Itzultzailea: Iokin Otaegi
Zuzentzaileak: Karmele Etxabe eta Amaia Apalauza
Azala: María de Bernardo
Itzultzailea: Iokin Otaegi
Zuzentzaileak: Karmele Etxabe eta Amaia Apalauza
Azala: María de Bernardo
6
Gogoan dun noski lehen aldiz Ponty-Villera eraman gintuen goizeko tren hura, Sebikotne-ko goi mailako maisu-eskolaren hirira. Azken euri zaparradei esker, berdea zunan zabaldegia Ponty-Villen. Eta, izadi zabalean, gazteriaren festa: banjo melodiak dantzarako pista bihurtutako lo-tokietan, berriketak geranioen pasealeku luzeetan eta mango arbolen abaro hostotsuan.
Modou Fall, nire aurrean dantzarako deia eginez makurtu hintzenean jakin nian heu hintzela nik espero nuena. Heu, bai, handi eta atletikoki eraikia. Eta anbar koloreko belzkara, urrutiko morisko izaeraren erakusgarri. Baita gizontasunean eta harmonian batutako trazuen fineziaren erakusgarri ere. Ororen gainetik, ordea, hik bahekien xeratsu izaten. Bahekien pentsamendu oro asmatzen, desio guztiak… Bahekizkien definitu ezin diren gauza asko; horiek ematen ziaten ospea, eta gure arteko harremanei marka berezia ezartzen.
Dantzan hasten ginenean, nirearen gainera makurtzen zuan hire bekoki jadanik soildua. Zorion berberak argitzen zitian gure aurpegiak. Hire eskuaren presioa amultsuago bilakatzen zuan, posesiboago. Niregan, dena zuan baietza, eta, hire adimen zorrotzean, hire sentsibilitate inguratzailean, hire adeitasunean eta erdipurdikakorik ametitzen ez zuen gogo biziaren aurkikuntzan indar hartuta, gure harremanak eskolako urte eta oporraldi iraun zian. Gogo sutsu horrek eraman hinduen, eskolatik irteterakoan, bakardadean, bi batxilergoak prestatzera. Frantziara joan hintzen gero, eta, gutunek ziotenez, itxita bizi hintzen, begiak erretzeko moduko inguru distiratsuari men egin gabe. Horrela heureganatu huen harrigarriak eragin dituen historiaren zentzu sakona, eta mugarik ezagutu ez duen kulturan murgildu hintzen. Emaztekien esne koloreko aurpegiek ez hinduten haiengana itsatsi. Gutunen arabera betiere, fisikotik harago jo gabe, ilajearen oparotasuna, luzera eta malgutasuna zauzkak emakume zuriak, beltzak ez bezala. Eta begitartea, urdina izan daitekeena, edo berdea, ezti berriaren kolorekoa sarri. Deitoratzen huen zeruaren geldotasuna, non koko-ondo baten adatsek ere ez luketen kulunkarik egingo. «Emakume beltzaren zinbili-zanbulu hori espaloian barrena» falta zitzaian; lilura sortzen duen Afrikako geldotasun txairo hori, alegia. Erraietarainoko mina sortzen zian jendearen erritmo biziak eta hotzak eragindako hozminak. Bizkarra makur, ikasten bilduta hengoela esanez amaitzen huen. Eta maite hitzak harilkatuz bukatzen gutuna. Lasaitasun hitzak, azkenik: «Heu haiz nigan daramadana. Heu, babesten nauen negresa. Eskuak estutzeko baino ez bada ere, elkarrekin topo egin; horrek ahantzaraziko baitizkit gosea, egarria eta bakardadea».
Eta itzuli hintzen irabazle. Legeetan lizentziatua! Hire ahotsa eta hizlari trebearen dohainak bazter utziz, nahiago izan huen soldata eskaseko lan apal bat, baina hire herriarentzat eraikitzailea.
Hire balentriak ez zituan hor bukatu. Mawdo Bâ, hire adiskidea, gure zirkuluan sartzeak Aissatou nire adiskiderik minenaren bizitza aldatu zian.
Ez zieat gehiago barre egiten heuri buruz nire amak egiten zituen itzulinguruei, ama batek argi ikusi ohi baitu bere haurraren zoriona non dagoen. Ez diat gehiago barre egiten hark ederregia, adeitsuegia, gizona izateko perfektuegia aurkitzen hinduela pentsatzen dudanean. Sarri aipatzen zian goiko ebakortzen arteko ageriko tartea, gizon bat beste guztiaren gain atsegina jartzen duenaren adierazgarri. Zer ez zuen ba egin hortik aurrera gu bereiz gintezen. Higan ez zian ikusten eskolako uniforme kakiz jantzitakoa baino. Ez zian isilean gordetzen hire bisitak luzeegiak zirela. Denbora non galdu ez zekien alferrontzia hintzela esaten zian. Nire burua asebetetzen erabiltzen huela denbora, gazte interesgarriagoen kaltetan.
Zeren, Afrikako emakumeen artean lehen aurrerakoiak geu, gutxi baikinen. Burugabetzat jotzen gintiztean gizonek, sorgindu deitzeraino; deabru ere bai, zenbaitek. Baina askok gozatu nahi gintiztean. Zenbat amets janaritu ote genitian etsi-etsian zorion iraunkorraren bila. Kale egin geniean, beste ametsak geure egiteko, zeinak, zoritxarrez, xaboi punpuilak bezala leher egin duten gu esku hutsik lagata.