J. KRISTOREN
EBANJELIO SAINDUA
JONDONI JAUNIREN ARAUERA

I. KAP.

        1 Haste hastean zen Berboa eta Berboa zen Jainkoa baitan eta Jainko zen Berboa. 2 Hura zen haste hastean Jainkoa baitan. 3 Gauza guziak hartaz izan dire egiñak eta egin izan denik deusere hura gabe ez da egin izatu. 4 Haren baitan zen bizitzea eta bizitzea zen gizonen argia. 5 Argiak du ilhunbeetan argitzen eta ilhunbeek ez dute hura hartu izan. 6 Izan zen gizon bat Jainkoaz igorria, Joanes zeritzana. 7 Ethorri izan zen hura lekhukotzat, argiari lekhukotasuna bihurtzeko, guziek hartaz sinhets zezatentzat. 8 Ez zen hura argia, baiñan zen argiari lekhukotasuna errendatzerat ethorria. 9 Zen argi egiazkoa, zeiñak argitzen baidu mundu huntarat heldu den gizon guzia. 10 Munduan zen eta mundua hartaz egiña izan da eta munduak ez du ezagutu. 11 Bereetarat ethorri izan da eta bereek ez dute hura errezibitu izan. 12 Baiñan errezibitu izan duten guziei eman izan daroe botherea Jainkoaren haur izateko, haiñei zeiñek sinhesten baidute haren izenean; 13 zeiñak ez baidire sorthu odoletik, ez haragiaren nahikundetik, ez eta gizonaren nahitik, baiñan bai Jainkoa ganik. 14 Eta Berboa haragi egin izan da eta egon da gure artean graziaz eta egiaz bethea; eta ikusi ere izan dugu haren gloria, Aitaren Seme bakhotxaren gloria den bezalakoa. 15 Joanesek lekhukotasuna errendatzen du hartaz eta du oihu egiten diotsalarik: «Hau zen nik erraten nuena: Ene ondoan ethorriko dena ni baiño lehen da, zeren ni baiño aitzinagokoa baida». 16 Eta horren bethetasunetik dugu errezibitu guk guziek eta grazia graziarentzat. 17 Ezen legea Moisez emana izan da; ordean grazia eta egia Jesus Kristoz izan da ekharria. 18 Jainkoa egundaiño nihor ez du ikusi izan; Seme bakhotxak, Aitaren galtzarrean denak, berak daroku ezagutarazi.

        19 Eta hau da Joanesen lekhukotasuna, juduek Jerusalemetik aphezak eta lebitak igorri izan ziotzatenekoa, galde hunen egiterat: «Nor zare zu?» 20 Aithortu zuen ezen eta ez zuen ukhatu, eta erran zuen haltoki: «Ez naiz ni Kristo». 21 Galdegin izan zioten: «Zer, bada? Elias zare?». Eta hark erran zaroen: «Ez naiz hura». Hek berriz: «Profeta zare?». Eta hark ihardetsi zaroen: «Ez». 22 Erran izan zioten, bada: «Nor zare?, errepusta eman diozotegun igorri izan gaituztenei. Zer diozu zure buruaz?». 23 «Ni naiz», diotsote, «boza desertuan oihuz dagoenarena: xuxen zazue jaunaren bidea, Isaiaz profetak erran izan duen bezala».

        24 Eta igorri izan zitzaizkoenak ziren farisauetarik. 25 Galdegin zioten berriz ere eta erran: «Zergatik, bada, hari zare bathaiatzen z, baldin ez bazare ez Kristo ez Eliaz eta ez profeta?». 26 Ihardetsi izan zaroen Joanesek eta erran: «Ni hari naiz bathatzen urezko bathaioz; zuen erdian da ordean batzuek ezagutzen ez duzuena. 27 Hura da ene ondoan ethorriko dena, ni baiño lehen dena, zeiñaren zapata lokharria lexatzeko ere ez bainaiz ni digne». 28 Hauk ziren iragan Bethanian, Jordanaz bertze aldean, non hari baitzen Joanes bathaiatzen.

        29 Biharamunean ikusi izan zuen Joanesek Jesus haren ganat heldu zela eta erran izan zuen: «Horra Jainkoaren bildotsa; horra munduaren bekhatua khentzen duena. 30 Hortaz erran izan dut: Ene ondoan heldu da gizon bat ni baiño lehen dena, zeren ni baiño aitziñagokoa baida. 31 Nik ez nakien hori zen, baiñan Israelen hori ezagut dezatentzat ethorri izan naiz ni, urezko bathaio bat ematerat». 32 Eta lekhukotasuna errendatu izan zuen Joanesek, erraten zuelarik: «Ikusi izan dut Izpiritua jausten uso kolonba bat bezala zerutik eta horren gaiñean gelditu izan da. 33 Nik ez nakien hori zela, baiñan ni igorri izan nauenak urezko bathaioa ematerat, berak erran izan darot: Noren ere gaiñerat ikusiko baidukezu Izpiritua jausten eta haren gaiñean egoten, eta hura diteke Izpiritu Sainduaren bathaioa ematen duena. 34 Neronek ikusi dut hori eta lekhukotasuna errendatu dut hori dela Jainkoaren Semea».

        35 Ondoko egunean berriz han baitzegoen oraiño Joanes bere bi dizipuluekien, 36 ikusirik Jesus iragaten, erran izan zuen. «Horra Jainkoaren bildotsa». 37 Eta bi dizipuluak hura aditurik horla mintzatzen, jarraiki zitzaizkon Jesusi. 38 Itzuli izan zen, bada, Jesus eta ikusirik hek zarraitzala, erran zaroen: «Zeren bilha zabiltzate?». Ihardetsi izan zioten hek: «Rabi (zeiñak erran nahi baidu Nausia), non egoten zare?». 39 «Zatozte», diotsote hark, «eta ikusazue». Goan ziren eta ikusi zuten non egoten zen eta haren baitan gelditu ziren egun hartan. Orduan egunaren hamargarren orena bezala ziteken. 40 Zen bada Andres, Simon Piarresen anaia, hetarik bat zeiñek aditu baitzuten Joanesek zioena eta zeiñak jarraiki baitzitzaizkon Jesusi. 41 Aurkhitu izan zuen hunek berehala Simon bere anaia eta erran zioen: «Aurkhitu dugu Mesiaz», zeiñek erran nahi baidu Kristo. 42 Eta erakharri izan zuen Jesusen ganat. Behaturik bada hari Jesusek, erran zioen: «Zu zare Simon Jonaren semea; zu izanen zare deithua Zefas», zeiñek erran nahi baidu Harria.

        43 Biharamunean Jesusek goan gogo baitzuen Galilearat, aurkhitu izan zuen Filipe eta erran zioen: «Jarraik zakizkit». 44 Zen bada Filipe Bethsaidakoa, Andresen eta Piarresen herrikoa. 45 Filipek aurkhitu izan zuen Nathanael eta erran zioen: «Moisek legean eta profetek bere eskribuetan hanbat aiphatu izan dutena aurkhitu dugu, Jesus Nazarethekoa, Josefen semea». 46 Eta erran zioen Nathanaelek: «Nazarethekorik ian ahal daiteke deusere onik?». Filipek erran zioen: «Zato eta ikusazu». 47 Ikusi baitzuen Jesusek Nathanael haren ganat heldu zela, erran zuen hartaz: «Horra egiazko israelita bat, zeiñaren baitan ez baida enganiorik». 48 Erran izan zioen Nathanaelek: «Nondik ezagutzen nauzu?». Jesusek ihardetsi zioen eta erran: «Filipek deithu izan baiño lehen ikusi izan zaitut fiko ondoaren azpian». 49 Ihardetsi zioen Nathanaelek eta erran: «Nausia, zu zare Jainkoaren Semea, zu zare Israelgo erregea». 50 Erran zioen Jesusek: «Zeren erran darotzudan, Ikusi zaitut fiko ondoaren azpian, duzu sinhesten? Hori baiño handiagorik ikusiko bide duzu». 51 Eta erran zuen gehiago: «Egiaz egiaz darotzuet erraten: ikusiko duzue zerka idekirik eta Jainkoaren aingeruak igaten eta jausten Gizonaren Semearen gaiñerat».

II. KAP.

        1 Handik hirur egunen buruan egin izan ziren estai batzu Kana Galileakoan; eta han zen Jesusen ama. 2 Gonbidatua izan zen, bada, Jesus ere bere dizipuluekien. 3 Eta eskastu baitzitzaien arnoa, erran izan zioen Jesusi bere amak: «Arnorik ez dute». 4 Ihardetsi zioen Jesusek: «Emastea, zer dohatzu zuri eta bai niri ere? Ez da oraino ethorri ene orena». 5 Erran zaroen, bada, haren amak zerbitzatzen hari zirenei: «Zer ere erranen baidarotzue, eta hura egizue». 6 Ziren, bada, han sei khuba harrizkoak ifiniak juduen garbikarientzat, zadukatenak bakhotxak bia edo hirur neurri handi. 7 Erran zaroen Jesusek: «Bethe zatzue khubak urez». Eta bethe zituzten gaineraiño. 8 Orduan erran zaroen Jesusek: «Erauts zazue orai eta eramazue estaietako nausiari». Eta eraman zioten. 9 Hunek, bada, dastatu izan zuenean ura arnorat ganbiatua, eta ez baitzeakien nondik zen (ordean bazekiten ura erautsi izan zuten sehiek), deitu izan zuen esposa, 10 eta erran zioen: «Mundu guziak lehenik arno ona ematen du eta, jendeak ungizko edanak direnean, orduan ematen dute hain ona ez dena; baiñan zuk goardatu duzu arno ona orai arteraiño». 11 Mirakuilluen haste hori egin izan zuen Jesusek Kana Galileakoan eta hortik zuen ezagutarazi bere gloria eta haren dizipuluek sinhetsi zuten haren baitan.

        12 Ondoan goan zen bere amarekien, anaiekien eta dizipuluekien Kafarnaumat eta egun gutiz egon ziren han. 13 Ezen hurbill baitzen juduen Bazkoa, goan zen Jesus Jerusalemerat. 14 Eta aurkhitu baitzituen tenpluan jendeak idien, xikhiroen eta uso kolonben saltzen hari zirenak eta diru ganbiatzailleak jarriak, 15 egin izan zuen azote bat bezala kordelez eta kasatu zituen guziak tenplutik, xikhiroekien eta idiekien; arthiki zuen lurrerat ganbiatzailleen dirua eta irauli zituen hekien mahaiñak. 16 Eta uso kolonba saltzailleei erran izan zaroen: «Khen zatzue horiek hemendik eta ez dezazuela egin ene Aitaren etxeaz merkaduriako etxe bat». 17 Orhoitu izan orduan haren dizipuluak eskribatua dela: «Zure etxearen zeloak jaten nau». 18 Hitza harturik, bada, juduek erran zioten: «Zer mirakuillu erakusten darokuzu horlako gauzen egiteko?». 19 Ihardetsi zaroen Jesusek eta erran: «Desegin zazue tenplu hau eta hirur egunik barnean nik dut berestaturako». 20 Erran zioten bada juduek: «Berrogoi eta sei urthez izan da bastitua tenplu hau eta zuk duzu altxatuko hirur egunik barnean?». 21 Hura ordean mintzo zen bere gorphutzaren tenpluaz. 22 Biztu izan zenean bada hilletarik, orhoitu ziren haren dizipuluak hori zela hark erraten zaroena eta sinhetsi zuten Eskritura, bai eta Jesusek erran zaroena. 23 Jerusalemen zenean, bada, Bazko bestaren denboran, hainitzek sinhetsi izan zuten haren izenean, ikusirik hark egiten zituen mirakuilluak. 24 Jesus bera ordean ez zitzaien fidatzen hei, guziak ezagutzen baitzituen, 25 eta ez baitzuen mengoarik nihork lekhukotasunik errenda ziozan gizonez; bazeakien ezen berak gizonaren baitan zer zen.

III. KAP.

        1 Farisauetarik bat Nikodeme zeritzana, juduen artean gizon behatua, 2 ethorri izan zen Jesusen ganat gauaz eta erran zioen: «Nausia, badakigu Jainkoaz igorria zarela irakasterat; ezen nihork ezin egin detzake zuk egiten ditutzun mirakuillu horiek, baldinetariak Jainkoa harekien ez bada». 3 Ihardetsi izan zioen Jesusek eta erran: «Egiaz egiaz darotzut erraten, nihork ezin ikus dezakela Jainkoaren Erresuma, baldin berriro berriz sortzen ez bada». 4 Erran zioen Nikodemek: «Nola sor daiteke gizon bat ja zahar dena? Ala sar ahal othe daiteke berriz ere bere amaren sabelean, bigarren aldi batez sortzeko?». 5 Jesusek ihardetsi zioen: «Egiaz egiaz darotzut erraten, gizon baldinetariak berriro sortzen ez bada urez eta Izpiritu Sainduaz, ezin sar daitekela Jainkoaren Erresuman. 6 Haragitik sorthu dena haragi da eta Izpiritutik sorthu dena Izpiritu da. 7 Ez dezazula mirets, zeren erran darotzudan berriz ere sorthu beharrak zaretela. 8 Izpirituak nahi duen tokirat darauntsa eta aditzen duzu haren hotsa; ordean ez dakizu nondik heldu den, ez norat dohan; gauza bera da Izpirituz sorthu diteken guziaz». 9 Erran izan zioen Nikodemek: «Nola egin ahal ditezke horiek?». 10 Ihardetsi zioen Jesusek: «Nausitzat zare Israelen eta hori ez dakizu? 11 Egiaz egiaz darotzut erraten, dakigunaz gu mintzo garela eta ikusi dugunaz errendatzen dugula lekhukotasuna eta hala ere gure lekhukotasuna ez duzue errezibitzen. 12 Baldinetariak lurreko lengoaiaz mintzo natzaitzuenean ez banauzue sinhesten, nola sinhetsiko nauzue zeruko lengoaiaz mintzatuko natzaitzuenean? 13 Halaber nihor ez da igan izan zerurat, zerutik jautsi izan dena baizen, erran nahi da Gizonaren Semea, zeiña baida zeruan. 14 Eta nola ere Moisek altxatu izan baitzuen sugea desertuan, hala da mengoa izan dadin altxatua Gizonaren Semea, 15 haren baitan sinhesten duenik batere gal ez dadintzat, aitzitik izan dezantzat bizitze eternala. 16 Halako maneraz ezen Jainkoak maitatu izan du mundua, non eman izan baidu bere seme bakhotxa, haren baitan sinhesten duena gal ez dadintzat; aitzitik izan dezantzat hainak bizitze eternala. 17 Ez du ezen igorri izan Jainkoak bere Semea mundurat mundua juia dezantzat; aitzitik bai mundua hartaz salbatua izan dadintzat. 18 Haren baitan sinhesten duena ez da kondemnatua, ordean sinhesten ez duena ja kondenatua da, zeren ez baidu sinhesten Jainkoaren Seme bakhotxaren izenean. 19 Eta kondenazionearen sujeta da, argia ethorri izan baida mundurat eta gizonek maitatu izan baidituzte gehiago ilhunbeak ezen ez argia; zeren gaixtoak baitziren hekien obrak. 20 Ezen gaixki egiten duen guziak gaitsesten du argia eta ez da ethortzen argirat, beldurrez ezen haren obrak ager daitezen; 21 baiñan egiaren arauera hari dena ethortzen da argirat, ager daitezentzat haren obrak, zergatik Jainkoaren arauera egiñak baidire».

        22 Horien ondoan Jesus eta bere dizipuluak ethorri ziren Judearat; egon zen han hekiekien zenbait denboraz eta hari zen bathatzen. 23 Hari zen, bada, Joanes ere bathaiatzen Enonen, Salingo ondoan, zeren ur hainitz baitzen han, eta heldu ziren harat jende hainitz bathaiatuak izaterat, 24 ezen ez zen oraiño orduan Joanes emana izan presondegian. 25 Iharduki zuten, bada, Joanesen dizipuluetarik zenbaitek juduekien bathaioaren gainetik. 26 Eta ethorririk Joanes ganat erran zioten: «Nausia, Jordango bertze aldean zurekien zena, zeinari zure lekhukotasuna bihurtu baidiozu, huna non hari den bathaiatzen eta guziak haren ganat dohaz». 27 Ihardetsi zaroen Joanesek eta erran: «Nihork ezin har dezake beretzat, zerutik emana izan zaioena baizen. 28 Zebonek lekhukotasuna errendatzen darotazue, erran dudala: ez naiz ni Kristo, bainan igorria izan naizela haren aitzinerat. 29 Esposa da bainan zeiñaren baida Esposa; ordean esposaren adiskidea, haren aditzen dagoena, bozkarioz bethea da, zeren aditzen duen esposaren boza; eta horra zerk egiten duen ene bozkarioa ezin gehiagokoa. 30 Hark behar du handitu, nik berriz xumetu. 31 Goratik ethorri izan dena guzien gaineko da; lurretik heldu dena lurrekoa da eta lurreko bezala mintzo da; zerutik ethorri dena guzien gaineko da. 32 Eta zer ere ikusi eta aditu baidu, eta hartaz lekhukotasuna errendatzen du; ordean nihork ez du errezibitzen haren lekhukotasuna. 33 Haren lekhukotasuna errezibitu duenak seiñalatu duke Jainkoa egiatia dela. 34 Ezen Jainkoak igorri izan duenak Jainkoaren hitz berak erraten ditu; zeren ez baidio hari neurriz ematen Jainkoak bere Izpiritua. 35 Aitak maite du Semea eta eman diotza gauza guziak eskuetarat. 36 Semea baitan sinhesten duenak badu bizitze eternala; baiñan Semea sinhesten ez duenak ez du ikusiko bizitzea, aitzitik Jainkoaren kolera haren gaiñean dago».

IV. KAP.

        1 Ezagutu izan zuenean, bada, Jesusek aditu zutela farisauek dizipulu gehiago egiten zuela eta bathaiatzen zuela ezen ez Joanesek, 2 Jesus hari ez zen arren bathaiatzen, baiñan bai haren dizipuluak, 3 utzi izan zuen Judea eta goan zen berriz ere Galilearat. 4 Iragan behar zuen bada Samariatik, 5 eta arribatu zen Samariako hiri Sikar zeritzan batetarat, Jakobek bere seme Josefi eman izan zioen putzuaren hurbillerat. 6 Zen, bada, han Jakoben ithurria eta Jesus bidean unhatua baitzen, jarri zen berehala ithurri haren gaiñean. Orena zen egunaren seigarrena bezala. 7 Ethorri izan zen emasteki bat Samariakoa ur erausterat eta Jesusek erran izan zioen: «Indazu edaterat». 8 (Ezen haren dizipuluak goanak ziren hirirat jateko erosterat). 9 Ordean emaste samaritano hark erran zioen: «Nola zuk judutarra zarelarik niri galdetzen darotazu edaterat, ni bainaiz emaste samaritarra?». Ezen ez dute erkidetasunik judutarrek samaritanoekien. 10 Jesusek ihardetsi izan zioen eta erran: «Baldin ezagutzen bazindu Jainkoaren dohaiña eta nor den zuri erraten darotzuna, Indazu edaterat, zeronek galdetuko bide ziñoen hari eta emanen baitzarotzun ur bizi batetarik». 11 Erran zioen emasteki hark: «Jauna, ez duzu eta zertan erauts eta putzua behera da; nondik zindukeen beraz ur bizi hura? 12 Ala zu handiago zare gure aita Jakob baiño, zeinak eman izan baidaroku putzu hau eta berak edan izan baidu huntarik, eta bai haren umeek eta haren abreek ere?». 13 Ihardetsi zioen Jesusek eta erran: «Ur huntarik edan duen guzia egarrituko da berriz ere; ordean nik emanen diodan uretik edanen duena sekulan ez da egarrituko. 14 Baiñan nik emanen diodan ura eginen da haren baitan bizitze eternaleraino jauziz dohan urezko ithurri bat». 15 Erran zioen emaste hark: «Jauna, indazu ur hartarik, gehiago egarri ez nadin eta ethor ez nadin hunat erausterat». 16 Erran zioen Jesusek: «Zohaz, deit zazu zure senharra eta zato hunat». 17 Ihardetsi izan zioen emaste hark eta erran: «Nik ez dut senharrik». Erran zioen Jesusek: «Ungi erran duzu ez duzula senharrik, 18 ezen bortz senhar izatu ditutzu eta orai duzuna ez da zure senharra; hori egia erran duzu». 19 Erran zioen emaste hark: «Jauna, ikusten dut profeta zarela. 20 Gure aitek adoratu izan dute mendi huntan eta zuek diozue Jerusalemen dela lekhua, zeinetan behar baida adoratu». 21 Erran zioen Jesusek: «Emastea, sinhets nazazu heldu dela ordua eta orena, non ez baiduzue gehiago adoratuko Aita ez mendi huntan eta ez Jerusalemen. 22 Zuek adoratzen duzue ezagutzen ez duzuena; guk adoratzen dugu ezagutzen duguna, ezen salbamendua juduetarik heldu da. 23 Baiñan heldu da ordua eta ethorri ere da, zeiñetan egiazko adoratzailleek adoratuko baidute Aita Izpirituz eta egiaz; ezen ene Aitak halako adoratzailleak bilhatzen ditu. 24 Jainkoa Izpiritu da eta hura adoratzen dutenek Izpirituz eta egiaz behar dute adoratu». 25 Ihardetsi izan zioen emaste hark: «Badakit Mesias, erran nahi da Kristo, ethortzeko dagoela. Dathorrenean, bada, hark irakatsiko darozkigu gauza guziak». 26 Erran zioen Jesusek: «Ni neroni naiz, zurekien mintzo naizena». 27 Momentu hartan ethorri ziren haren dizipuluak eta miretsi zuten zeren emasteki batekien minzo zen. Halarik ere nihork ez zioen erran: Zer galdetzen diozu edo zertaz mintzo zare horrekien? 28 Utzi zuen, bada, han emaste hark bere pegarra; goan zen hirirat eta erran zaroen hango jendeei: 29 «Zatozte eta ikusazue gizon bat, zeiñak erran baidarozkit egundaino egin izan ditudan guziak; hura ez othe da Kristo?». 30 Ilkhi ziren, bada, hiritik eta abiatu ziren haren ganat. 31 Bizkitartean othoitzez zegozkon dizipuluak ziotsotelarik: «Nausia, jan zazu». 32 Ordean hark erran zaroen: «Nik janari bat badut jateko, zuek ez dakizuena». 33 Ziotsoten bada dizipuluek elkharri: «Nihork ekharri othe dio jaterat?». 34 Erran zaroen Jesusek: «Ene jatekoa da egitea ni igorri izan nauenaren borondatea eta akhabatzea haren obra. 35 Zebonek ez duzue erraten ez direla laur ilhabete baizen uztarat? Nik darotzuet bada erraten: Altxa zatzue zuen begiak eta ikusatzitzue basterrak ja aski direla xurituak uztaren biltzeko. 36 Uzta biltzen duenak errezibitzen du saria eta biltzen ditu fruituak bizitze eternalekotzat, ereiten duena bozkaria dadintzat, bai eta biltzen duena ere. 37 Huntan ezen egiazkoa gerthatzen da ohiko erran hau: Batak du ereiten eta bertzeak du biltzen. 38 Nik igorri izan zaituztet biltzerat zebek landu ez duzuena; bertzek landu dute eta zuek sarthu zarete hekien lan egiñetan».

        39 Hiri hartako samaritanoetarik hainitzek sinhetsi izan zuten haren baitan emasteki haren erranaren ariaz, zeinak seguratzen baitzituen erran izan ziotzala egundaiño egin izan zituen guziak. 40 Ethorri izan zirenean, bada, haren ganat samaritanoak, jarri zitzaizkon othoitzez egon zedilla zenbait denboraz hekien hirian; eta egon zen han bi egunez. 41 Eta hainitz gehiagok sinhetsi zuten are, zeren bera aditu zuten mintzatzen. 42 Erraten ere zioten emaste hari: «Gaurgoro ez bide dugu zure errana gatik sinhesten; geronek ezen aditu dugu eta badakigu hau dela egiazki munduaren salbatzaillea».

        43 Bi egunen buruan ilkhi zen handik eta goan zen Galilearat, 44 ezen Jesusek berak deklaratu izan du profeta bat ez ohi dela bere herrian ohoratua. 45 Ethorri zenean bada Galilearat, egin zioten begitarte galilearrek, ikusi izan baitzituzten hark bestako denboran Jerusalemen egin zituen guziak; hek ere ezen harat goanak ziren bestakotzat.

        46 Goan zen, bada, bigarren aldian Kana Galileakorat, zeiñetan ganbiatu izan baitzuen ura arnorat, eta zen han jaun bat, zeinaren semea baitzen eri Kafarnaumen. 47 Hunek aditu zuenean ethorri zela Jesus Judeatik Galilearat, goan zitzaion eta othoiztu zuen ethor zekioela bere semea sendatzerat, ezen hiltzen hari zen. 48 Erran zioen bada Jesusek: «Non ez ditutzuen ikusten mirakuilluak eta gauza ohiz kanpokoak, ez dezakezue sinhets». 49 Erran zioen jaun hark: «Jauna, zato, othoi, ene semea hill baiño lehen». 50 Erran zioen Jesusek: «Zohaz, zure semea bizi da». Sinhetsi zuen gizonak Jesusek erran zioena eta goan zen. 51 Bidean ziohala bathu zitzaizkon bere zerbitzari zenbait eta erran zioten haren semea sendo zela. 52 Galdegin zaroen, bada, zer orenez ungitu izan zen eta hek erran zioten: «Atzo zazpigarrenean orenean utzi izan baidu sukharrak». 53 Ezagutu zuen aitak oren hura bera zela, zeiñetan erran izan baitzioen Jesusek, Zure semea bizi da, eta sinhetsi izan zuen eta bai haren etxe guziak ere. 54 Hori da bigarren mirakuillua, Jesusek egin izan zuena ethorri zenean Judeatik Galilearat.

V. KAP.

        1 Horien ondoan juduen bezta bat ethorri baitzen, goan zen Jesus Jerusalemerat. 2 Da, bada, Jerusalemen ardien garbilekhu bat, hebraikoz Bethsaida daritzana, bortz aldamiotakoa. 3 Hetan zetzan eriz nonbre handi bat, itsu, maingu, hebaindu zirenak, ura noiz higituko zen begira zeudezenak. 4 Ezen Jaunaren aingerua jausten zen denbora batzutan piszina hartarat eta ura higitzen zen; eta piszinarat lehenbizi jausten zena ura higitu ondoan, sendatzen zen zernahi eritasun zukeen. 5 Zen, bada, gizon bat han hogoi eta hemezortzi urthe hartan errasunak zadukana. 6 Hau ikusi izan zuenean Jesusek etzana, baitzeakien ja aspaldidanik zela eri, erraten dio: «Nahi duzu sendatu?». 7 Ihardetsi zioen eriak: «Jauna, nihor ez dut ura higi ditekenean piszinarat arthik nazakenik, ezen ni harat nohaken bizkitartean, bertze norbait jausten da ni baiño lehen». 8 Erraten dio Jesusek: «Altxa zaite, eramazu zure ohea eta ibill zaite». 9 Eta berehala sendatu izan zen gizon hura; eta harturik bere ohea abiatu zen.

        Zen, bada, egun hartan sabatoa. 10 Ziotsoten, bada, judutarrek sendatu izan zen hari: «Sabatho eguna da egun; ez zaitzu zilhegi zure ohea eramatea». 11 Ihardetsi zaroen hark: «Sendatu nauenak berak erran darot: Eramazu zure ohea eta ibill zaite». 12 Galdegin zioten, bada: «Zein da gizon hura, zeiñek erran izan baidarotzu: Eramazu zure ohea eta ibill zaite?». 13 Ordean sendatua izan zenak ez zakien nor zen, ezen Jesus aldaratu izan zen lekhu hartan zen jendetze artetik. 14 Gero ondoan aurkhitu izan zuen Jesusek gizon hura tenpluan eta erran zioen: «Horra non zaren sendatua; bada gehiago bekhaturik ez dezazula egin, gaixtoagokorik zerbait gertha ez dakizun». 15 Goan zen gizon hura eta kondatu zaroen juduei Jesus zela hura sendatu izan zuena. 16 Eta horren ariaz zuten persekutatzen Jesus juduek, zeren gauza horiek egiten zituen sabatho egunean. 17 Jesusek ordean erraten zaroen: «Ene Aita bethi hari da eta bai ni ere». 18 Horren gatik, bada, ziren juduak gehiago aiher hura hillarazi nahiz, zeren ez xoilki hausten baitzuen sabatho eguna, baiñan oraiño erraten ere baitzuen bere Aita zuela Jainkoa, bere burua Jainkoaren pare egiñik.

        Horren gaiñean ihardetsi izan zaroen Jesusek eta erran: 19 «Egiaz egiaz darotzuet erraten: ezin dagike Semeak deusere bere ganik; ez du egiten Aitari egiten ikusten dioena baizen; ezen Aitak egiten duen guzia du halaber egiten Semeak ere. 20 Zergatik Aitak maite baidu Semea eta erakusten baidiotza berak egiten dituen guziak; eta erakutsi diotza hauk baiño obra handiagoak ere oraiño, zuek mirets dezazuentzat. 21 Ezen nola Aitak bizten baiditu hillak eta ematen baidaroe bizitzea, hala Semeak ere bizia ematen daroe nahi dituenei. 22 Aitak ez du jujeatzen nihor, bainan jujeatzeko bothere guzia eman izan dio Semeari, 23 guziek ohora dezatentzat Semea, Aita ohoratzen duten bezala; Semea ohoratzen ez duenak ez du ohoratzen Aita, zeiñek igorri izan baidu hura. 24 Zin ziñez darotzuet erraten, ene hitza entzuten duenak eta ni igorri izan nauena sinhesten duenak, baduela bizitze eternala; eta haiña ez da erortzen kondenazionean, aitzitik iragana diteke heriotzetik bizitzerat. 25 Egiaz egiaz darotzuet erraten, heldu dela denbora eta ja ethorri ere dela, zeiñetan hillek entzunen baidute Jainkoaren Semearen boza, eta entzunen duketenak biziko dire; 26 ezen nola Aitak bere baitan baidu bizitzea, hala eman izan dio Semeari ere bere baitan izan dezan bizitzea. 27 Eta eman izan dio botherea jujeatzeko, zeren den Gizonaren Semea. 28 Ez dezazuela mirets hori, zergatik heldu baida denbora, zeiñetan thonbetan diren guziek entzunen baidute Jainkoaren Semearen boza. 29 Eta goanen dire ungi egin izan dutenak bizitzeko erresurrekzionerat, ordean gaixki egin izan dutenak kondenazioneko erresurrekzionerat. 30 Nik ezin dagiket neure baitharik deusere; nola aditzen baidut, eta hala jujeatzen dut eta ene jujeamendua justua da; zeren ez baidut bilhatzen ene nahia, baiñan bai ni igorri izan nauenarena. 31 Baldiñetarik nik errendatzen badut lekhukotasuna neure buruaz, ene lekhukotasuna ez da leiala. 32 Bertze bat bada lekhukotasuna errendatzen duena nitaz; eta badakit leiala dela hark nitaz ematen duen lekhukotasuna. 33 Zuek igorri izan duzue Joanesen ganat eta hark lekhukotasuna errendatu izan dio egiari. 34 Nik ordean ez dut gizonetarik errezibitzen lekhukotasuna; baiñan hauk erraten ditut zuek salbatuak izan zaiteztentzat. 35 Hura zen lanpa irazaki bat eta argi egiten zuena; zuek, bada, nahi izan duzue ordu batetaraiño alegeratu haren argian. 36 Nik ordean badut lekhukotasun bat handiagoa Joanesena baiño, ezen Aitak egiterat eman darozkidan obrek, nik egiten ere ditudan obra hek berek dute lekhukotasuna errendatzen nitaz, Aitak igorri izan nauela ni. 37 Eta ni igorri izan nauen Aitak berak lekhukotasuna errendatu izan du nitaz. Haren boza egundaiño ez duzue aditu, ez eta deusere ikusi haren iduria dakharkenik. 38 Eta haren hitza ez duzue goardatzen zeben baitan, zeren eta hark igorri izan duena ez baiduzue sinhesten. 39 Irakurtzen ditutzue arthoski Eskriturak, zeren uste baiduzue hekien bidez izanen duzuela bizitze eternala. Eta bizkitartean hek dire lekhukotasuna errendatzen dutenak nitaz. 40 Ordean zuek ez duzue nahi ethorri ene ganat, bizitzea duzuentzat. 41 Gloriarik nik ez dut nahi gizonetarik. 42 Baiñan zuek ezagutzen zaituztet, ezen Jainkoaren amudiorik ez duzuela zuen baitan. 43 Ni ethorri izan naiz ene Aitaren izenean eta ez nauzue errezibitzen; baldiñetariak bertze bat ethor badadi bere izenean berean, hura errezibituko dukezue. 44 Nola sinhets ahal dezakezue zuek, zeiñek lakhet baiduzue batak bertzea ganik gloria errezibitzea, eta ez baiduzue bilhatzen Jainkoa bera ganik heldu den gloria? 45 Ez dezazuela uste izan, ezen nik zaituztedala akusatuko zuek Aitaren aitzinean; baduzue akusatzen zaituzten bat, Moise, zeina baitan baiduzue zuek esperantza. 46 Ezen baldinetariak sinhesten bazindute Moise, sinhets nintzakezue agian ni ere, nitaz ezen hark eskribatu izan baidu. 47 Baldin ordean haren liburuentzat ez baduzue sinhesterik, nola izanen duzue ene erranentzat?».

VI. KAP.

        1 Horien ondoan goan zen Jesus Galileako itsasoaz bertze alderat Tiberiako parterat. 2 Eta bazarraikon jende oste handi bat, zeren ikusten baitzituzten eri zirenen gaiñean egiten zituen mirakuilluak. 3 Igan zen, bada, Jesus mendi batetarat eta jarri zen han bere dizipuluekien. 4 Eta hurbill zen Bazko, juduen bezta egun handia. 5 Goititu zituenean, bada, begiak Jesusek eta ikusi izan zuenean jendetze handi bat heldu zela haren ganat, erran zioen Filiperi: «Nondik erosiko ditugu ogiak hauei guziei jaterat emateko?». 6 Hori ordean erraten zuen hura tentatzea gatik, bazakien ezen berak zer egiterat ziohan. 7 Ihardetsi izan zioen Filipek: «Berrehun denarioren ogia ez liteke aski bakhotxari den gutiena ere emateko». 8 Erran izan zioen bere dizipuluetarik batek, Andres Simon Piarresen anaiak: 9 «Bada hemen muthilko bat, zeiñek baiditu bortz ogi garagarrezko eta bi arrain; ordean horiek zer dire hunenbertze mundurentzat?». 10 Erran zaroen bada Jesusek: «Jarraraz zatzue jende horiek». Zen sorho handi bat lekhu hartan eta jarri ziren bortz milla gizon edo. 11 Hartu zituen Jesusek ogiak eta bihurtu ondoan eskerrak, partitu zarozten jarriak zirenei; halaber arrainetarik ere eman zaroen nahi zuten bezanbat. 12 Sasiatu izan zirenean, erran zaroen bere dizipuluei: «Bil zatzue sobratu diren puskak, gal ez daitezen». 13 Bildu izan zituzten, bada, eta bethe zituzten hamabi saski bortz ogi garagarrezko zathiz, jan zituztenei sobratu zitzaiztenetarik. 14 Eta gizon hek ikusi ondoan Jesusek egin izan zuen mirakuillua, erraten zuten: «Hau diteke segurki mundurat ethortzeko zegoen profeta». 15 Jesusek, bada, ezagutu izan zuen ethorriko zirela haren altxatzerat hura errege egiteko eta goan zen ihesi berriz ere mendirat bera bakharrik. 16 Arratsa ethorri zenean, goan izan ziren haren dizipuluak itsaso basterrerat; 17 eta barku batetarat iganik, iragan ziren itsasoaz bertze alderat Kafarnaumeko parterat; eta ja ilhundu ere zen eta Jesus hekien ganat ez baitzen ethorri. 18 Bizkitartean haize handia baitzen, hasi zen itsasoa handitzen. 19 Eta arrauketan egin ondoan hogoi eta bortz edo hogoi eta hamar estadio bezala, ikusi zuten Jesus uraren gaiñean zebillala eta hekien barkurat hurbiltzen zela; eta izitu ziren. 20 Hark bada erraten daroe: «Ni naiz, ez zaiteztela izi». 21 Nahi izatu zuten, bada, hartu barkurat eta berehala barkua arribatu zen hek ziohazen leihorrerat.

        22 Biharamunean itsasoaren bertze aldean gelditu zen jendetzeak ikusi zuen ez zela han eta ez zela sarthu izan Jesus bere dizipuluekien barku hartan, aitzitik haren dizipuluak berak goan zirela; izatu bertze barkurik, bat hura baizen. 23 baiñan bertze barku batzu ethorri izan baitziren Tiberiadatik lekhu haren alderat, zeinetan ogia janarazi baitzaroen Jaunak eskerrak bihurtu ondoan, 24 ikusirik jende hek Jesus ez zela han, ez eta haren dizipuluak ere, igan ziren barku hetarat eta ethorri ziren Kafarnaumerat Jesusen bilha. 25 Eta aurkhitu zutenean itsasoaz bertze aldean, erran izan zioten: «Nausia, noiz ethorri zare hunat?».

        26 Ihardetsi zaroen Jesusek: «Ziñ ziñez darotzuet erraten: Ene bilha zabiltzate, ez zeren ikusi ditutzuen mirakuilluak, baiñan bai zeren jan duzuen ogietarik eta ase izan zareten. 27 Zakizkote ez galtzen den ogiari, baiñan bizitze eternaleraiño irauten duen ogiari, zeiña emanen baidarotzue Gizonaren Semeak, hura ezen seiñalatu izan du Jainko Aitak».

        28 Erran zioten bada hek: «Zer egiñen dugu Jainkoaren obrak egiteko?». 29 Ihardetsi izan zaroen Jesusek eta erran: «Hauxe da Jainkoaren obra, .sinhets dezazuen hark igorri izan duena baitan». 30 Erran zioten berriz hek: «Zer mirakuillu egiten duzu, bada, ikus dezaguntzat eta sinhets zaitzaguntzat? Zer obra egiten duzu? 31 Gure aitek jan izan dute Mana desertuan, eskribatua den bezala: Zerutikako ogia eman izan daroe jaterat». 32 Erran zaroen bada Jesusek: «Ziñ ziñez darotzuet erraten: ez darotzue Moisek eman izan zerutikako ogia, baiñan ene Aitak ematen darotzue zerutikako ogi egiazkoa. 33 Ezen Jainkoaren ogia da zerutik jautsi dena eta munduari bizitzea ematen dioena».

        34 Erran zioten berriz hek: «Jauna, iguzu bethiere ogi hura». 35 Erran zaroen bada Jesusek: «Ni naiz bizitzearen ogia; ene ganat heldu dena ez da gosetuko eta ene baitan sinhesten duena ez da egarrituko behinere. 36 Baiñan erran darotzuet ja: ikusi nauzue eta ez nauzue sinhesten. 37 Aitak niri ematen darotan guzia ene ganat ethorriko da eta ene ganat dathorkena ez dut nik kanporat arthikiko; 38 Zeren jautsi izan bainaiz zerutik ez neure nahia egiteko, baiñan bai ni igorri izan nauenarena. 39 Ni igorri izan nauen Aitaren borondatea hauxe da, bada: hark eman izan darotan guzitik deusere gal ez dezadan, aitzitik pitzberri dezadan hura azkeneko egunean. 40 Hau da ezen ni igorri izan nauen Aitaren nahia: Semea ikusten duen guziak eta haren baitan duenak sinhesten, izan dezan bizitze eternala, eta nik pitzberrituko dut haina azkeneko egunean».

        41 Bazarasaten bada juduek hartaz, zeren erran zuen: «Ni naiz ogi bizia, zeruti jautsi izan naizena», 42 eta zioten: «Ez da hori Jesus Josefen semea, zeinaren alta eta ama ezagutzen baiditugu? Nolatan dio, beraz, horrek zerutik jautsia dela?» 43 Ihardetsi zaroen Jesusek eta erran: «Ez dezazuela eras horla elkharren artean. 44 Nihor ezin dathorke ene ganat, baldin ni igorri izan nauen Aitak ez badu erakhartzen; eta nik dut hura phiztuko azkeneko egunean. 45 Eskribatua da profetetan: Izanen dire guziak Jainkoaren ikhasdiarrak. Nork ere, beraz, aditu izan baidu Aitaganik eta ikhasi, heldu da hura ene ganat. 46 Ez Aita ikusi duelakoan nihork, hainak baizen zeina heldu baida Jainkoa ganik; ezen hura da Aita ikusi izan duena. 47 Egiaz egiaz darotzuet erraten: Ene baitan sinhesten duenak badu bizitze eternala

        48 Ni naiz bizitzearen ogia. 49 Zuen aitek jan izan dute Mana desertuan eta hill izan dire. 50 Hau da ogia zerutik jautsia, huntarik jaten duena hill ez dadintzat. , 51 Ni naiz ogi bizia, zerutik jautsi izan naizena. 52 Baldin norbaitek jaten badu ogi huntarik, biziko da hura eternitatean; eta nik emanen dudan ogia ene haragia da, munduaren bizitzearentzat emanen dudana».

        53 Zihardukaten bada juduek elkharren artean, erraten zutelarik ezen: «Nola eman ahal diezakegu hunek bere haragia jaterat?». 54 Erran izan zaroen bada Jesusek: «Egiaz egiaz darotzuet erraten: baldiñetariak ez baduzue jaten Gizonaren Semearen haragia eta edaten haren odola, ez duzue izanen bizitzea zeben baitan. 55 Ene haragia jaten duenak eta ene odola edaten duenak badu bizitze eternala eta nik dut pitzberrituko azkeneko egunean. 56 Ene haragia ezen egiazki da janharia eta ene odola egiazki da edaria. 57 Ene haragia jaten duena eta ene odola edaten duena ene baitan egoten da eta ni nago haren baitan. 58 Nola ni igorri bainau Aita bizi denak eta ni bizi bainaiz Aitarentzat, hala ni jaten nauena ere biziko da enetzat. 59 Hau da ogia zerutik jautsi izan dena; ez zuen aitek bezala, zeiñek jan izan baitzuten Mana eta hill baitziren; ogi hau jaten duena biziko da eternitatean». 60 Hauk dire Jesusek erran izan zituenak sinagogan, irakasten hari zela Kafarnaumen.

        61 Haren dizipuluetarik, bada, hainitzek horiek aditurik erran izan zuten: «Dorphea da solhas hori, eta nork adi ere dezake?». 62 Baiñan Jesusek bere baitan baitzeakien bazarasatela hortaz haren dizipuluek, erran izan zaroen: «Horrek eskandalisatzen zaituzte? 63 Ikusten bazindute, bada, Gizonaren Semea igaten lehen zen lekhurat? 64 Izpiritua da biziarazitzen duena, haragia ez da deusetako. Nik zuei erraten darozkitzuedan hitzak Izpiritu eta bizitze dire. 65 Ordean badire zuetarik batzu sinhesten ez dutenak». Bazeakien ezen haste hastetik Jesusek nor ziren sinhesten ez zutenak, eta bai zein zen hura trahituko zuena ere. 66 Eta ziotsan: «Hargatik erran izan darotzuet nihor ezin dathorkela eneganat, baldinetariak eman ez bazaio ene Aitaz».

        67 Ordudanik haren dizipuluetarik hainitz goan ziren gibelat eta ez zabiltzan harekien gehiago. 68 Erran zaroen bada Jesusek hamabiei: «Ez duzue nahi goan zuek ere?». 69 Ihardetsi izan zioen Simon Piarresek: «Jauna, norenganat ginohazke? Bizitze eternalaren hitzak ditutzu eta 70 guk sinhetsi izan dugu eta bai ezagutu ere zu zarela Kristo Jainkoaren Semea». 71 Ihardetsi zaroen Jesusek: «Ez zaituztek nik hamabi hautatu zuek? Eta bizkitartean zuetarik bat deabru da». 72 Mintzo zen Judas Iskariote Simonenaz, zeren hau baitzen hura trahituko zuena, hamabietarik bat zen arren.

VII. KAP.

        1 Ondoan, bada, abiatu zen Jesus Galilean ibiltzen, ez baitzuen nahi goan Judearat, zeren juduak hura hillarazi nahiz baitzebiltzan. 2 Baiñan hurbill baitzen juduen besta Tabernakleena, 3 erran izan zioten bere anaiek: «Abia zaite hemendik eta zohaz Judearat, zure dizipuluek ikus dezaten gatik ere zuk egiten ditutzun obrak. 4 Nihork ezen ez du deusik gordeka egiten, bera agertu nahiz dabillanek; horlako gauzak egiten ditutzunaz geroz, ager zakizko zeroni munduari». 5 Haren anaiek ere ezen ez zuten sinhesten haren baitan. 6 Erran zaroen bada Jesusek: «Ene denbora ez da oraiño ethorri; baiñan zuentzat bethi da muga. 7 Munduak ezin zaituzkete zuek higin, baiñan ni gaitsesten nau, zeren haren kontra lekhukotasuna bihurtzen baidut, haren obrak gaixtoak direla. 8 Zohazte zuek besta huntarat; ni ez noha besta huntarat, zeren ene denbora ez baida oraiño bethe». 9 Horiek horla erranik, gelditu zen bera Galilean. 10 Goan zirenean bada haren anaiak, goan zen orduan bera ere bestarat ez ageriki, baiñan gordeka bezala. 11 Juduak, bada, haren bilha zebiltzan besta hartan eta zioten: «Non othe da hura?» 12 Eta erasia handi bat zen populuaren artean hartaz. Batzuk zioten ezen: «Gizon prestu bat da». Bertzeek berriz zioten: «Ez, aitzitik populua enganatzen du». 13 Hala ere ordean nihor ez zen ageriki mintzo hartaz juduen beldurrez. 14 Besta ja erdi iragan zenean, igan zen Jesus tenplurat eta hari zen irakasten.

        15 Miretsiak zeudezen Juduak ziotsatelarik: «Nola du gizon hunek jakintasun hau estudiatu gabe? 16 Ihardetsi izan zaroen Jesusek eta erran: «Ene jakintza ez da enea, baiñan bai ni igorri nauenarena. 17 Haren borondatea egin nahi dutenek ezagutuko dute, hea dotrina hau Jainkoaganik den ala ni neure baitarik mintzo naizen. 18 Bere baitarik mintzo dena bere gloria propialaren bilha dabilla; baiñan nork ere bilhatzen baidu hura igorri izan duenaren gloria, eta hura da egiatia eta injustiziarik haiñaren baitan ez da. 19 Ez darotzue Moisek eman zuei legea? Eta zuetarik batek ere ez baidu obretan ematen legea. 20 Zergatik zabiltzate ni hillarazi nahiz?». Ihardetsi zioen populuak: «Deabruaz poseditua zare zu; nor dabilla zu hillarazi nahiz?». 21 Ihardetsi izan zaroen Jesusek eta erran: «Gauza bat egin dut xoilki eta guziak zaudezte miretsiak. 22 Guziarekin ere, zeren Moisek ordenatu izan darotzuen zirkonzisizionea «(patriarken ganik heldu den arren eta ez Moise ganik), zirkonzidatzen duzue gizona sabatho egunean ere. 23 Baldinetariak zirkunzisionea errezibitzen badu gizonak sabatho egunean Moiseren legea hauts ez dadintzat, zergatik niri sumintzen zaizkidate, zeren gizon bat guzia sendatu izan dudan sabatho egunean? 24 Ez dezazuela juia kanpoko iduriaren arauera, baiñan jujea zazue justutasunaren arauera».

        25 Erraten zuten, bada, Jerusalemdar batzuk: «Hau ez da hillarazi nahiz dabiltzan hura? 26 Huna non mintzo den mundu guziaren aitziñean eta deus ez diote erraten. Ezagutu othe dute buruzagiek egiazki hau dela Kristo? 27 Baiñan hau badakigu nongoa den; Kristo ordean dathorkenean, nihork ez du jakiñen nongoa den». 28 Oihuz zegoen, bada, Jesus tenpluan irakasten hari zela eta ziotsala: «Badakizue bai nor naizen eta bai nongoa naizen; ez naiz bada neure baitarik ethorri, baiñan egiatia da ni igorri izan nauena, zeina ez baiduzue zuek ezagutzen. 29 Nik ezagutzen dut hura, zeren harenganikakoa bainaiz eta hark igorri bainau». 30 Zabiltzan bada hura hartu nahiz; eta hala ere nihork ez zuen eskua ezarri haren gaiñean, zergatik ez baitzen oraiño haren muga ethorri. 31 Bizkitartean han zirenetarik haiñitzek sinhetsi zuten haren baitan eta zioten: «Kristok ethortzen denean mirakuillu gehiago egiñen othe du, hunek egiten duen baiño?». 32 Farisauek aditu izan zituzten populuak hartaz zaduzkan solhas horiek eta aphezen prinzeek eta farisauek igorri zituzten arkerak haren hartzerat. 33 Erran zaroen bada Jesusek: «Oraiño denbora guti batetakotz zuekien naiz eta banoha gero ni igorri izan nauena ganat. 34 Ibilliko zarete ene bilha eta ez nauzue aurkhituko; eta ni naiteken lekhurat zuek ezin zathozkete». 35 Horren gaiñean juduek erran zuten elkharren artean: «Norat goanen othe da hau, ez baidugu aurkhituko? Ala goanen othe da mundu guzian barraiatuak diren jentilletarat eta predikatuko othe daroe jentillei? 36 Zer erran nahi du solhas hunek: Ibilliko zarete ene bilha eta ez nauzue aurkhituko eta ni naiteken lekhurat zuek ezin zathozkete?».

        37 Bestaren azkeneko egun handian, bada, zegoen Jesus oihuz ziotsalarik: «Baldin nihor egarri bada, bethor ene ganat eta edan beza. 38 Nork ere ene baitan sinhesten baidu, Eskriturak dioen bezala haren sabeletik ilkhiko dire ur bizizko ibaiak». 39 Eta hori erraten zuen haren baitan sinhetsiko zutenek errezibituko zuten Izpirituaz; ez zen ezen oraiño Izpiritua emana izatu, zeren Jesus ez baitzen oraiño glorifikatu.

        40 Han ziren jendeetarik, bada, hainitzek solhas horiek aditu eta erran zuten: «Hau egiazki profeta da». 41 Bertzeek erraten zuten: «Hau Kristo da». Bertze batzuk berriz erraten zuten: «Naski Galileatik ethorriko baida Kristo? 42 Ez du erraten Eskriturak Dabiden leiñutik eta Bethelengo herritik, Dabid zegoenetik, ethorriko dela Kristo?». 43 Eta hala eskatima zen populuaren artean haren ariaz. 44 Eta hetarik zenbaitek nahi zuketen hartu; ordean nihork ez zuen ezarri eskurik haren gaiñean.

        45 Bihurtu ziren, bada, arkerak aphezen prinzeen eta farisauen ganat eta hek erran zaroen: «Zergatik ez duzue ekharri hura?». 46 Ihardetsi izan zaroen arkerek: «Egundaiño gizonik ez da hala mintzatu, nola gizon hori». 47 Erran zaroen bada farisauek: «Naski zuek ere irabaziak zarete? 48 Ala buruzagietarik nihork sinhetsi du haren baitan edo farisauetarik batek ere? 49 Baiñan jende xehe horiek, legea zer den ez dakiten horiek, madarikatu batzu dire». 50 Erran zaroen Nikodemek, haren ganat gauaz ethorri izan zen hark, zen baitzen hetarikako bat: 51 «Ala gure legeak jujeatzen du gizon bat, non ez duen bera lehenago entzuten eta non ez duen jakiten hark zer egin duen?». 52 Ihardetsi izan zioten hek eta erran: «Naski zu ere galilearra zare? Mira zatzitzu ungi Eskriturak eta jakin ezazu zalileatik ez dela ilkhi profetarik». 53 Eta bihurtu ziren zein bere etxetarat.

VIII. KAP.

        1 Jesus berriz goan zen Olibetako mendirat 2 eta argiaren begiko bihurtu zen tenplurat; eta populu guzia ethorri baitzen haren ganat, jarri zen hei irakasten. 3 Ekharri izan zioten, bada, eskribauek eta farisauek emaste bat adulterioan atzemana izan zena eta ezarri zuten populuaren erdian, 4 eta erran zioten: «Nausia, emaste hau orai doi doia atzeman dute adulterioan. 5 Legean Moisek ordenatu izan daroku hunelakoak harrika detzagula; zuk, bada, zer diozu?». 6 Hori erraten zuten hura zundatu nahiz zerbaitez akusatzea gatik. Jesus ordean beheiti makhurturik, hasi zen erriaz lurrean eskribatzen. 7 Nola bada muthirituak baitzegozkon galdez, xuxendu izan zen eta erran zaroen: «Zuetarik bekhatu gabe denak arthik bioza lehenik harria». 8 Eta berriz ere makhurturik eman zen eskribatzen lurrean. 9 Hori aditu zutenean, bada, goan ziren bata bertzearen ondoan zaharrenetarik hasirik eta gelditu zen Jesus bera bakharrik eta emaste hura lekhuaren erdian xutik zegoela. 10 Orduan Jesus goititu zen eta erran zioen: «Emastea, non dire zure akusatzailleak? Nihork ez zaitu kondemnatu?». 11 Erran zioen emaste hark: «Nihork, Jauna, ez nau kondenatu». Jesusek ihardetsi zioen: «Nik ere bada ez zaitut kondenatuko. Zohaz eta ez dezazula gehiago egin bekhaturik».

        12 Bertze aldi batez mintzatu zitzaien Jesus eta erran zaroen: «Ni naiz munduaren argia; niri darraitana ez dabilla ilhunbean; aitzitik izanen du bizitzearen argia». 13 Erran zioten bada farisauek: «Zuk zeronek lekhukotasuna errendatzen duzu zure buruaz; zure lekhukotasuna ez da sinhestekoa». 14 Ihardetsi zaroen Jesusek eta erran: «Neronek lekhukotasuna errendatzen diodan arren neure buruari, egiazkoa da ene lekhukotasuna; zeren baidakit nondik ethorri naizen eta norat nohan; zuek ordean ez dakizue nondik ethorri naizen, ez norat nohan. 15 Zuek jujeatzen duzue haragiaren arauera, nik ez dut nihor jujeatzen. 16 Eta baldinetariak jujeatzen badut ere, ene jujeamendua leiala da, zeren ez bainaiz bakharra, baiñan ni eta ni igorri izan nauen Aita. 17 Eta zuen legean eskribatua da bi gizonen lekhukotasuna egiazkoa dela. 18 Ni naiz lekhukotasuna errendatzen dudana neure buruaz, eta lekhukotasuna bihurtzen du nitaz ni igorri izan nauen Aitak ere». 19 Erraten zioten bada hek: «Non da zure Aita?». Ihardetsi zaroen Jesusek: «Ez dakizue ez ni nor naizen, ez ene Aita nor den; baziñakite ni nor naizen, agian jakin ziñezakete halaber ene Aita nor den». 20 Gauza horiek erran zarozten Jesusek thresora zen lekhuan irakasten hari zela; eta nihor ez zitzaion lothu, zeren ez baitzen oraiño ethorri haren muga.

        21 Erran zaroen, bada, bertze aldi batez Jesusek: «Ni banoha eta ibilliko zarete ene bilha eta zuen bekhatuan hillen zarete; ni nohan lekhurat zuek ezin zathozkete». 22 Zioten bada juduek: «Bere burua hillen othe du berak, baidio: ni nohan lekhurat zuek ezin zathozkete?». 23 Eta hark erraten zaroen: «Zuek behere huntakoak zarete, ni gorakoa naiz; zuek mundu huntakoak zarete, ni ez naiz mundu huntakoa. 24 Erran darotzuet, bada, zuen bekhatuan hillen zaretela, ezen baldinetariak sinhesten ez baduzue ni naizela, hillen zarete zuen bekhatuan». 25 Erraten zioten hek: «Nor zare zu?». Jesusek ihardetsi zaroen: «Guziez lehenagokoa, ni zuei mintzo natzaitzuena. 26 Hainitz gauza dut zuetaz errateko eta zuen baitan kondenatzeko; baiñan ni igorri izan nauena egiatia da eta nik haren ganik aditu izan ditudanak berak erraten ditut munduan». 27 Eta ez zuten konzebitu Jainkoa ziotsala zuela bere Aita. 28 Erran zaroen bada Jesusek: «Goititu dukezuenean Gizonaren Semea, orduan duzue ezagutuko nor naizen eta neure buruz deusere ez dudala egiten; baiñan nola ere irakatsi baidarot Aitak, eta hala mintzo naizela. 29 Ni igorri izan nauena enekien da eta ez nau utzi bakharrik, zergatik nik bethi hark plazer duena egiten baidut». 30 Solhas horren ariaz hainitzek sinhetsi zuten haren baitan.

        31 Erraten zaroen, bada, Jesusek haren baitan sinhetsi izan zuten juduei: «Baldinetariak egoten bazarete ene hitzean, egiazki ene dizipuluak izanen zarete, 32 eta ezagutuko duzue egia ete egiak egiñen zaituzte libro». 33 Ihardetsi zioten hek: «Abrahamen hazitik gare gu eta egundaiño ez gare nihoren esklabo izatu. Nolatan diozu zuk: libro izanen zarete?». 34 Ihardetsi izan zaroen Jesusek: «Egiaz egiaz darotzuet erraten, bekhatu egiten duen guzia bekhatuaren esklabo dela. 35 Bada gathiboa ez dago bethikotz etxean; ordean semea bethikotz dago etxean. 36 Baldinetariak beraz zuek Semeak libratzen bazaituzte, egiazki libro izanen zarete. 37 Badakit Abrahamen umeak zaretela; ordean ni hillarazi nahiz zabiltzate, zeren ene hitza ez baida errezibitua zuen artean. 38 Nik ene Aitaren baitan ikusi dudana erraten dut eta zuek zuen aitaren baitan ikusi ditutzuenak egiten ohi ditutzue». 39 Ihardetsi zioten hek eta erran: «Gure aita Abraham da». Erran zaroen bada Jesusek: «Baldin Abrahamen umeak bazarete, egitzue Abrahamen obrak. 40 Orai ordean ni hillarazi beharrez zabiltzate, ni zeiñek baidarotzuet erraten egia, Jainkoaren ganik ikhasi izan dudana. Ez da hori Abramamek egin izan duena. 41 Zuek egiten ohi ditutzue zuen aitaren obrak». Erran zioten bada hek: «Gu ez gare obra gaixtotarik sorthurikako umeak; aita bat dugu eta hura Jainkoa», 42 Erran zaroen bada Jesusek: «Baldin Jainkoa balitz zuen aita, maite ninduzueke ni, zeren Jainkoa ganik sorthu bainaiz eta ethorri; ezen ez naiz neure buruz ethorri, baiñan hark igorri izan nau. 43 Zergatik ene hizkuntza ez duzue ezagutzen? Zeren ezin adi baidezakezue ene hitza. 44 Zuek deabruaren umeak zarete eta zuen aitaren gogara nahi duzue egin. Hura gizon hilltzaille izan da haste hastetik eta ez du iraun izan egian, zeren ez baida egia haren baitan; gezurra erraten duenean bere funtsetik mintzo da, zeren gezurtia baida eta gezurraren aita. 45 Baiñan nik egia erraten baidarotzuet, ez nauzue sinhesten. 46 Zuetarik zeiñek emanen darot niri irau? Baldinetariak egia erraten badarotzuet, zergatik ez nauzue sinhexten? 47 Jainkoa ganik denak Jainkoaren hitzak aditzen ditu; hargatik zuek ez ditutzue aditzen, zeren ez baitzarete Jainkoa ganik».

        48 Ihardetsi zioten, bada, juduek eta erran: «Ez dugu arrozoin errateko samaritano bat zarela zu eta deabruaz poseditua?». 49 Ihardetsi izan zaroen Jesusek: «Ez naiz ni deabruaz poseditua, bainan ohoratzen dut ene Aita; eta zuek nauzue ni desohoratzen. 50 Nik ordean ez dut bilhatzen neure gloria propioa; bilhatuko du bertze batee eta justizia egiñen darot. 51 Egiaz egiaz darotzuet erraten: Baldin nihork goardatzen badu ene hitza, ez du sekulan ikusiko heriotzea». 52 Erran zioten bada juduek: «Orai dugu ezagutzen deabruaz poseditua zarela. Abraham bill izan da, bai eta profetak ere hill izan dire eta diozu zuk: Nihork baldin begiratzen badu ene hitza, ez du sekulan dastatuko heriotzea. 53 Naski zu handiago baizare gure aita Abraham baiño, zeiña hill izan baida? Profetak ere hill izan dire; norentzat pasarazi nahi duzu zeure burua?». 54 Ihardetsi zaroen Jesusek: «Baldin nik glorifikatzen badut neure burua, ene gloria ez da deus. Ene Aita da ni glorifikatzen nauena, zeina baidiozue zuek zuen Jainkoa dela. 55 Bizkitartean ez duzue ezagutzen hura. Nik ordean ezagutzen dut hura eta baldin erraten banu ez dudala ezagutzen, zuek bezalakoa ninteke, gezurtia. Baiñan ezagutzen dut eta haren hitza begiratzen dut. 56 Abrahamen zuen aita lehiatu da ikusi nahiz ene eguna; ikusi izan du eta bozkariatu izan da». 57 Erran izan zioten bada juduek: «Berrogoi urthe oraino ez ditutzu eta Abraham duzu ikusi?». 58 Erran zaroen Jesusek: «Egiaz darotzuet erraten, Abraham jaio baiño lehen ni banaiz». 59 Horren gaiñean hartu zituzten harriak hari arthikitzeko; Jesus ordean estali zen eta ilkhi zen tenplutik.

IX. KAP.

        1 Jesusek iragatean ikusi izan zuen gizon bat sortzetik itsu zena. 2 Eta galdegin zioten bere dizipuluek: «Nausia, zeinek egin othe du bekhatu, hunek ala hunen burasoek, hau hunela sortzeko itsu?». 3 Ihardetsi zaroen Jesusek: «Ez du hunek egin bekhatu, ez eta hunen burasoek; baiñan hori gerthatu da aitzitik ager daitezen gatik Jainkoaren obrak hunen baitan. 4 Mengoa da egin detzadan ni igorri izan nauenaren obrak, eguna deiño; heldu da hor gaua, zeinetan nihor ezin obran hari baiditeke. 5 Munduan naizeiño, munduaren argia naiz». 6 Horiek erran ondoan, egin zuen thu lurrerat eta eginik basa bere thuarekien, gantzutu zituen basa hartaz itsuaren begiak. 7 Eta erran zioen: «Zohaz, garbi zaite Siloeko mainhoan» (zeiñek erran nahi baidu Igorria). Goan zen, bada, garbitu zen eta ethorri izan zen ikusten zuela; 8 halako moldez, non hauzoek eta lehenago eske bizi zela ikusten zutenek erraten baitzuten: «Ez da hau jarria zegoen hura eta eskez bizi zena?». Batzuk zioten: «Hura da». 9 Bertzek berriz: «Ez da hura, baiñan haren iduritako bat da». Hark ordean erraten zaroen: «Ni neroni naiz». 10 Erraten zioten bada hek: «Nola ideki zaizkitzu begiak?». 11 Hark ihardetsi zaroen: «Jesus erraten dioten gizon hark, eginik basa gantzutu darozkit hartaz begiak eta erran darot: Zohaz Siloeko mainhorat eta garbi zaite. Eta goan izan naiz, garbitu naiz eta ikusten dut». 12 Erran izan zioten hek: «Non da hura?». Hark ihardetsi zaroen: «Ez dakit».

        13 Eraman zuten gero farisauetarat itsu izatu zen hura. 14 Zen, bada, sabatho eguna Jesusek basa egin izan zuena eta begia argitu izan ziotzana. 15 Berriz ere galdegin zioten farisauek nola ikusi izan zuen, eta hark erran zaroen: «Basa eman izan darot begien gaiñean, garbitu naiz eta ikusten dut». 16 Zioten bada farisauetarik zenbaitek: «Ez da gizon hori Jainkoa ganikakoa, halaz eta sabathoa begiratzen ez duenaz geroztik». Bertzek berriz zioten: «Nola egin ahal detzake gizon bekhatoros batek mirakuillu horiek?». Eta eskatima zen hekien artean. 17 Erran zioten, bada, berriz ere itsuari: «Zuk zer diozu begiak ideki darozkitzun hartaz?». Ihardetsi zuen hark: «Profeta bat baida». 18 Horri zagokala ez zuten sinhetsi nahi juduek itsua izatu zela eta bista izan zuela, erakharri zituzketen artean haren burasoak, 19 zeinei galdegin baitzaroen eta erran: «Hau da zuen semea itsu sorthu izan dela diozuena? Nola bada ikusten du orai?». 20 Ihardetsi zaroen haren burasoek: «Badakigu hau dela gure semea eta itsu sorthu izan dela, 21 baiñan nola orai ikusten duen ez dakigu, edo nork ideki diotzan begiak guk ez dakigu; galde diozozue berari; adinik aski badu; bera mintza bedi beretzat». 22 Errepusta hori eman zuten haren burasoek, zergatik juduen beldur baitziren, ja ezen elkhar hartuak ziren juduak, baldin nihork aithortzen bazuen Jesus zela Kristo, khasatua izanen zela haiña sinagogatik. 23 Horren gatik erran zuten haren burasoek: Adinik aski badu, galdegiozue berari. 24 Erakharri zuten, bada, bigarren aldi batez itsu izatu zen gizon hura eta erran zioten: «Errenda diozozu Jainkoari gloria; guk badakigu gizon hura bekhatoros bat dela». 25 Hark ihardetsi zaroen: «Ez dakit nik bekhatorosa den; gauza bat dakit, itsu nintzelarik orai ikusten dudala». 26 Erran zioten hek oraiño: «Zer egin izan darotzu? Nola ideki darozkitzu begiak?». 27 Hark ihardetsi zaroen: «Erran darotzuet ja eta aditu duzue; zergatik berriz nahi duzue aditu? Ala zuek ere haren dizipulu egin nahi duzue?». 28 Orduan iroiztatu zuten eta erran zioten: «Hi izan hadillala haren dizipulu; gutaz denaz bezanbatean Moiseren dizipulu gaituk. 29 Guk bazeakiagu Moiseri mintzatu izan zaioela Jainkoa; hori ordean ez zeakiagu nondikakoa den». 30 Ihardetsi zaroen gizon hark eta erran: «Hori da bada harrigarri, zuek ez baidakizue hura nondikakoa den eta ideki baidarozkit hark niri begiak. 31 Badakigu ordean bekhatorosak ez dituela Jainkoak entzuten; baiñan nihork Jainkoa zerbitzatzen badu eta haren nahia egiten, hura duela entzuten Jainkoak. 32 Egundaiño ez ahal da aditu nihork ideki izan dituela itsu sorthu izan den baten begiak. 33 Baldin hori ez balitz Jainkoa ganikakoa, ezin legike deusik». 34 Ihardetsi zioten hek eta erran: «Bekhatutan sorthua haiz guzia eta irakasten hari atzaiku guri?». Eta khendu zuten kanporat.

        35 Aditu zuen Jesusek khendu zutela kanporat eta aurkhitu izan zuen batez erran zioen: «Sinhesten duzu Jainkoaren Semea baitan?». 36 Ihardetsi izan zioen hark eta erran: «Nor da, Jauna, sinhets dezadantzat haren baitan?». 37 Erran zioen Jesusek: «Ikusi izan duzu eta zurekien mintzo dena bera da». 38 Hark berriz ihardetsi izan zioen: «Sinhesten dut, Jauna». Eta haren oiñetarat bere burua arthikirik, adoratu izan zuen. 39 Orduan Jesusek erran izan zioen: «Justizia egiterat ethorri izan naiz ni mundu huntarat, ikusten ez dutenek ikus dezaten gatik eta ikusten dutenak itsu daitezen gatik». 40 Aditu izan zuten hori harekien ziren farisauetarik zenbaitek eta erran izan zioten: «Naski gu ere itsuak baigare?». 41 Ihardetsi zaroen Jesusek: «Itsuak baziñete, ez zindukete bekhaturik; orai ordean diozue ikusten duzuela eta hargatik beraz dagotzue bekhatua zuen baitan».

X. KAP.

        1 «Egiaz egiaz darotzuet erraten: Ardien arthaldean athetik sartzen ez dena, bainan bertze alde batetarik igaten dena, ohoiñ bat da eta arrapatzaille bat. 2 Ordean athetik sartzen dena ardien artzaiña da. 3 Huni athaltzaiñak idekitzen dio eta ardiek hunen boza aditzen dute; eta bere ardi propioak deithzen ditu, zeiñ bere izenaz, eta ilkhi arazten. 4 Eta ilkhiarazi dituzkenean bere ardi propioak, goaten da hekien aitziñean, eta ardiak jarraikitzen zaizko, zeren ezagutzen baidute haren boza. 5 Arrotz bati ordean ez zaizko jarraikitzen, aitzitik ihesi dohaz haren ganik, zeren ez baidute ezagutzen arrotzen boza». 6 Parabola hori erran zaroen Jesusek; ordean hek ez zuten konprenitu zer erraten zaroen.

        7 Erran zaroen, bada, berriz ere Jesusek: «Egiaz egiaz darotzuet erraten, ni naiz ardien athea. 8 Ethorri izan diren guziak ohoinak dire eta arrapatzailleak eta ardiek ez dituzte aditu. 9 Ni naiz athea. Nitarik norbait sartzen baldin bada, salbatuko da, sarthuko da, ilkhiko da eta bazkak edirenen ditu. 10 Ohoiña ez da ethortzen, lekhat ebasteko, hiltzeko eta galtzeko baizen; baiñan ni ethorri izan naiz bizia izan dezatengatik eta are frankia gehiagorekien izan dezatengatik.

        11 Ni naiz artzain ona. Artzain onak bere bizia ematen du bere ardientzat. 12 Soldatakoak ordean eta ez denak artzain eta ardiak bereak ez dituenak ikusten duenean otsoa ethortzen, uzten ditu ardiak eta goaten da ihesi; eta otsoak eramaten ditu ardiak eta barraiatzen. 13 Eta soldatakoa ihesi goaten da, zeren den soldatakoa eta ez baidu antsiarik ardiez. 14 Ni naiz artzain ona eta ezagutzen ditut ene ardiak eta ene ardiek ezagutzen naute ni. 15 Aitak ni ezagutzen nauen bezala, nik ere ezagutzen dut Aita eta ene bizia ematen dut ene ardientzat. 16 Baditut oraiño bertze ardiak ere arthalde huntako ez direnak; hek ere erakharri behar ditut eta ene boza adituko dute; eta eginen da arthalde bat eta artzain bat. 17 Hargatik nau maite ene Aitak, zeren nik ematen baidut ene bizia berriz hartzekotan. 18 Nihork ez darot eramaten, baiñan neronek ematen dut neure baitarik; eta badut bothere haren emateko eta bothere berriz hura hartzeko. Manu hori errezibitu dut ene Aita ganik».

        19 Eskatima bat berriz ere izatu zen juduen artean solhas horren ariaz. 20 Hetarik hainitzek erraten zuten ezen: «Deabruaz poseditua da eta erhotu da; zergatik hori aditzen duzue?». 21 Bertzek. zioten: «Hitz horiek ez dire deabruaz poseditua den batenak; ala deabruak idek detzake itsuen begiak?».

        22 Jerusalemen orduan egiten zuten dedikazionearen besta eta zen negua. 23 Eta zebillan Jesus pasaietan tenpluan Salomonen aldamioan. 24 Inguratu zuten, bada, juduek eta erran zioten: «Noiz artean dadukazu gure izpiritua balentzan? Baldin zu bazare Kristo, erraguzu garbiki». 25 Ihardetsi zaroen Jesusek: «Mintzo natzaitzue eta ez duzue sinhesten; nik ene Aitaren izenean egiten ditudan obrek lekhukotasuna ematen dute nitaz; 26 baiñan zuek ez duzue sinhesten, zeren ez baitzarete ene ardietarik. 27 Ene ardiek ene boza aditzen dute eta nik ezagutzen ditut hek eta hek jarraikitzen zaizkit niri. 28 Nik ematen daroet hei bizitze eternala eta ez dire galduko sekulan; nihork ez ditu arrapatuko ene eskutik. 29 Ene Aitak niri eman darotana guziez gaiñekoa da eta nihork ezin arrapa dezake ene Aitaren eskutik. 30 Ni eta Aita bat gare». 31 Horren gaiñean juduek hartu zituzten harriak hura harrikatzeko. 32 Erran zaroen Jesusek: «Hainitz obra on erakutsi izan darozkitzuet ene Aitaren berthutez eginak; obra hetarik zeiñen gatik othe nauzue harrikatzen?». 33 Ihardetsi izan zioten juduek: «Ez zaitugu obra onen gatik harrikatzen, baiñan zure blasfemioa gatik eta, zeren gizon zarelarik, zeure burua Jainko egiten baiduzu». 34 Erran zaroen berriz Jesusek: «Ez da eskribatua zuen legean: Erran dut, jainkoak zarete? 35 Baldinetariak haiñak jainko deitzen baditu, zeiñei Jainkoa mintzo baitzitzaien, eta ezin desegin baditeke Eskritura, 36 ni, Aitak sanktifikatu nauena eta mundurat igorri nauena, diozue blasfemiatzen hari naizela, zeren erran izan dudan: Jainkoaren Semea naiz? 37 Baldin egiten ez baditut ene Aitaren obrak, ez nazazuela sinhets. 38 Baldin ordean egiten baditut, ni ez banauzue ere sinhetsi nahi, sinhets zatzue ene obrak, ezagut dezazuentzat eta sinhets dezazuentzat Aita ene baitan dela eta ni Aita baitan naizela». 39 Zebiltzan bada hura hartu nahiz, baiñan itzuri zen hekien eskuetarik.

        40 Eta goan zen berriz ere Jordanaz bertze alderat, lehen Joanes bathaiatzen hari zen lekhu hartarat eta egon zen han. 41 Hainitz jende ethorri zitzaizkon harat, zeiñek erraten baitzuten: «Joanesek mirakuillurik batere ez du egin izan; 42 ordean Joanesek huntaz erran izan dituen guziak ziren egiak». Eta hainitzek sinhetsi izan zuten haren baitan.

XI. KAP.

        1 Zen bada gizon bat eri, Lazaro zaritzana, Bethaniakoa, Maria eta Martha bere aizpa zeudezen herrikoa. 2 Maria zen berriz Jaunaren gaiñerat isuri izan zuena ungentu urrin onezko bat eta bere illeez oiñak xukatu izan ziotzana, zeiñaren anaia baitzen Lazaro orduan eri zena. 3 Haren arrebek gastiatu zioten, bada, Jesusi ziotsatelarik: «Jauna, huna non den eri zuk maite duzuna». 4 Hori aditurik Jesusek erran izan zaroen: «Eritasun hori ez da hiltzekoa, baiñan da Jainkoaren gloriakotzat eta glorifikatua izan dadintzat Jainkoaren Semea horren ariaz». 5 Maite zituen ezen Jesusek Martha eta haren aizpa Maria eta Lazaro. 6 Aditu izan zuenean bada eri zela, egon zen hala ere bi egunez orduan zen lekhuan. 7 Gero ondoan erran izan zaroen bere dizipuluei: «Bihur gaitezen berriz ere Judearat». 8 Erraten diote dizipuluek: «Nausia, oraiño doi doia zebiltzan juduak zu harrikatu nahiz eta berriz ere zohaz harat?». 9 Ihardetsi izan zaroen Jesusek: «Egunak ez ditu hamabi oren? Egunaz dabillana ez da trebekatzen, zeren ikusten baidu mundu huntako argia. 10 Baldin ordean gauaz ibiltzen bada, trebekatzen da, zeren ez baidu argirik». 11 Horla mintzatu zitzaien eta horren ondoan erran zaroen: «Lazaro, gure adiskidea, lo datza, baiñan banoha lotarik iratzar dezadan». 12 Erran izan zioten, bada, bere dizipuluek: «Jauna, baldin lo badatza, sendatuko da». 13 Ordean Jesus haren heriotzeaz mintzo zitzaien eta hek zuten uste lo egoteaz mintzo zela. 14 Orduan, bada, Jesusek erran zaroen klarki: «Lazaro hill da. 15 Eta atsegin dut zuen gatik eta zuek sinhets dezazuen gatik, zeren ez nintzen han; bainan gohazen haren ganat». 16 Horren gaiñean Thomas Didime zeritzanak erran zaroen bere lagun dizipuluei: «Gohazen gu ere, horrekien hill gaitezen».

        17 Ethorri zen Jesus eta aurkhitu zuen laur egun ja bazuela Lazaro thonban zela. 18 Zen, bada, Bethania Jerusalemeko aldean, handik hamabortz estadiotan bezala. 19 Eta juduetarik hainitz ethorriak ziren Martharen eta Mariaren ganat, hek bere anaiaren heriotzeaz konsolatzerat. 20 Martha, bada, aditurik Jesus heldu zela, goan zitzaion aitzinerat; Maria ordean etxean gelditu zen. 21 «Jauna», erran zioen Marthak Jesusi, «hemen izan baziñe, ene anaia ez zen hilla izanen. 22 Bainan orai ere badakit zer nahi galdetuko diozun Jainkoari, emanen darotzula Jainkoak zuri». 23 Erran zioen Jesusek: «Biztuko da zure anaia». 24 Ihardetsi zioen Marthak: «Badakit biztuko dela erresurrekzionean azken egunean». 25 Erran zioen berriz Jesusek hari: «Ni naiz erresurrekzionea eta bizitzea; ene baitan sinhesten duena, hilla baldin bada ere, biziko da. 26 Eta nor ere bizi baida eta sinhesten baidu ene baitan, ez da hillen sekulan. Sinhesten duzu hori?». 27 Ihardetsi izan zioen: «Bai, Jauna, sinhetsi izan dut zu zarela Kristo, Jainko biziaren Semea, mundu huntarat ethorri izan zarena».

        28 Eta horiek erran eta, goan zen eta deithu zuen ixillik Maria bere aizpa, erraten zioelarik: «Nausia hemen da eta zure galdea du». 29 Hura, aditu zuen bezain sarri, altxatu zen eta goan zen haren ganat. 30 Ez zen ezen ethorri oraiño Jesus herri barnerat, baiñan zen oraiño Martha bathu zitzaion lekhu hartan. 31 Orduan harekien etxean ziren juduak eta haren konsolatzen hari zirenak, ikusi zutenean Maria hain fitetz altxatu zela eta ilkhi, jarraiki zitzaizkon erraten zutelarik: «Thonbarat dohake han nigarrez egoterat». 32 Baiñan Maria ethorri zenean Jesus zen tokirat eta hura ikusi zuenean, arthiki zen haren oinetarat eta erran zioen: «Jauna, hemen izan baziñe, ez zen hilla izanen ene anaia». 33 Jesusek, bada, ikusi zuenean hura nigarrez zegoela eta harekien ethorri ziren juduak ere nigarrez zeudezela, izan zuen barrenean latztura bat eta altaratu zuen bere burua. 34 Gero erran zuen: «Non eman duzue?». Ihardetsi zioten hek: «Jauna, zato eta ikusazu». 35 Orduan nigar egin zuen Jesusek. 36 Erran zuten bada juduek: «Horra nola zuen maite». 37 Ordean hetarik batzuk erran zuten: «Ezin debeka zezaken, bada, hunek hura hiltzetik, hunek zeiñek ideki izan baiditu itsu sorthu zen baten begiak?».

        38 Jesus, bada, berriz ere lazturik bere barrenean, ethorri izan zen thonbarat (toki bat zen arrokan barna zilhatua) eta zen harri bat haren gaiñean emana. 39 Erran zaroen Jesusek: «Khen zazue harria». Erran zioen Marthak, hilla zenaren arrebak: «Jauna, ja usaindua, laur egun badu ezen hor dela». 40 Ihardetsi izan zioen Jesusek: «Ez darotzut nik erran, baldinetariak sinhesten baduzu ikusiko duzula Jainkoaren gloria?». 41 Khendu zuten, bada, harria eta Jesusek altxaturik goiti begiak, erran izan zuen: «Aita, eskerrak darozkitzut zeren entzun bainauzu. 42 Baneakien, bada, bethi entzuten nauzula, baiñan hemen inguratzen nauen populua gatik erran dut hori, sinhets dezatentzat zuk nauzula igorri». 43 Horiek erran ondoan, boz goraz oihu egin zuen: «Lazaro, zato kanporat». 44 Eta berehala ilkhi zen hilla zena, oinak eta eskuak estekatuak zituela lokharriz eta bisaia zuela estalia oihal batez. Erran_, zaroen bada Jesusek: «Lexa zazue eta utzazue goaterat».

        45 Horri dagokala, Mariaren eta Martharen ganat ethorri ziren juduetarik eta Jesusek egin zuena ikusi zutenetarik hainitzek sinhetsi zuten haren baitan. 46 Hetarik zenbait bertze berriz goan ziren farisauetarat eta erran zaroen zer egin izan zuen Jesusek. 47 Bildu zuten, bada, batzarra aphezen printzeek eta farisauek eta zioten: «Zer hari gare gu?, gizon hunek mirakuillu hainitz egiten baidu. 48 Baldinetariak horla utzten badugu, guziek sinhetsiko dute horren baitan eta ethorriko dire erromarrak eta arrasatuko dute gure herria eta bai gure nazionea». 49 Hetarik batek ordean, Kaifas zeritzanak, urthe hartako aphez handia baitzen, erran zaroen: «Zuek ez dakizue deusik 50 eta ez duzue pentsatzen hobe duzuela gizon bakhar bat hill dadin populuarentzat eta gal ez dadin nazione guzia». 51 Hori ordean ez zuen bere baitarik erran; bainan nola aphez handi baitzen urthe hartako, profetisatu izan zuen Jesus hillen zela nazionearentzat, 52 eta ez xoilki nazione harentzat, bainan halaber Jainkoaren ume barraiatuak zirenak batetarat biltzekotzat. 53 Egun hartaz geroztik, bada, gogoan hartua zuten hura hillarazi behar zutela.

        54 Hargatik ez zebillan gehiago Jesus ageriki juduen artean, aitzitik goan ere zen desertuaren aldeko parterat, Efrem erraten zioten hiri batetarat, eta egon zen han bere dizipuluekien. 55 Hurbill zen, bada, juduen Bazkoa eta goan ziren parte hartarik jende hainitz Jerusalemerat, Bazko aitzinean bere buruak santifikatzerat. 56 Eta zebiltzan Jesusen bilha eta elkharren artean erraten zuten tenpluan zeudezela: «Zer zaitzue, ez baida ethorri besta egun huntarat?». Emana zuten ezen aphezen prinzeek eta farisauek mezua, baldin nihork jakiten bazuen non ziteken, erakuts ziozaten har zezatentzat.

XII. KAP.

        1 Jesus, bada, Bazko baiño sei egun aitzinetik ethorri izan zen Bethaniarat, non hill izan baitzen Lazaro, hark biztu izan zuena. 2 Han eman zioten afaitarat; Martha zerbitzatzen hari zen eta Lazaro zen berriz mahaiñean harekien zirenetarik bat. 3 Mariak, bada, hartu zuen libera bat ungentu nardo egiazko balios batetarik, gantzutu zituen hartaz Jesusen oiñak eta xukhatu bere illeez; eta etxea bethe zen ungentu haren urrin onaz. 4 Orduan erran zuen haren dizipuluetarik batek, Judas Iskariotek, hura trahitu behar zuenak: 5 «Zergatik ungentu hori ez da saldu hirur ehun diru pezetan eta eman pobreei?». 6 Eta hori erran zuen ez pobrez antsia izanez, baiñan zeren ohoina baitzen eta moltsa hark atxekitzen baitzuen eta hartarat ematen zena hark baitzarabillan. 7 Erran zuen bada Jesusek: «Utzazue ene ehortz eguna goarda dezan hori. 8 Pobreak ezen bethi baditutzue zebekien, ni ordean ez nauzue bethi izanen». 9 Jakin zuten, bada, juduetarik jendetze handi batek han zela eta ethorri ziren harat, ez Jesusen gatik xoilki, baiñan Lazaro ikustea gatik ere, zeina biztu izan baitzuen hilletarik. 10 Gogora zitzaien, bada, aphezen prinzeei Lazaro ere hillarazi behar zutela, 11 zergatik juduetarik hainitz baitziohazkoten haren gatik eta sinhesten baitzuten Jesusen baitan.

        12 Biharamunean are besta egunerat ethorri izan ziren jendetze handi batek aditu baitzuten heldu zela Jesus Jerusalemerat, 13 hartu zituzten palma adarrak eta goan zitzaizkon aitziñerat oihu egiten zutelarik: «Hosana, benedika dadillala Israelgo Erregea, Jaunaren izenean heldu zaikuna». 14 Eta aurkhitu baitzuen Jesusek astokume bat, jarri zen haren gaiñean, eskribatua izan den bezala: 15 «Ez duzula beldurrik, Siongo alaba; huna zure Errege non heldu zaitzun, asto ume baten gaiñean jarria». 16 Gauza hauk ez zituzten ezagutu berehala haren dizipuluek; baiñan sarthu izan zenean Jesus bere glorian, orduan orroitu ziren horiek hartaz izan zirela eskribatuak eta arribatu ere zitzaizkola. 17 Hala lekhukotasuna errendatzen zioten Lazaro thonbatik deithu izan zuenean eta hilletarik biztu zuenean harekien gerthatu ziren jendeek. 18 Hargatik aitziñerat ethorri ere zitzaion hanbat jende, aditu baitzuten mirakuillu hura egin zuela; 19 halako maneraz, non farisauek erran baitzioten elkharri: «Ikusten duzue deusere ez dugula probetxurik. Horra, mundu guzia horren ondoan dabilla».

        20 Ziren, bada, jentill batzu besta egunean adoratzerat ethorri izan zirenetarik, 21 eta hek ethorri zitzaizkon Filiperi, zein baitzen Galilean den Bethsaidakoa, eta othoiztu zuten ziotsotelarik: «Jauna, Jesus nahi ginduke ikusi». 22 Filipe goan zitzaion erraterat Andresi; Andresek berriz eta Filipek erran zioten Jesusi. 23 Jesusek, bada, ihardetsi izan zaroen eta erran: «Ethorri da ordua Gizonaren Semeak glorifikatua izan behar duena. 24 Egiaz egiaz darotzuet erraten: Baldin ogi bihia lurrerat eroririk hiltzen ez bada, bera bakharrik gelditzen da; baldin ordean hilltzen bada, fruitu hainitz ekhartzen du. 25 Bere bizia maite duenak hura galduko du eta bere bizia mundu huntan higin duenak, bizitze eternalekotz du hura konserbatzen. 26 Baldin norbaitek ni zerbitzatzen banau, jarraik bekit niri; eta ni non ere izanen bainaiz, eta han izanen da ene zerbitzaria ere. Baldin nihork ni zerbitzatzen banau, ohoratuko du haiña ene Aitak. 27 Oraintxe ene arima altaratua da; eta zer erranen dut? Aita, salba nazazu oren huntarik; ordean hortarakotz ethorri izan naiz oren huntarat. 28 Aita, glorifika zazu zure izena». Ethorri izan zen bada boz bat zerutik: «Ja glorifikatu dut eta berriz ere glorifikatuko dut». 29 Eta han zen jendetzeak eta habarrotsa aditu zuenak zioen igortziria egin zela. Bertzek berriz zioten: «Aingeru bat mintzatu zaioke». 30 Ihardetsi izan zuen Jesusek eta erran: «Ez da ene gatik boz hori ethorri, bainan bai zuen gatik. 31 Orai da munduaren jujeamendua; orai doha munduaren prinzea kanporat arthikia izaterat. 32 Eta ni goititua izanen naizenean, lurretik guziak thiratuko ditut ene ganat. 33 Hori erraten zuen bada adiarazitzeko zer heriotzez hill behar zuen. 34 Ihardetsi izan zioen populuak: «Guk aditu izan dugu legetik Kristok bethikotz egon behar duela, eta nolatan diozu zuk: Gizonaren Semeak goratua izan behar du? Nor da Gizonaren Seme hura?». 35 Erran zaroen bada Jesusek oraiño: «Oraino aphur bateko argia zuekien da. Ibill zaitezte argia duzueiño, illhunbeek atzeman ez zaitzatentzat. Illhunbean dabillanak ez daki norat dohan. 36 Argia duzueino sinhets zazue argian, argiaren umeak izan zaiteztentzat. Horiek erran zituen Jesusek eta gero goan zen eta gorde zitzaien.

        37 Ordean hanbat mirakuillu egin zuen arren hekien aitziñean, ez zuten sinhesten haren baitan, 38 Isaias profetaren erran hau konpli zedintzat: «Jauna, nork sinhetsi izan du guri erraten aditu darokutena? Eta Jaunaren besoa nori ezagutarazi zaio?». 39 Hargatik ezin sinhets zezaketen Isaiasek oraino erran izan duenaren arauera: 40 «Itsutu ditu horien begiak eta gogortu izan du horien bihotza, ikus ez dezaten begiz eta konpreni ez dezaten bihotzez eta konberti ez daitezen eta senda ez detzadan». 41 Horiek ditu erran Isaiasek, ikusi izan duenean haren gloria eta mintzatu izan denean hartaz. 42 Hala ere, bada, prinzipaletarik hainitzek ere sinhetsi izan zuten haren baitan; ordean farisauen gatik ez ziren deklaratzen, sinagogatik kanporat eman zetzaten beldurrez; 43 maiteago zuten ezen gizonen ganik heldu den gloria ezen ez Jainkoa ganik heldu dena.

        44 Jesusek, bada, altxatu zuen boza eta erran: «Ene baitan sinhesten duenak ez du ene baitan sinhesten, bainan bai ni igorri izan nauena baitan. 45 Eta ni ikusten nauenak ikusten du ni igorri izan nauena. 46 Ni, zein bainaiz argia, mundurat ethorri izan naiz, ene baitan sinhesten duena ilhunbeetan egon ez dadintzat. 47 Baldinetariak nihork aditzen baditu ene hitzak eta ez hek goardatzen, ez dut nik hura jujeatzen; ezen ez naiz ethorri mundua jujeatzea gatik, aitzitik bai mundua salbatzea gatik. 48 Ni arbuiatzen nauenak eta ene hitzak errezibitzen ez dituenak, baduke bere jujea; nik erran izan ditudan gauzek berek jujeatuko dukete azken egunean. 49 Zeren ni ez bainaiz neure baitarik mintzatu; baiñan ni igorri izan nauenak, Aitak berak, exlejitu izan darot zer erran behar dudan eta zertaz mintzatu behar dudan. 50 Eta badakit haren mezua bizitze eternala dela. Nik erraten ditudanak, beraz, ene Aitak niri erran darozkidan bezala erraten ditut.

XIII. KAP.

        1 Bazko bestaren aitziñean, baitzeakien Jesusek ethorri zela haren orena iragateko mundu huntarik Aita ganat, nola maitatu baitzituen bereak, munduan zirenak, fiñeraiño maitatu izan ditu. 2 Eta afalondoan, deabruak ja isuri baitzuen Judas Iskariote Simonen semearen bihotzean xedea hura trahitzeko, 3 baitzeakien Jesusek gauza guziak eman ziotzala Aitak eskuetarat eta Jainkoa ganik ilkhi zela eta Jainkoa ganat ziohala, 4 altxatu zen mahaiñetik, utzi zituen bere bestimendak eta harturik lonyera bat, gerrikatu zen hartaz. 5 Gero emanik ura baziña batetarat, hasi zen dizipuluen oiñak garbitzen eta gerritik zuen lonieraz xukhatzen. 6 Ethorri zen bada Simon Piarresen ganat, baiñan Piarresek erran zioen: «Jauna, zuk niri oiñak garbi?». 7 Ihardetsi zioen Jesusek eta erran: «Nik zer egiten dudan zuk ez dakizu orai; jakinen duzu ordean gerorat». 8 Erraten dio Piarresek: «Sekulan ez darozkidatzu oiñak garbituko». Ihardetsi zioen Jesusek: «Baldinetariak garbitzen ez bazaitut, ez duzu izanen enekien parterik». 9 Orduan erran zioen Simon Piarresek: «Jauna, ez xoilki ene oiñak, baiñan eskuak ere eta burua». 10 Erraten dio Jesusek: «Ja garbitua denak ez du beharrik oiñak garbitzeko baizen, bainan da guzia xahu; eta zuek xahu zarete, ordean ez guziak». 11 Bazeakien ezen nor zen hura trahituko zuena; hargatik erran zuen: Ez zarete guziak xahu.

        12 Garbitu zituen ondoan, bada, hekien oiñak eta hartu bere bestimendak, jarri zen berriz ere mahaiñean eta erran zaroen: «Othe dakizue zer egin darotzuedan? 13 Zuek deithtzen nauzue ni Nausia eta Jauna, eta ungi erraten duzue, hala naiz ezen. 14 Baldinetariak, beraz, garbitu izan badarozkitzuet oiñak zuei nik, Jauna eta Nausia naizelarik, zuek ere halaber garbitu behar diotzatzue oiñak batak bertzeari. 15 Exenplua eman darotzuet ezen, nola ere nik zuei egin baidarotzuet, eta zuek ere hala egin dezazuen gatik. 16 Egiaz egiaz darotzuet erraten: Ez da zerbitzaria handiago bere nausia baiño, ez eta apostolua hura igorri izan duena baiño. 17 Baldin horiek badakizkitzue, dohatsu izanen zarete, baldin ordean egiten baditutzue.

        18 Ez naiz mintzo zuek guziez; badakit nik zein ditudan merezi; baiñan konplitua behar du izan Eskriturako erran hunek: Enekien ogia jaten hari denak altxatuko du ene kontra bere oindagora. 19 Oraidanik darotzuet erraten, gauza egin diteken baiño lehen, egin ditekenean sinhets dezazuen ni naizela. 20 Egiaz egiaz darotzuet erraten: Nik igorri dukedana errezibitzen duenak, ni nau errezibitzen; ni errezibitzen nauenak berriz, du errezibitzen ni igorri izan nauena».

        21 Horiek erran ondoan, altaratua izan zen Jesus bere barrenean eta deklaratu zen ageriki eta erran zuen: «Egiaz egiaz darotzuet erraten zuetarik batek trahituko nauela». 22 Beha zegozkon bada elkharri dizipuluak, dudetan izanez zeiñetaz mintzo othe zen. 23 Eta dizipuluetarik bat Jesusek maite zuena, baitzegoen etzana Jesusen bulharren alderat, 24 egin zioen huni kheiñu Simon Piarresek eta erran: «Nortaz mintzo othe da?». 25 Hark, bada, Jesusen bulharren gaiñerat bere burua etzanik, erran zioen: «Jauna, nor othe da haiña hura?». 26 Ihardetsi zioen Jesusek: «Haiña da nik ogia bustirik emanen diokedana». Eta ogia bustirik eman zioen Judas Iskariote Simonen semeari. 27 Judasek hura jan zuenekotz, sarthu zen Satana haren baitan eta erran zioen Jesusek: «Egin gogo duzuna egizu fitetzenerat». 28 Ordean mahaiñean zirenetarik batek ere ez zuen konprenitu zertarat erran izan zioen hori. 29 Batzuk ezen uste zuten, nola Judasek baitzuen moltsa, erran izan zioela Jesusek eros zetzala besta egunekotzat behar zituztenak edo ezberen pobreei zerbait eman ziozatela. 30 Judas bada pozin hura hartu eta ilkhi zen berehala; eta gaua zen ere.

        31 Hura ilkhi zenean, erran zuen Jesusek: «Orainxe glorifikatu da Gizonaren Semea eta Jainkoa da glorifikatu haren baitan. 32 Badin Jainkoa glorifikatua bada haren baitan, halaber Jainkoak ere hura glorifikatuko du bere baitan, eta lauster du glorifikatuko. 33 Ene haur maiteak, oraiño aphur bateko zuekien naiz. Ene bilha ibilliko zarete, eta juduei erran izan diotedan bezala: Ni nohan lekhurat zuek ezin zathozkete, hala erraten darotzuet zuei ere orai presentean. 34 Manu berri bat ematen darotzuet, zein baida, elkhar malta dezazuen; nik zuek maitatu zaituztedan bezala, zuek ere malta dezazuen batak bertzea. 35 Hortan ezagutuko dute guziek ene dizipuluak zaretela, baldin amudio baduzue elkharren ganat».

        36 Erraten dio Simon Piarresek: «Jauna, norat zohaz othe?». Ihardetsi zioen Jesusek: «Ni nohan lekhurat ezin jarraik zaikizket orai; ordean jarraikiko zaizkit gero ondoan». 37 «Jauna», diotsa Piarresek, «zergatik ezin jarraik nakikezu orai? Ene bizia emanen dut zuretzat». 38 Ihardetsi zioen Jesusek: «Zuk emanen duzula zure bizia enetzat? Zin zinez darotzut erraten: ez du jonen oilharrak, non ez bainauzu arnegatuko hiruretan».

XIV. KAP.

        1 «Ez dadillala altara zuen bihotza; sinhesten duzue Jainkoa baitan, ene baitan ere sinhets zazue. 2 Ene Aitaren etxean hainitz egoitza dire. Bertzela erranen narotzueken banohala zuei lekhua preparatzerat. 3 Eta goan naitekenean eta lekhua preparatu darotzuekedanean, berriz ethorriko naiz eta hartuko zaituztet ene ganat, ni naiteken tokian zuek ere izan zaiteztentzat. 4 Eta ni norat nohan badakizue eta bidea badakizue».

        5 Erraten dio Thomasek: «Jauna, ez dakigu eta norat zohazen, eta bidea nondik jakin ahal dezakegu?». 6 Erraten dio Jesusek: «Ni naiz bidea eta egia eta bizitzea; nihor ez da ethortzen Aita ganat nitaz baizen. 7 Baldinetariak ezagutu baninduzue ni, ene Aita ere ezagutuko bide zinduten; ezagutuko duzue bada lauster, eta ja ikusi ere duzue». 8 Erraten dio Filipek: «Jauna, erakuts diezaguzu zure Aita eta hori aski dugu». 9 Ihardetsi zioen Jesusek: «Hanbat denbora du zuekien naizela eta ez nauzue ezagutu? Filipe, ni ikusten nauenak ikusten du ene Aita ere. Nola diozu zuk: erakuts diezaguzu zure Aita? 10 Ez duzue sinhesten ni Aita baitan naizela eta Aita ene baitan dela? Nik erraten darozkitzuedanak ez darozkitzuet ene baitarik erraten, alabaiñan ene Aitak, ene baitan dagoenak berak, egiten ditu ene obrak. 11 Ez duzue sinhesten ni Aita baitan naizela eta ene Aita ene baitan dela? Bederen egiten ditudan obren beren gatik ere sinhets zazue. 12 Egiaz egiaz darotzuet erraten: ene baitan sinhesten duenak, nik egiten ditudan obrak, hark ere ditu eginen eta are handiagoak ere ditu eginen, zeren ni Aita ganat bainoha. 13 Eta zer ere galdetuko baidiozue Aitari ene izenean, eta hura egiñen dut, glorifikatua izan dadintzat Aita Semearen baitan. 14 Baldinetariak zerbait galdetzen badarotazue ene izenean, hura eginen dut. 15 Baldin ni maite banauzue, ene manamenduak begiratzatzue; 16 eta nik othoiztuko dut Aita eta bertze konsolatzaille bat emanen darotzue, egon dadintzat zuekien bethierekotz: 17 Izpiritu egiazkoa, munduak ezin errezibi dezakena, zergatik ez baidu ikusten eta ez baidu ezagutzen. Zuek ordean ezagutuko duzue, zeren zuen baitan egonen baida eta zuekien izanen baida. 18 Ez zaituztet zurtz utziko; ethorriko naiz zuen ganat. 19 Oraiño aphur bat eta munduak ez nauzue ikusiko; zuek ordean ikusiko nauzue, zergatik bizia izanen bainaiz eta zuek ere biziak izanen baitzarete. 20 Egun hartan zuek ezagutuko duzue ni Aita baitan naizela, eta zuek ene baitan eta ni zuen baitan. 21 Ene manamenduak dakizkiena eta begiratzen dituena da ni maitatzen nauena. Berriz ni maitatzen nauena izanen da maitatua ene Aitaz eta nik ere maitatuko dut haiña eta agertuko diot ene burua».

        22 Erran zioen Judasek, ez Iskariote hark: «Jauna, nondik heldu da, agertuko baidarokuzu guri zeure burua eta ez munduari?». 23 Ihardetsi zioen Jesusek eta erran: «Baldin nihork maitatzen banau ni, ene hitza begiratuko du eta ene Aitak maitatuko du haiña, eta haren ganat ethorriko gare eta haren baitan gure egoitza eginen dugu. 24 Ni maite ez nauenak ene erranak ez ditu egiten; bada aditu izan duzuen hitza ez da enea, baiñan bai ni igorri izan nauen Aitarena. 25 Gauza hauk erran darozkitzuet oraiño zuekien nagoela. 26 Konsolatzaillea ordean, Aitak ene izenean igorriko duen Izpiritu Saindua, izanen da gauza guziak irakatsiko darozkitzuena; hark ohartaraziko zaituzte nik erran darozkitzuedan guziez. 27 Bakea darotzuet uzten, ene bakea darotzuet ematen; ez darotzuet munduak ematen ohi duen bezala nik ematen zuei. Ez bedi altara zuen bihotza, eta ez izi. 28 Aditu duzue nola erran darotzuedan: Banoha eta heldu naiz berriz zuenganat. Baldin ni maite baninduzue, atsegin zindukete, zeren nohan Aita ganat; zergatik Aita handiago baida ni baiño. 29 Bada orai darotzuet erraten gauza egin dadin baiño lehen, egin ditekenean sinhets dezazuentzat. 30 Gaurgoro ez naiz hainitz mintzatuko zuekien; heldu da ezen mundu huntako prinzea eta ez baidu ikuskizunik ene baitan. 31 Baiñan ezagut dezantzat munduak maite dudala nik ene Aita eta nola manatu izan baidarot Aitak, eta hala egiten dudala, altxa zaitezte, gohazen hemendik».

XV. KAP.

        1 «Ni naiz mahasti egiazkoa eta ene Aita da mahastizaina. 2 Ene baitan fruitu ekhartzen ez dueñ aihen guzia khenduko du eta fruitu ekhartzen duen guzia garbituko du, fruitu gehiago ekhar dezan gatik. 3 Ja zuek garbiak zarete nik erran darozkitzuedan hitzen gatik. 4 Egon zaitezte ene baitan eta ni naiz egonen zuen baitan. Aihenak ezin ekhar dezaken bezala fruiturik bere baitarik, non ez dagoen josia mahats ondoari, hala zuek ere ezin ekhar dezakezue, non ez zaudezten josiak niri. 5 Ni naiz mahats ondoa, zuek aihenak. Nor ere baidago ene baitan eta zeinen baitan bainago ni, hark ekhartzen du fruitu hainitz, zeren ni gabe deusere ezin baidadikezue. 6 Baldin norbait ene baitan ez badago, arthikia izanen da kanporat xirmendua bezala eta ihartuko da eta bildurik emanen dute suan eta erreko da. 7 Baldinetariak egoten bazarete ene baitan eta ene hitzak zuen baitan badaudez, nahi duzuen guzia galdetuko duzue eta eginen zaitzue. 8 Huntan diteke glorifikatua ene Aita, fruitu hainitz ekhar dezazuen eta egin zaitezten ene dizipulu. 9 Ene Aitak ni maitatu izan nauen bezala, nik ere zaituztet zuek maitatu. Egon zaitezte ene amudioan. 10 Baldin ene manamenduak begiratzen baditutzue, egonen zarete ene amudioan, hala nola nik ere ene Aitaren manamenduak baiditut begiratu eta bainago haren amudioan. 11 Horiek erran izan darozkitzuet, ene atsegina izan dadintzat zuen baitan eta zuen atsegina izan dadin konplia.

        12 Hauxe da ene manamendua: maita dezazuen elkhar, nik zuek maitatu zaituztedan bezala. 13 Amudio handiagorik ez diteke bere bizia ematea baino bere adiskideentzat. 14 Zuek ene adiskideak zaitezkete, baldin egiten baditutzue nik manatzen darozkitzuedanak. 15 Hemendik harat ez zaituztet deithuko zerbitzariak; zeren zerbitzariak ez baidaki zer egiten duen haren nausiak. Baiñan deithu zaituztet adiskideak, zeren ene Aita ganik aditu izan ditudan guziak irakatsi baidarozkitzuet kuei. 16 Ez nauzue zuek ni hautatu, bainan nik zaituzte tzuek hautatu eta ezarri, ibill zaitezten gatik eta fruitu ekhar dezazuen gatik eta zuen fruituak iraun dezan gatik, zer ere galdetuko baidiozue ene Aitari ene izenean, eta hura eman diezazuentzat. 17 Nik zuei exlejitzen darotzuedana da, maita dezazuen elkhar.

        18 Baldinetariak munduak gaitsesten bazaituzte, jakin zazue zuek baiño lehen ni gaitxetsi nauela. 19 Baldin munduko izan baziñete, munduak haren zitekena maitatuko zuen; zeren ordean munduko ez zareten, aitzitik nik zaituztedan berezi mundutik, horren gatik zaituzte higin munduak. 20 Orhoit zaitezte nik erran izan darotzuedan hitzaz: Ez da zerbitzaria bere nausia baiño handiago. Baldin ni persekutatu izan banaute, zuek ere persekutatuko zaituzte; baldin ene erranak egin badituzte, zuenak eginen dituzte. 21 Ordean horiek guziak egiñen darozkitzue ene izenaren gatik; zeren ez baidute ezagutzen ni igorri izan nauena. 22 Baldin ethorri ez banintz ni eta mintzatu ez banintzaie, ez lukete duten bekhatua; orai ordean ezenkusarik ez dute bere hobenaz. 23 Ni higin nauenak ene Aita ere higin du. 24 Baldin egin ez banitu horien artean obra batzu, nihork bertzek egin izan ez dituenak, ez lukete duten bekhatua; orai ordean ikusi izan dituzte eta naute higin, eta bai ene Aita ere. 25 Konpli dadintzat erran hau, horien legean eskribatua dena; Gaitxetsi naute nik merezi gaberik. 26 Dathorrenean ordean nik Aitaren galtzarretik igorriko darotzuedan konsolatzaillea, Izpiritu egiazkoa, zein heldu baida Aita ganik, hark lekhukotasuna errendatuko du nitaz, 27 eta zuek ere lekhukotasuna errendatuko duzue, zeren haste hastetik enekien baitzarete».

XVI. KAP.

        1 «Gauza horietaz natzaitzue mintzatu eskandalisa ez zaitezten gatik. 2 Sinagogetarik khenduko zaituzte; alabaiñan ethorri da ordua, zuek hillaraziko zaituztenek usteko baidute endrezu egiten dioketela Jainkoari. 3 Eta horiek darozkitzuete egiñen, zeren ez baidute ezagutzen ene Aita, ez eta ni ere. 4 Baiñan horietaz mintzatu natzaitzue, dathorkenean horien muga orhoit zaitezten gatik erran izan darozkitzuedala. 5 Horiek ordean hastetik ez darozkitzuet erran, zeren zuekien bainintzen. Orai banoha ni igorri izan nauena ganat eta zuetarik nihork ez darot galdegiten: norat zohaz? 6 Baiñan zeren horietaz mintzatu izan natzaitzuen, tristeziaz bethe da zuen bihotza. 7 Hala ere erraten darotzuet nik egia: zuen probetxua da ni nohan; ezen baldin ni goaten ez banaiz, konsollatzaillea ez da ethorriko zuen ganat; baldin ordean goaten banaiz, igorriko darotzuet nik. 8 Eta hura dathorkenean, bentzutuko duke mundua bekhatuaren gatik, justiziaren gatik eta jugamenduaren gatik. 9 Bekhatuaren gatik, zeren ez duten sinhetsi ene baitan. 10 Justiziaren gatik berriz, zeren ni ene Aita ganat bainoha, eta ez bainauzue ikusiko gehiago. 11 Eta jujeamenduaren gatik, zeren mundu huntako prinzea ja jujeatua baida. 12 Oraiño hainitz gauza badut zuei errateko, baiñan ezin jasan detzaketzue orai. 13 Dathorkenean ordean Izpiritu egiazko hura, irakatsiko darozkitzue hark egia guziak; ez da ezen mintzatuko bere baitarik, bainan zer ere aditu baiduke, eta hura du erranen, eta ezagutaraziko darozkitzue ethortzeko direnak. 14 Hark nau ni glorifikatuko, zergatik ene denetik baidu errezibituko eta ezagutuko baidarotzue. 15 Ene Aitak duen guzia enea da; horren gatik erran dut ene denetik duela errezibituko eta ezagutaraziko darotzuela. 16 Denbora gutirik barnean ez nauzue gehiago ikusiko eta handik aphur baten buruan berriz ikusiko nauzue, zeren bainoha ene Aita ganat».

        17 Zioten, bada, haren dizipuluetarik zenbaitek elkharren artean: «Zer erraten daroku hori: denbora gutirik barnean ez nauzue ikusiko eta denbora gutirik barnean berriz ikusiko nauzue eta ene Aita ganat bainoha? 18 Zioten, bada: «Zer erran nahi othe du denbora gutirik barnean dioen hortaz? Ez dugu konprenitzen zer erraten duen».

        19 Ezagutu zuen Jesusek interrogatu nahi zuketela eta erran zaroen: «Elkharri galdez zagozkote, zeri darraioela erran othe dudan: denbora gutirik barnean ez nauzue ikusiko eta denbora gutirik barnean berriz nauzue ikusiko. 20 Egiaz egiaz darotzuet erraten: Nigar eta auhen egiñen duzue zuek; mundua berriz alegeratuko da. Zuek bada tristatuko zarete; ordean zuen tristezia ganbiatuko da bozkariotarat. 21 Emaste batek erdi behar duenean sofritzen du, zeren ethorri baida haren muga; erdi denean ordean seme batez, ez da gehiago orhoitzen bere miñez bozkarioren fuertsaz, zeren jaio den gizon bat mundurat. 22 Zuek ere, bada, orai egiazki tristezian zarete; berriz ordean ikusiko zaituztet eta alegeratuko da zuen bihotza eta zuen bozkarioa nihork ez darotzue khenduko. 23 Orduan ez darotazue deusez galderik egiñen. Egiaz egiaz darotzuet erraten: Baldin zerbait eskatzen badiozue ene Aitari ene izenean, emanen darotzue. 24 Orai arteraiñokoan ez duzue eskatu deusere ene izenean. Galde zazue eta izanen duzue, zuen bozkarioa izan dadintzat konplia. 25 Gauza horiek erran darozkitzuet paraboletan; heldu da denbora gehiago paraboletan mintzatuko ez natzaitzuena; aitzitik mintzatuko natzaitzue klarki ene Aitari behatzen zaizkon gauzez. 26 Orduan duzue galdetuko ene izenean eta ez darotzuet erraten othoiztuko dudala nik ene Aita zuentzat, 27 ezen ene Aitak berak zaituzte zuek maite, zeren zuek ni maite nauzuen eta sinhetsi duzuen Jainkoa ganik ilkhi naizela. 28 Ilkhi naiz Aita ganik eta ethorri izan naiz mundurat; uzten dut berriz mundua eta banoha Aita ganat».

        29 Erraten diote bere dizipuluek: «Orai klarki mintzo zare eta hitz estalirik batere ez duzu erraten. 30 Orai ezagutzen dugu badakizkitzula gauza guziak eta ez duzula mengoa nihork interroga zaitzan; horren gatik dugu sinhesten Jainkoa ganik ilkhi zarela». 31 Ihardetsi izan zaroen Jesusek: «Orai duzue sinhesten? 32 Huna non heldu den denbora, eta ja ethorri ere da, barraiatuko baitzarete zein bere tokitarat eta neroni bakharrik utziko bainauzue; baiñan ez naiz bakharrik, zeren ene Aita enekien baida. 33 Gauza hauk erran darozkitzuet ene baitan izan dezazuentzat bakea. Munduan pena hainitz izanen duzue jasateko, bainan duzuen gogoa on; nik garaitu dut mundua».

XVII. KAP.

        1 Jesusek horiek erran eta altxaturik begiak zerurat erran zuen: «Alta, ethorri da ordua; glorifika zazu zure Semea, zure Semeak zu glorifika zaitzantzat, 2 hala nola eman baidiozu bothere gizon guzien gaiñean, zuk hari eman diotzatzun guziei hark eman diozatentzat bizitze eternala. 3 Bizitze eternala ezen hau da: ezagut zaitzaten zu egiazko Jainko bakharra eta Jesus Kristo, zuk igorri izan duzuna. 4 Nik zu glorifikatu izan zaitut lurraren gainean; akhabatu dut obra, egiteko eman darotazuna. 5 Beraz orai glorifika nazazu zuk ere ni, ene Aita, zure baitan gloria hartaz, zeiña izan baidut zure baitan mundua kreatu izan den baiño lehen.

        6 Ezagutarazi daroet zure izena zuk niri mundutik eman darozkidatzun gizonei. Zureak ziren eta niri darozkidatzu eman eta zure errana egin dute. 7 Orai dute ezagutzen niri eman darozkidatzun guziak zure ganik direla, 8 Zeren niri eman darozkidatzun hitzak eman baidaroztet nik hei. Errezibitu izan dituzte eta ezagutu dute egiazki zure ganik ilkhi naizela eta sinhetsi dute zuk igorri nauzula. 9 Nik hekientzat dut othoitz egiten. Ez dut othoitz egiten munduarentzat, baiñan bai zuk niri eman darozkidatzunentzat, zeren zureak baidire. 10 Eta ene diren guziak zure dire eta zureak dire ene; eta glorifikatua naiz hetan.

        11 Gaur gehiago ez naiz munduan; ordean hauk munduan dire eta ni zure ganat heldu naiz. Aita saindua, begira zatzitzu zure izenean niri eman izan darozkidatzunak, izan daitezentzat gauza bat eta bera, gu garen bezala. 12 Hekiekien nintzenean begiratzen nituen nik zure izenean. Niri eman izan darozkidatzunak begiratu izan ditut eta nihor hetarik ez da galdu izan, galdu beharzko umea baizen, Eskritura konpli zedintzat. 13 Orai bada zure ganat heldu naiz; eta gauza hauk ditut erraten munduan, izan dezatentzat ene bozkarioa konplia bere baitan. 14 Nik eman daroet zure hitza eta munduak ditu gaitzetsi, zeren ez diren munduko, hala nola ni ere ez bainaiz munduko. 15 Ez zaitut othoizten khen detzatzun mundutik, baiñan begira detzatzun gaitzetik. 16 Ez dire munduko, hala nola ni ere ez bainaiz munduko. 17 Sanktifika zatzu; zure hitza egia bera da. 18 Nola ere zuk ni igorri bainauzu mundurat, nik ere hala igorri izan ditut horiek mundurat. 19 Horientzat naiz neroni sanktifikatzen, horiek berak ere izan daitezentzat sanktifikatuak egian.

        20 Ez dut ordean horientzat xoilki othoitz egiten, baiñan oraiño hainentzat ere, zeiñek sinhetsiko baidute ene baitan, horien hitza aditurik. 21 Guziak bat izan daitezentzat, hala nola zu, Aita, ene baitan baitzare eta ni bainaiz zure baitan; hek ere izan daitezen bat gure baitan, sinhets dezantzat munduak zuk nauzula ni igorri. 22 Eta nik eman daroet hei parte zuk niri eman izan darotazun gloriatik, izan daitezentzat gauza bat eta bera, gu ere gauza bat eta bera garen bezala. 23 Ni haukien baitan naiz eta zu zare ene baitan, izan daitezentzat perfetki bat egiñak, eta ezagut dezantzat munduak zuk nauzula ni igorri, eta maitatu izan ditutzula hauk, neroni maitatu nauzun bezala. 24 Ene Aita, nahi dut ni non ere bainaiz, eta han izan daitezen enekien zuk niri eman izan darozkidatzunak, ikus dezatentzat zuk niri eman darotazun gloria, zeren maitatu bainauzu munduaren kreazionea baiño lehendanik. 25 Aita justua, munduak zu ez zaitu ezagutu; ordean nik ezagutu zaitut eta hauk ezagutu dute zuk nauzula ni igorri. 26 Nik ere ezagutarazi daroet zure izena eta ezagutaraziko ere; zuk ni maitatu nauzun amudioa izan dadin haukien baitan eta ni ere izan nadin haukien baitan».

XVIII. KAP.

        1 Horiek erran ondoan, ilkhi zen Jesus bere dizipuluekien eta goan zen Zedrongo ibaiaz bertze alderat, non baitzen baratze bat, zeinetan sarthu baitzen bera eta bere dizipuluak. 2 Bazeakien lekhu hura Judasek ere, zeiñek trahitzen baitzuen, zeren maiz izan baitzen harat Jesus bere dizipuluekien. 3 Judas, bada, harturik soldadu tropela bat eta aphez handien baitarik eta farisauen ganik jende batzu, ethorri izan zen harat lanternekien, zuziekien eta armekien. 4 Bizkitartean Jesusek, baitzeakizkien haren gaiñean gerthatu behar ziren guziak, hartu zuen aitziñerat eta erran zaroen: «Noren bilha zabiltzate?». 5 Ihardetsi zioten hek: «Jesus Nazarethekoaren». Erraten daroe Jesusek: Ni naiz». Judas hura trahitzen zuena ere hekiekien zen. 6 Erran zaroenekotz bada Jesusek, Ni naiz, abiatu ziren gibelerat eta erori lurrerat. 7 Berriz ere galdegin zaroen oraiño: «Noren bilha zabiltzate?». Eta hek erran zioten: «Jesus Nazarethekoaren». 8 Ihardetsi zaroen Jesusek: «Erran darotzuet ni naizela. Baldinetariak, beraz, ene bilha bazabiltzate, utzatzue hauk goaterat». 9 Konplitua izan zedintzat erran izan zuen hitza: Niri eman izan darozkidatzunetarik batere ez dut galdu. 10 Simon Piarresek, bada, baitzuen ezpata bat, athera zuen, jo zuen hartaz aphez handiaren muthill bat eta ebaki zioen eskuiñeko beharria; eta zuen izena muthill hark Malkus. 11 Baiñan erran zioen Jesusek Piarresi: «Emazu zure ezpata magiñean; ala ez dut edanen ene Aitak eman darotan kalixa?» 12 Soldaduek, bada, eta hekien kapitainek eta juduek igorririkako jendeek hartu izan zuten Jesus eta amarratu.

        13 Eraman zuten Anasen ganat lehenik; zen ezen Kaifasen aitaginarraua, zein baitzen urthe hartako aphez handia. 14 Zen, bada, Kaifas konseillu eman zaroena juduei, on zela gizon bakhar bat hill zedin populuarentzat. 15 Jarraiki zitzaion Jesusi Simon Piarres eta bai bertze dizipulu bat ere; eta dizipulu hura aphez handiaren ezaguna baitzen, sarthu izan zen Jesusekien aphez handiaren etxean. 16 Piarres ordean kanpoko aldean baitzegoen, ilkhi zen bertze dizipulu hura, aphez handiaren ezaguna, eta athezain zegoen neskatoari erranik, sarrarazi izan zuen Piarres. 17 Erraten dio, bada, Piarresi neskato athezain zegoenak: «Ez zare zu ere gizon horren dizipuluetarik?». Ihardesten dio hark: «Ez naiz hetarik». 18 Zeudezen muthillak eta Jesus hartu izan zuten jendeak su bazterrean, zeren hotz hari baitzen, eta Piarres ere hekiekien zegoen berotzen.

        19 Aphez handiak, bada, galdegin zioen Jesusi bere dizipuluez eta bere doktrinaz. 20 Ihardetsi izan zioen Jesusek: «Ni agerian mintzatu natzaio munduari; nik bethi irakatsi izan dut sinagogan eta tenpluan, zeiñetarat judutar guziak biltzen ohi baidire, eta gerizean deusere ez dut erran. 21 Zergatik niri darotazu galdegiten? Galde egiozute ni aditu izan nautenei, hea zer erran dioketedan». 22 Horiek erratearekien batean, han ziren ofizialetarik batek eman zioen mazelako bat Jesusi erraten zioelarik: «Horla diozu ihardesten aphez handiari?». 23 Ihardetsi izan zioen Jesusek: «Baldin gaizki mintzatu banaiz, erakuts zazu zer gaizki erran dudan; baldin ordean ungi banaiz mintzatu, zergatik nauzu zehatzen?». 24 Eta igorri zuen Anasek estekatua Kaifaz aphez handia ganat.

        25 Zegoen, bada, Simon Piarres xutik berotzen eta zenbaitek erran zioen: «Ez othe zare zu ere horren dizipuluetarik?». Ukhatu zuen hark eta erran: «Ez naiz hetarik». 26 Erraten dio aphez handiaren sehietarik batek, Piarresek beharria ebaki zioenaren ahaideak: «Ez zaitut nik zu ikusi baratzeak horrekien?». 27 Berriz ere ordean ukhatu izan zuen Piarresek; eta berehala oillarrak jo zuen.

        28 Eraman zuten, bada, Jesus Kaifas baitarik gobernadorea baitarat; goiza ere zen eta hek ez ziren sarthu palazioan, lohi zitezen beldurrez eta Bazkoa jan zezaketen gatik. 29 Ilkhi zitzaien Pilatus kanpoko alderat eta erran zaroen: «Zer akusu dakharkezue gizon hunen kontra?». 30 Ihardetsi zioten hek eta erran: «Baldiñetariak izan ez balitz hau gaixtagina, ez ginduen eki zure eskuetarat emanen». 31 Erran zaroen bada Pilatusek: «Har zazue zebonek eta zuen legearen arauera jujea zazue». Juduek ihardetsi zioten: «Guri ez zaiku zilhegi nihoren hillarazitzea». 32 Konpli zedintzat Jesusek erran izan zuena, aditzerat emateko zer heriotzez hil zen.

        33 Sarthu zen, bada, Pilatus berriz palazioan eta, erakharririk Jesus, erran izan zioen: «Zu zare Juduen erregea?». 34 Ihardetsi zioen Jesusek: «Zeure baitarik hori erraten othe duzu, ala bertzek erran othe darotzute nitaz?». 35 Erran zioen berriz Pilatusek: «Naski ni judutarra bainaiz? Zure nazioneak eta aphezen prinzeek zaituzte eman ene eskuetarat; zer egin duzu?». 36 Ihardetsi izan zioen Jesusek: «Ene erresuma ez da mundu huntakoa; baldin mundu huntako balitz ene erresuma, ene jendeak guduka litezke ni ez uzteko juduen eskuetan erortzerat; ordean ene erresuma ez da hemengoa». 37 Orduan erran izan zioen Pilatusek: «Beraz errege zare zu?». Ihardetsi zioen Jesusek: «Zeronek diozu errege naizela; ni hortakotz sorthu izan naiz eta ethorri mundurat, lekhukotasuna errendatzekotzat egiaren alde_; egiaren alde diteken guziak entzuten du ene boza». 38 Erraten dio Pilatusek: «Zer da egia?». Eta hori erran eta, ilkhi zen bigarrenean juduetarat eta erran zaroen: «Nie ez dut aurkhitzen hunen baitan kondenazioneko sujetik batere. 39 Baiñan ohikundea baida utz diezazuedan kriminel bat Bazkoko bestan, nahi duzue larga diezazuedan juduen erregea?». 40 Jarri ziren berriz guziak oihuz erraten zutelarik: «Ez, hori ez, aitzitik bai Barrabas». Zen bada Barrabas ohoin bat.

XIX. KAP.

        1 Orduan, bada, hartu zuen Pilatusek Jesus eta azotarazi zuen. 2 Eta soldaduek eginik khoroa bat arantze bilhukatuz, eman zioten buruaren gaiñean eta eskarlatezko kapa batez estali zuten. 3 Gero hurbildurik haren ganat erraten zioten: «Agur, juduen Erregea». Eta ahutzekoz jotzen zuten. 4 Ilkhi izan zen, bada, berriz ere Pilatus kanporat eta erran zaroen juduei: «Huna non ekhartzen darotzuedan kanporat, ezagut dezazuentzat nik ez dudala aurkhitzen hunen baitan hobenik». 5 Ilkhi zen, bada, Jesus zakharkela arantzezko khoroaliat eta eskarlatezko bestimenda eta Pilatusek erraten daroe: «Huna gizona». 6 Ikusi izan zutenean aphezen prinzeek eta hekien jendeek, hasi ziren oihuz erraten: «Gurutzefika zazu hori, gurutzefika zazu hori». Erraten daroe Pilatusek: «Har zazue zebonek eta gurutzefika zazue; ezen nik ez dut aurkhitzen hunen baitan zertaz hau kondemna». 7 Ihardetsi zioten juduek: «Guk badugu legea eta legearen arauera hill behar du, zeren Jainkoaren Semea egiten baidu bere burua».

        8 Aditu zuenean bada Pilatusek hitz hori, are gehiago zen izitu; 9 eta sarthurik berriz bere palazioan, erran zioen Jesusi: «Nongoa zare zu?». Jesusek ordean errepustarik ez zioen eman. 10 Erraten dio bada Pilatusek: «Niri ez zaizkit mintzatzen? Ez dakizu bothere badudala zu gurutzefikaratzitzeko eta bothere halaber zu libratzeko?». 11 Ihardetsi zioen Jesusek: «Ez zinduke bothererik ene kontra batere, baldin eman izan ez balitzaitzu gaiñetik; hargatik da, beraz, ni zuri libratu nauenaren falta handiagoa». 12 Handik harat Pilatus hura libratu nahiz zebillan; juduak ordean heiagoraz zegozkon ziotsotela: «Baldinetariak hori libratzen baduzu, ez zare Kaesaren adiskidea; ezen bere burua errege egiten duen guzia Kaesaren kontra jartzen da».

        13 Pilatusek, bada, aditu zituenean hitz horiek, eraman zuen kanporat Jesus eta jarri zen bere tribunalean, grekez Lithostrotos eta hebraikoz Gabatha erraten dioten lekhuan. 14 Bazkoko sabathoaren bezpera zen eta seigarren orentsua; eta erraten daroe juduei: «Huna zuen Errege». 15 Hek berriz oihuz zeudezen: «Khen zazu hori, khen zazu, gurutzefika zazu!». Erraten daroe Pilatusek: «Kuen errege gurutzefikatuko dut?». Ihardetsi zioten aphezen printzeek: «Ez dugu erregerik, Kaesarez landan». 16 Orduan, bada, eman zaroen gurutzefikatua izateko. Hala hartu zuten Jesus eta eraman zuten.

        17 Eta bere gurutzea zakharkela, ethorri zen Kalbaria erraten zioten lekhu hartarat, hebraikoz Golgotha deitzen denerat, 18 zeinetan gurutzefikatu baitzuten eta harekien batean bertze bia bi aldetarik, eta Jesus bien erdian. 19 Egiñarazi zuen ere Pilatusek eskribu bat eta emanarazi gurutzearen gaiñean; eta zen eskribatua: Jesus Nazarethekoa, juduen Erregea. 20 Eskribu hori, bada, irakurri zuten judu hainitzek, zeren hurbill baitzen hiritik Jesus gurutzefikatu zuten lekhua eta eskribatua baitzen hebraikoz, grekez eta latinez. 21 Ziotsaten bada Pilatusi aphezen prinzeek: «Ez dezazula eskriba: Juduen Erregea, baiñan berak erran duela: juduen Erregea naiz». 22 Ihardetsi zaroen Pilatusek: «Eskribatu dudana eskribatu duket».

        23 Soldaduek gurutzefikatu izan zutenean Jesus, hartu zituzten haren bestimendak eta egin zituzten laur parte, soldadu bakhotxarentzat parte bat. Hartu izan zuten halaber haren tunika ere eta, jostura gabekoa baitzen gainetik behera batean ehoa, 24 erran zioten elkharri: «Ez dezagula hauts hori, aitzitik emagun zortherat norentzat izanen den». Konplitua izan zedintzat Eskriturak erran izan duena: «Partitu izan dituzte ene bestimendak bere artean eta ene arroba eman izan dute zortherat». Horra zer egin zuten soldaduek.

        25 Zeudezen, bada, gurutzearen aldean Jesusen ama eta haren amaren aizpa Maria, Kleofasen emastea, eta Maria Magdalena. 26 Ikusi zuenean Jesusek bere ama eta haren aldean maite zuen dizipulua, erraten dio bere amari: «Emastea, horra zure semea». 27 Ondoan erraten dio dizipuluari: «Horra zure ama». Eta ordudanik hartu zuen dizipuluak bere ganat.

        28 Gero ondoan Jesusek baitzeakien guziak konplitu zirela, konpli zedintzat Eskritura, erran izan zuen: «Egarri naiz». 29 Zen, bada, han jarro bat binagrez bethea, eta soldaduek belogi bat betherik biñagrez eta emanik hisopa adar batean inguru, ekharri zioten ahorat. 30 Hartu zuenean bada Jesusek biñagrea, erran izan zuen: «Akhabo da». Eta burua beheraturik errendatu zuen izpiritua.

        31 Juduek, bada, zeren zen sabathoaren bezpera, egon ez zitentzat gurutzean gorphutzak sabatho egunean, egun handi bat zen ezen sabatho egun hura, othoiztu zuten Pilatus hautsaraz zitzala hekien zangoak eta khenaraz zetzala handik. 32 Ethorri ziren, bada, soldaduak eta hautsi zituzten lehenbizikoaren zangoak eta bai harekien gurutzefikatua izan zen bertzearenak ere. 33 Gero ethorri zirenean Jesusen ganat eta ikusi zutenean ja hilla zela, ez zituzten hautsi haren zangoak, 34 baiñan soldaduetarik batek dardo batez ideki zioen sahetsa eta berehala ilkhi zen handik odola eta ura. 35 Ikusi duenak du errendatzen huntaz lekhukotasuna eta egiazkoa da haren lekhukotasuna; eta hark badaki egia erraten duela, zuek ere sinhets dezazuentzat. 36 Gauza horiek ezen egin izan dire Eskritura izan zedin gatik konplitua: Hezurrik ez diozue hautsiko hari. 37 Eta bertze lekhu batean berriz Eskriturak erraten du: Ikusiko dute zilhatu dutena.

        38 Horien ondoan, bada, eskatu zioen Pilatusi Josef Arimathiakoak, zein baitzen Jesusen dizipulu, ixillakoa ordean, juduen beldur baitzen, utz ziozala eramaterat Jesusen gorphutza; eta utzi zioen Pilatusek. Ethorri zen, bada, eta eraman zuen Jesusen gorphutza. 39 Ethorri zen halaber Nikodeme, Jesusen ganat gauaz lehenago ethorri ohi zena, zakharkela ehun liberen ingurua mirrazko eta aloezko baltsamu batetarik. 40 Hartu zuten, bada, Jesusen gorphutza eta trozatu zuten mihise oihal batzutan urrin onekien, juduek ohitza duten bezala ehorzteko. 41 Zen, bada, hura gurutzefikatua izan zen lekhuan baratze bat eta baratze hartan thonba berri bat, zeiñetan oraino nihor ez baitzen eman izan. 42 Han bada, juduen sabathoaren bezpera zeren zen eta hurbillean baitzen thonba hura, ezarri zuten Jesus.

XX. KAP.

        1 Sabathoaren biharamunean Maria Magdalena ethorri zen goiz goizetik eta oraiño argitu gabe thonbarat eta ikusi zuen harria sepulturatik khendua. 2 Goan zen, bada, lausterrez Simon Piarresen ganat eta bertze dizipulu Jesusek maite zuen haren ganat eta erran zaroen: «Eraman dute Jauna sepulturatik, eta ez dakigu non eman duten». 3 Horren gaiñean ilkhi zen Piarres eta bai bertze dizipulu hura ere, eta goan ziren sepulturarat. 4 Zihoazen, bada, lausterrez biak elkharrekien; ordean bertze dizipulu hura lausterrago goan zen Piarres baiño eta lehenago arribatu zen thonbarat. 5 Eta beheraturik ikusi izan zituen mihiseak lurrean, baiñan ez zen sarthu. 6 Ethorri zen, bada, Simon Piarres haren ondotik eta sarthu zen sepulturarat eta ikusi zituen oihalak lurrean, 7 eta buruan eman izan zioten oihala ez mihiseekien ezarria, baiñan beregain apartean plegatua. 8 Orduan, bada, sarthu izan zen dizipulu lehenago sepulturarat arribatu zen hura ere, eta ikusi zuen eta sinhetsi; 9 ez zeakien ezen oraiño Eskriturak erakusten duena: mengoa zela hilletarik bitz zedin. 10 Bihurtu ziren gero dizipulu hek bere tokitarat.

        11 Maria ordean zegoen sepulturaren kanpoko aldean nigarrez; hala zegoela, bada, makhurtu zen sepulturarat behatzeko. 12 Eta ikusi zituen bi aingeru tresna xuritan, jarriak bata buru aldean eta bertzea oinetako aldean, Jesusen gorphutza emana izan zen tokian. 13 Erraten diote hek: «Emastekia, zeri egiten diozu nigar?». Ihardetsi zaroen: «Eraman baidute ene Jauna eta ez baidakit non eman duten». 14 Hori erran eta, itzuli izan zen eta ikusi zuen Jesus xutik; ordean ez zeakien Jesus zela. 15 Erraten dio Jesusek: «Emastekia, zeri egiten diozu nigar? Noren bilha zabiltza?». Eta hark ustez ezen baratzezaina zen, erraten dio: «Jauna, baldin zuk eraman baduzu, erran diezadazu non eman duzun eta nik eramanen dut». 16 Erraten dio Jesusek: «Maria». Hark berriz itzulirik erraten dio: «Raboni», erran nahi da, Nausia. 17 Erraten dio Jesusek: «Ez nazazula uki, ezen oraino ez naiz igan ene Aita ganat; baiñan zohaz ene anaietarat eta errozute: Banoha igaterat ene Aita ganat eta zuen Aita ganat, ene Jainkoa eta zuen Jainkoa ganat». 18 Ethorri zen Maria Magdalena erraterat dizipuluei: «Ikusi dut Jauna eta hau erran darot».

        19 Egun hartan berean, zein baitzen astelehena, arratsean dizipuluak bilduak zeudezen etxeko atheak juduen beldurra gatik zarratuak zirela; ethorri zen Jesus eta eman zen hekien erdian eta erran zaroen: «Bakea dela zuekien». 20 Hori erran eta erakutsi zarozten eskuak eta sahetsa. Boztu ziren, bada, dizipuluak Jauna ikusteaz. 21 Erran zaroen berriz ere: «Bakea dela zuekien. Aitak ni igorri nauen bezala, nik ere igortzen zaituztet zuek». 22 Horiek erran ondoan hatsa arthiki zaroen eta erran zaroen: «Errezibi zazue Izpiritu Saindua. 23 Noren ere bekhatuak barkhatuko baiditutzue, eta hei barkhatuko zaizte; eta norenak idukiko baiditutzue, eta hekienak idukiak izanen dire».

        24 Ordean Thomas, hamabietarik bat, Didime zeritzana, ez zen hekiekien Jesus ethorri izan zenean. 25 Erran zioten bada bertze dizipuluek: «Ikusi dugu Jauna». Baiñan hark erran izan zaroen: «Baldinetariak ez badut ikusten haren eskuetan itzeen inprenzua eta ez badut ematen erhia itzeen tokian eta ematen ene eskua haren sahetsean, ez dut sinhetsiko». 26 Handik zortzi egunen buruan, berriz ere dizipuluak etxean barna zeudezela eta Thomas hekiekien zela, ethorri zen Jesus atheak zarratuak zirelarik eta eman zen hekien erdian eta erran zaroen: «Bakea dela zuekien». 27 Ondoan erraten dio Thomasi: «Ekharazu hunat zure erhia eta ikusatzitzu ene eskuak, eta ekharrazu zure eskua eta emazu ene sahetsean; eta ez zaitezela izan sinhets gogor, bainan bai sinhetstiar». 28 Ihardetsi zioen Thomasek eta erran: «Ene Jauna eta ene Jainkoa». 29 Erran zioen Jesusek: «Zeren nauzun ikusi, Thomas, duzu sinhetsi; dohatsuak ditezke ikusi ez dutenak eta sinhetsi dutenak».

        30 Hainitz bertze mirakuillu ere egin izan ditu Jesusek bere dizipuluen aitziñean, zeiñak ez baidire eskribatuak liburu huntan. 31 Baiñan hauk eskribatuak izan dire, sinhets dezazuen gatik Jesus dela Kristo Jainkoaren Semea eta sinhetsirik izan dezazuentzat bizitzea haren izenean.

XXI. KAP.

        1 Gero ondoan agertu zitzaien berriz Jesus dizipuluei Tiberiadako itsasoaren aldean eta huna nola zitzaien agertu: 2 Ziren elkharrekien Simon Piarres eta Thomas, Didime zeritzana, eta Nathanael, zein baitzen Kana Galileakoa, Zebedearen semeak, eta bertzerik bia haren dizipuluetarik. 3 Erraten daroe hei Simon Piarresek: «Banoha arrantzatzerat». Hek erraten diote: «Heldu gare gu ere zurekien». Partitu ziren eta igan ziren barku batetarat eta gau hartan ez zuten deusere hartu. 4 Goiza ethorri zenean, gerthatu zen Jesus ur basterrean; ez zuten ordean ezagutu dizipuluek Jesus zela. 5 Erran zaroen bada Jesusek: «Haurrak, ez duzue hor jatekorik?». Ihardetsi zioten hek: Ez eki». 6 Erraten daroe: «Etxa zazue sarea barkuaren eskuineko alderat eta aurkhituko duzue». Etxatu zuten, bada, eta gero ezin kailla «zezaketen arrain hainitz izanaren fuertsaz. 7 Erran zioen, bada, Jesusek maite zuen dizipulu hark Piarresi: «Jauna da». Simon Piarresek aditu zuenean Jauna zela, hartu zuen bere arroba, bulhuz gorria zen ezen, eta arthiki zuen bere burua urerat. 8 Bertze dizipuluak berriz ethorri ziren barkuan, traiñan zakharketela sarea arraiñez bethea. Ez ziren ezen urrun leihorretik, baiñan berrehun besoren inguruan ahal zitezken. 9 Jautsi zirenean, bada, leihorrerat aurkhitu zituzten ikhatzak biztuak eta arraiñ bat hekien gaiñean ezarria eta ogi bat. 10 Erraten daroe Jesusek: «Ekharrazue orai hartu ditutzuen arraiñetarik». 11 Igan zen Simon Piarres barkurat eta kaillatu zuen sarea leihorrerat, ehun eta berrogoi eta hamahirur arrain handiz bethea. Eta hanbat zelarik ere, ez zen hautsi sarea. 12 Erraten daroe Jesusek: «Katozte, bazkal zaitezte». Eta mahaiñean jarri zirenetarik batere ez zen benturatzen hari galdegiterat: Nor zare zu?, baitzeakiten Jauna zela. 13 Hurbildu zen bada Jesus, hartu zuen ogia eta eman zaroen; eta arraiña ere orobat. 14 Hori zen hirurgarreneko aldia Jesus agertu zitzaiena bere dizipuluei hilletarik biztuz geroztik.

        15 Bazkaldu zirenean, bada, erraten dio Simon Piarresi Jesusek: «Simon Joanesen semea, maite nauzu hauk nauten baiño gehiago?». Ihardesten dio: «Bai, Jauna, zeronek dakizu maite zaitudala». Jesusek erraten dio: «Bazka zatzitzu ene bildotsak». 16 Erraten dio berriz ere Jesusek: «Simon Joanesen semea, maite nauzu?». Piarresek ihardetsi zioen: «Bai, Jauna, zeronek dakizu maite zaitudala». Erraten dio Jesusek: «Bazka zatzitzu ene bildotsak». 17 Erraten dio hirurgarrenean Jesusek: «Simon Joanesen semea, maite nauzu?». Doloratu zen Piarres, zeren erran izan zioen hirurgarrenean: Maite nauzu?, eta erran zioen: «Jauna, zuk badakizkitzu gauza guziak; badakizu maite zaitudala». Jesusek erran zioen: «Bazka zatzitzu ene ardiak.

        18 Egiaz egiaz darotzut erraten: Gasteago ziñenean, zeroni gerrikatzen ohi ziñen eta ibiltzen zinen nahi zinduen lekhurat; zahartzen zarenean, ordean, hedatuko ditutzu zure eskuak eta bertzek zaitu gerrikatuko eta eramanen zuk nahi ez duzun lekhurat». 19 Hori, bada, erran izan zuen Jesusek adiaratzitzeko zer heriotzez glorifikatuko zuen Piarresek Jainkoa. Eta hori erran eta erraten dio: Jarraik zakizkit niri». 20 Itzuli baitzen Piarres, ikusi zuen Jesusek maite zuen dizipulu hura ondotik heldu zela, afaitean Jesusen bulharren gaiñean pausatu izan zen hura bera, eta erran zioena: Jauna, nor da zu salduko zaituena? 21 Hau, bada, ikusi zuenean Piarresek, erran zioen Jesusi: «Jauna, eta huntaz zer izanen da?». 22 Erraten dio Jesusek: «Horla nahi dut egon dadin, ni ethor naiteken artean; zer dohatzu zuri? Zu jarraik zakizkit niri». 23 Goan zen ospea anaien artean dizipulu hura ez zela hillen. Ordean ez zioen erran Jesusek: Ez da hillen; baiñan, Horla nahi dut egon dadin ni nathorren artean, zer dohatzu zuri?

        24 Dizipulu hura bera da hautaz lekhukotasuna errendatzen duena, eta hauk eskribatu izan dituena; eta badakigu egiazkoa dela haren lekhukotasuna. 25 Badire ordean bertze hainitz gauza Jesusek egin izan dituenak, zeiñak eskribatzen balire xehero, uste baidut munduak berak ezin jasan ahal letzakela hartarakotzat eskribatu behar litezken liburuak.