bere gelarik obenera eraman eta Holofernes beraren maietik jaten emateko. Juditek esan zion ango janariak ezin artu zitzakeala: zer-jana berekin zuela, eta ez artara beartzeko. Eta dakarzkizun jan-gauza oriek aitzen bazazkitzu, zer egingo dezu? Holofernesek esan zion. Ez orrelakorik, ez; dakarzkidanak jan baño lenago, Jainkoak nik asmo dedana nere eskuz egingo du, erantzun zion.

        Juditek Holofernesi eskatu zion bere Jainkoari otoitz egitera kanpora irteteko baimena. Onekin illundutakoan Betuliako ibarrera joanda, arpegi, esku eta oñak garbitzen zituen, eta Jaunari eskatzen zion bere asmoan ondo irteteko mesedea. Gero gelara itzuli eta etzan, berriz, urrengo gaueraño irteten.

        Laugarren egunean Holofernesek adiskideai afari andi bat eman zien, eta Judit ere maiean zegoan; baña etzuen ezer ere, neskameak ematen ziona baizik, artu. Holofernesek, Judit aurrean zeukalako pozean, iñoiz ere baño geiago jan eta edan zuen eta osotoro orditurik, oera bestek eraman bear izan zuen. Adiskideak ere maietik erdi-ordituak jaiki eta nor bere etzauntzara joan ziran. Judit Holofernesen gelan sartu zan, eta biak bakar-bakarrik utzita, morroiak atea itxi zuen. Juditek neskamea esana zeukan gelako ate ondoan kontuan egoteko; eta igerri zionean ordurik obena zala, lenengotik gogoan zerabillen eta Jainkoarekin bakarrik jo zuen lanbide andia egiteko, begiak zeruronz jaso zituen, eta malkoak zeriozkala, bere biotzean Jaunari esan zion: Israelko Jaun eta Jainkoa, indarra indazu eta Jerusalengo zure erria libratzeko nere eskuak egitera dijoazen lan oni begira zaiozu. Au esan eta ilzetik zinzilika zegoan Holofernesen ezpata esku batean arturik eta buruko illeetatik bestearekin eldurik, bi kolpetan lepoa ebaki zion. Gorputza zorura bota, eta buruarekin gelatik irten zan; ate ondoan zelatan zegoan neskameari zakura eman zion; eta biak lenagoko iru gauetan joandako bidean joan ziran, bere otoitz-aldia egiteko aitzakitan. Betuliako ateetara eldu ziran, zer eginda zijoazen asiriarrak oartu gabe; eta atean zeuden soldaduai otsegin zien: Ateak idiki itzatzute, zeren Jainkoa gurekin degun eta bere esku altsua Israelen aide agertu duen. Bereala erriko buruai gaztigatu zieten Judit atean zegoala. Otsa barreatu zan eta jende guzia zuzi-argitan joan zitzaion ikustera. Errian sartu zan eta leku goitu batetik itzegin zien, esanaz, Jauna alabatu zezatela egin zien mesede andiagatik. Gaur arratsean, zion, bere erriaren etsaia nere eskuz il du; eta burua zakutik aterarik, esan zien: Ara emen Holofernesen burua. Lanbide andi au egin det Jainkoak lagundu didalako, nere gorputza ezerekin ere loitu gabe. Eskerrak, bada, berari eman zaiozkazute, zeren errukiz begiratu dizuten.

        Akior erakarri zuten eta Juditek esan zion: Jakoben Jainko, bere erriaren etsaiak ondatuko zituela esan zenduen ark, gaur arratsean nere eskuz sinits-gogor guziai burua ebaki die, eta egia diodala dakusun, ara emen Israelko Jainkoa ezertan etzeukan eta zu il nai izan zinduen Holofernes arroaren burua. Akior-ek, ikaraturik, lur-jo zuen, eta berera zanean, Juditi oñetan auzpez jarri zitzaion eta alabatu zuen. Bereala jainko gezurrezko guziak utzita, egiazko bakarra aitortu zuen. eta geroz Israel leialtasun andiarekin serbitu zuen.

        Juditek bein asitako lana bere bidean eramateko, esan zien prestatu zitezela biaramonean goiz asiriarrai, zeuden tokian, Holofernes illa ikusita, bere ordekoa ipintzeko lekurik eman gabe erasotzeko. Ala egin zuten, eta Juditek esan bezala, eguzkia argitzerako prestatu ziran. Arma-ots eta iskanbilla andian erritik irtenda asiriar soldaduak ikusi zituztenean beretaronz zijoazkiela, agintarien eske itsumustuan abiatu ziran. Holofernesen gela aurrera joan ziran; otsegiten zuten, beste gauzarik bezala, zeren esnatzea debekatuta zeukaten; baña ezeren zantzurik etzan: etsi zutenean etzala irteten eta etsaia aurreratzen zala, Holofernesen morroia etzauntzan sar erazo zuten; oiera begiratu zuen, eta ezer ikusten etzuenean, belarria ipiñi zion asnasa-otsik ote zan; baña etzan aditzen. Atzenean burtina edo kortina kenduta, nagusia lurrean lepo-moztua zetzala ikusi zuenean, negarrari eman zion. Juditen gelara begiratu zuen eta ezer topatu etzuenean deadarka irten zan, eta aditzera eman zien Holofernes Israelko emakume ark ilda utzi zuela.

        Berri mingarri onekin asiriarrak, zegoana zegoan lekuan utzita, asnas-bakarrean beren errironz igesi joan ziran. Israeltarrak ere asiriarren etzauntzaetan sartu ziran, ondoren jarraitu zitzaiezten, eskuratzen zituzten guziak illaz, eta gañean zeukaten gorra gogor ondagarria gauetik goizera bukatu zuten. Asiriarren etzauntzaetan ondasun andiak artu zituzten. Holofernes berarenak Juditi eman ziozkaten, eta egun askoan erabilli zuten noraño altxatu etziekitela. Gero Jerusalenera Jaunari eskerrak ematera joan ziran, eta Elizari eskuerakutsi andiak egin ziozkaten. Holofernesi artuak Juditek Elizari utzi ziozkan; eta guziak nor bere etxera pake gozoan itzuli ziran.

        Judit ere bere bakarrera joan zan, eta geroz len-lenagoko eran Jainkoaren serbitzo onean beti bizi izan zan, neskameakin baizik itzegin gabe. Jai-egunetan bakarrik leku agirikora agertzen zan, artara beartzen zutelako, jendeak ikusi zezan. Onela bizitu, eta eunda bost urtekoa il zan. Erregeai zegokien progua eginda, ondoren lurpetua izan zan. Emakume andi onek Israeli pakea eratu zion, eta luzaro etzion iñork zer egiñik eman.