HOGEI ETA BEDERATZÜGERREN EGÜNA

Maria Birjinaren hiltzia

        Maria Birjina bizi izan da, Santa Brijitaren erranez, hiruretan hogei eta hirur urthe; bena Elizako izkiribazalae jakintsienen arauera, hiruretan hogei eta hamabi urthetara heltü zen; horrek emaiten beiteio hogei eta laur urthe, Jesüs zelietarat igainez geroz.

        Oh! zonbat handi izan diren Mariak arte hortan irabazi dütian merezimentiak, berthütetan eta perfetzionian egin dütian ekhoizpenak! sortzetik hiltzerano haren arima edertzez eta bethi grazian ekhintzez joaiten zen. Jinkoak thaigabe bere grazien abondantziak hartara ixrten zütian, eta Mariak ez-zian üzten grazia hetarik den mendrena galtzera, güziez baliatzen zen, güziak Jinkoaganat ützültzen zütian eskerretan eta amoriotan; eta holatan haren Jinkoaganako amorioa bethi handitzez eta berotzez zoan; Jinkoak berak baizik ezpaitü mesüratzen ahal zer heinetara heltü diren haren merezimentiak eta perfezionian egin dütian ekhoizpenak. Bizi zen lürrian Jinkoaren boronthatiaren egitiagatik, bena haren gogoa eta haren bihotza bethi zelietan ziren Jinkoarekin, bere Seme Dibinoarekin.

        Heltü zenian haren zelietarat joaiteko thenoria, ezta düdarik Jesüsek abisatü ziala egünaz eta orenaz, beste hanitz saintüri fabore hori egin dianez gainian. Apostoliak ere izan ziren Jinkoaz jakintsütürik eta oro bildü ziren Jerüsalemera haren azken hitzen entzütera eta hareen beneditzioniaren hartzera. Sen Denys Areopajitak erraiten deikü bera ere phüntü hartan han khausitü zela Thimote Jondone Phauleren dizipüliarekin.

        Mariak mila heriotze sofritü zian Jesüsen pasionian eta hiltzian; bena beraren hilzia izan zen eritarzün gabe, sofrimentü gabe, agoniarik gabe. Erran zeionian bere Semiak: tziauri, ene Ama maitia, igaran düzü negia, ürhentü düzü desterria, tziauri ene Aitak bethidanik adelatü deizün tronoan ene saihetsian, haren eresuman pharte hartzera. Ordian amoriozko hasperen batekin haren arima berhezi zen haren khorpitzetik eta igain zelialat.

        O Maria, ezti izan düzü eta desiragarri zuretako heriotzia, eramaiten beizüntian zük bethi orotangainti maite züntienetarat; eta zure bizia izan beita itzalik gabe, sortzetik hiltziala, argi bat bethi handitzez joaiten zena. Bena guretako, hainbeste gisaz Jinkoa ofensatü dügünentzat, lotsagarri, ikharagarri düzü hiltzia. Egizü, othoi, hürrüntik hartara adela gitian, bizitze penitent eta xüxen batez; heltü datekianian mementoa, konfidantzarekin gure arima Jinkoaren miserikordiari gomenda ahal dezagün, zure arartekotarzünarekin.

Istoria edo gerthaldia

        Diala hanitz mente, Biarnon, Lestella deitzen den herri batetako artzain zauden haur elibatek ikhusi zien argi handi bat, ühaitziala heltzen zen mendiaren zolan. Hüllantü ziren eta izidürarekin nabaritü zien han, harroka artian, Maria Birjinaren imajina eder bat argitürik. Lasterka ützüli ziren herrialat oihüstatzen zielarik zer ikhusi zien. Lehiatü ziren hanitz, jakitera egia zenez haurrek errana; eta güziek ber gaiza ikhusi zien. Herriko erretora bere popüliarekin joan zen, eta ohoratü eta othoitü ondoan han Maria Birjina, eraman zian imajina herriko elizalat; bena biharamenian, imajina joan zen leheneko ber lekhiala. Phensatü zien nahi ziala Ama Birjinak han ohora lezen; bena phatar basa hartan ezpeitzeitan egin xapelarik; huraz beste gaintian eraiki zien harpe eijer bat eta harat eraman imajina. Bena berriz, biharamenian, ber lekhialat ützülürik ediren zien. — Següratürik ordian han zela nahi izan ohoratürik eta ez bestetan, eman ziren lanari; hautse zien mendi ondoa, lekhü egiteko eliza bati, eta eraiki Maria Birjina Betharramekoaren xapela. Üngürünetako herri güzietarik bazoatzan pelegriak, eta Miraküllü hanitz eginik izan zen Khiristi deboten faboretan.

        (1559) Mila bostehün eta hirur hogei eta berderatzian, Protestantek erre zien; mürriak berak baratü ziren xütik; eta estatü deithoregarri horrek irain zian berrogei eta laur urthe. Marka, Tolosako eta gero Pariseko Arxebisko izentatürik izan zen, ordüko Biarnes jakintsiak, khontatzen dü, denbora hartan ikhusten zela mürrü erre haien barnia argitürik; eta ezagüterazten dütü ordian han gerthatü miralülliak. Musede Salettes, Leskarreko aphezküpiak, arreraikerazi zian Eliza; eta 1616n, üztailaren 14n, Leonard de Trappes, Aucheko Arxebiskoak, bendikatü zian ospe handirekin, eta prosesionian eraman eta ezari Ama Birjinaren imajina althare nausiaren alde gainian. — Ber denboran lantherazi zian mendiaren thinian zurezko khürütze handi bat. — Ber Istorien Markak izkiribatü dü khürütze hartan gerthatü miraküllia. Urthe berian bürüllan, egünaren erdian, Montaut Betherrameren eretzian den herriko jente batzük, aize borthiz batek buhatzen zialarik, ikhusi zien khürützia lürrerat erorten, eta hain sarri bera xütitzen argi handi batez üngüratürik. Gerthaldi hori izan zen egiazko borogatürik. — Gehienen ustia izan zen miraküllü horrez Jinkoak markatzen ziala, egiazko erlejioniaren Biarnon Protestantez egoistia, eta haren berriz lorioski Katolikoez arreraikitzia.