6. PEKATURAKO BIDEA EMOTEA

[ESKANDALUZKO PEKATUA]

(J, 201-210. or.)

Vae mundo a scandales...
Vae homini illi per quem scandalum venit.
Math.c.18.v.7.

        Pekatu bat munduan askok eta askok egiten dabeena: pekatu bat besteak baxen arima geiago galduten dabena; pekatu bat zeinen kontra Yesukristo-k zemakuntza itzalakaz berba egin eban: auxe da gaur nire berba-biderako artuten dodan geia. Besteai (lagunai) pekaturako bidea emotea, auxe da pekatu orren zabaldua, ainbesteen galgarria, eta zeinen kontra erakutsi eban ainbeste su Ygkoaren Semeak. Pekatu guztiz zabaldua, bai, eta eztakit esan eztagidan geienak egiten dabeela. Bada, nok esan lei: nik garbi daukat burua, nik iñori bere ezteutsat deungarorako biderik emon? Ai! orretarako ezta bear, askok oker usteko dabeen legez, pekatu egiteko esatea, ez alangorako burutasunik, edo aurrera biderik emotea: asko da, ziñoian antxina Tertuliano-k, eta diñoe gero ta gaurko egunean teologo yakintsuak, eurak egin leikeen gauza okerren bat euren begietan egitea. Baita, zein da ori egiten eztabena? Ze bildur artuten yako besteen aurreti ondo eztana edo oker dana egiteari, edo deunga dana esateari?

        Emeti gero zer? Ai! gatxagaz dagon bat asko izaten da erri guztia, eta batzuetan erreinu guztia atsituteko. Eta ainbestek pekatuaren gatx okerragaz galduta dagozanak eta besteai eztitu (eradendu, ezarri, erantzi) ezinik dabiltzazanak? zer egin bearko eztabe? Egiten dabeena eta yazoten dana da, ainbeste ta ainbeste donga egitea, mundu guztia galdutea, eta infernua gizon-emakumez bete-bete egitea. Onek sumin andi bat emon eutsan J.K.ri, eta biguntasuna eta errukia bera zan Yaun gozo au asi zan aiai bildurgarrika, bai alango bideak emoten dituezanen kontra, bai orretati galduten direanen kontra. Ai munduagaz, ziñoian, pekaturako bideak gaiti! Ai onelango bide dongaak emoten dituezanakaz! Oba leukee oneek errota-arri bat iduneti (samati) estuta, itxasoan ondatuko balituez. Onelango berbakaz adietan emoten ebala guztizko kalte andien begira dagozala bitzuok. Onetati agiri da ze mesedegarria izan lekikezuen onen ganeko sermoia, eta zorionekoak zuek, beratati alango biderik geiago ez emoteko, eta leen emonen penitenzia egiteko bideak eta asmuak artuten badozuez, eta nik esker andiak emon bearko deutsadaz Jaunari neure bidez mesede andi ori egiten badeutsue. Dendatu bear dot bada, ea Jangoikoa lagun dodala, ea alangoren bat egin al banegi.

        Eta, ze berba-bide oberik artu nei nik J.K°.k, aitatu deutsuedazan berbetan artu ebana baño? Bai, Jaun au uste dot artu niri bide ori erakusteko gidaaritzat. Esango deutsuet bada bere berbakaz. Vae mundo a scandalis: ai munduagaz pekatu bideak gaiti! Eta, zegaiti? Bide txar orreek askoren ta askoren arimeetan egiten dituezan kalte ikaragarriak gaiti: auxe izango da lenengo zatia. Vae homini illi per quem scandalum venit: ai deungerako bidea emoten dabeenagaz! Eta, zegaiti? Bere buruaren ganera dakazan kalteak gaiti: ara emen bigarren zatia. Berba baten pekaturako bidea emoten dabenak bere buruari, eta besteai egiten deutsezan kalteak egingo dabe ne. sermoi-gei guztia.

        Vae mundo a scandales... Vae homini illi per quem scandalum venit. Math. c.18. v.7.

        Arratsalde onetan Ygkoa lagun dodala esan bear deutsuet geienak bear dozuen, eta ondo arturik mesede andia egingo deutsuen sermoia. Bear bada zuek entzuten dozuenean besteai pekaturako bidea emotearen ganean izango dala, eztozue alan usteko, eta zuen artean esango dozue: zer, geienak bear doguna? Geienak emoten al dogu pekaturako bidea? Orren gaistoak egin gura gaituz geienak? Ez, eztaroagu guk orrelango pekatu tzar andirik egiten: olango pekatu eskergaak gitxitan ikusten direanak dira. Onelan uste dabe askok munduan, eta emeti dator gauza oneri ain bildur gitxi artutea. Baia ezta ori olan, eta deungerako bidea emoteko ezta bear errian berba leku andia iminiko daben, edo imini leikean pekaturik, eta ain gitxi pekatu egiteko garbiro esatea, edo orretarako buru txarra emotea, osterantzekoakaz bere sarri ta sarri emon yoake. Orretarako asko da ziñoian Tertuliano-k, eurak egin leikeen gauza txarren bat euren begietan egitea, eta au geienak egiten dabe edo egin daroazue. Eztago munduan pekaturik eztaukanik, eta besterik uste dabenak berak bere buruari guzurra sinistu eragiten deutso. Geienai esteutse ezer (arean, ardura) euren ondo eztana iñoren aurreti egina gaiti. Eta ar-or asko dana pekaturako oñ okerra emoteko: ar-or geienak pekaturako bidea emoten. Eta, emeti zer? Geienak indar geiago dauken legez deungerako, enparaduak onerako baño, emeti gero pekatuak geiagotutea, eta mundua deungagotutea: emeti ainbeste pekatu ta pekatari: emeti ainbeste kalte arimeetan. Orregaiti esan deutsuet zeuen arimeen mesedegarri andia izan leitekeala gaurko sermoia, eta alantxe izango da izan bere, zuen biotzean alango pekatu ikaragarrien gorrotoa beratati sartuko baneutsue.

        Eta, ze berba-bide oberik artu nei nik orretarako, Yesukristo ge. Jaunak artu eban zemakuntzazkoa baño? Jgko ta gizon egiazko onek, biguntasuna eta errukia berbera dan Yaun andi onek, alango pekatu-bide deungeen ganean berba egiten eban baten, su santu bat artuta (asi zan aiaika itzalakaz zemaka bai zemaka bide txar orreek artuta pekatu egiten ebenai, bai bide orreek emoten dituezanai. Vae mundo a scandalis esan eban: ai munduagaz pekatu-bideak gaiti. Vae homini illi per quem scandalum venit: ai pekaturako bidea emoten dabenagaz. Auxe da bada zuen onerako nik artuten dodan sermoi bidea) asi zan aiaika, adierazoten ebala oker andiak egozala bai pekaturako bidea emoten dabenentzako, bai bide ori artuten dabenentzako. Nik bada bere berbaak artuta esango deutsuet: Vae mundo a scandalis, ai munduagaz pekatu-bideak gaiti! Eta, zegaiti? Bide txar orreek askoren ta askoren arimeetan egiten dituezan kalteak gaiti: auxe izango da lenengo zatia. Vae homini illi per quem scandalum venit, ai deungerako bidea emoten dabenagaz! Eta, zegaiti? Bere buruen ganera dakazan kalteak gaiti: ara emen bigarren zatia. Berba baten pekaturako bidea emoten dabenak bere buruari, ta besteai egiten deutsezan kalteak izango da ne. sermoi-gei guztia. Zorionekoa ni, pekatu itzal onen bildurra ta gorrotoa zuen biotzetan sartuta bera egiterik alderatuten bazaituedaz.

        Modu bitara emon yoake geien besteai deungerako bidea. Bata da iñori pekatu dan gauzea egiteko aginduten yakanean, edo orretarako burutasuna, aurrera-bidea edo gantza emoten yakanean edo bestea zelan-alan orretan iminten danean. Alan egiten dabe gurasoak, umeai ezer ostuteko aginduten deutsenean: alan iñori guzurraren ganean bere alde yuramentu egiteko esaten deutsanak: alan besteren bateri esaten deutsanak eztagiola lagunari parkatu esan deutsan berba txarra; bera legez balitz kerella bat esarriko leuskiola: baita bere alan emon daroe askok munduan seigarrenerako bidea. Bigarren bide deungea emoteko modua da oker dana edo oker dirudiana besteren aurreti egiten danean, besteak orretati gero orrenbeste egiteko burua artuko badau, edo artu al baleike. Eta au yazoko da beti iñoren aurrean gauza txarra egiten danean ain onak ezpadira ori dakusenak eze ikusia gaiti eztaben okerrerako biderik artuko, edo ain deungaak zeinda ori bagarik bardin bardin egingo leuken. Pekaturako bidea emotea da berba loiak (barre-eragingarriak izanagaiti) besteen aurreti, guztiz bere gazteenetati, esatea; kanta ipuin edo destaña zikinak esatea: baatzako dantzaak egitea; mosua, laztana besartean artzea, ukiera okerra mutilak neskeari edo bestera neskeak mutilan egitea; emakume gauzeak soña bear eztan legez erabiltea.... eta arabere geiago gazte gaixoai seigarrenerako zantarkerietarako begiak idigitea. Pekaturako bidea emoten dabe gurasoak umeen aurreti biraoak, añenak, berba zantarrak, gaztezaroko zorakeriak esaten dituezanean, edo anditxu egin ezkero eurakaz naste eratzoten badituez, edo euren gelaan, orregaiti geldi egoten eztakiela, eta ondo eztan besteren bat seme-alaba orren begietan egiten badabe. Beste onetariko asko sermoian bertan aitatuko deutsuedaz. Au aurretik dozuela, ikusi daigun zelango kalteak egiten deutseezan besteai alango bide-txar emollaak.

        Ai bada gogotan artuko balebe besteai pekaturako bidea emoten dabiltzazanak, zelango kalte eskergaak egiten deutseezan! ezteritxat izango leukeela orretarako biotzik. Oneek dira arako Ygkoak diñozan gizon gaixoz galduak, erri guztia atsitu bear dabeenak; oneek, Ygkoaren izena arako antxinako Profeta guzurti okerrak legez erririk garbitu gura dabeenak, eta oneek San Paulok ziñoan gizon gaisto errebesa legez, diabruaren lanak eta zer-eginak egin bear dituezanak. Bai beintzat onelango kristiñau txarrak galduten dituez arimaak, kenduten deutse Ygkoaren grazia ta adiskidetasuna, galarazoten deutse zeru ederra, ta ondatuten dituez infernu gogorrean. Baakizue gero au zer dan? Egon izantzare iños zuen artean zeinbat balio bear daben arima batek? Baia, eta nok au aditu? Nok berbakaz ulertu eragin?

        Jesus laztana! zuk erosi zenduzan arima orreek nekeakaz zeure odolagaz, eta zeure Eriotzeagaz, eta zuk dakizu ondo ondo zeinbat balio daben arima batek. Esaiezu bada, arren, arimaak bildur bagarik galduten dabiltzazanai arima orren balioaren anditasuna. Erdu ona gatxerako bide okerra emoten dozuna, edo emon izan dozuna, eta emen entzungo dozu Yaun onen aoti arimearen balioaren barria. Baakizu Yaun au dala Ygko egiazkoa, Trinidadeko bigarren personea? Baakizu berau gizonen arimaak pekaturik aterata zerurako irabaztearren gizon egintzala, bizitza gogorra, pasiño garratza ta eriotza itzala igaro ebala? Bai, baakizu: baia orreek gogoari obeto emoteko, yarri zaitez belauniko santokristo baten aurrean, eta begira ondo ondo ze errukarri gaixo eginik dagoan.

        Begira bada zelan daukan burua arantzaz galdurik, arpegia matrallakoakaz baltziturik, anditurik ta ezaindurik, gorputza azotez ebagirik, eta dana bururik eta beatzetara birrindurik eta zati oso bagarik. Eta alan ikusten dozunean alen alez il aginean itandu egiozu: Yauna, zek edo nok ekarri zaituz onetara? Ze esku gogorrek, ze borreru itzal biotz-baakok egin izan dau zugan onelango desgarrioa? Zu zeru-lurren egillea, zu Aingeruen errege, zu Ig-ko egiazkoaren seme bakarra, zu gizonen agintaria, zu pekatu baakoa, ta zu Ygko berbera, eta, onetara? Gaisto okerren eriotza gogorra ikusi bearrera? Gizonik satzena legez guztien ostiko-peera, guztien barregarri izatera? Eta entzungo dozu erantzuten deutsula: Ai gizona, zu ta besteak pekaturik aterata zerura eroatearren daroadaz nik oneek guztiok: eta arima bakar bat irabaztearren bear balitz beste onenbeste, beste onenbeste, ta milla bider beste onenbeste eroango neunkez, eta ondo pozik. Ainbeste egiten dot nik gizonaren arimea.

        Baita zuk pekaturako bidea emoten dozunak, zer egiten dozu? Ygkoak ainbeste nekegaz irabazi izan daben arimea zuk galarazoten deutsazu: Ygkoaren semeak bere eriotza gogorragaz biztu izan daben arimea, zuk ilten deutsazu; eta Ygkoaren Semeak ainbeste egiten daben arimea zuk betiko infernuan ondatuten dozu. O nabarbenkeri azia! O lotsa bagakeri eskergea! O kalte ezin geiagokoa! Ai! ondo esan eban San Bernardo-k, geiago erakusten eutsala Y.K.°ri bide deungea emoten dabenak, eriotza gogorra emon eutsen Yudegu okerrak baño: bada aek, okerrez bazan bere, emon eutsen berak ain biotzeti ge. onerako gura eban eriotzea; ez yakinean bazan bere, ge. onerako bota-arazo eutsen bere odol ederra: baia gatxerako bidea emoten dabenak bere aldeti daneti barrien barri emoten deutso lengo eriotza, iñorentzat gauza eztana, eta bai il ta galdu egiten deutsazala lengo eriotzeagaz erosi ta biztu zan arimea, edo arimaak.

        Baita baakizu onetan zabiltzan lotsa-galduko pekataria, baakizu ze kalte gogorrak yatorkazan zuk pekatu eragiten deutsezun arimai? Ai bada! nik orain egin al banengi antxina andra andi Agripinak bere Semeari egin eutsana! Onen Seme zan esku-urratu galdu bat, diruak ta diruak gatz bagarik emona gaiti ezer ez eutsana! Bein baten bada Seme orrek berreun ta berrogeta amar millaren bat erreal emoteko agindu ebanean, seme ori alango bide makurretati aterateko, ekarri eragin zituzan direanak, eta bere begien aurrean mai baten zabaldu ta esan eutsan: ene seme ara, ara, zer emoten doan. Onenbeste egin al banengi nik, oraintxe zure begien aurrean iminiko neuskezuz emeti zeru ederra bere betiko atsegintasun ta pozkari gozoakaz, andi infernu itzala bere sekulako neke aserre guztiakaz. Erdu, esango neuskezu. Lenengo zerua aurreti zenduala, erdu ona, ara auxe da Kristo-k bera biotzetik maite dabenentzat eta bere esana egiten dabeenentzat prestauta daukan leku ederra: auxe zeru-lurretako erregeak bere ondasun ta aberastasun andien alardoa egiteko edertu izan daben toki zabala: ara an non dagozan izer polit eginik ainbeste milla santu-santa: ainbeste milla millinoe Aingeru: ara an Maria Santisimea irargi bete ederra: ara an Yesukristo bera eguzki argi eginik: ara Ygkoa bera milla eguzki baño ederrago. Emen guztiak bizi dira alkarren bake onean, eta eder-eretxi gozoan: iñok eztaki emen zer dan gatxa, gaixoa, nekea, mina ta naibagea: guzti guztiak bizi dira zoriontasun, atsegin ta pozezko ibaian uriolaturik. Eta oneek guztiok eztira urte baterako, ez berrogei edo laurogei urterako, ez eun bir-milla, edo berreun milla urterako, ezpada betiko ta betiko, ta milla bider betiko.

        Onelango gauzakaz gogorturik eta zoraturik legez ikusten zindudazanean, erakutsiko neuskezu beste alde baten infernu bildurgarria. An ikusi bearko zendukez argi motel baten bidez demoniño ikaragarriak, su-gogorra, eta bertan dagozan osterantzeko gauza arrigarriak: zure belarriak entzun bearko leukeez ango neke bildurgarri artean dagozan zorigaistokoen aiariak, txilioak, uluak, eta garraxiak: eta suurrak emongo leuskezuez bertako kirats ta atsitasun naskagarri guztiak. Eta ikareak eta bildurrak konorte puskaren itxi, eta arnasea betetan asi zintekezanean esango neuskezu: ara, oneek nekeok eztira urte baterako, ez milla urterakoak; dira sekula ta betikoak. Baia, zer erakutsi? Bildur nas zein orretan gengozala batak baster bateti besteak besteti, ze. umeak, ogitukoak, lagunak, urten leikezuen sua ta garra dariela, zu bertan apurtu gurarik, eta dirautsuela: euk, euk, galdu gozak, euk ona betiko ondatu gozak: bada emen euk bere erre bear dok, emen betiko galduta egon bear dok.

        Baia nik oneek zure begien aurrean imini ezinagaiti, fedeak darakutsu, eta zuk dakizun egia argia da, onak zerurako direala, non izango dituezan arako ez begik ikusi, ez belarrik entzun, ez gizoneri biotzek eguño emon izan ezteutsazan pozkariak: deungaak barriz betiko suetarako direala, non sekulako neke, ala, zorigaisto ta amurru ezin esan al artean erretan ta ernegetan egon bearko dabeen. Bada zuk pekaturako bide txarra emoten dozunak, zuk Ygkoaren Semeak ainbeste nekegaz, eta eriotza ain garratzagaz erosi ta biztu zituzan arimai betiko zeruko atsegintasun orreek galerazoten deutsezuz: eta betiko infernuko neke ezin geiagoko orreek ekarten deutsezuz betiko zoriontasun ederra, kendu, betiko zorigatx itzala emon.

        Ai nok leukean orain San Paulo Apostolu andiaren biotz guztia, eta bere berotasun ederra orain zuei, berak beste aldi baten Korintokoai legez, zoli zoli esateko: Peribit infirmus in tua scientia frater propter quem Christus mortuus est? Zer? Zuek sinistu batek pekatua gaiti zeru ederra galdu, ta infernu gogorra irabazi egiten dabela: alangorik yazon eztakion J.K°.k kurutze baten lotsarizko eriotza itzala igaro ebala: eta orregaitik pere, galdu gurako dozue gaixo ori, zuek gatxerako bidea emonda? Gurasoa zeure umearen aurreti berba loiak, biraoak, arrenak, eta añenak esaten dozuzana, edo zugaz batera eratzota, begiak bear eztanerako idigiten deutsazuna, Peribit, baukazu biotzik betiko galduteko zeure ume gaixo ori, zeinegaiti iltzan K°.? Ugazaba gaistoa loikeriako suan erretan zagozana, Peribit, izango dozu biotza betiko galduteko K°ren odolagaz erosia izantzan zeure otsein gaixoa; zeinek bear bada, zeure etsera bagarik ez eban alangoen barririk yakingo?

        Lotsa galduko mutilla, seigarrengoa besterik zeure berbeetan, eskuetan ta egikunetan eztakizuna, Peribit, galdu gurako dozu betiko infernuetara arako neskatilla garbia, edo neskatillaak, alango burutasunik bere ez eukeenak, edo arako mutil inozente, zantarkerien barririk bapere ez ekiana? Neska urten, zorapillo, zarabankadea, Peribit, emon bear deutsazu bide deungea zeure irri-barreakaz, edo barre zantzoakaz, zeure berba arin ernariakaz, edo nasaiakaz alango amesik ez eban mutilari; edo zeure ukiera (ukutza)kaz, eta zantarkeriakaz erakutsi biar deutsazu lagunari ez ekiana, eta beinbere yakin bear ez ebana? Nonbait zuek etzare zuen artean egon zer galarazoten deutsazuen, eta ze kalte eskergaak egiten deutsazuezan, osterantzean eztot uste ezelanbere alango gauzarik egingo zendukeenik.

        Esan egidazue ezpabere, entzungo bazendue or dabilela gizonen bat bideetara urteten, diru moltso andiak kenduten, eta eriotzaak egiten: edo lagunak artu, etseetan sartu, etse bere galantak ezer bagarik itxi, eta etsekoak bere ilten, zer esango zendukee alango gizona gaiti? Ze kastigu usteko zendukee asko dala arentzako? Zer eretxiko zeunskioe aren kalteai?

        Bada, zer dauko zer ikusi gizon oker, errebes, galdu orrek egiten dituzan kalte guztiak zuek egiten dozuezanakaz? Gizon orrek kenduten dituz mundu onetako ondasunak eta gorputzeko bizitzea, zuek galarazoten deutsazuez arimako grazia ta ondasunak; ilten dozuez Jesukristo geure Yaunak bere eriotzeagaz biztu, garbitu ta edertu zituzan arimaak. Lapur orrek garbituten deutsez denpora gitxi barru itxi bearko dituezan gauzaak; zuek eragozten deutsazuez betiko zeruko atsegintasunik ederrak, eta egiten dozuez betiko infernuko neke gogorren yaube. Eta, zer dauke zer ikusi kalte batzuk besteakaz? mundu onetako kalteak andiko aldeko kalteakaz: egun bireko ondasunak galtzeiak betiko zorionak galdu bearragaz: begi itxi-idigi bateko alak betiko min, ala ta zorigaistoakaz?

        Ez beintzat. Auxe da munduan egin leitekezan okerreria kaltegarrien artean kaltegarriena: auxe da diabruen egikune okerra. Bada, zer geiago egiten dau diabruak? Sareak zabaldu, lakioak eta tranpaak imini arimai yausi eragiteko? Deungerako bideak eta gantza emon? Okerrerako palagau, lorenyau, ta kili egin? gero infernuan galduteko? Gerrea egin Ygkoaren lege gordetan dabeenai, eta Yesukristo-ren sillua daukenari? Eta ori guzti ori eztozue zuek egiten deungerorako bideak emonda? Bai, bai, zuek gaiti ondo ta ondo esan lei San Yoan-ek pistiaren izenagaz Antikristoagaiti esan ebana: zuei laketu (emon) izan yatzuela onai gerra egiteko ta azpiratuteko eskurantzea (eskua). Bai, zuei ondo ta ondo emon lekikezue San Paulo-k onelangoetan ebilen bateri emon eutsan diabruaren semearen izena; edo Satanas-ena, J.K°.k san Pedro-ri bein baten emon eutsan legez ondo etzan gauzarako biruak emoten ondo-ustean bazan bere abiau yakalako). Lotsatu zaiteze bada, lotsatu: eta arpegia yausi bekizue alango eskergetasuna egin izan dozuelako: baia yausi bekizue zuen onerako, eta alangoen damutasun benetakoaz Ygkoagana biurtuteko. Ganekoan galduak zare eta zuen ganean ikusiko dozue Yaun onen esku gogorra. Onen ganean orain egin bear deutsuet ea besteen kalteen anditasunak erasonen bat egin deutsuenak, ekarri al baziñadez guztiz ondutera, pekaturako bideak emoteak zuen ganera ekarriko deutsuezan kalte ikaragarriak erakutsita.

Bigarren zatia

        Zeuei adietan emoteko bide deungea emoten dabiltzazanak kastigu ikaragarriak izango dituezala asko liteke esatea leen entzun deustazuena, zelan Y.K°.k. esan eban: ai pekaturako bidea emoten dabenaz! bada santuak eta yakitunak ao batez dirauskue eze, eskritura santuan ai ai iñorgaiti esaten danean, esan gura dala eze arentzat izango direala kastigu eskergaak. Baia nik zuei egia au argi obean imini gura deutsuet. Ara bada berba baten zer erakutsiteko gogoan nagoan. I. Pekatu onek emoten dau osterantzeko pekatuak baño infernurako bide geiago, eta II. bera izango da infernuan besteak baño gogorrago kastigadua. Entzun bada.

        1. Esan deutsuet leen zelan deungerorako bidea emoten dabenak galduten dituzan, Y.K°. ge. Yaunak ainbeste nekegaz, ta eriotza ain gogorraz irabazi ta biztu zituzan arimaak. Emeti yatorko 1° izatea bere pekatua osterantzekoak baxen okerragoa: yatorko 2n. izatea, nok bere kontra Ygkoaren aurrean eskatu: eta yatorko 3n. bere kontra aserre (ta errime) izatea sentenzia emon bear deutsan yueza. Eta oneek alan izanda , zeen begira dagoala uste dozue bide oker ori emoten dabena?

        1° Eta zuek entzuten deustazuenean pekaturako bidea emotea dala bestelako pekatuak baxen okerragoa, uste izango dozue eze, nik berba egiten dodala egiten dituzan kalteak gaiti, eta ezteutsuet nik ezezkorik esango. Egia da ori bere, baia eztozue ori okerragoa izateko bide bakarra. Beste alde bateti bere bauko pekatu onek osterantzekoak baño oben txarragoa, eta da bide emoten dabenaren lepora datozalako bide atati gero egingo direan pekatu guztiak. Ezteutsat nik au neure aragiari kenduten. San Basilio andiak esana da alango bide txarrak emoten dituzanen erru Ygkoak iminiko dituzala, besteak gero atati egin daikezan pekatuak, baita eurak il da, egingo dituezanak bere.

        Baita ez beronek ez bestek esango ezpaleu bere, berez datorren gauzea da. Izan bere pekatu bidea da ereiten dan azia, zeinetarik gero ernetan direan ainbeste bekatu-buru, barriro ereingo direanak. Eta, eztira orreek izango ereintzallearentzat? Da larrari, edo sasiari emon yakan su apurra, zeinek gerora gerora indarrak artu, zabaldu, eta basoak, eta baso ederrak erre bear dituzan. Eta, etxakola guztien errua emongo lenengo sua emon ebanari? Bai beiritzat, Ygkoak Jeroboan-en lepora egin zituzan, berak bidea emonda bere, aldiko Israel-darrak, eta giza-aldi askotakoak egin zituezan pekatuak, eta eskritura santuak bera ilda bere bere (ondorengo) oñordeko Erregeen pekatuak aitutean. Jeroboan gora, Jeroboan bera, beti gogoan dituz Jeroboan-en pekatuak, euretan guztien sustraia billatu bear baleuen legez. Peccata Jeroboam qui peccaverat et peccare fecerat Israel. Zuk bide-deunga emollea, uste izango dozu bear bada eze, bide txar ori emoten daben gauzea egit-orduan, pekatu bakar bat egin zenduala. Izan bedi, ondo, zuk gura badozu, yakitunak besterik esango badeuskue bere, baia pekatu ori izango dozu pekatu ernaria, beste askoren yaube egingo zaituzana. Zeuk emon dozun oñ orretati erne ta sortuko direan pekatu guztiak zeure bizkarrera datoz, eta Ygkoak sartuko deutsuz zuk eginen artean. Ai, ze kontu ikaragarria beintzat, baia gitxik gogotan artu gura dabena! Bera gaiti eztogu au ain arin igaro bear.

        Guraso txarra, umeak Yaunaren bildurpean aziten eztozuzana, erdu ona ikusten zelanbait zeure pekatuen erreskada luzea. Guztien kontu arteza guztiak dakizan Ygkoak atera leikezu, eta nosbait aterako deutsu: baia ni ez nas gura orain artean legez itsu mustuan bizi zaitezan. Zeuk, berbarako, daukazu arturik birao edo yuramentu urtika egoteko (iñarduteko) izkune txarra, edo lagunari iraunak, errieltaak, aserrre-aldiak emotekoa, edo ardaoan yaustekoa (igarotekoa), edo seigarrengo berbetan, edo ganekoetan etzara garbia. Ara bada, zeure umeak ikusi edo entzun egingo dabe, zeure eten eta oben dongea, eta, yakina da, ikasiko dabe beste ainbeste egiten, eta zu langoxe egin-eginak urtengo dabe, eta besterik sinistutea zorakeria da. Ezkonduko dira biar edo etsi ume orreek, irakatsiko deutse euren umeai, oneek eurenai, oneek eurenai, eta alantxe Ygko-ak dakian belauneragiño yalgiko yake gurasoetarik umeai, maiorazgia legez ekandu okerra: eta ori da, ta ez besterik zuek esan daroazuena, etseren baten abe txarra izatea, edo angoak zan gaistoa izan bearra. Ezta ori guztia: zuri eta aei ikasiko deutsue lagunak, auzoak, errikoak eta erbestekoak: irakatsi bearko deutse Ygkoak dakizan lagunai, oneek besteai, aek besteai, eta alan. Zeinbat pekatu deritxazu oneek guztiok egingo dituezala? Zeinbat? Bada orreek guztiok datoz zeure lepo-ganera eta Ygkoak artuko deutsuz zuk eginak legetxe. Qui peccaverat, et peccare fecerat.

        Zeuk mutil gazte, edo zuk neskatilla irakasten deutsazu lagun bateri seigarreneko bear eztan zantarkeria, edo zure esanagaz, zure eginagaz begiak idigiten deutsazuz alango gauzeetarako. Bein onetara ezkero nekez egongo da geldi, eta berak egin ezeze, baita besteren batzuei irakatsi bearko deutse. Oneek beste ainbeste, besteak beste ainbeste, eta alan yoango da Ygkoak dakian artean. Zeinbat pekatu egingo dituez guztien artean: zeinbat? Bada guztiak datoz zeure bizkarrera, eta direanak ezarriko deutsuz Ygkoak zuk eginak legetxe. Qui peccaverat et peccare fecerat. Alantxe da gitxi goiti beeti beste muetetako pekatuakaz bere, eta ezta izango euren artean bat, bein deungerorako bidea emon ezkero, bere ereduan bat pekatu andi tzar askoren yaube egingo eztabenik. O zelango pekatu erreskada luzea ganean dabeela agertu bearko dabeen Ygkoaren aurrean onelango bide gaistoak emoten dituezanak! Eta ainbeste kalte egiten dituzan pekatu batek, ainbeste pekatu ain andi tzarren yabe egiten daben pekatu batek, eztau infernurako bide andia emongo? Zeinek gero geiago?

        Eztakit nik emeti baiatorke pekatu-bide emolleai, izan oi dabeen biotzeko itsutasuna ta gogortasuna. Eztituez geienean ezagututen onelango pekatuak, eztituez konfesetan, eztaroe euren ganean damutasunik artuten: eta ansia bagarik eta ardura bagarik bizi oi dira bapere okerrik egin izan ezpaleben legez. Yazoten yake onelangoai Dabid erregeri legez. Dabid errege artean ain santua izantzana, argala legez yausi zan Bersabe andra ezkonduagaz. Eta kateak katea daroian legez, bere pekatua estalduteko, Urias, aren senarra il, eta andra orregaz ezkondu egin zan. Bere erreinu guztian berba leku andia imini eban, eta ez ebilen beste zer-esanik: orregaiti bere Dabid sor ta gor, eta Ygkoagana biurtuteko burutasunik ez. Alantxe egontzan urte oso baten, eta bear bada egongo zan sekula ta betiko Ygkoak berak Natan Profeta santua biraldu (agindu, bota) ezpaleutso. Alantxe bada yazoten yake pekaturako bide txarra emoten dabeen askori, eta egunean bein ikusten dogun gauzea da ori.

        Neskaren bat basterretako bear ez litekezan ibilkune ta erabilkuneak gaiti seindun sortu izango da: eztau orregaitik pere bere burua ostu naiko, eta guztien begietara zabaldu gurako dau bere pekatua. Erri guztian dabil zer-esana, eta guztiak, zantar egiten dabe, eta eztau pekatutzat bere artuko besteak esaten imintea, eta ameneko eztau konfesiñoan autortuko ezta bere burua alan ikusteko egin bear izan daben pekatua. Biziko da deungaro urlia mesedea berak dakianagaz, edo bein bategaz, bein bestegaz, al daben guztiakaz ibili bearko dau. Eztago errian ori ez dakianik guztiak orpoak yaten deutsez; eta bera epetasun zabalean eta bake andian bizi da, alango bideak itxiteko asmu bagarik, eta eztau aintzat bere artuten alango pekatu agiriakaz besteai deungerako bidea emotea. Ordiak, yuramentu edo birao pitean bein egiten dabeenak, berba loiak non gura esaten dakiezanak... eztituez ezagututen euren pekatuak, eta konfesau bere egin ez oi dituez. O Ygko andia! atzera biralduko (aginduko) bazeunsku Natan Profetea, eta zeinbateri esan bearko leuskion beñolan Dabid erregeri legez: tu es ille vir.. blasfemare fecisti... Zu, zu zara zeu askori Ygkoaren kontrako gauzaak eragin deutsezuna.

        2º. Baia euren pekatuak ezagutu eza gaiti bere batuten dituez oneek lagunak euren kontra Ygkoaren aurrean errime egin bearko dabeenak. Zeinbat arima eder pekatuan galdu izan dituezan, ainbat arerio oker izango dituez, euren kastigua Yaunari eskatuteko. Umeak, neba-arrebaak, lagunak, aideak, adiskideak ta ainbaakoak, berba baten zuk galdu dozuzan guztiak, zuk galduak galdu dituezanak, eta oneek eta oneek galduak, guztiak bat egingo dira zeure kontra, zeure kastigua eske, edo obato esateko ya orainganik dagoz zeure kontra yagita, bada zelan Ygkoarentzat eztagoan leengorik ez gerokorik, orainganik dantzuz gero egingo deutsezan deadarrak. Eta, ze kastigu? Infernu gogorra ez besterik: betiko su gogorra, infernuko su ikaragarri aek: zuk eurai egin deutsezun kalte berbera. Zer, pekaturako bide-emollea, uste zenduan ezetz? Ez eutsun gogoak alangorik emon? Baia, zer? Ygkoak berak diñoanez, kristiñauen arerioak iltzituezanen arimaak deadarrez dagokaz, euren odolaren bengaia eske: Ygko berak esan eutsan Kain-eri, berak il eban anaie Abel-en odola bere kontra deadarka egokala: eta oraindo geiago dana alogerekoai galarazo yaken euren aloger irabaziak deadarrez egon doaz yustizia eske Yaunaren aurrean; eta zuk il dozuzan arimaak, zuk infernura bota dozuzan arimaak, zuk zeru ederra eragotzi deutsazun arimaak? eztabela zeure kontra kastigua eskatuko? Eskatuko dabe, bai: eta errime, eta aserre eskatuko dabeela: gau ta egun itxi-aldirik egin bere bagarik, egongo yakaz eske ta eske.

        Yauna, esango deutse, zugaiti ondatuta datzazan infernuko ondarretati, Yauna zeuk dakizu ondo nok daukan gu emen egoteko errua. Urliak bai, urliak bota gaituz infernu onetara: beragaitik eze ezkinean gu onerako: zerurako ginean, baia berak pekatu bide deungea emonda, galarazo deusku zeru eder ori, eta ondatu gaituz infernu ikaragarrizko onetan. Eta bada zeuk esanik daukazu bakotxari berea emongo deutsazula, betor bere ganera zeure aserrea, emoiozu egin deuskun kaltearen modu-modukoxe kastigua, izan bedi bera bere betiko galdua. Zer Yauna? gugaz baño etzara gogorra (arteza) izango? Eztabe geure lagun izan bear geure pekatuen erru guztia daukeenak? Gu emen betiko galdurik su itzal onen erdian erretan, eta gu onetara ekarri gaituezanak betiko zeruan? Ai! ez Yauna; ezta ori lege.

        Eta, zer deritxazue, entzungo eztituzala, zuek galdu dozuezan arimeen eskariak? Sor ta gor egingo yakeela, zuei infernurako bidea ez emoteko? Baliteke: baia nik zuen eskuetan itxi gura dot, zuek erabagiteko. Zeuek dakizue, eta niri entzun deustazue zeinbat egin eban J.K°. Ygko ta gizon egiazkoak gizonak irabazteko eta zerura eroateko; zelan mundu onetara orretarako etorri zan; zelan ikusi bear izan eban bizitza gogorra, pasiño garratza, eta eriotza bildurgarria. Berberak esan eban gatx-bidea emonda arimaak galtzen dabiltzazanak-gaiti eze, oba leukeela onelangoak errota-arri bat iduneti (samati) estuta itxasoan ondatu balituez: eta au esan eban diño san Bernardo-k ulertuten (adietan) emoteko, gero ain alagiñako nekeak eta alaak izan bearko dituezala infernuan eze, aen parean eriotzea pozik artu leien. Zuek galerazo deutsazuez berak ainbeste nekegaz, eta ardura ain andiagaz irabazi zituzan arima orreek: galdu deutsazuez betiko, berak ain laztan zituzan arimaak. Zuek galduriko arima orreek ezteutse besterik eskatuten ezpada bere berbea yagoteko, eta berak alango pekatarientzat eginda daukazan zemakuntzaak zuen buruen ganera ekarteko. Zer diñozue bada, entzungo deutse? Erakutsiko deutsue, eurak zuentzako eskatuten deutsen infernu gogorra?

        3º. Niri deritxat eze zuen kontra aserre, ta aserre baño bere aserreago egongo dala, eta iñoren eskatu bearrik bere izango eztabela zuei alango kastigua emoteko. Baakizue zelan egon doian azten egoan artza, umeak kendu deutsezanean: zelan orroeka mendi guztia beera ekarri bear daben: zelan ori egin deutsana erpa artean baleuko, bertantxe apurtuko leukean? Bada alantxe diño Ygkoak urtengo deutsela pekatariai: eta au guztientzat bada bere, askoz bere obeto esan bear da pekaturako bidea emon dabeenak gaiti, bada oneek dira benetan umeak kendu deutseezanak, kurutzean ainbeste minegaz egin zituzan seme-alabaak: oneek dira il izan deutseezanak arako bere maiteak, zeinei ukututea bera dan Yaunari beseiñean ukututea legetxe.

        Yesukristo-k bada, zeineri Aita-eternoak emonik deutsan guztiai kontu artu, ta betiko sentenzia emoteko esku bete betea esan bearko deutse onelango bide deungakoai beste aldi baten Saulo-ri kristiñauak karzeletan sartuten yoianean esan eutsana: Ego sum Iesus, quem tu persequeris: ni nas Yesus zuek galdu gurarik ibili zareena. Eta oneek berbook Saulo-ri, bere onerako esanda bere onenbeste bildur, ikara ta itzal emon beutsen eze, bertantxe yausi zan zaldi ganeti beera, ikararen andiz dardar orria legez ebilela, eta non egoan, edo zertzan bere ozta ekiala, zer egingo ez deutse pekatubide emolleai? Aurrera daroazala bere karguak, ezteutse onei esan bearko, ni gose ta egarri nintzan, eta zuek ez zeusten yaten ez edaten emon; gaixorik edo preso nengoan, eta zuek ez zintxatazen etorri ni ikusten. Ez. Esan bearko deutse: zuek niri betiko zerua galarazo deustazue, betiko infernua emon deustazue. Zelan, Yauna, guk zuri zerua galarazo? Zelan infernua emon? Bai, ze nireetakorik txikienari egin zeuntsena niri neuri egin zeunsten. Zoaze bada, zoaze madarikatuok, diabruarentzat prestauta dagozan betiko suetara, zuek galdu dozuezanakaz naste zuen pekatuak, eta besteai eraginak pagetara.

        II. Bai, auxe da pekaturako bide okerra emoteak daukan azkenengo zori-gatxa besteai eraginiko pekatuen kastiguan bere eroan bearra. Alantxe dirautsu San Agustin-ek: «zeinbateri okerrerako gantza emon izan deutsazun, ainbategaz, eta ainbategaiti betiko kastiguak ikusi bearko dozuz». Beste onenbeste esaten dabe san Basiliok ta san Eusebio Emiseno-k. Baita, ze besterik izan leiteke?, noberaren ganera badatoz, batek besteai eragin deutsazan pekatu guztiak, baita aetati gero aek eta besteak egin izan dituezanak? Ai ze ikaragarrizko lana au! Auxe, neure entzula onak, gura neuskezue zuen biotzetan errime yosi: bada ain gogorrak, eta bildurgarriak badira bakotxari bere pekatuak gaiti infernuan emongo yakazan kastiguak, zer izango da aen ganeti emoten baiakaz besteak egin izan dituezan ainbesteenak?

        Ementxe, kristiñauak, gura neunke al dozuen gogorik andienagaz entzungo bazendue orain nik esango deutsuedana: bada berariz (beren-beregi) itxi dot leku onetarako, ea puskatxu bat bigunduta zagozela, sinistu nai badozue, osterantzean zuen onerako esanda bere sinistu gura izaten eztozuena. Geure misiñoetan ekin daroakegu, eta ez bein, ta bai sarri ta sarri fiesteen, dantza nastuen, ta gaubegireen ta onelakoen kontrako berbeteari, dakigulako eze orreek geienean eta geienentzako pekaturako eta pekatu andietarako bide andia izaten direala. Orregaitik pere alperrak izaten dira askorentzat geure aleginak, eta eztago nok orrei burutan sartu. Ara bada zeen begira dagozan, alangoak egiteko bidea emon edo galerazo al leikeela ez galerazo, edo euretara dabiltzanak.

        Egiten da erriren baten fiestea, baatoz erriko gazteak, eta albo errietakoak bere: izaten dira dantzaak; gazte orreek egiten dituez milla zantarkeria dantzaan bertan, etserako bidean eta etsean: esaten dituez berba loiak; artuten dituez aurrera bere orreek eta geiago egiteko bideak: askori idigiten yakez begiak deungerako: izaten dira ordikeriak, errieltaak, eta errieltetati gorrotoak, kerellaak, auziak. Aurten alan egin dalako, egiten da beste ainbeste datorren urtean: yarraituten yako bestean, eta arik urte eta urteetan. O Ygko maitea! eta zelango pekatu erreskadea! Zuk Yauna, eta ez bestek yakin lei zeinbat eta ze ikaragarriak direan orreek guztiok. Bada zeuk fiestarako bidea emon dozuna, zeuk daukazuz zeure lepo-ganean orreek guztiok; guztioen kontu Ygkoak artuko deutsu, eta guztioen kastigua infernuan emongo deutsu. Zuk gurasoa zeure umea alango lekura agindu dozulako, daukazuz zeure bizkarrean zeure ume orrek egin, egingo ta eragingo dituzan pekatuak: guztioen kontu Yangoikoak eskatuko deutsu, eta guztioen kastigua infernuan emongo deutsu. Zeuk gaztea daukazuz zeure lepoan zuk bidea emonda besteak egin, egingo, ta eragingo dituezan pekatuak. Beste ainbeste esan bear da bere moduan yolas, gau-bigira, baatzar nastu, ta onelangoen ganean.

        Eztira oneek ipuiñak, ez neure asmuak, eta arren alan balira, eze buruko ala asko geure buruari kenduko geunskio. Baia Ygkoak daki nik sermoi guztian eztan gauzarik esan ezteutsuedala, yakinen ganean beinik bein, eta ez nas bere ni zalea, iñor bildurtutearren eztan gauzea, edo dan baño geiago esaten. Zabiltze, zabiltze orreetan eta Ygkoak aterarik izango dituz orreek kontuok, eta berak erakutsiko deutsa infernuko suari zelango indarrak bearko dituzan zuei guztien kastigua emoteko. Baia, zer diñot nik suari? Zeuek pekaturako bidea emonda galdu dozuezan arimaak eurak zeuen seme-alabaak, lagunak, adiskideak eta orreek izango dira zeuen borreru gogorrak, euren biraoakaz ta araoakaz apurtu ta ondatu bearko zaituezanak.

        O ze pekatu bildurgarria dan gatxerako bidea emotea! Bai beintzat, bada berak emoten dau beste osterantzeko pekatuak baño infernurako bide geiago, egiten dabela bestek ez legez besteen pekatuen yaube ta errudun: batuten dituzala bestek ez legez Ygkoaren alderako ainbeste arerio ta salatzalle aserre, eta egiten dabela besteak baño aserreago yuez izan bearko daben Yesukristo: berau azkenez izango da infernuko suakaz besteak baño gogorrago kastigadua.

        Orreek alan direala, esango deustazue iñori pekaturako bidea emon badeutsagu, gureak egin eban, errazki geure buruari itxiko deutsagu, eta galdutzat emon bearko doguz. Ez alangorik, ne.kk., oneek alan dira, baia eztozuez zuen buruak galdutzat emon bear orregaiti. Bide deunga ori emon ebeen asko ta asko dagoz zeruan. Dabid-ek, Manases-ek, eta Madaleneak alango bideak emon zituezan, eta gaur dan egunean dagoz Ygkoa ikusten. Baia esan bear artez, eta atzera ta aurrera bagarik, ori egin ezkero gatxago dozuela zerua, zegaitik eze zuen ganean dozuez besteen ainbeste ta ainbeste pekatu, zuen kontra deadarrez daukazuez zuek galdu dozuezanak, eta atati gero galduko direanak, eta Y.K°.ri zuekaz aserre izateko bide andia emon izan deutsazue. Orregaiti zerurako izango bazare osterantzekoak baño geiago egin bearko dozue.

        Eta, baakizue zer? Ara bada san Eusebio Emiseno-k diñoana. Besteen arimeen kalteagaz berea galdu izan dabenak, besteai ejenplo ona erakutsita irabazi bear dau. Eta alan egin bear dozuena da, konfesiño on baten bitartez Ygkoagana etorteko aleginak egin ezkero, zuek-gan dagoana egin bear dozue Yaunari galerazo deutsazuezanen orde beste arima batzuk irabazteko. Ori egingo dozue lenengo zeuen bizi-modu onagaz: sarritxu orretarako konfesetara etorri, sarritxu geure Yauna artutera, eguneango errosario santua, eta ereak aginduten badeutsue mez-entzutea bere, yaiegunetako kurutzeetakoak egitea, altaraak ikustea, limosnaak egitea, eta gauza guztietan modu ona (erakustea) agertutea, eta kristiñautasunak erakusten daben bizitzea. Gero onezaz ostean aleginak egin bear dozuez besteen pekatuak eta pekatu-bideak eragozteko: berba loiak, yolas nastuak, baatzako dantzaak, gau-begiraak, erroldaak, fiestaak edo al dozuezanak. Orregaz zeuek irabazten dozuezan arimaak Ygko-aren aurrean zuen alde egingo dabe, eta estaldu ta indarra kenduko deutse besteen zeuen kontrako deadarrai. Orregaitik pere Dabid-ek legez, ez begien aurrean beti, kendu bere bagarik, erabili pekatu ori, Yaunari bere parkaziñoa eskatuteko: bada guztiz da ikaragarria, eta bear bada ya zuek gaiti batzuk batzuk infernuan datzaz, edo orretarako bidean dagoz.

        Ara ze bildurgarria eretxi yakon Berengario-ri eriotzako orduan besteak galduten ibilia. Gizon onek Sakramentu santu altarakoaren ganean eregia erakutsirik, askori galdu eragin eutsan orren ganeko fede ona. Etorri yakon gero ta gero bere guztioi elduko yakun il bearra damutu yakon ordu atan alango eregiak erakutsi izana, eta alango bide deungaak besteai emona, eta, ustez beinik bein, aleginak egin zituzan Ygkoagaz ondo paretako. Baia pekatu guztiak bildurtasuna emoten beutsen bere, besteen arimaak galdu bearrak ikara ikara eukan, eta ikara onen artean ziñoian: ai bada! Zer izango da nigaz! Nik uste neukean Ygkoak neure damuari ta egin dodan penitenziari begiratuta parkatuko eustazala neure pekatuak: baia eta, nik galdu dodazan arimaak? eta, nik zerurako biderik atera dodazan arimaak? nok oneek gaiti erantzungo dau? Ai ene errukiena! Kristiñauak beste onenbeste yazo ze dakizuen laster bai laster eta biotzerik Ygkoagana bear dozue.