LOKATZETIK BIRSORTUKO DA

 

Euria, tximista, trumoia

betoskoz jantzirik da goia

zeru-zola burrunbadaka

tximista-geziz grakadaka.

Bestetako oihal urdina

herio-mehatxuz gordina,

milaka zatitan urratuz

goiak behean hots amorratuz.

 

Oporraldiko jai-giroan

bero ohi den aro eroan

festa orduko uda-udan

hau tristura! Zer gertatu dan!

abuztuak hogetasei

fetxa honi ez jakin nola dei!

Lan eskergaitzaren herentzi

uholde ankerrak irentsi.

 

Dena ezinaren ezina

ondamendiaren samina

urek dena trumilka bilduz

lur-zintzurretatik amilduz

guztia hautsiz atzaparka

hor zehar utziz lokatz-marka...

horra tristurazko trixkantza!

Badu honek gerraren antza.

 

Baina urek ez dute hesirik

ez eta itxitura hertsirik,

indar hezigaitzez oldartsu

abiada zoroan itsu;

bebarruko zokondoetan

lur-orpo sakon ondoetan

beren indarra erakutsiz

bide ertzean negarra utziz.

 

Noragabe uren ahoan

lokatzezko zurrunbiloan

bizirik jaso dute ama.

Hura zen, baina, hura drama!

hiru seme eraman ditu,

urak brastadaka txikitu;

berez bizigarri den ura

eraile zakar bihurtu da.

 

Atzo bare ziren zeharo;

orain, berriz, zoramen aro.

Urak kalera irten dira...

zorigaitzezko kalegira!

errotik dena erauzirik

bere erraietan egosirik

zalaparta borrokarian

sartu da basa-ihauterian.

 

Aurrera basa-ihauterian

bazterrak utziz miserian.

Ama bat dago han begira

goibel, zulo beltzen erdira

zulo hartan ehortzi baita

berak gehien zuena maita.

«Ez dut hitzik; hortxe da dena»

—lurra seinalatuz— Hau pena!!!

 

Lurra seinalatuz! Hau pena!!!

hamaika bihotzen auhena.

Ondamendi biharamona:

haurrak dardar, triste amona,

ondakin-zakar multzo itsusi

ezin da besterik ikusi;

horra hor trixkantzaren lorratz,

etorkizuneko ordu garratz!!!

 

Hau etorkizunaren garratz

eta ikuskizunaren narratz!

Euskal bihotza da mingostu

umorezko sena izoztu.

Hoberena lurrak irentsi,

baina zuk, Euskadi, ez etsi!

gaurko lana biharko lore

herri batuaren ohore.

 

Herri batuaren ohore

lanari darion birlore,

lokatzetik erneko da

Euskal Herri, azpitik gora

itxaropenaren hegotan

izerdi-jario berotan;

oraingo ondamendi larria

geroko poztasun-irria.