www.armiarma.eus
idazleak eta idazlanak Herri literatura TESTUAK Corpus arakatzailea Klasikoen Gordailuari buruz



La Fontainaren Aleghia berheziak neurt-hitzez
Jean Baptiste Arxu
1848

      [liburua osorik RTF formatuan]
      [inprimitzeko bertsioa PDFn]
      [Literaturaren Zubitegia]

 

Bertsio informatiko honen egilea: Ricardo Gomez Lopez; E.H.U.

 

aurrekoa hurrengoa

AITZIN-BEGHI

 

        Zertako Uskarara itzul La Fontainaren aleghia berheziak?—Galdeghin zautaden ene lana hasten nuelarik. Beharbada oraino ere ber galdoa eghinen daute, ni irakurtu baino lehen. Hau da beraz ene errapostia, bardin eztuket horen eghiteko tenorerik irrakurtua nizatenian.

        La Fontainaren aleghia zenbaiten Uskarara itzulzian, ene lehen atsia izan da, Franzia guziak alxatzen duen ghizon horen ohizpenanaren alxatzia Uskal-herriaren erdian;—bigherrera aldiz, ene Herritaren gogoaren deitzea aleghiatsu paregabeko horen lanetara; lan hoien zenzu eta zuhurtze handiaren her honkierazitea; holaxet franzes minzagia ikhas ahal dezeten aisago.

        Hortako zerbitzatu niz La Fontainaren lanaz. Hau da obra honen iruzkibeghia. Honen itzalian ezarri ditut ene uskarazko neurt-hitzak.

        Franzes eta Uskara beghiz beghi ezarrier, jarraikitzen zaie hitzteghi uskalduna, aitzindari joaiten zerelarik uskaldun minzo gainen hatsarebat.

        Hatsare hau eghina da Uskara eztakienenzat.

        Franzian nahibada sorthurik diren, badire hanitz Bortu iphar aldeko izkerrian zoinek bere anaien, bere aitzindarien minzagia enthelegatzen eztutenak, Nolaz hori?— Zeren eztuten bi minzagetan izkiribaturik diren libururik.

        Erranen daute, arauz, Errearoaren 1833 eta 28-ko legheak zabaldu duela muga berribat ikhastarzunari, eta uskal-herriko ikhaserazlek behar dutela bere skolierer franzesa erakutzi.— Behar bada bai.— Bainan nola erakhuts ahal diote?— Eztute uskaldun eta franzes gramatikarik, eztute-uskaldun eta franzes hitzteghirik.

        Eghia da edireiten direla uskal-herriko skoletan hitz batzu uskaraz eta franzesez, franziako conjugazioniareki. Hatu hoieki dute oraiartino ikhassi behar ukhen franzesa Etxeparen, Oihenarten, Spondaren, Belaren, Garaten, Harisperen, Dassanzen herritarrek.— Oi zoin hurrun den hitz bakant batzuen jakintazunetik hitzen minzatzeko behar bezala jostiala!

        Uskal-herriko haurrek beharlukete, hola da ja ene ustea, habil-enekinkobat, gramatikabat, zoinekin ikhas ahal dezen berek Franzes hitzkuntza. Gramatika hori haur hoien eskuetara hel artino, uste dut aleghia igorten deitzedan hoiek aisaeraziren dereiela Franzesaren ikhastia. Hola uste dute ere ene lana ikhussi duten guziek. Hanbat hobe ezpalin baghia enganatzen!!

 

aurrekoa hurrengoa