HAMABOST-GERREN EGÜNA

Artzainen deitzia Jesüs Salbazaliagana

Deus superbis resistit,
humilibus autem dat gratiam..

Jinkoak ürgüllütsiak zaphatzen tü, eta
ümiler emaiten dü grazia. (1. B. Petri, 5.5.).

        Jinko Salbazalia jin zen Profetek markatü denboran; sorthü zen libürü Saintietan ekharririk zen bezala, Bethleemen, Dabiten hirian, bere askazien artian eta Jinkoaren popülü haitatiaren erdian. Bena nola gizon-kentia galdü beitzien ürgülliak, goranahiak, lürreko aberatstarzünen güdiziak eta aragiaren siratsetarako jaidürak; gaitz hoietarik gizon-kentiaren sendotzeko, nahi izan da Salbazalia sorthü eta bizi, aphaltarzünian, gabezian, nekezian eta atsekabetan; eta mündüko handiak, jakintsiak eta aberatsak ez-ziren jori, estatü hartan Salbazale hitzemanaren ezagützeko. Hori erakutsi zeien Mariari eta Josefi Bethleemetarrek, ihurk bere etxian ez-zütianian hartü nahi ükhen, praube üdüri zielakoz.

        Hortakoz ere Salbazaliaren sortzia ez-zian Zeliak halakoer agertü, bena gogoz xüxen, xahü eta aphal zirener. Jinkoak igorri zütian Aingüriak Artzain elibati, zoin beitzauden gaiaz bere ardien begiratzen iratzarririk. Batbatian gai-erditan, argi handi batekin jaisten zaie zelütik Jinkoaren mezülera eta izitzen dira. Erraiten deie Aingüriak: ez ükhen beldürrik, ezi jiten nitzaizie boztariozko berri handi baten emaitera. Sorthü zaizie Salbazalia, hura beita Krist Jauna, Dabiten hirian; eta huna nola ezagütüren düzien: edirenen düzie haur bat oihalez trozatürik eta aberen jan-askan etzanik. Hainbesterekin agertü zen aingürü saldo handi bat, eta mezülerazi jüntatürik, hasi ziren Jinkoaren goresten eta khantatzen: Gloria in excelsis Deo: gloria jinkoari zelü gainetan eta bakia lürrian gogo hunezko gizoner. Artzainek berhala alkharri erran zien: goatzan Bethleemera, eta ikus dezagün Jinkoak ezagüterazi deikün gerthü handi hori. Joan ziren lehia handirekin eta zelüko argiak gidatürik sarthü ziren Bethleeme khantüko barrüki txarian; eta han ediren zien Maria eta Josef eta haurra etzanik aberen jan askan, Aingüriak erran bezala. Sinhetsi zien hura zela mündiaren Arreroslia, belhainkatü ziren eta eskentü zeitzoen bere ohoreskiak; bere eskerrak, bere bihotzeko sendimentü hobenak eta boztariozko ikhuskeriak. Eta gero ützüli ziren, Jinkoa laidatzen zielarik goratik eta orori erraiten zer entzün eta ikhusi zien. Mariak oro ikhusten zütian, orori behatzen eta ohartzen zen eta oro begiratzen zütian eta erabilten bere gogoan, bai zelütiko erazagütziak, bai gizonen egitate hunak eta gaiztoak; batek haren bihotza eraikiten eta bozten beitzien, eta bestek egoisten eta bihozterritzen.

        O Maria, zü, Jinkoaren Ama, Trinitate Saintiak dian kreatürarik maitena, saintütarzünez, perfetzionez Aingüriak oro gaintitzen dütüzüna, Jinkoak nahi ükhen dizü, zure zühauren bizitzia ere izan ledin bethi boztarioz eta bihozminez aldikatürik. Nula othian gük, bekhatorek, uste ükheiten ahal dügü bethi boztarioan eta sirats hunetan izatia? Egizü orhit gitian gizonarentako lür hau nigarrezko ibarra dela; güdükako izatia dela hebenko bizitzia, zelian baizik eztela bethiko phausürik eta boztario osorik.

Istorioa edo gerthaldia

        Khiristiek lehen-lehen denboretarik, ohore eta amorio handirekin edüki zütien Bethleemeko barrükia eta hanko aberen jan-aska. Santa Helena, Konstanti enperadoriaren amak, han eraikerazi zian Eliza handi eta eder bat, orai orano ikhusten dena. Haren barnia berrogei eta laur harri-habek edo kolonak, laur herrokatan ezaririk, bost phartetan berhezten die; habe bakhoitza sei metra gora da. Elizaren bi saihetsetarik eskelerak eraisten dira Jesüsen sor lekhiala, harpeko barrükiala. Hura ützirik da lehen zian handigoan; badü hamabi metra lüze, eta largotarzün laur metra eskaz. Argitürik da hogei eta hamabi ürhe eta zilharrezko lanpadaz. Barnia oro, gaina, pea, eta saihetsak, marbre baliusez estalia da. Harpe zolan, harri prezius batetan ürhe eta zilharrezko leinhürüz üngüratürik, irakurten dira hitz horik: Hic de VIrgine Maria Jesus-Christus natus est: Haben Maria Birjinaganik Jesü-Krist sorthü izan da.

        Aberen zurezko jan-aska zointan Maria Birjinak phausatü beitzian Jesüs haurra, han berian begiratürik eta ohoratürik izan da S. Jeromeren denboretarano, ezi hartzaz mintzo da bere librietan; bena gero ekharririk izan da Erromarat, eta ezaririk Santa Mariaren eliza handian, zoin hartakoz deithürik izan beita Jan-askako Santa Mariaren eliza. Aska haren zurak zerratürik dira Zilharrezko, ürhez eta perlaz aberastürik den, untzi eder batian, zoin agertzen beitie fideler Egüberri bestetan. Eliza hura eginerazi zian Maria Birjinak laurgerren mentian; huna nula. Jean Patrizio Erromako senatür aberats bat eta haren emaztia haur gabe beitziren eta khiristi hon, bere huntarzünak eskentü zütien Maria Birjinari. Zelüko Erregiña agertü zeien gai batez eta erran zeien, Eliza bat eragin lezen biharamenian elhürrez markatürik edirenen zien günian, Eskilineko mendian. Biek ber mezia ükhen beitzien, joan ziren Liberio Aita Saintiagana, eta hari ezagüterazi bere detsia eta Ama Birjinaren galthoa. Ber gaiza, gai hartan berian, galthatü zeion Ama Birjinak Aita Saintiari berari. Joan zen prosesionian Eskilinko gorüniala, agorrilaren bosta zen, bero handia, eta ediren zien lürra elhürrez estalirik, elizak hartü behar zian tregoan. Miraküllü horren besta egiten da agorrilaren bostian. Hortan da, Jesüs haurraren lehen khüna izan den, aberen jan-aska.