J. KRISTOREN
EBANJELIO SAINDUA
SAN LUK-EN ARAUERA

I. KAP.

        1 Nola hainitz presuna lehiatu izan baidire eskribuz ematerat gure artean konplitu diren gauzen historioa, 2 hastetik berek ikusi izan dituztenek eta hitzaren ekharzaille izan ere direnek kondatu izan darokutenaren arauera, 3 uste izatu dut, o Theofile guziz exzellenta, nik ere jakin ondoan gauza horiek bere hastapenetik, guziak zerbait arrimurekien eskribuz eman behar darozkitzudala, 4 ezagut dezazuntzat irakatsi izan zaizkitzun gauzen egia.

        5 Herodes Judeako Erregeren denboran zen aphez bat Zakariaz zeritzana, Abia aphezaren alditan tenpluan zerbitzatzen zuena; eta haren emastea ere Aaronen leinutikakoa zen Elisabeth deitzen zena. 6 Biak ziren justuak Jainkoaren aitziñean, Jainkoaren manamendu eta ordenantza guzietan erratekorik gabe zabiltzanak. 7 Eta ez zuten haurrik, zeren agorra baitzen Elizabeth eta biak baitziren adin handitakoak.

        8 Gerthatu zen, bada, Zakariaz bere aldian hari zela Jainkoaren aitziñean apheztasuneko funzionea egiten. 9 Aphezen artean zen ohitzaren arauera, zorthea eror zekion Jaunaren tenpluan sarturik inzensua ofrendatzeko. 10 Eta populu guzia kanpotik zegoen othoitzean inzensua erretzen hari zen denboran. 11 Agerthu zitzaion, bada, Jaunaren aingeru bat zegoela inzensutako aldarearen eskuiñetik, 12 eta Zakariaz altaratu zen hura ikustean, eta izialdura batek hartu zuen. 13 Baiñan aingeruak erran zioen: «Ez zaitezela izi, Zakariaz, zeren entzuna izan baida zure othoitza, eta Elizabeth zure emastea erdiko zaitzu seme batez, zeiñari emanen baidiozu izena Joanes. 14 Boztuko zare eta alegeratuko, eta hainitz presuna bozkariatuko dire haren sorzean. 15 Handia izanen da ezen Jaunaren aitziñean; mahats arnorik, ez bertze arnorik ez du edanen eta bere amaren sabeleandanik bethea izanen da Izpiritu Sainduaz. 16 Israelgo umeetarik hainitz ditu konbertituko bere Jainko Jaunaren ganat. 17 Eta hura ibilliko da haren aitziñean Eliasen izpirituarekien eta berthutearekien, itzultzeko burasoen bihotzak bere umeen alderat eta izpiritu sinhets gogorrak justuen zuhurtziarat, Jaunari preparatzeko populu perfet bat». 18 Zakariasek ihardetsi zioen aingeruari: «Nondik hori jakinen dut segurki? Ezen ja zaharra naiz eta ene emastea adinean aitziñaratua da». 19 Aingeruak erran izan zioen: «Ni naiz Gabriel, Jainkoaren aitziñean nagoena, eta igorria izan naiz zuri mintzatzerat eta berri horren ematerat, 20 Eta orai beretik mututzerat zohaz eta ezin mintzatuko zare, hauk arriba daitezken eguneraino, zeren ez duzun sinhetsi nik erran darotzudana, zeina konplituko baida bere denboran». 21 Bizkitartean populua zegoen Zakariasen begira eta miretsia, zeren zegoen tenpluan hainbertze denbora. 22 Ilkhi zenean, bada, ezin mintza zekikeien eta ezagutu zuten zenbait ikuskari ikusi izan zuela tenpluan eki; ezen kheinuak egiten ziotzaten eta mutu gelditu zen.

        23 Haren ofizio egiteko egunak konplitu zirenean, goan zen bere etxerat. 24 Handik zenbait egunen buruan Elizabeth haren emastea izorra gerthatu zen eta bortz ilhabetez egon zen gordea, ziotsalarik: 25 «Grazia hau egin nahi izatu darot Jaunak denbora huntan, zeiñetan behatu baidarot gizonen artean jasaten nuen laidoa khentzeko».

        26 Seigarren ilhabetean zela bada Elisabeth, igorria izan zen Jaunaz Gabriel aingerua Galileako hiri batetarat, Nazareth deitzen zenerat, 27 Birjina baten ganat, zeiñak baitzuen espostzat gizon bat Dabiden etxetikakoa, Josef zeritzana, eta Birjina hark zuen izena Maria. 28 Sarthurik aingerua hura zen lekhuan, erran zioen: «Agur, graziaz bethea, Jauna da zurekien, benedikatua zare emasteen artean». 29 Aingeruaren hitz horiek aditurik, trublatu zen eta jarri zen gogoetan, zer othe ziteken agur hori eta salutatze hori. 30 Aingeruak erran zioen: «Ez zaitezela izi, Maria, aurkhitu duzu ezen grazia Jainkoa baithan. 31 Konzebitzerat zohaz zure sabelean eta emanen duzu mundurat seme bat, zeiñari emanen baidiozu izena Jesus. 32 Hura izanen da handi eta izanen da deithua Jaungoikoaren Semea; hari emanen dio Jainko Jaunak bere aita Dabiden thronua; erregiñatuko du eternitateaz Jakoben etxearen gaiñean 33 eta haren erresumak ez du izanen akhabantzarik». 34 Orduan Mariak erran zioen aingeruari: «Nola hori egiñen da, ezen ez dut ezagutzen gizonik?» 35 Aingeruak ihardetsi zioen, eta erran: «Izpiritu Saindua ethorriko da gaiñetik zure baitarat eta Jaungoikoaren berthuteak estaliko zaitu bere itzalaz; eta hargatik da izanen zure ganik sorthuko den Saindua deithua Jainkoaren Semea. 36 Horra non Elisabeth zure kusiña ere den izorra seme batez bere zahartzean; eta seigarren ilhabetean da; 37 ez da ezen deusere inposible denik Jainkoarentzat». 38 Orduan Mariak erran zioen: Huna non naizen Jaunaren zerbitzaria; egin bekit zure erranaren arauera». Eta goan zen haren ganik aingerua.

        39 Denbora hartan berean goan zen lausterrez Maria mendietarat Judaren leinuko hiri batetarat; 40 eta sarthurik Zakariasen etxean, salutatu zuen Elizabeth. 41 Elisabethek aditu zuenekotz Mariaren agurra, hasi zitzaion haurra jauzika bere sabelean eta bethea izan zen bera Izpiritu Sainduaz; 42 eta jarri zen oihuz erraten: «Benedikatua zare emaste guzien artean eta benedikatua da zure sabeleko fruitua. 43 Eta nondik heldu zait zorion hau, ene Jaunaren ama heldu baida ene ganat? 44 Ezen zure boza, salutatu nauzunean, ene beharrietarat heldu izan den bezain sarri, bozkarioz saltoka hasi zait haurra ene sabelean. 45 Eta dohatsua zare, sinhetsi baiduzu Jainkoaren partez erran zaizkitzunak konplituko direla». 46 Orduan erran zuen Mariak:

        «Glorifikatzen du Jauna ene arimak, 47 eta ene izpiritua boztua da ene Jainkoa eta Salbatzaillea baithan; 48 zeren behatu baidio bere zerbitzariaren aphaltasunari, ezen hemendik harat dohatsua erranen darotet mende guzietako jendeek. 49 Zeren gauza handiak egin baiditu ene baithan guziz botheretsu denak; Saindua ere da haren izena. 50 Eta haren miserikordia isurtzen da jenderazionetik jenderazionerat haren beldur direnen gaiñerat. 51 Erakutsi du bere besoaren indarra; barraiatu ditu superbioek bere gogoetan zarabiltzaten deseiñuak. 52 Erorarazi ditu botheretsuak bere thronuetarik eta altxatu ditu beheratuak zirenak. 53 Jatekorik ez zutenak bethe ditu ontasunez eta aberatsak igorri ditu hutsik. 54 Hartu du artha Israel bere zerbitzariaz, orhoiturik bere urrikalmenduaz; 55 gure aitei agindu izan zaroen bezala, Abrahami eta haren ondokoei bethikotzat. 56 Egotu zen, bada, Maria hirur ilhabetez Elizabethekien eta gero bihurtu izan zen bere etxerat.

        57 Bizkitartean ethorri zitzaion Elizabethi erditzeko muga eta erdi zen seme batez. 58 Aditurik haren hauzoek eta ahaideek seiñalatu zuela Jaunak handizki bere miserikordia haren gaiñean, bozten ziren harekien. 59 Eta zortzigarren egunean ethorri ziren haurraren zirkonzisatzerat eta izendatzen zuten Zakariaz bere aitaren izenaz. 60 Baiñan ihardetsi zaroen haren amak eta erran: «Ez bada, baiñan Joanes deithuko da». 61 Erran izan zioten hek: «Ez da eta nihor zure ahaideetan izen hortaz deithzen denik». 62 Kheiñu egin zioten, bada, haren aitari marka ziozatela zer izen nahi zuen eman zekioen haurrari. 63 Eskaturik tableta batzu, eskribatu zuen hetan, zioelarik: «Horren izena Joanes da». Eta guziak espantitu ziren. 64 Denbora berean ideki zen haren ahoa eta libratu haren mihia eta mintzatu zen benedikatzen zuelarik Jainkoa. 65 Izialduraz bethe ziren alde hetako jende guziak, eta gauza horiek guziak famos egin ziren Judeako mendietako herri guzietan. 66 Aditu zituzten guziek ezen, gogoan hartu zituzten zinki, erraten zutelarik: «Zer izanen othe da haur hori?». Ezen Jaunaren eskua harekien zen. 67 Eta Zakariaz haren alta bethea izan zen Izpiritu Sainduaz eta inspiratua izanik erran zuen: 68 «Benedikatua dela Israelen Jainko Jauna, zeren bisitatu baidu eta erresketatu bere populua; 69 eta altxatu baidaroku salbamenduko antepara bat Dabid bere zerbitzariaren etxean, 70 bere profeta saindu bethidanik izatu direnen ahoz agindu izan duen bezala; 71 libratuko ginituela gure etsaien eskuetarik eta gu gaitsesten gaituzten guzienetarik, 72 gure aitei miserikordia egitea gatik eta bere alienzia sainduaz; 73 gure aita Abrahami egin zioen juramentuaz, eginen zarokula grazia hori, 74 gure etsaien eskuetarik atherarik, hura zerbitza ginezantzat beldurrik gabe, 75 saindutasunean eta justizian haren aitziñean gaudezela gure biziko egun guzietan. 76 Eta zu haurtxoa, deithua izanen zare Jaungoikoaren profeta; ibilliko zare ezen Jaunaren aitzinean haren bideen aphaintzen, 77 emateko haren populuari salbamenduko zientzia hekien bekhatuen barkhamendutan, 78 gure Jainkoaren urrikalmenduzko erraiez, zeinez bisitatu izan baigaitu goratik ilkhirik, 79 argitzerat ilhunbepean eta heriotzearen itzalpean dauntzanak eta gu ematerat bakearen bidean».

        80 Haurra, bada, handitzen hari zen eta Izpirituz borthizten eta zegoen desertuetan, Israelgo populuaren aitziñean agertu behar zuken artean.

II. KAP.

        1 Gerthatu zen, bada, publika zedin mezu bat Kaesar Augustorena, haren inperioko jende guzien kontua eskribuz hartzeko. 2 Kondagune hori izan zen lehena, Zirinus Siriako gobernadoreak egin zuena. 3 Eta bazioazen guziak bere izenen ematerat zein bere hirietarat. 4 Goan zen, bada, Josef ere Galileatik Judean Nazaretheko hiritik Dabiden hirirat, zein deitzen baitzen Bethleem, zeren zen Dabiden etxekoa eta familiakoa, 5 bere izena eskribuz ematerat, Maria bere esposarekien batean, zeiña baitzen izorra. 6 Lekhu hartan zeudezela, gerthatu ziren haren erditzeko egunak betheak. 7 Eta erdi zen bere Seme lehen jaioaz, eta oihalez troxaturik, ezarri zuen maniadera batean, zeren ez baitzen tokirik hekientzat ostatuan.

        8 Ziren inguru hartan artzain batzu gauak kanpoan zaramatzatenak, zeinek bere goardia alditan bere arthaldea begiratzen baitzuten. 9 Betbetan Jainkoaren aingeru bat agertu zen hekien aldean, zeruko klartasun batek inguratu zituen eta izitu ziren handizki. 10 Baiñan aingeruak erran zaroen: «Ez duzuela beldurrik; ezen berri handi bat ematerat heldu natzaitzue, zeiña bozkario handi baten sujeta izanen baida populu guziarentzat. 11 Sorthu zaitzue ezen egun Dabiden hirian Salbatzaille bat, zeiña baida Kristo Jauna. 12 Eta huna seiñalea hura ezagutaraziko darotzuena: aurkhituko duzue haur bat troxatua, maniadera batean ezarria». 13 Denbora berean jarri zen armada zerukoaren aralde handi bat aingeruarekien Jainkoa laudatzen eta erraten: 14 «Gloria Jainkoari zeru gorenetan eta bakea lurrean gizon bihotz zuzenetakoei».

        15 Goan zirenean aingeruak hekien ganik zerurat, artzainek erran zioten elkharri: «Goazen Bethlemeeraiño eta ikusagun zer egin den eta zer erakusten darokun Jaunak». 16 Goanik bada lausterrez harat, aurkhitu zituzten Maria eta Josef eta haurra maniaderan etzana. 17 Eta hala ikusi zuten bere begiz aingeruak haur hartaz erran zaroena hala zela. 18 Eta aditu zuten guziak espantitu ziren artzainek kondatu ziotzaten gauzez. 19 Mariak, bada, bazagozkan eta bazarabiltzan horiek guziak bere gogoan. 20 Eta bihurtu ziren artzainak glorifikatzen eta laudatzen zutelarik Jainkoa aditu eta ikusi izan zituzten gauza guziez, hala nola erran baitzitzaien.

        21 Konplitu zirenean zortzi egunak haurraren zirkunzidatzeko, eman zioten izena Jesus, zein baitzen amaren sabelean konzebitu baiño lehen aingeruak markatu zuen izena.

        22 Eta konplitu zirenean amaren purifikazioneko egunak, Moiseren Legearen arauera eraman zuten Jerusalemerat Jaunari presentatzekotzat, 23 Jaunaren legean eskribatua den bezala: «Amaren sabeletik lehenbizi ilkhitzen den muthilla konsekratua izanen zaio Jaunari», 24 eta sakrifiziotzat ofrendatzeko, Jaunaren legean errana den bezala, «uso tortoilla pare bat edo bi uso kolonba ume».

        25 Zen orduan Jerusalemen gizon bat, Simeon zeritzana; eta zen gizon hura justua eta Jainkoaren beldurtia, Israelen konsolamenduaren begira zegoena eta Izpiritu Saindua haren baithan zen. 26 Jakin ere zuen Izpiritu Sainduaren erakuspenez ez zela hillen, non lehenago ez zuen ikusten Kristo Jaunarena. 27 Ethorri zen tenplurat inspirazione bat izanik eta Jesus haurra bere burasoek zakharketela, harentzat konplitzeko legeak exleitu izan zuena, 28 hartu zuen bere besoetan eta benedikatu Jainkoa, ziotsalarik: 29 «Oraintxe, Jauna, uzten duzu bakean hiltzerat zure zerbitzaria, zure hitzaren arauera; 30 ikusi baidute ene begiek zuk ematen darokuzun Salbatzaillea, 31 populu guzien biztarat agertzen duzuna, 32 nazione guziak argituko dituen argizagia eta Israel zure populuaren gloria».

        33 Eta haren aita eta ama miretsiak zeudezen hartaz erraten zirenen gaiñean. 34 Simeonek benedikatu zituen hek ere eta erran zioen Maria haren amari: «Haur hori daiteke hainitzen galtzapeneko eta hainitzen salbamenduko Israelen eta herresatzat gizonen kontrestari paratua izateko. 35 Eta zeronek ere arima izanen duzu ezpata batez bezala iragana, ager daitezentzat hainitzen bihotzetako gogoetak».

        36 Bizi zen halaber orduan Ana profetiazko dohaiña zuena, Fanuelen alaba, Aseren leinutikakoa, adiñean hainitz aitzinatua, zazpi urthez bizi izan zena neskatxa zenetik senhar izan zuenarekien. 37 Gelditu zen alargun laur hogoi eta laur urtetarainokoan, tenplutik ilkhitzen ez zela eta gauak eta egunak baruretan eta othoitzetan zaramatzala. 38 Hura ere ordu hartan berean ethorririk, eman zen Jaunaren laudatzen eta mintzo ere zitzaien haur hartaz Israelen erresketamenduaren begira zeudezen guziei.

        39 Akhabatu zutenean, bada, Jaunaren legeaz exleitua zen guzia, bihurtu ziren Galilearat, Nazaretheko hirirat, zeinetan egoten baitziren. 40 Bizkitartean haurra handitzen hari zen eta indarztatzen; zuhurtziaz bethea zen eta Jainkoaren grazia harekien zen.

        41 Goaten ziren haren burasoak urthe guziez Jerusalemerat Bazkoko bestan, 42 eta heldu izan zenean hamabi urthetarat, goan baitziren Jerusalemerat, bestan goaten ohi ziren bezala. 43 Bestaren egunak iragan eta bihurtzen zirela, gelditu izan zen Jesus haurra Jerusalemen haren burasoek ez zakitela. 44 Ustez ezen, bada, konpaiñiako lagun zenbaitekien heldu ahal zela, egin zuten egun baten bidea eta haren bilha zebiltzan bere ahaideen eta ezagunen artean. 45 Baiñan aurkhitu ez zutenean, bihurtu ziren Jerusalemerat haren bilha zebiltzala. 46 Gerthatu zen aurkhi zezaten hirur egunen buruan tenpluan dotoren erdian jarria, hekien aditzen eta interrogatzen hari zela. 47 Eta miretsiak zeudezen hura aditzen zuten guziak haren zuhurtziaz eta haren errepustez. 48 Espantitu ziren hura hala ikusteaz eta erran zioen bere amak: «Semea, zergatik horla egin darokuzu? Huna zure aita eta ni non ibilli garen doloratuak zure bilha» 49 Ihardetsi izan zaroen: «Zergatik ziñabiltzaten ene ondoan? Ez ziñakiten ene aitari behatzen zaizkon gauzetan behar dudala izan okupatua?» 50 Baiñan hek ez zuten konprenitu hark erran zaroena.

        51 Ondoan abiatu zen hekiekien eta ethorri Nazaretherat eta sumetitua zegokoten eta haren amak gogoan zatxezkan horiek guziak eta bihotzean. 52 Eta Jesus aitziñatuz ziohan zuhurtzian, adiñean eta grazian Jainkoaren eta gizonen aitziñean.

III. KAP.

        1 Tiberio Kaesaren enperadorekoaren hamabortzgarren urthean, bada, Pontio Pilate Judeako gobernadore zela, Herodes Galileako tetrarka, Filipe berriz haren anaia Itureako eta Traxoniten herriko tetrarka eta Lisanias Abilenako tetrarka zela, 2 Ana eta Kaifaz aphezen prinze zirela, adiarazi zitzaion Jainkoaren hitza desertuan Joanes Zakariasen semeari; 3 eta ethorri zen Jordango aldeko herri guzietarat, predikatzen zuela penitenziaren bathaioa bekhatuen barkhamendutako, 4 eskribatua den bezala Isaiaz profetaren erranen liburuan: «Boza da mortuan oihuz dagoenarena: aphain zazue Jaunaren bidea, xuxen zatzitzue haren bidezkak. 5 haran guziak betheko dire eta mendi eta mendizka guziak beheratuak izanen dire, makhur direnak xuxenduko dire eta bide gaitxak zelhai bihurtuko, 6 eta gizon guziek ikusiko dute Jainkoa ganik heldu den salbamendua».

        7 Erraten zaroen, bada, hartaz bathaiatuak izaterat araldeka heldu zirenei: «Bipera kasta, nork abisatu zaituzte ihesi egiteaz zuen gaiñerat erortzerat dohan kolerari? 8 Egitzue, beraz, penitenziazko fruitu behar bezalakoak eta ez zaiteztela has erraten: «Abraham aita dugu». Erraten darotzuet ezen, harri horietarik ere Jainkoak soraraz diotzokela haurrak Abrahami. 9 Jadan haizkora arruntzatua da arbolen erhoen gaiñerat eta hala fruitu onik ekhartzen ez duen arbola guzia pikatua izanen da eta surat arthikia».

        10 Eta galdegiten baitzioten jende hek eta erraten: «Zer egiñen dugu, beraz?», 11 hark ihardesten zaroen: «Bi aldagarri dituenak eman bioza bat ez duenari eta jatekorik duenak egin beza gauza bera». 12 Ethorri ziren, bada, publikanoak ere bathaiatuak izaterat eta erran zioten: «Nausia, zer da guk egin behar duguna?» 13 Erran zaroen hark: «Ez dezakuela deusere egin manatu zaitzuenaz gehiagokorik». 14 Soldaduek ere halaber galdegiten zioten: «Eta guk zer egin behar dugu?». Eta hark ihardesten karoen: «Ez diozozuela egin nihori bortxarik, ez gaixtakeriarik; eta kontenta zaitezte zuen pagaz».

        15 Uste baitzuen, bada, populuak eta guziek bere gogoetan baitzarabillaten Joanesez, ez othe zen hura Kristo, 16 Joanesek deklaratu izan zaroen eta erran guziei: «Nitaz denaz bezanbatean, nik urez bathaiatzen zaituztet; ethorriko da ordean ni baiño botheretsuago bat, zeiñaren zapata lokharrien lexatzeko ni ez bainaiz gai; hark bathaiatuko zaituzte Izpiritu Sainduaz eta suz. 17 Zethabea eskuan duke eta xahutuko du bere bihitegia; bilduko du bihia bere tokitarat eta erreko ditu lastoak behiñere iraungitu ez den su batez». 18 Bertze haiñitz gauza ere irakasten ziotzan populuari bere exortetan.

        19 Baiñan nola Joanesek erantzuten baitzioen Herodes tetrarkari Herodias bere anaiaren emastearen sujetean eta egin zituen hainitz bertze gaixtakerien gatik, 20 Herodesek horien guzien gaiñerat hau ere iretxeki zuen: zarrarazi baitzuen Joanes presondegi batean.

        21 Populu guziak, bada, bathaioa errezibitzen zuen orduan, Jesusek ere errezibitu baitzuen; othoitzean zegoela zabaldu zen zerua, 22 eta jautsi zen Izpiritu Saindua haren gaiñerat figura ageri zen baten azpian, uso kolonba bat bezala; eta aditu zuten zerutik boz hau: «Zu zare ene Seme maitea; zure baithan edireten dut ene atsegiña».

        23 Jesus orduan ziteken hogoi eta hamar urtheren ingurutako adiñean eta iragaten zen Josefen semetzat, zeiñ baitzen Eliren seme, zein baitzen Mathaten seme, 24 zein baitzen Lebiren seme, zein baitzen Melkiren seme, zein baitzen Janaren seme, zein baitzen Josefen seme, 25 zein baitzen Mathatiaren seme, zein baitzen Amosen seme, zein baitzen Nahumen seme, zein baitzen Hesliren seme, zein baitzen Nagjeren seme, 26 zein baitzen Mahathen seme, zein baitzen Mathatiasen seme, zein baitzen Semeiren seme, zein baitzen Josefen seme, zein baitzen Judaren seme, 27 zein baitzen Joanaren seme, zein baitzen Resaren seme, zein baitzen Zorobabelen seme, zein baitzen Salathielen seme, zein baitzen Neriren seme, 28 zeiñ baitzen Melkiren seme, zein baitzen Adiren seme, zein baitzen Kosanen seme, zeiñ baitzen Elmadanen seme, zein baitzen Heren seme, 29 zein baitzen Jesusen seme, zein baitzen Elieseren seme, zein baitzen Joriren seme, zein baitzen Mataten seme, zein baitzen Lebiren seme, 30 zein baitzen Simeonen seme, zein baitzen Judaren seme, zein baitzen Josefen seme, zein baitzen Jonaren seme, zein baitzen Eliakimen seme, 31 zein baitzen Melearen seme, zein baitzen Menaren seme, zein baitzen Mathatharen seme, zein baitzen Nathatanen seme, zein baitzen Dabiden seme, 32 zein baitzen Jeseren seme, zein baitzen Obeden seme, zein baitzen Boozen seme, zein baitzen Salmonen seme, zein baitzen Nasonen seme, 33 zein baitzen Aminadaben seme, zein baitzen Aramen seme, zein baitzen Esronen seme, zein baitzen Faresen seme, zein baitzen Judaren seme, 34 zein baitzen Jakoben seme, zein baitzen Isaaken seme, zein baitzen Abrahamen seme, zein baitzen Thareren seme, zein baitzen Naxoren seme, 35 zein baitzen Sarujen seme, zein baitzen Ragauren seme, zein baitzen Falejen seme, zein baitzen Heberen seme, zein baitzen Saleren seme, 36 zein baitzen Kainanen seme, zein baitzen Arfakaden seme, zein baitzen Semen seme, zein baitzen Noeren seme, zein baitzen Lameken seme, 37 zein baitzen Mathusaleren seme, zein baitzen Henoken seme, zein baitzen Jareden seme, zein baitzen Malaleelen seme, zein baitzen Kainanen seme, 38 zein baitzen Henosen seme, zein baitzen Sethen seme, zein baitzen Adamen seme, zein baitzen Jainkoaz kreatua.

IV. KAP.

        1 Jesus, bada, Izpiritu Sainduaz bethea partitu zen Jordanetik eta goan arazi zuen Izpirituak deserturat 2 berrogoi egunetakotzat eta han tentatua izatu zen deabruaz. Egun hetan guzietan ez zuen jan deusere; eta hek iragan eta, gosetu zen. 3 Orduan erran izan zioen deabruak: Baldin Jainkoaren bazare, errozu harri huni egin dadillala ogi». 4 Jesusek ihardetsi zioen: «Eskribatua duk, ez dela ogiz xoilki bizi gizona, bainan Jainkoaren hitz guziaz». 5 Eraman zuen deabruak mendi gora baten gaiñerat eta erakutsi ziotzan instant batez munduko erresuma guziak. 6 Erran zioen: «Emanen darotzut puxanza hori guzia eta erresuma horien gloria; niri eman zaizkit ezen, eta nik nahi dudanari ematen diotzat; 7 baldin adoratzen banauzu, guziak zure izanen dire». 8 Jesusek ihardetsi zioen eta erran: «Eskribatua duk: Zure Jainko Jauna duzu adoratuko eta hura bakharra zerbitzatuko». 9 Eraman zuen gero Jerusalemerat; ibeni zuen tenpluaren gainean eta erran zioen: Baldin Jainkoaren Seme bazare, etza zaite hemendik behera; 10 eskribatua da ezen, aingeruei zutaz gomendatu daroela, begira zaitzatentzat, 11 eta eskuetan erabilliko zaituztela, zure oinez jo ez dezazun zenbait harriren kontra». 12 Bainan Jesusek ihardetsi izan zioen: «Errana duk: Ez duzu tentatuko zure Jainko Jauna». 13 Deabruak akhabatu ondoan bere tentazione guziak, utzi zuen denbora batetaraiño.

        14 Handik goan zen Jesus Izpirituaren mobimenduz Galilearat eta haren fama banatu zen herri hartan guzian. 15 Hasi zen irakasten hekien sinagogetan eta zen guziez ohoratua.

        16 Ethorririk bada Nazaretherat, zeinetan hazia izatu baitzen, sarthu izan zen ere ohitzaren arauera sabato egunean sinagogan eta altxatu zen irakurtzerat. 17 Eman zioten Isaiaz profetaren liburua eta ideki zuenean aurkhitu zuen hitz hauk eskribatuak ziren lekhua: 18 «Jaunaren Izpiritua ene gainean da; horrengatik nau gantzutu eta konsekratu; igorri izan nau pobrei Ebanjelioa predikatzerat, bihotza zathitua dutenak sendatzerat, 19 gathiboei librantzaren berria ematerat eta itsuei bizta erakhartzerat; gaitzez hebainduak deskansuan ezartzerat; Jaunaren zorionezko urthea eta haren justizia eginen den eguna publikatzerat».

        20 Ondoan liburua plegaturik, bihurtu zioen ministreari eta jarri zen. Sinagogako guzien begiak hari zegozkon harmatuak. 21 Hasi zitzaien bada erraten: «Egun ditezke konplituak aditu ditutzuen Eskriturako hitz horiek». 22 Guziek aithorra ematen zioten eta, miretsirik haren ahotik ilkhitzen ziren hitz graziazkoez, «Ez da», ziotsaten, «Josefen semea?».

        23 Horren gaiñean hark erran zaroen: «Eki erranen derautazue errefau hau: Mirikua, senda zaite zeroni. Kafarnaumen egin ditutzula aditu ditugun bezain gauza handiak eginzitzu hemen ere zure herrian. 24 Erraten darotzuet egia», diotsa oraiño: «profetarik batere ez da ungi errezibiturik bere herrian. 25 Egiaz erraten darotzuet: haiñitz alhargun baziren Eliasen denboran Israelen, zarratua izatu zenean zerua hirur urthe eta erdiz eta gosete handi bat izan zenean mundu guzian. 26 Bizkitartean hetarik batere ere ganat ez zen igorria izan Elias eta bai Sarepta Sidongoan zen emaste alhargun baten ganat. 27 Halaber hainitz lepratsu baziren Israelen Elisee profetaren denboran eta hala ere hetarik batere ez zen izan sendatua eta bai Naaman, zein baitzen Siriakoa». 28 Sinagogan ziren guziak hori aditurik sumindu ziren, 29 eta altxaturik kasatu zuten hiritik kanporat eta eraman mendi baten puntarat, zeiñaren gaiñean baitzen bastitua hekien hiria, hura handik behera arthikitzeko. 30 Baiñan goan zen, hekien erditik iragaten zela.

        31 Jautsi zen Kafarnaumerat, zein baitzen Galileako hiri bat, eta han hari zitzaien irakasten sabatto egunetan. 32 Eta espantituak zeudezen haren doktrinaz, zergatik autoritaterekien minzo baitzen. 33 Gerthatu izan zen sinagogan gizon bat izpiritu lohi batez poseditua, zeiñek oihu handi bat eginik, 34 erran baitzuen: «Utz gaitzatzu gu. Zer dugu guk zurekien, Jesus Nazarethekoa? Gure galtzerat ethorri zare? Badakit eki nor zaren, Jainkoaren Saindua baitzare». 35 Baiñan Jesusek mehatxaturik erran zioen: «Ago ixillik eta ilkhi adi horren ganik». Deabruak arthiki zuen gizon hura lurrerat guzien erdian eta ilkhi zen haren ganik kalterik egin gabetakorik. 36 Guziak espantitu ziren eta minzo ziren elkharri erraten karoelarik: «Zer othe da hau, burupekien eta nausitasunekien manatzen baidaroe izpiritu lohiei eta ilkhitzen baidire berehala?» 37 Eta haren fama banatu zen herri guzian.

        38 Ilkhirik, bada, Jesus sinagogatik, sarthu zen Simonen etxean eta Simonen amaginarraua sukhar handi batekien baitzetzan, othoitztu zuten hel zakioela. 39 Haren alderat ethorririk, manatu zioen sukharrari, eta sukharrak utzi zuen eta hura berehala jaikirik abiatu zen hekien zerbitzatzen.

        40 Iguzkia sarthu zenean eririk zuten guziek, zer nahi erhasun suerte zuten, ekharri ziotzaten eta hark sendatzen zituen zein bere aldian eskuak gaiñean ezarririk. 41 Ilkhitzen ziren deabruak haiñitzen ganik, oihuz erraten zutelarik: «Zu zare eki Jainkoaren Semea». Baiñan hark mehatxaturik ixilarazten zituen, zeren zakiten hura zela Kristo.

        42 Argitu zenean ilkhi zen eta goan zen desertu batetarat. Jendeak abiatu ziren tropelaz haren bilha eta aurkhitu zuten eta, nola gelditu nahi baitzuten, beldurrez utz zetzan, 43 erran zaroen: Bertze hiriei ere predikatu behar daroet Jainkoaren Erresumako Ebanjelioa, hartako naiz ezen igorria». 44 Eta hari zen predikatzen Galileako sinagogetan.

V. KAP.

        1 Gerthatu zen, bada, egun batez Jesus Jenesaretheko lakhuaren bazterrean zegoela, hainitz hersten baitzuten jende aralde batzuk Jainkoaren hitza aditzeko zuten lehiaz, 2 ikusi izan zituen bi barku lakhuaren bazterrean geldituak, zeiñetako arranzaleak baitziren jautsiak eta hari baitziren sareen garbitzen. 3 Iganik barku hetarik batetarat, zeiña baitzen Simonena, othoiztu zuen urrun zezala aphur bat leihorretik; eta jarririk instruitzen zuen populua barku gainetik. 4 Mintzatzetik gelditu zenean, erran zioen Simoni: Eraman gaitzatzu ur handirat eta larga zatzue sareak arraiñen atzemateko». 5 Simonek ihardetsi zioen: «Nausia, gau guzian nekhatu gare deusik atzeman gabe; baiñan hala ere erraten darotazunez geroztik, hedatuko dut sarea». 6 Hori egin zutenean, hartu zuten arrainez bain kuantitate handia, non hausten baitzitzaien sarea. 7 Eta seiña egin zioten bertze barkuan ziren lagunei: «Zatozte laguntzerat». Ethorri ziren hek eta bethe zituzten bi barkuak hanbat, non ondoratzen baitziren. 8 Hori ikusi zuenean Simon Piarresek, erran zioen Jesusi: «Urrun zaite ene ganik, Jauna, zeren gizon bekhatoros bat bainaiz». 9 Ezen hartu zituzten arraintzearen ikusteak izialduraz bethe zituen hura eta bai harekien ziren guziak, 10 bai halaber Jakobe eta Joanes, Zebedearen semeak ere, zein baitziren Simonen lagun; baiñan erran zioen Simoni Jesusek: Ez duzula beldurrik; hemendik harat hariko zare gizonen atzematen». 11 Eta bertze barkua leihorrerat ethorri ondoan, guziak utzirik jarraiki zitzaizkon Jesusi.

        12 Jesus alde hetako hirietarik batean zela, lepraz bethea zen gizon batek ikusirik, aurthiki zuen bere burua lurrerat eta othoitz egin zioen, erraten zioelarik: «Jauna, baldin nahi baduzu, garbi nazakezu». 13 Eta Jesusek eskua hedaturik ukitu zuen, ziotsolarik: «Nahi izan zaiten garbi». Eta betbetan goan zitzaion lepra. 14 Manatu zuen nihori ez ziozala erran; baiñan «Zohaz», diotsa, «erakuts diozazu zure burua aphezari eta ofrenda zazu garbitzearentzat Moisek exleitu izan duena, frogatzat balia dakien». 15 Eta nola haren fama geroago eta gehiago banatzen baitzen, jendetze handi batzu bilzen ziren haren aditzerat eta bere eritasunetarik sendatuak izaterat. 16 Hura ordean erretiratzen zen deserturat eta han egoten zen othoitzean.

        17 Egun batez, bada, jarria zegoela irakasten, ziren han jarriak farisauak eta legeko doktorak ere, Galileako eta Judeako herrizka guzietarik eta Jerusalemetik ere ethorri zirenak; eta Jaunaren berthutea zen ageri erien sendatzean. 18 Orduan jende batzu ethorri ziren gizon bat zakharketela paralitikoa ohe batean eta zebiltzan sarthu nahiz eta hura Jesusen aitziñean eman nahiz. 19 Baiñan ezin aurkhituz nondik sararaz, jendetze handia zela kausa, igan ziren etxe gainerat eta jautsi zuten theilletarik bere ohearekien guzien erdirat Jesusen aitziñerat, 20 zeiñek hekien fedea ikusirik erran baitzioen: «Gizona, barkhatzen zaizkitzu zure bekhatuak». 21 Orduan eskribauak eta farisauak hasi ziren bere baithan erraten: «Nor da blasfemio erraille hau? Nork barkha ahal detzake ezen bekhatuak Jainkoak berak baizen?». 22 Ezaguturik, bada, Jesusek hekien gogoramenduak, ihardetsi zaroen eta erran: «Zer gogoeta darabillazue zuen bihotzetan? 23 Zer da errexago? Ala erratea: Barkhatzen zaizkitzu zure bekhatuak, ala erratea: Altxa zaite eta ibill zaite? 24 Bada jakin dezazuentzat Gizonaren Semeak baduela botherea lurrean barkhatzeko bekhatuak», erran zioen paralitikoari: «Nik darotzut erraten: altxa zaite, eramazu zure ohea eta zohaz zure etxerat». 25 Altxatu zen gizona berehala hekien aitziñean eta harturik zatzan ohea, goan zen bere etxerat Jainkoari gloria bihurtzen zioela. 26 Orduan guziak jarri ziren espantu handi batean Jainkoaren handitasunak publikatzen eta izialduraz betherik ziotsaten: «Ala guk gauza miragarriak baiditugu ikusi egungo egunean».

        27 Horien ondoan ilkhi zen Jesus, eta ikusirik publikano bat Lebi deitzen zena burreuean jarria, erran zioen: «Jarraik zakizkit». 28 Eta hura gauza guziak utzirik, jaiki zen bere lekhutik eta jarraiki zitzaion. 29 Egin ere zioen banket handi bat bere etxean, eta ziren publikanozko et bertze halako jendetze tropela handi bat mahaiñean jarriak hekiekien. 30 Eta bazarasaten farisauek eta eskribauek, haren dizipuluei erraten ziotelarik: «Zergatik publikanoekien eta bekhatorosekien jaten duzue?». 31 Jesusek hitza harturik, erran zaroen: «Sendo direnek ez dute mirikuren beharrik, baiñan bai eri direnek. 32 Ez naiz ethorri justuak deitzerat, baiñan bai bekhatorosak penitenziarat deitzerat».

        33 Ordean hek erran zioten: «Zergatik Joanesen dizipuluak eta bai farisauenak ere dire barurtzen eta orazionetan egoten, eta zureak hari dire jaten eta edaten?». 34 Ihardetsi karoen: «Baruraraz othe detzaketzue esposaren adiskideak esposa hekiekien deiño? 35 Baiñan ethorriko dire egunak, zeinetan esposa khenduko baitzaie, eta orduan dire barurtuko». 36 Konparazione bat egin ere zaroen: «Nihork ez bide dio ematen oihal berritik pedazua soiñeko zaharrari, ezperen berriak hausten du zaharra, eta oihal berritikako pedazu hura ez dagoko ungi zaharrari. 37 Eta nihork ez bide du ematen mahats arno berria zahagi zaharretarat, ezperen mahats arno berriak hausten ditu zahagiak eta isurtzen da eta zahagiak galtzen dire. 38 Baiñan mahats arno berria eman behar da zahagi berrietarat eta bata eta bertzea dire salbatzen. 39 Eta ez da nihor arno zaharra edaten duenean nahi lukenik berehala berritik; erraten baidu ezen: Zaharra hobea da».

VI. KAP.

        1 Gerthatu zen, bada, sabato egun batean, zeiñi erraten baitzioten bigarrren lehena, iragaten zela Jesus ogipean gaindi, haren dizipuluek hauts zetzaten ogi burukak eta jan zetzaten eskuz bihiturik. 2 Eta farisau batzuk erraten zioten: «Zergatik egiten duzue sabato egunean zilhegi ez dena?». 3 Jesusek hitza harturik, erran zaroen: «Ez duzue irakurri zer egin izan zuen Dabidek, gose izan zenean bera eta harekien zirenak? 4 Nola sarthu izan zen Jainkoaren etxean eta hartu zituen eta jan proposizioneko ogiak eta eman harekien zirenei, zeinetarik jatea ez baitzitzaien zilhegi aphezei baizen? 5 Gizonaren Semea», diotsote oraino, «nausi da sabathoaren ere».

        6 Gerthatu zen bertze sabatho egun batez, sar zedin Jesus sinagogan; eta jarri zen irakasten eta zen han gizon bat esku eskuiña ihartua zuena. 7 Beha zegozkon, bada, eskribauak eta farisauak, hea sabatho egunean sendatuko othe zuen, aurkhitu nahiz nondik hura akusa. 8 Baiñan hark, baitzekien gogoan zer zarabillaten, erran izan zioen eskua ihartua zuen gizonari: «Altxa zaite eta eman zaite hor erdi hortan». Altxatu zen eta eman zen han. 9 Gero Jesusek erran zaroen hei: «Galde bat dut zuei egiteko: zilhegi da sabatho egunetan ungi egitea ala gaixki egitea, gizon bati bizia salbatzea ala idekitzea?». 10 Eta guziei behatu ondoan ingurutarat, erran zioen gizon hari: «Heda zazu zure eskua». Hedatu zuen eta sendatu zitzaioen osoki. 11 Hek guziak baldituak gelditu ziren eta bazarasaten elkharren artean zer egiñen othe zuten Jesusen kontra.

        12 Denbora hartan goan zen Jesus mendirat othoitz egiterat eta egon zen han gau guzian othoitz egiten Jainkoari. 13 Eta eguna ethorri zenean, deithu izan zituen bere dizipuluak eta hetarik berezi zituen hamabi, zeiñak deithu ere baitzituen Apostoluak. 14 Simon, zeini eman baitzioen izena Piarres, eta Andres haren anaia, Jakobe eta Joanes, Filipe eta Bartholome, 15 Mathieu eta Thomas, Jakobe Alfearena eta Simon, zeloz bethea deitzen dena, 16 Juda Jakoberen anaia, eta Judas Iskariotes, zein izan baitzen traidorea.

        17 Gero hekiekien jautsirik, gelditu zen lekhu zelhai batean eta harekien haren dizipuluen araldea, eta jendetze handi bat Judeako, Jerusalemeko eta Tirgo eta Sidongo itsas basterretako populuetarik, 18 zeiñak ethorri izan baitziren haren aditzerat eta bere eritasunetarik sendatzerat; izpiritu lohiaz posedituak zirenak ere sendatzen ziren. 19 Eta populu guzia hura ukitu nahiz zebillan, zergatik haren ganik ilkhitzen baitzen berthute bat guziak sendatzen zituena.

        20 Orduan begiak altxaturik bere dizipuluen alderat, ziotsan: «Dohatsu zarete pobre zaretenak, zeren zuena baida Jainkoaren Erresuma. 21 Dohatsu orai gose zaretenak, zeren sasiatuko baizarete. Dohatsu orai nigar egiten duzuenak, zeren hirri eginen baiduzue. 22 Dohatsu izanen zarete gizonek gaitxetsiko zaituztenean, aldaratuko zaiztunean, afruntatuko zaituztenean, eta zuen izena ere gaixtotzat arbuiatuko dutenean Gizonaren Semearen ariaz. 23 Orduan zaitezte alegera eta bozkaria, horra ezen golardo handi bat zuentzat dagoena zeruan; horla tratatzen ohi zituzten profetak ere horien aitek. 24 Baiñan zorigaitz zuentzat, aberatsak, zeren baiduzue zuen konsolazionea mundu huntan. 25 Zorigaitz zuentzat, sasiatuak zaretenak, zeren izanen baitzarete gose. Zorigaitz zuentzat, orai hirriz zaudetenak, zeren eginen baiduzue nigar. 26 Zorigaitz zuentzat gizonek lausengatuko zaituztenean; horla egiten zioten ezen ohi, profeta falsoei ere horien aitek.

        27 Baiñan erraten darotzuet aditzen nauzuenei: Malta zatzue zuen etsaiak; egiozue ungi zuek higin zaituztenei. 28 Benedika zatzitzue zuek madarikatzen zaituztenak eta egizue othoitz gaizki erabiltzen zaituztenentzat. 29 Mazela batean jotzen zaituenari para diozozu bertzea ere, eta zure kapa eramaten darotzuna ez dezazula debeka arroba ere eramatetik. 30 Eman diozozu eskatzen darotzun guziari, eta zure eramaten darotzunari ez diozozula galde. 31 Fiñean nola ere nahi baiduzue egin diezazueten zuei gizonek, eta hala egin diozozue zuek ere hei. 32 Baldin ez baditutzue maite zuek onesten zaituztenak baizen, zer esker dukezue?. Ezen bekhatorosek ere maite dituzte hek maitatzen dituztenak. 33 Eta baldin ungi egiten badiozue zuei ungi egiten darotzuetenei, zer esker dukezue? Bekhatorosek ere ezen hori egiten dute. 34 Baldin prestatzen badiozue, bihurtuko darotzuela idurikitzen duzuenei, zer merezimendu dukezue? Bekhatorosek ere prestatzen diote bekhatorosei, ordaiñez hekien ganik hainbertze izateagatik. 35 Zuek, bada, malta zatzue zuen etsaiak; ungia egizue eta presta zazue handik deusere iduriki gabe, eta izanen da zuen golardoa handia, eta izanen zarete Jaungoikoaren umeak, zergatik hura ona baida ingratentzat eta gaixtoentzat ere. 36 Izan zaitezte, beraz, urrikalmendutsu, zuen aita urrikalmendutsu den bezala.

        37 Ez dezazuela juia eta ez zarete juiatuak izanen. Ez dezazuela kondena eta ez zarete kondenatuak izanen. Barkha zazue eta barkhatuko zaitzue. 38 Emazue eta emanen zaitzue; isuriko zaitzue zuen altzorat neurri ona, ungi zapatua eta higitzean gaindiz «dohana; ezen zebonek neurthuko duzuen neurri beraz neurthuko zaitzue.

        39 Konparazione hau ere egiten zaroen: «Itsu batek itsua gida dezake? Ez dire biak hobirat erortzen? 40 Dizipulua ez ahal da nausiaz gorago, baiñan perfeta diteke bere nausia bezalakoa den guzia. 41 Zergatik, bada, ikusten duzu fitsa zure anaiaren begian eta laza ez duzu ikusten zeurean? 42 Edo nola erran diozokezu zure anaiari: Anaia, utz nazazu khen diezazudan fits bat zure begitik, zeronek zeure begian duzun laza ikusten ez duzun denboran? Hipokrita, khen zazu lehenik laza zeure begitik eta orduan ikusiko duzu nola khen fitsa zure anaiaren begitik.

        43 Ez da ezen arbola ona fruitu gaixtoak ekhartzen dituena, ez eta arbola gaixtoa fruitu onak ekhartzen dituena. 44 Ezen arbola bakoitza bere fruitutik ezagutzen da. Ez dituzte ezen elhorrietarik biltzen fikoak, ez bain guti laharretarik mahatsak. 45 Gizon onak bere bihotzeko thresor onetik atheratzen ditu gauza onak; eta gizon gaixtoak thresor gaixto batetarik gaixtoak atheratzen ditu; bihotzeko frankiatik ezen minzo da ahoa.

        46 Zergatik, bada, erraten darotazue: «Jauna, Jauna», eta ez duzue egiten nik erraten dudana? 47 Erakusterat nohatzue noren iduriko den ene ganat heldu den gizon guzia eta ene erranak aditzen eta obretan ematen dituena. 48 Gizon bat diduri, zeiñek bastitzen baidu etxe bat eta barna haintzurturik ezarri baiduke zimendua harriaren gaiñean; uholde abiaturik ibaiak jazarri dio etxe hari eta ezin higitu duke, zeren zen fundatua arrokaren gaiñean. 49 Ene erranak aditzen dituena berriz eta obretan ematen ez dituena gizon baten iduriko da, zeiñek bastitzen baidu bere etxea lur gaiñean zimendurik gabe; ibaia heldu da etxe hari jazartzerat eta berehala erori dateke etxea, eta barraiadura handi bat egin da hartaz».

VII. KAP.

        1 Akhabatu zuenean, bada, Jesusek populuari errateaz errateko zituenak, sarthu zen Kafarnaumen. 2 Eta zentenero baten sehia hainitz maite zuena zen eri, hill hurrena. 3 Eta aditu baitzuen mintzatzen Jesusez, igorri izan ziotzan judutarren kargudunak othoitz egiterat, ethor zedin haren sehia sendatzerat. 4 Ethorririk, bada, hek Jesusen ganat, othoizten zuten lehiatuki erraten ziotelarik: «Merezi du hori egin diozozun, 5 maite du ezen gure nazionea eta sinagoga bat ere bastitu daroku berak». 6 Goan zen, bada, Jesus hekiekien eta etxetik urrun handi ez zela, igorri ziotzan zenteneroak bere adiskide batzu erraterat: «Jauna, ez zaitezela nekha, ez naiz ezen digne zu ene etxean sar zaitezen. 7 Hargatik ere neure burua ez dut gai estimatu zure ganat ethortzeko; baiñan errazu hitza eta ene sehia sendatua izanen da. 8 Ezen gizon bat naizen arren bertzeren azpikoa, nik ere baditut soldaduak neure azpiko; erran diozadan batari: zohaz, badoha; eta bertzeari: zato, heldu da; eta ene sehiari: egizu hau, egiten du». 9 Hori aditurik Jesus sarthu zen espantuetan, eta itzulirik ondotik zarraizkon jendetarat, erran zaroen: «Erraten darotzuet egia: Israelen ere ez dut aurkhitu hain fede handirik». 10 Eta bihurtu zirenean igorriak izan zirenak etxerat, aurkhitu zuten sendatua eri izan zen sehia.

        11 Ondoan goan zen Jesus Naim deitzen zen hiri batetarat eta goan ziren harekien haren dizipuluak eta jendetze handi bat. 12 Hurbiltzen zela, bada, hiriko portaletarat, huna non zaramaten gorphutz bat bere ama alhargunaren seme bakoitza eta hiritik akua handi bat ziohan harekien; 13 zeiña ikusi izan zuenean Jaunak, urrikalmendu harturik hartaz erran baitzioen: «Ez dezazula egin nigarrik». 14 Eta hurbildurik ukitu zuen katabuta; hura zaramatenak gelditu ziren, bada, eta erran zuen: «Gizon gastea, altxa zaite, nik darotzut erraten». 15 Altxatu zen berehala jartzerat hilla zena; eta hasi zen mintzatzen eta Jesusek bihurtu zioen bere amari. 16 Guziak, bada, sesitu zituen izialdurak eta hasi ziren Jainkoa glorifikatzen erraten zutela: «Profeta handi bat altxatu da gure artean eta Jainkoak bisitatu duke bere populua». 17 Eta aria hortaz erraten zutena hartaz banatu zen Judea guzian eta ingurutako herri guzietan.

        18 Erran baitziotzaten Joanesi bere dizipuluek horiek guziak, 19 deithu izan zituen Joanesek bere dizipuluetarik bia eta igorri zituen Jesusen ganat hari erraterat: «Zu zare ethorri behar duzuna ala bertze bat behar dugu iguriki? 20 Ethorri zirenean, bada, Jesusen ganat gizon bek, erran zioten: «Joanes Baptistak igorri gaitu zure ganat, zuri galdegiterat hea zu othe zaren ethorri behar dena, ala bertze bat iguriki behar dugun?» 21 Eta ordu berean Jesusek sendatu izan zituen hainitz presuna eritasunetarik eta plagetarik, bai eta izpiritu gaixtoetarik eta hainitz itsuei bizta eman izan zaroen. 22 Gero errepustatzat erran zaroen: «Zohazte erraterat Joanesi zer aditu duzuen eta zer ikusi duzuen: itsuek ikusten dutela, mainguak ibiltzen direla, lepratsuak garbituak direla, gorrek aditzen dutela, hillak bizten direla, Ebanjelioa zaiela pobrei predikatzen 23 eta dohatsu ditekela ene sujetean eskandalisatuko ez dena».

        24 Goan zirenean Joanesen mandatariak, hasi zitzaien Joanesez erraten populuari: «Zeren ikusterat goan othe zarete deserturat? seska haizeak erabiltzen duen baten? 25 Ordean, zeren ikusterat goan zarete? Gizon guriki bestitu baten? Ikusten duzue tresna ederrak darabiltzatenak eta atseginpean bizi direnak erregeen etxetan ohi direla. 26 Zeren ikusterat, bada, ilkhi zarete? Profeta baten? Baiki, erraten darotzuet, eta profeta baino gehiagokoaren. 27 Hartaz da eskribatua: Horra non igortzen dudan ene aingerua kure aitziñean bidea aphainduko darotzuna.

        28 Erraten darotzuet ezen: Emastetarik jaio direnen artean profeta handiagorik Joanes Baptista baiño nihor ez da. Ordean Jainkoaren erresuman xumeen dena handiago da are hura baiño». 29 Eta populu guziak hori aditurik eta bai publikanoek ere justifikatu zuten Jainkoaren konduita, bathaiatuak baitziren Joanesen bathaioaz. 30 Ordean farisauek eta legeko doktorek mesprezatu zuten Jainkoak hekien alderat zuen deseiñua, ez baitziren bathatuak hartaz.

        31 Erran izan zaroen, bada, Jaunak: «Norekien, bada, konparatuko ditut jenderazione huntako gizonak eta nor didurite? 32 Haur batzu didurite, zeiñak plaza publiko batean jarriak mintzo baitzaizko elkharri diotsatelarik: «Jo darotzuegu xirola eta ez zarete dantzatu; kantatu darozkitzuegu auhenak eta ez duzue egin nigar. 33 Ethorri izan da ezen Joanes Baptista ogirik jaten ez duela eta arnorik edaten ez duela eta diozue: Deabrua du berekien. 34 Ethorri izan da Gizonaren Semea, jaten duela eta edaten duela eta diozue: Huna gizon bat jankorrean dabillana eta arno edaillea, publikanoen eta bekhatorosen adiskidea. 35 Baiñan justifikatua izan da zuhurtzia bere ume guziez».

        36 Othoiztu zuen, bada, farisau batek harekien jaterat goateaz eta sarthurik farisauaren etxean, jarri zen mahaiñean. 37 Denbora berean hiriko emasteki gaixki bizi zen batek, jakinik mahainean zela farisau haren baithan, ekharri zuen jarro bat urrin onezko ungentuz bethea, 38 eta jarririk gibeletik haren oinetan, hasi zen bere nigarrez haren oinak bustitzen; eta bere buruko illeaz zituen xukhatzen, musu ematen zaroen eta gantzutzen zituen ungentuz. 39 Ikusirik, bada, hura gonbidatu izan zuen farisauak, erran zuen bere baithan zarasalarik: «Baldin hau profeta balitz, baleakike eki nor eta nolakoa den emasteki hori, ukitzen duena; gaixki bizi dena baida». 40 Orduan Jesusek hitza harturik erran izan zioen: «Simon, zerbait dut zuri errateko». Eta ihardetsi zioen: «Nausia, errazu». 41 Bi zordun zituen hartzekodun batek; batak zioen zor bortz ehun denario eta bertzeak berrogoi eta hamar. 42 Ez baitzuten pagatzekorik, barkhatu zaroen biei. Zure ustez zeiñek du maite gehienik?» 43 Simonek ihardetsi zioen eta erran: «Ene ustez haiñak, zeiñari gehiago baidio barkhatu». Jesusek erran zioen: «Ungi juiatu duzu». 44 Eta emastekia ganat itzulirik erran zioen Simoni: «Ikusten duzu emaste hau? Sarthu naiz zure etxean, urik ez darotazu eman ene oiñen garbitzeko; hunek aitzitik bere nigarrez busti ditu ene oiñak eta bere illeez ditu xukhatu. 45 Musu bat ez darotazu eman, baiñan hau sarthu denetik hunat, ez da gelditu ene oinei musu ematetik. 46 Olioz burua ez darotazu gantzutu, baiñan hunek ungentuz ditu gantzutu ene oiñak. 47 Hargatik darotzut erraten barkhatzen zaizkoela hainitz bekhatu, zeren duen hainitz maitatu; bainan gutiago barkhatzen zaioenak gutiago du maitatzen». 48 Erran zioen, bada, emasteki hari: «Barkhatzen zaizkitzu zure bekhatuak». 49 Eta hasi ziren harekien mahaiñean zirenak erasten bere baithan: «Nor othe da hau, bekhatuak ere barkhatzen baiditu?» 50 Jesusek, bada, erran zioen emasteki hari: «Zure fedeak salbatu zaitu; zohaz bakearekien».

VIII. KAP.

        1 Gero ondoan goan zen hiriz hiri eta herriz herri predikatzen zuela eta irakasten Jainkoaren Erresuma, eta hamabiak harekien ziren. 2 Bai eta emasteki batzu ere sendatuak izan zirenak izpiritu gaixtoetarik eta eritasunetarik: Maria, Magdalena zaritzana, zeiña ganik ilkhi izan baitziren zazpi deabru; 3 Joana, Herodesen intendant Xusa zeritzanaren emastea; Susana eta bertze hainitz bere ontasunetarik bere beharretan fornitzen ziotenak.

        4 Jendetze handi bat, bada, bildu baitzen eta hirietarik mundu handi bat heldu baitzitzaion, erran izan zaroen parabolez: 5 «Ilkhi izan zen ereille bat bere bihia ereinterat eta ereiten hari zela, bihi parte bat erori zen bide basterretarat, ostikatua izan zen eta jan zuten aireko xoriek. 6 Bertze parte bat erori zen harritarat, eta sorthu eta berehala ihartu zen, zeren ez baitzuen hezetasunik. 7 Bertze bat berriz erori zen elhorriperat eta elhorriak bihiarekien handiturik itho zuten. 8 Bertze parte bat erori zen lur onerat eta sorthurik ekharri zuen batenzat ehun». Horiek erratean oihuz zegoen: «Beharriak dituenak aditzeko, adi dezala».

        9 Galdegin zioten, bada, bere dizipuluek zer erran nahi zuen parabola horrek. 10 Eta erran zaroen: «Zuei eman zaitzue Jainkoaren erresumako misterioaren ezagutzea; bertzei ordean hitz estalitan baizen ez; halako maneraz, non ikustean ez baidute ikusten eta aditzean ez baidute aditzen.

        11 Huna, bada, zer den parabola. Hazia da Jainkoaren hitza. 12 Bide basterretan direnak, daitezke hitza entzuten dutenak; ordean gero ethortzen da deabrua eta eramaten du hitz hura hekien bihotzetik, beldurrez ezen sinhetsirik salba daitezen. 13 Lekhu harritsuetakoak dire hitza enzunik errezibitzen dutenak bozkariorekien; ordean errorik ez dute, denbora batetakotz dute sinhesten eta tentazioneko denboran ihesi dohaz. 14 Elhorriperat erortzen denak markatzen ditu hitza entzuten dutenak; ordean ithotzerat uzten dutenak bizitze huntako ansiez, aberastasunez eta atsegiñez, eta fruiturik ekhartzen ez dutenak. 15 Fiñean lur onerat erortzen denak ditu markatzen, entzunik bihotz on eta exzellent batekien hitza, gelditzen eta begiratzen dutenak eta pasientziaz fruitua ekhartzen dutenak.

        16 Nihor ez bide da, lanpa bat biztu ondoan, jarro batez estaltzen duenik edo ohe azpian ematen duenik; aitzitik ematen dute kandeler baten gaiñean, sartzen direnek argia ikus dezaten gatik. 17 Ez da ezen sekreturik agertzen ez denik, ez gauza gorderik jakiten ez denik eta kanporatzen ez denik. 18 Goardia emozue, beraz, nola aditzen dukuen; ezen duenari emanen zaio, eta ez duenari khenduko zaio duela uste duena ere».

        19 Ethorri ziren, bada, haren ganat haren ama eta haren anaiak, eta ezin hurbill zekizkon jendetzearen fuertsaz. 20 Eta erran zioten: «Kure ama eta zure anaiak kanpoan daudez zu ikusi nahiak». 21 Baiñan ihardetsi izan zaroen eta erran: «Ene ama eta ene anaiak haiñak dire, zeiñek aditzen baidute eta obretan ematen Jainkoaren hitza».

        22 Egun batez iganik barku batetarat bere dizipuluekien erran zaroen: «Iragan gaitezen lakhuaren bertze alderat». Eta abiatu ziren. 23 Iragaten hari zirela loharkatu zen eta egin zen lakhua gaiñean haize xirimola bat hain handia, non urez bethetzen baitzen barkua eta hirriskutan baitziren. 24 Ethorri zitzaizkon, bada, eta iratzarri zuten erraten ziotelarik: «Nausia, galtzen hari gare»: Baiñan hark jaikirik mehatxatu zituen haizeak eta itsasoko tenpesta, eta egin zen kalma handi bat. 25 Gero erran izan zaroen: «Non da zuen fedea?». Hek berriz izituak zeudezen eta miretsirik erran zioten elkharri: «Nor othe da hau? Haizeei eta itsasoari manatzen baidaroe eta hek obeditzen baidute».

        26 Irabazi zuten gero Jerasendarren herrirat, zeiña baida Galileaz bertze aldean. 27 Jautsi zenean Jesus leihorrerat, bathu zitzaion gizon bat aspalditik deabruaz poseditua zena eta bulhuzia zabillana, thonbaz bertze egoitzarik ez zuena. 28 Jesus ikusi zuenekotz arthiki zuen bere burua haren oiñetarat eta oihu handi batekien erran zioen: «Zer dut nik zurekien, Jesus Jaungoikoaren Semea? Othoi, ez nazakula tormenta». 29 Manatzen zuen ezen izpiritu lohia ilkhi zedillala gizon haren ganik, ezen maiz sesitzen zuen biolentziarekien; gathez estekaturik eta burdiñak oiñetan emanik goarda zezaten arren, estekaillu guziak hautsirik eramaten zuen deabruak deserturat. 30 Galdegin zioen, bada, Jesusek eta erran: «Zer da hire izena?». Hark erran zioen: «Lejionea»; zergatik deabru hainitz sarthu izan baitziren haren baithan. 31 Eta othoiztu zuten deabru hek, arren ez zetzan mana lezerat ziohazela. 32 Zen, bada, han urdalde handi bat mendian bazkatzen zirenak eta othoitz egin zioten deabruek arren permeti ziozaten hetan sar zaitezen; eta permetitu zaroen. 33 Ilkhi ziren, bada, deabruak gizon haren ganik eta sarthu ziren urdeetan. Denbora berean urdaldea abiatu zen lausterrez lakhuan behera eta itho ziren. 34 Hori ikusirik urdezaiñek ihesi egin zuten eta goan ziren berria ematerat hirirat eta herrietarat. 35 Ilkhi ziren, bada, ikusterat zer gerthatu othe zen; ethorri ziren Jesusen ganat eta aurkhitu zuten gizon hura, zeiñaren ganik ilkhi baitziren deabruak, jarria haren oinetan, bestitua eta bere sensu onean; eta izitu ziren. 36 Erran ere zioten gauza ikusi izan zutenek nola libratua izatu zen deabruzko lejionetik. 37 Orduan othoitztu zuten Jerasendar guziek, arren urrun zedin hetarik; zeren izialdura handi batek hartuak baitziren. Igan zen, bada, barkurat eta goan zen bertze alderat. 38 Gizon hura, zeiñetarik deabruak ilkhi baitziren, othoitzez zegokon harekien izan nahiz. Baiñan Jesusek igorri izan zuen erraten zioelarik: 39 «Bihur zaite zure etxerat eta konda zazu zer fagore egin darotzun Jainkoak». Eta goan zen hiri guzian banatzen zuela Jesusek egin izan zioen fagorea.

        40 Bihurtu izan zenean Jesus, errezibitu zuten jendetze handi batek, guziak ezen haren begira zeudezen. 41 Berehala ethorri zitzaioen sinagogako buruzagi bat, Jaire deitzen zena, eta bere burua arthikirik Jesusen oiñetarat othoitztu zuen ethortzeaz haren etxerat, 42 zeren alaba bat baitzuen bakharra hamabi urthe zituzkena, eta hura hiltzen hari baitzitzaioen. Gerthatu zen, Jesus harat ziohala, izan zedin tropelez herstua. 43 Eta emaste bat hamabi urthe hartan odol isuri batez eri zena, mirikuetan bere ontasun guziak despendatu izan zituena eta batek ere ezin sendatu izan zuena, 44 hurbildu zitzaion gibeletik eta ukitu zuen haren arrobaren pertala eta berehala gelditu zitzaion bere odol isuria. 45 Jesusek erran zuen: «Nor da ni ukitu izan nauena?». Guziek, bada, ukhatzen baitzuten, Piarresek eta harekien zirenek erran zioten: «Nausia, jende tropek butatzen zaituzte eta hurren lehertzen, eta diozu nork ukitu zaituen?». 46 Jesusek ihardetsi zuen: «Ukitu nau norbaitek, ezagutu dut ezen berthute bat athera izan dela ene ganik». 47 Ikusirik, bada, emaste hark ezin gorde zela, ethorri zen ikharan, arthiki zuen bere burua haren oiñetarat eta mundu guziaren aitziñean deklaratu zuen zerengatik ukitu izan zuen eta nola berehala sendatua izan zen. 48 Orduan erran zioen Jesusek: «Ene haurra, zure fedeak salbatu zaitu; zohaz bakearekien». 49 Oraiño mintzo zela, ethorri zitzaion norbait sinagogako prinzipalari erraterat: «Hil da zure alaba; ez dezazula nekharaz nausia». 50 Jesusek, bada, hitz hori aditurik, eran zioen neskatxaren aitari: «Ez duzula beldurrik; sinhets zazu solamente eta salbo izanen da». 51 Eta etxerat ethorri zenean ez zuen utzi berekien sartzerat nihor, lekhat Piarres, Jakobe, Joanes eta neskatxaren aita eta ama baizen. 52 Nigarrez zeudezen guziak eta auhenez, baiñan erran zaroen: «Ez zazuela egin nigarrik. Ez da hilla neskatxa, baiñan lo datza». 53 Eta trufatzen ziren hartaz, baitzakiten hilla zela. 54 Jesusek, bada, eskua harturik egin zioen oihu erraten zioelarik: «Neskatxa, altxa zaite». 55 Arima bihurtu zitzaioen gorphutzerat eta jaiki zen berehala eta manatu zaroen eman ziozatela jaterat. 56 Espantitu ziren haren aita eta ama, eta Jesusek debekatu zaroen nihori ez ziozatela erran zer gerthatu zen.

IX. KAP.

        1 Jesusek erakharririk hamabi Apostoluak, eman zaroen indarra eta botherea deabru guzien gaiñean, bai eta eritasunen sendatzekoa ere. 2 Gero igorri zituen predikatzerat Jainkoaren Erresuma eta eriak sendatzerat. 3 Eta erran karoen: «Ez dezazuela deus ere eraman bidekotz, ez makhillarik, ez moltsarik, ez ogirik, ez dirurik; eta ez duzuen bigarren aldagarririk. 4 Zein ere etxetan sarthuko baitzarete, han egon zaitezte eta ez zaiteztela ilkhi handik. 5 Baldin ez bazaituzte hartzen, hiri hartarik ilkhitzean zuen oiñetako herrautsa ere iharros zazue hekien kontrako lekhukotasuntzat». 6 Abiaturik bazebiltzan herriz herri Ebanjelioa predikatzen zutela eta eriak sendatzen zituztela lekhu guzietan.

        7 Aditu zuen, bada, Herodes tetrarkak mintzatzen Jesusek egiten zituen guziez, eta ez zakien zer pensa; batzuk erraten baitzuten Joanes biztu zela hilletarik; 8 bertzeek berriz Elias agertu zela eta bertze batzuk profeta lehenagokoetarik bat zela, mundurat bihurtua. 9 Eta zioen Herodesek: «Joanesi nik burua pikarazi diot; nor da bada hau, zeiñetaz horlako gauzak baiditut aditzen?». Eta nahi zuken ikusi.

        10 Bihurtu zirenean Apostoluak kondatu ziotzaten Jesusi egin izan zituzten gauza guziak, eta hek berekien harturik goan zen aparterat lekhu desertu batetarat, Bethsaidako ondorat. 11 Jendetzeek hori jakin zutenean, jarraiki zitzaizkon eta Jesusek hartu zituen; mintzo zitzaien Jainkoaren Erresumaz eta sendatzeko beharra zutenak sendatzen zituen.

        12 Eguna hasi zen, bada, beheratzen eta ethorri zitzaizkon hamabiak erraterat: «Igorrazitzu jende hauk, dohazen ostatatzerat inguruetako herrietan eta herrisketan, eta ediren dezaten jateko behar dutena, ezen hemen lekhu desertu batean gare». 13 Jesusek erran zaroen: «Emozue zebonek jaterat». Hek berriz ihardetsi zioten: «Ez dugu bortz ogi eta bi arrain baiño gehiago, non ez garen naski goaten erosterat jende hauk guzientzat jatekoa». 14 Baziren ezen bortz milla gizon edo. Erran zaroen, bada, bere dizipuluei: «Jarraraz zatzue salerka, berrogoi eta hamar saler bakhotxean». 15 Egin zuten hala eta jarrarazi zituzten guziak. 16 Jesusek, bada, harturik bortz ogiak eta bi arraiñak eta behaturik zerurat, benedikatu zituen eta eman zarozten bere dizipuluei, zerbitza ziotzatentzat jende hei. 17 Jan zuten guziek eta sasiatu ziren eta sobratu zitzaienetik eraman zituzten hamabi saski zathiz betheak.

        18 Ondoan bakhartasunean othoitzean zegoela, harekien baitziren haren dizipuluak ere, galdegin zaroen eta erran: «Nor diote naizela jendeek?» 19 Ihardetsi zioten hek: «Batzuk Joanes Baptista zarela; bertzek Elias, bertze batzuk berriz profeta lehenagokoetarik bat biztu dela». 20 Erran zaroen, bada: «Eta zuek nor naizela diozue?». Simon Piarresek ihardetsi izan zioen eta erran: «Kristo Jainkoarena». 21 Baiñan Jesusek dixidaturik debekatu zaroen nihori hori ez erratea, 22 erraten zuelarik: «Halabeharra da Gizonaren Semeak sofri dezan hainitz, izan dadin kondenatua kargudunez, eta aphezen prinzeez eta eskribauez izan dadin hillarazia, eta hirurgarren egunean bitz dadin».

        23 Gero erran zaroen han ziren guziei: «Baldin nihork nahi badu ene ondotik ethorri, egin bioza ukho bere buruari, garraia beza bere gurutzea egun oroz eta jarraik bekit niri; 24 ezen bere bizia salbatu nahi dukenak galduko du; eta aitzitik bere bizia galdu dukenak ene gatik, salbatuko du. 25 Zer probetxu du ezen gizonak mundu guzia irabaztea ere, bere burua galtzen badu eta bere kaltetan hari bada? 26 Nor ere nitaz ahalke izanen baida eta ene hitzez, Gizonaren Semea ere ahalke izanen da hartaz ethorriko denean bere majestatean, Aitarenean eta aingeru sainduenean. 27 Erraten darotzuet bada egia: badire hemen present direnetarik hillen ez direnak, ikusi izan gabetakorik Jainkoaren Erresuma».

        28 Hitz horiek erran ondoan, zortzi egunen buruan edo, hartu zituen berekien Piarres, Jakobe eta Joanes eta igan zen mendi batetarat othoitz egiterat. 29 Othoitzean zegoela, egin zen haren bisaia bertze bat eta haren bestimenda xuri eta distiant. 30 Eta betbetan agertu ziren bi gizon, harekien mintzo zirenak; ziren, bada, hek Moises eta Elias, 31 majestatez betheak agertzen zirenak; eta zuten erraten nola behar zituen finatu bere egunak Jerusalemen. 32 Piarres ordean eta harekien zirenak logalez pisatuak ziren; iratzartzean ikusi zuten Jesusen gloria eta harekien zeudezen bi gizonak ere ikusi izan zituzten. 33 Eta hek haren ganik partitzerat zioazela, erran zioen Piarresek Jesusi: «Nausia, on da guretzat hemen izatea; eta hala egitzigun hirur etxola, bat zuretzat, bat Moiserentzat eta bertze bat Eliasentzat». Ez zakien ezen zer erraten zuen. 34 Horien erraten hari zela, ethorri zen hedoi bat, zeiñek estali baitzituen eta izitu ziren hedoipean hek sarthu zirenean 35 Denbora berean ilkhi zen hedoipetik boz bat erraten zuena: «Hauxe da ene Seme maitea: hau adi zazue». 36 Boz hark oraiño zirauela, Jesus aurkhitu zen bera bakharrik eta hek atxiki zuten hau sekretuan, nihori deusik erran gabe denbora hartan ikusi izan zituzten gauzetarik.

        37 Biharamunean menditik jausten zirela, jendetze handi bat ilkhi zitzaien biderat. 38 Gizon bat jendetze haren artetik hasi zitzaion oihuz erraten: «Nausia, othoitz egiten darotzut: beha zazu ene semea ganat, ezen hori dut ene haur bakharra. 39 Eta izpiritu gaixtoak sesitzen du eta betbetan oihu handi batzu egin aratzitzen diotza, arthikitzen du, iharrosten du arrapoa ahotik darioela, eta nekhez uzten du zathikatu duen ondoan ere. 40 Othoitz egin daroet zure dizipuluei khen diozatela eta ezin egin dute». 41 Jesusek ihardetsi zaroen: «O nazio sinhets gaitxa eta gaizkoatua! Noiz artean izanen naiz ni zuekien eta jasanen zaituztet? Ekharrazu hunat zure semea». 42 Eta hurbiltzen hari zela haurra, arthiki zuen deabruak lurrerat eta iharrosi zuen borthizki. 43 Baiñan Jesusek mehatxaturik izpiritu lohia, sendatu zuen haurra et bihurtu zioen bere aitari. 44 Guziak espantitu ziren Jainkoaren handitasunaz, eta guziak miretsiak baitzeudezen hark egiten zituen guziez, erran zaroen bere dizipuluei: «Har zazue ungi gogoan erraterat nohatzuena; ethorriko da ezen egun bat, zeiñetan Gizonaren Semea emana izanen baida gizonen eskuetarat». 45 Baiñan hek ez zuten konprenitzen hizkuntza hori; gauza estali bat zen hekientzat hala, non ez baitzuten deusik konprenitzen eta izi ziren ere horren gaiñean hari deusik galdetzerat.

        46 Ethorri zitzaien, bada, gogoeta bat, hea zein othe zen hekien artean handiena. 47 Baiñan Jesusek ikusirik hekien bihotzeko gogoetak, hartu izan zuen haur bat eta hura bere aldean ezarririk, 48 erran zaroen: «Nork ere errezibituko baidu haur hau ene izenean, ni nauke errezibitzen, eta ni errezibitzen nauenak duke errezibitzen ni igorri nauena, ezen zuen guzien artean xumeen dena diteke handiena».

        49 Harturik bada hitza Joanesek, erran zioen: «Nausia, ikusi dugu gizon bat zure izenean deabruak khentzen dituena, eta debekatu izan dugu, zeren ez baida gurekilakoetarik». 50 Eta Jesusek erran zioen: «Ez dezazuela debeka, ezen zuen kontra ez dena zuen alde diteke».

        51 Konplitu hurren zenean denbora mundutik goan behar zuena, hartu zuen aire seguratu bat Jerusalemerat goateko, 52 eta igorri zituen mandatariak bere aitziñean abisu ematerat. Goan ziren eta sarthu ziren Samaritanoen hiri batean hari behar zena preparatzeko. 53 Baiñan ez zituzten hartu, zeren ageri baitzen Jerusalemerat zihoala. 54 Ikusi zutenean, bada, hori haren dizipulu Jakobek eta Joanesek, erran zioten: «Jauna, nahi duzu erragun jauts dadillala sua zerutik eta irets detzala horiek?» 55 Baiñan itzulirik erreprenitu zituen erraten zaroelarik: «Ez dakizue zer Izpiritutako zareten; 56 Gizonaren Semea ez. da ethorri izan gizonei bizia khentzerat, aitzitik bai ematerat». Eta goan ziren bertze herri batetarat.

        57 Gerthatu zen, bada, bidean zihoazela erran ziozan gizon batek: «Jarraikiko natzaitzu zohazen lekhu guzietarat». 58 Ihardetsi zioen Jesusek: Azeriek badituzte bere zilhoak eta zeruko hegastinek bere ohatzeak; Gizonaren Semeak, ordean, ez du non pausa bere burua». 59 Erran zioen, bada, bertze bati: «Jarraik zakizkit». Eta hark ihardetsi izan zioen: «Jauna, permeti diezadazu lehenago, nohan ene aita ehorzterat». 60 Jesusek berriz erran zioen: «Utzatzu hillek ehortz detzaten bere hillak, bainan zu zohaz predikatzerat Jainkoaren Erresuma». 61 Bertze batek berriz erran zioen: «Jauna, jarraikiko natzaitzu; ordean permeti diezadazu lehenago desegin nadin etxean ditudanez». 62 Ihardetsi zioen hari Jesusek: «Nihor eskuz lothu ondoan goldeari gibelat beha jartzen denik, ez da propi Jainkoaren Erresumakotzat».

X. KAP.

        1 Horien ondoan berezi izan zituen Jaunak hirur hogoi eta hamabi bertze dizipulu eta igorri zituen birazka bere aitziñean berak goan gogo zuen hiri eta lekhu guzietarat. 2 Eta ziotsoten: «Uzta handia da, ordean langille da guti. Egiozue, beraz, othoitz uztaren nausiari igor detzala langilleak bere uztarat. 3 Zohazte; horra non igortzen zaituztedan otsoen arterat bildots batzu bezala. 4 Ez daramazuela sakhurik ez molsarik ez oiñetakorik, eta nihor ez dezazuela bidean saluta. 5 Zein nahi etxetan sar zaitezten, berehala errazue: Bakea dela etxe huntan. 6 Eta baldin edireten bada han bakezko umerik, pausatuko da zuen bakea haren gaiñean; bertzela bihurtuko da zuen ganat. 7 Etxe berean egon zaitezte jaten duzuela eta edaten hekien baithan denetik; merezi du ezen langilleak bere saria. Ez zabiltzatela etxe batetik bertzerat. 8 Eta zein nahi hirietan sar zaitezten, baldin hartzen bazaituzte, jan zazue aitziñerat emanen darotzuetena. 9 Senda zatzue han ditezken eriak eta errozuete: Hurbildu da zuen ganat Jainkoaren Erresuma. 10 Zeiñ nahi hirietan berriz sar zaitezten, baldin hartzen ez bazaituzte, ilkhi zaitezte karriketarat eta errazue: 11 Zuen hiritik lothu zaikegun herrautsa ere iharrosten dugu zuen kontra. Jakin ezazue ordean Jainkoaren Erresuma hurbil dela. 12 Erraten darotzuet Sodomarrak egun hartan emekiago izanen direla tratatuak hiri hura baiño.

        13 Zorigaitz hiretzat, Korozaim; zorigaitz hiretzat, Bethsaida!, zergatik Tirgo hirian edo Sidongoan egin izan balire zuetan egin izan diren mirakuilluak, aspaldi eginen baitzuten penitentzia zilizioan eta hautspean zaunzala. 14 Halaber Tiri eta Sidoni emekiago goanen zaie juiamenduko egunean ezen ez zuei. 15 Eta hi, Kafarnaum, zeruraiño goratu haizena, ifernuetaraiño beheratua izanen haiz. 16 Zuek aditzen zaituztenak ni aditzen nauke eta zuek mesprezatzen zaituztenak ni nau mesprezatzen; ni mesprezatzen nauenak berriz, ni igorri nauena du mesprezatzen».

        17 Bihurtu izan ziren, bada, hirur hogoi eta hamabiak bozkariorekien erraten ziotelarik: «Jauna, deabruak ere sumetitzen zaizkigu zure izenean». 18 Eta Jesusek erran zaroen: «Ikusten nuen Satana xismista bat bezala erortzen zerutik. 19 Hona non eman izan darotzuedan botherea ostikatzeko sugeen eta eskorpionen, bai eta etsaiaren indar guzien ere, eta deusek ez darotzue eginen daiñurik. 20 Halarikan ere ez zaiteztela bozkaria, zeren izpirituak sumetitzen zaizkitzuen; bozkaria zaitezte aitzitik, zeren zuen izenak eskribatuak diren zeruetan».

        21 Ordu hartan berean Jesusek izan zuen alegrantzia bat Izpiritu Saindua ganikakoa eta erraten zuen: «Eskerrak darozkitzut, ene Aita, zeruko eta lurreko Jauna, gauza hek estali baidiotzatzute zuhurrei eta jakinei eta agertu baidiotzatzute xumei. Baiki, ene Aita, zeren den horla zure plazera. 22 Gauza guziak eman darozkit niri ene Aitak eta nihork ez daki nor den Semea Aitak baizen, ez nor den Aita Semeak baizen eta nori ere Semeak agertu nahiko baidio, eta hark baizen».

        23 Eta bere dizipuluetarat itzulirik, erran zaroen: «Dohatsuak begiak, zuek dakusazuena ikusten dutenak. 24 Erraten darotzuet ezen, hainitz profetek eta erregeek nahi izan dutela ikusi zuek ikusten duzuena eta ez baidute ikusi, eta aditu nahi izan dutela zuek aditzen duzuena eta ez baidute aditu».

        25 Orduan altxatu zen legeko dotor bat hura tentatu nahiz, eta erran zioen: «Nausia, zer egiñen dut bizitze eternala izateko?». 26 Jesusek ihardetsi zioen: «Legean zer da eskribatua? zer irakurtzen duzu?» 27 Hark errepusta eman zioen: «Maitatuko duzu zure Jainko Jauna zure bihotz guziaz, zure arima guziaz, zure indar guziez eta zure izpiritu guziaz, eta zure lagun proximoa zeure burua bezala». 28 Erran zioen Jesusek: «Ungi ihardetsi duzu; egizu hori eta biziko zare». 29 Hark berriz, nahiz gizon prestutzat agertu, erran zioen Jesusi: «Eta nor da ene lagun proximoa?». 30 Hitza harturik, bada, Jesusek erran kuen: «Gizon bat zihoan Jerusalemetik Jerikorat eta erori zen ohoinen eskuetan, zeiñek bilhuzi baitzuten eta kolpez zaurthu ondoan, goan ziren hill hurrena utzirik. 31 Gerthatu zen, bada, aphez bat iragaten bide beraz eta hura hala ikusi arren, iragan zen trikatu gabe. 32 Manera berean lebita bat hurbill zelarik eta ikusi zuelarik, iragan zen hura ere. 33 Baiñan samaritano bat bidean zihoala, ethorri zen gizon hura zen lekhurat eta ikusirik urrikaldu zitzaion. 34 Hurbildu zitzaion eta lothu ziotzan bere zauriak, olioa eta arnoa hetarat isuririk; eta bere abrearen gaiñean ezarririk, eraman zuen ostatu batetarat eta hartaz artha izan zuen. 35 Biharamunean athera zituen bi diru peza eta eman ziotzan ostalerari ziotsolarik: Artha izan zazu gizon huntaz eta zer ere gehiago despendatuko baiduzu, eta hura nik emanen darotzut bihurtzen naizenean. 36 Hirur horietarik zein daritzazu izan dela ohoiñen eskuetarat erori izan zenaren proximoa?». 37 Hark ihardetsi izan zioen: «Hartaz urrikalmendu izan duena». Horren gaiñean erran zioen Jesusek: «Zohaz eta zuk ere egizu gauza bera».

        38 Egun batez, bada, Jesus bidean zihoala bere dizipuluekien, sarthu zen herri batean eta emazteki Martha zeritzan batek errezibitu izan zuen bere etxean. 39 Eta hunek zuen aizpa bat Maria deitzen zena, zeiña jarririk baitzegoen Jaunaren oiñetan haren hitzaren aditzen. 40 Martha, bada, hari zen lehia handirekien hainitz zerbitzuren preparatzen; eta ethorririk Jesusen aitzinerat erran ikan zioen: «Jauna, ez duzu konsideratzen ene aizpak neroni utzten nauela bakharrik zerbitzatzerat? Erran diozozu, beraz, lagun nazala». 41 Baiñan ihardetsi izan zioen Jaunak eta erran: «Martha, Martha, khexatua zare eta altaratzen zare hainitz gauzen arthaz; 42 bizkitartean gauza bat da bakharra nezesario dena. Mariak parterik hoberena du hautatu, zeiña ez baitzaio khenduko».

XI. KAP.

        1 Egun batez lekhu batean zegoela othoitzean, akhabatu zuenean bere othoitza, erran izan zioen bere dizipuluetarik batek: «Jauna, irakats diezaguzu othoitz egiten, Joanesek ere irakatsi daroen bezala bere dizipuluei». 2 Eta erran zaroen: «Othoitz egiten dukezuenean errazue: Aita, santifika bedi zure izena, ethor bedi zure Erresuma; 3 iguzu egun oroz gure eguneko ogia; 4 barkha dietzagutzu gure bekhatuak, guk geronek ere barkhatzen deroztegunaz geroz guri zor darokuten guziei; eta ez gaitzatzula utz tentazionerat». 5 Erran zaroen oraiño: «Baldin zuetarik norbaitek balu adiskide bat eta balihoako hura gau erditan erraterat: Adiskidea, presta dietzakidatzu hirur ogi, 6 zeren ene adiskide bat bidean zihoana ethorri baitzait etxerat eta ez dut deusik hari jaterat emateko; 7 eta hark etxe barnetik ihardets balioza eta erran: Ez nazazula inportuna, jadan ene athea zarratua da, eta ene haurrak eta ni ohean gare; ezin jaiki naiteke ematerat, 8 baldinetariak hala ere baleago athea jotzen, erraten darotzuet, ematen ez baliotza ere jaikirik zeren den haren adiskidea, haren muthirikoa dela kausa bederen jaiki litekela eta eman liotzokela zenbat ere behar baiditu, eta hek. 9 Eta hala nik ere erraten darotzuet: Galde zazue eta emanen zaitzue; bilha zazue eta edirenen duzue; jo zazue eta idekiko zaitzue; 10 ezen galdetzen duen guziak izaten du; bilhatzen duenak edireten du eta athea jotzen duenari idekiko zaio. 11 Zeiñ ahal da zuen artean aita, bere semeak ogia galdetzen dioenean barri bat eman liozakena? Edo arraiña eskatzen dioenean, arraiñaren orde suge bat eman liozakena? 12 Edo eskatzen badio arroltzea, eskorpion bat eman liozakena? 13 Bada zuek gaixtoak zaretelarik dakizuenaz geroz gauza onak ematen zuen emeei, zenbatenaz are hobeki zuen Aita zerukoak emanen bide daroe Izpiritu ona galdetzen diotenei?».

        14 Egun batez Jesus hari zen deabru baten khentzen eta hura zen mutua; eta khendu izan zuenean deabrua, minzatu zen mutua eta miretsi zuen populu guziak. 15 Zenbaitek, bada, hetarik erran izan zuten: «Beelzebuth deabruen prinzearen bidez ditu khentzen deabruak». 16 Eta bertze batzu berriz, hura tentatu nahiz, zerutikako zerbait seiñaleren eske zegozkon. 17 Baiñan hark ikusirik gogoan hek zarabillatena erran izan zaroen: «Bera beraren kontra partitua den erresuma guzia desolatua izanen da eta etxea etxearen gaiñerat eroriko da. 18 Beraz Satana ere, bera beraren kontra partitua bada, nola iraunen du haren erresumak? Erraten baiduzue Beelzebuthen bidez khentzen ditudala nik deabruak. 19 Baldinetarik, bada, nik Beelzebuthen bidez khentzen baditut deabruak, zuen umeek noren bidez khentzen othe dituzte? Hargatik dire izanen hek berak zuen juje. 20 Ordean Jainkoaren erriaz khentzen baditut nik deabruak, dudarik gabe da Jainkoaren Erresuma ethorria dela zuen ganat. 21 Gizon borthitz eta ungi armatu batek begiratzen duenean bere eskaratza, segurean dire hark dituen guziak. 22 Baldin ordean hura baiño borthitzago den bat heldu bada hura garaitzen duena, eramanen diotza bere arma guziak, zeiñetan baitzen fida, eta partituko ditu haren tresnak. 23 Enekien ez dena ene kontra diteke eta enekien biltzen hari ez dena, barraiatzen hari da. 24 Izpiritu lohia ilkhi daitekenean gizon baten ganik, badoha lekhu idorretarat errepausu bilha eta edireten ez duenean, erraten du: Bihurtuko naiz ene etxerat, zeiñetarik ilkhi izan bainaiz. 25 Eta ethorri ditekenean, aurkhitzen du erkhatzez garbitua eta aphaindua. 26 Orduan goaten da eta hartzen ditu bertze zazpi izpiritu berekien bera baiño gaixtoagoak, sartzen dire eta egoten dire han, eta gizon haren azkeneko estatua gaixtoagoa edireten da lehenbizikoa baiño».

        27 Horla minzo zela, oihua altxaturik emasteki batek jende artetik erran zioen: «Dohatsu sabela zu ekharri zaituena eta dohatsuak bulharrak zuk edozki ditutzunak». 28 Baiñan Jesusek erran zioen hari: «Aitzitik dohatsuak presunak Jainkoaren hitza entzuten dutenak eta obretan ematen dutenak».

        29 Jendetzeak, bada, biltzen hari baitziren, hasi zen erraten: «Nazione hau nazione gaixto bat da; seinale eske dago, eta seinalerik ez zaio emanen Jonas profetaren seiñalea baizen. 30 Ezen Jonas izatu zen bezala seinale bat Ninibitarrentzat, hala izanen da Gizonaren Semea ere nazione hunentzat. 31 Hegoa parteko erregina altxatuko da jujamenduko egunean nazione huntako gizonen kontra eta kondenatuko ditu, zeren hura ethorri izan baida munduaren bertze bazterretik Salomonen zuhurtzia aditzerat; eta huna hemen Salomon baiño gehiagokoa. 32 Ninibitarrak altxatuko dire jujamenduko egunean nazione hunen kontra eta kondenatuko dute, zergatik hek penitenzia egin baitzuten Jonasek predikatu izan zaroen pontutik; eta huna hemen Jonas baiño gehiagokoa.

        33 Nihork ez du irazakitzen lanpa bat lekhu estali batean edo gaitziru azpian emateko; bainan ematen dute kandeler gaiñean, etxean sartzen direnek argia ikus dezatentzat. 34 Zure gorphutzaren argizagia da zure begia. Baldin zure begia garbia bada, zure gorphutz guziak izanen du argi; baldin ordean gaizkoatua bada, halaber zure gorphutza ilhunbean izanen da. 35 Begirautzu, beraz, zure baithan den argia izan ez dadin ilhunbea bera. 36 Baldin, beraz, zure gorphutza guzia argitua bada eta ez badu ilhunberik zenbait parteetan, izanen den guzia argitsu eta argizagi distiant batek bezala darotzu argituko».

        37 Mintzo zen denboran farisau batek othoiztu zuen ziohala bazkaitarat harekien; goan zen eta jarri zen mahaiñean. 38 Farisaua, bada, hasi zen bere baithan erasten, zergatik ez othe zen garbitu Jesus bazkal aitziñean. 39 Baiñan erran zioeñ Jaunak: «Orai zuek, farisauak, xoperaren eta plataren kanpoko aldea garbitzen duzue; zuen barnea ordean bethea da arrapakeriaz eta gaixtakeriaz. 40 Erroak, kanpokoa egin duenak ez du egin barnekoa ere? 41 Guziarekien ere egizue amoiña eta guziak garbi izanen ditutzue. 42 Ordean, zorigaitz zuentzat, farisauak, zeren pagatzen baiduzue detxima mendarena, arroda belharrarena eta belhar suerte guziena, eta utzten baiduzue justutasuna eta Jainkoaren amudioa; hauk bada behar ziren egin, hek utzi gabetarik. 43 Zorigaitz zuentzat, farisauak, zeren lakhet baiduzue sinagogetan lehenbiziko kadirak izatea eta plaza handietan agurrak errezibitzea. 44 Zorigaitz zuentzat, zeren thonba ageri ez diren batzuek bezala baizarete, zeiñen gaiñean gizonak baidabiltza jakin gabe thonbak direla».

        45 Horren gaiñean hitza harturik legeko dotor batek, erran zioen: «Nausia, gu ere desohoratzen gaitutzu horla mintzatzeaz». 46 Baiñan Jesusek erran izan zioen: «Zorigaitz zuentzat ere, legeko dotorak, zeren kargatzen baiditutzue gizonak ezin jasan detzaketen kargez eta zebonek erriaz ere ez baiditutzue ukitzen. 47 Zorigaitz zuentzat, zeiñek bastitzen baiditutzue profeten thonbak; bizkitartean zuen aitek hillaraziak dire. 48 Egiazki zebok duzue agertzen aprobatzen duzuela zuen aitek egin izan dutena; halaz eta hek hillarazi dituztenaz geroz profetak, eta zuek bastitzen ditutzuenaz geroz hekien thonbak. 49 Hargatik erran izan ere du Jainkoaren zuhurtziak: Igorriko ditut hekien ganat profetak eta apostoluak eta hetarik hillaraziko dituzte batzu eta persekutatuko bertzeak, 50 galde dakioentzat nazione huni kontu munduaren kreazioneaz geroztik isuri izan den profeta guzien odolaz, 51 hasi Abelen odoletik eta Zakariasen odoleraiño, zeiña hill izan baitzuten aldarearen eta tenpluaren artean. Baiki erraten darotzuet: galdetuko zaio hortaz kontu nazione huni. 52 Zorigaitz zuentzat, legeko dotorak, zeren eraman baiduzue zienziaren gakhoa; zebonek ez baitzarete sarthu eta sartzerat zihoazenak debekatu izan baiditutzue». 53 Horiek erraten zaroztenean, bada, farisauak eta legeko doktorak hasi zitzaizkon hagitz hertsten eta galdea galdearen gaiñean eginez nekhatzen, 54 zerbaitetan hura atzeman nahiz eta ahotik hari zerbait idaroki nahiz, ondoan hartaz akusatzekotzat.

XII. KAP.

        1 Bizkitartean jende tropela handi batzu bildu baitziren Jesusen alderat, batzuek bertzeak lehertzeraiñokoan, hasi zitzaien erraten bere dizipuluei: «Begirautzue farisauen lebamitik, zeiña baida hipokrisia. 2 Deus ere ez da estalirik agertuko ez denik, ez gorderik jakiñen ez denik. 3 Ezen ilhunbean erran dituzketzuenak erranen dire egun klarean, eta geletan beharrirat erran dukezuena kondatuko da etxe gaiñetan. 4 Erraten darotzuet, bada, zuei ene adiskideei: Ez duzuela beldurrik gorphutza hiltzen dutenentzat, zeiñek gero ez baidute deusere gehiagokorik zuei egiteko. 5 Baiñan erakusterat nohatzue norentzat izan behar duzuen beldur. Izan zaitezte beldur, bizia ideki ondoan bothere duenarentzat ifernurat igortzeko. Baiki erraten darotzuet: harentzat izan zaitezte beldur. 6 Ez da egia bortz etxe-xori saltzen direla bi tolosanotan? Bizkitartean hetarik batere ez baida ahantzia Jainkoaren aitziñean. 7 Aitzitik zuen buruko illeak ere guziak dire kondatuak; ez duzuela beraz beldurrik; hainitz etxe-xorik elkharrekien baiño gehiago duzue zuek balio. 8 Erraten darotzuet, bada: Nor ere deklaratuko baida ene alde gizonen aitziñean, Gizonaren Semea ere deklaratuko da haren alde Jainkoaren aingeruen aitziñean. 9 Ordean ni gizonen aitziñean ukhatuko nauena, ukhatua izanen da Jainkoaren aingeruen aitziñean. 10 Nihork erraten badu zerbait Gizonaren Semearen kontra, hari barkhatuko zaio; ordean Izpiritu Sainduaren kontra blasfematzen duenari ez zaio barkhatuko. 11 Noiz ere, bada, eramanen baitzaituzte sinagogetarat, kargudunetarat eta bothere dutenetarat, ez duzuela griñarik nola edo zer ihardetsiko duzuen edo zer erranen duzuen; 12 ezen Izpiritu Sainduak irakatsiko darotzue ordu hartan berean zer erran beharko duzuen».

        13 Orduan erran zioen jende artekoetarik batek: «Nausia, errozu ene anaiari eman diezadala neure partea primezatik». 14 Baiñan Jesusek erran zioen: «Gizona, nork ezarri nau ni juje edo partitzaille zuen artean?». 15 Gero erran zaroen: «Hara bada, begira zaitezte abarizia guzietarik, zeren eta zer nahi abundanzian izan dadin gizon bat, ez baidatza haren bizia ontasunezko frankian».

        16 Ondoan ekharri zaroen konparazione bat ziotsalarik: «Gizon aberats batek zuen landa bat xoill hainitz eman zioena; 17 eta gogoetan zegoen bere baithan erraten zuelarik: Zer egiñen othe dut, ezen ez dut non zarra bildu ditudanak? 18 Diotsa, bada: Egiñen dut hauxe: urratuko ditut neure bihitokiak eta egiñen ditut handiagoak eta emanen ditut hetan bildu ditudanak eta ene ontasun guziak. 19 Eta erranen diot neure buruari: Baduk ontasun franko bildua hainitz urthetako; errepausa hadi, jan zak, edan zak eta egik bonbazia. 20 Ordean Jainkoak erran zioen: Erhoa, gau huntan hire bizia galdetzerat dohazkik, eta gerokotz daduzkanak norentzat izanen dire? 21 Gauza bera da, beretzat thresor biltzen hari denaz eta Jainkoa baithan aberats ez denaz.

        22 Hargatik darotzuet erraten», diotsate bere dizipuluei: «Ez duzuela griñarik ez zuen bizitzekoarentzat, zer janen othe duzuen, ez eta zuen gorphutzarentzat, zertaz bestituko othe zareten. 23 Bizitzea gehiagokoa da jatekoa baiño, eta bai gorphutza jaunzkura baiño. 24 Konsidera zatzitzue beleak; ez baidute hek ereinten, ez biltzen, ez baidute sotorik, ez bihitegirik, eta halere Jainkoak hazten baiditu. Eta zenbatez ez zarete zuek gehiagokoak hek baiño? 25 Eta zeiñ da zuetarik bere artha guziarekien ere bere thaillari beso baten goratasuna iretxek ahal diozokena? 26 Baldin, beraz, ezin badagikezue gauzarik gutiena, zergatik zarete griñatsu gaiñerakoez? 27 Konsidera zatzue loreak nola handitzen diren. Ez dire lanean hari, ez iruten. Bizkitartean nik darotzuet erraten: Salomon bera bere gloria guzian ez zen hain berregin nola hetarik bat. 28 Baldin, beraz, lore bat, egun landan belhar dena eta bihar laberat arthikiko dena, Jainkoak horla badu beztitzen, zenbatenaz gehiago ez du egiñen zuentzat, fede aphurretako jendeak? 29 Eta hala ez duzuela griñarik zer janen duzuen edo zer edanen duzuen eta ez zaiteztela gogoetan jar; 30 ezen horiez guziez munduko jendeak dire griñetan eta zuen Aitak badaki horien beharra duzuela. 31 Aitzitik bilha zazue lehenik Jainkoaren Erresuma eta haren justizia eta horiek guziak emanen zaizkitzue gehiago. 32 Ez duzuela beldurrik, arthalde xumea, ezen zuen Aitaren atsegiña da zuei ematea bere Erresuma. 33 Sal zatzitzue ditutzuenak eta ematzitzue amoiñetan. Egizue izaterat moltsa batzu zahartzen ez direnak, thresor bat zeruetan behiñere ahitzen ez dena, ohoiñak hurbiltzen ez zaizkoena eta harrek gastatzen ez dutena; 34 ezen non ere baida zuen thresora, eta han diteke halaber zuen bihotza.

        35 Den zuen gerria gerrikoz herstua eta ditutzuen lanpa irazakiak zuen eskuetan; 36 eta izan zaitezte gizon batzuen pare, zeiñak baidaudez bere nausiaren begira noiz bihurtuko den estaietarik; dathorkenean eta athea jo dukenean berehala idekitzeko. 37 Dohatsuak zerbitzariak, nausiak dathorkenean atzarriak aurkhituko dituenak. Erraten darotzuet egia: bere arropa iztergoraturik jarraraziko dituela haiñak mahaiñean eta ibilliko dela hekien zerbitzatzen. 38 Eta baldin ethortzen bada bigarren goardian edo hirurgarren goardian, eta hala aurkhitzen baditu, dohatsuak ditezke zerbitzari hek. 39 Jakin zazue, bada, hau: baldin baleaki aita familiakoak zer mugaz ohoina ethorriko den, atzarria bide legokela, eta ez lezakela utz zilhatzerat bere etxea. 40 Eta hala, zaudete zuek ere prestatuak, zergatik zuek uste ez duzuen orduan ethorriko baida Gizonaren Semea».

        41 Erran izan zioen, bada, Piarresek: «Jauna, guretzat erraten duzu parabola hori ala guzientzat?». 42 Ihardetsi zioen Jaunak: «Nor uste duzu dela despensari leiala eta zuhurra, zeiña ezarri baiduke nausiak bere familiaren gaiñean, behar denean batbederari emateko bere neurri ogia? 43 Dohasua diteke zerbitzaria, nausiak dathorkenean horla hari dela aurkhituko duena. 44 Ziñ ziriez darotzuet erraten: dituen ontasun guzien gaiñean ezarriko duela haiña. 45 Baldin ordean erraten badu zerbitzari hark bere gogoan: Berantzen du ene nausiak ethortzerat; eta hasten bada zehatzen mutillak eta neskatoak, jaten, edaten eta horditzen, 46 ethorriko da zerbitzari haren nausia hark igurikitzen ez duen egunean eta ez dakien orenean, khenduko du eta saritzat emanen du infidelen baltsan. 47 Zerbitzari haiña, bada, zeiñak jakin baidu nausiaren borondatea eta ez baida egon prestatua eta ez baidu egin hark nahi zuen bezala, zehatua izanen da garrazki. 48 Jakin ez duena, ordean, eta gastigua merezi duketen gauzak egin dituzkena, gutiago izanen da zehatua.Hainitz eman izan zaioenari hainitz galdetuko zaio eta zenbatenaz gauza gehiago fidatu baitzaio norbaiti, eta hanbatenaz gehiagoko kontua bihurraraziko zaio.

        49 Sua ematerat ethorri izan naiz ni lurrerat, eta zer nahi nuke irazaki dadin baizen? 50 Bathaio batez, bada, behar dut izan bathaiatua, eta zer hersturatan ez naiz, hura konpli dadiken artean? 51 Uste duzue bakea dela ni ethorri izan naizena ematerat lurraren gaiñean? Ez, seguratzen zaituztet, baiñan aitzitik targa. 52 Ezen hemendik harat bortz presuna direnean etxe batean, izanen dire batzuek bertzeen ganik aldaratuak; izanen dire hirur bien kontra eta bia hiruren kontra. 53 Abiatuko dire aita semearen kontra eta semea bere aitaren kontra; ama alabaren kontra eta alaba amaren kontra; amagiñaurraua bere erreiñaren kontra eta erreiña bere amagiñaurraren» kontra».

        54 Erraten zaroen gero jendetzeei ere: «Ikusten duzuenean hedoi bat altxatzen iguzki sartzetik, berehala erraten duzue: Uria heldu da; eta hala gerthatzen ere da. 55 Eta ikusten duzuenean hegoa abiatzen, erraten duzue: Bero eginen du; eta hala egiten ere du. 56 Hipokritak, badakizue ezagutzen zeruko eta lurreko idurikunde diferentek zer markatzen duten; denbora bau, bada, nola ez duzue ezagutzen? 57 Eta zergatik zeben burutarik ere ez duzue jujatzen justu dena? 58 Noiz ere, bada, baitzohaz zure partidarekien jujea ganat, esaia zaite bidean harekien egitekoetarik ilkhitzerat, beldurrez bortxaz eraman ez zaitzan jujea ganat eta jujeak eman ez zaitzan serientari eta serientak ezar ez zaitzan presondegian. 59 Erraten darotzut: ez zare handik ilkhiko azkeneko pelataraiñokoa pagatu dukezun artean».

XIII. KAP.

        1 Denbora hartan berean aurkhitu ziren han jende batzu kondatu ziotenak Galilear hekien egitekoa, zeiñen odola Pilatusek balsatu izan baitzuen hekien sakrifizioekien. 2 Horren gaiñean Jesusek erran izan zaroen: «Uste duzue Galilear hek zirela Galilea guziko gizonik gaixtoenak, zeren horla izan diren tratatuak? 3 Aitzitik, erraten darotzuet: Baldin penitenzia egiten ez baduzue, guziak galduko zarete hek bezain ungi. 4 Hala nola hemezortzi hek, zeiñen gaiñerat erori baitzen Siloeko dorrea eta hill baitzituen, uste duzue hobendunago zirela hek Jerusalemeko habitant guziak baiño? 5 Seguratzen zaituztet, aitzitik; baiñan penitenzia egiten ez baduzue, guziak galduko zarete hek bezain ungi».

        6 Erran zaroen bada parabola hau: «Gizon batek zuen fiko ondo bat landatua bere mahastian eta haren fruituen bilha ethorri eta ez zuen aurkhitu. 7 Erran zioen bada mahastizainari: Jadan hirur urthe hautan heldu naiz fiko ondo huntako fruitu bilha, eta ez dut atzematen batere; pika zazu, beraz. Zergatik lurra ere okupatzen du? 8 Mahastizaiñak ihardetsi izan zioen: Jauna, utzazu oraiño urthe huntan ere haintzur dezadan oiñetan eta ongarria eman diozadan, 9 eta ikusiko duzu hea fruiturik ekharriko duen ordu onean, ezberen gero pikatuko duzu».

        10 Hari zen, bada, irakasten hekien sinagogan sabatho egunetan. 11 Eta egun batez aurkhitu zen han emasteki bat izpiritu batek hemezortzi urthe hartan langiarazi zuena; guzia makhurtua ere zen eta niholere ezin beha zezaken goiti. 12 Jesusek ikusirik erakharri izan zuen bere ganat eta erran zioen: «Emastekia, enparatua zare zure erhasunetik». 13 Pausatu ziotzan eskuak gaiñean eta denbora berean xuxendu zen eta Jainkoari gloria bihurtu zioen. 14 Baiñan sinagogako buruzagi batek gaitzetsirik zeren sabatho egunean sendatu zuen Jesusek, erran zioen populuari: «Sei egun badire laneko; hetan zatozte sendatzerat eta ez sabatho egunean». 15 Hitza bidaldurik, bada, hari Jaunak erran izan zaroen: «Hipokritak, zuetarik batbederak ez du lexatzen sabato egunean bere idia edo bere astoa eta establiatik atheraturik eramaten edaraterat? 16 Eta bada Abrahamen alaba hau Satanek hemezortzi urthe huntan estekatua zadukana, ez zen behar lexatu estekadura hortarik sabato egunean?». 17 Solhas horrek ahalkez gorriarazi zituen haren etsai guziak, eta populu guzia berriz zen bozkariatua egiten ikusteaz hanbat gauza gloriagarri.

        18 Ziotsan bada oraiño: «Zeren pare othe da Jainkoaren Erresuma eta zerekien konparatuko duket? 19 Mustarda hazia du iduri, zeiña harturik gizon batek etxatu izan baidu bere baratzean. Hazi hura handitu zen eta egin zen arbola handi bat halako maneraz, non zeruko xoriak pausatzen baitziren haren adarretan».

        20 Berriz ere oraiño erran zuen: «Zerekien konparatuko duket Jainkoaren Erresuma? 21 Lebamia du iduri, zeiña harturik emaste batek ematen baidu eta estaltzen hirur neurri iriñetan, guzia orhatu diteken artean».

        22 Bizkitartean baziohan Jesus hiriz hiri eta herriz herri irakasten zuela eta Jerusalemeko bidea zaramala; 23 eta norbaitek erran baitzioen: «Jauna, gutiak othe dire salbatuko direnak?, ihardetsi izan zaroen hark: 24 «Lehia zaitezte sartzerat athe hertsitik; erraten darotzuet ezen: Hainitz ibilliko dire sarthu nahiz eta ezin sarthuko baidire. 25 Noiz ere, bada, sarthuko baiditeke familiako aita eta zarratu baiduke athea, hasiko zarate kanpotik kaudeztela athea jotzen, diozuelarik: Jauna, idek diezaguzu; eta errepustatzat erranen darotzue: Ez dakit nor zareten, ez nongoak zareten. 26 Orduan hasiko zarete erraten: Jan dugu eta edan dugu zurekien eta irakatsi izan duzu gure karriketan. 27 Eta erranen darotzue: Ez dakit nor zareten, ez nongoak zareten. Zohazte guziak ene ganik, gaixtakeriako langilleak. 28 Han izanen dire nigarrak eta hortz karraskatzeak, ikusiko ditutzuenean Abraham, Isaak, Jakob eta profeta guziak Jainkoaren Erresuman eta zuek kanporat arthikiak. 29 Ethorriko dire orientetik eta okzidentetik, nortetik eta hegoatik jarriko direnak mahaiñean Jainkoaren Erresuman. 30 Eta orai dire azken lehen izanen direnak eta dire lehen azken izanen direnak».

        31 Egun hartan berean ethorri zitzaizkon farisauetarik zenbait ziotsotela: «Ilkhi zaite eta zohaz hemendik, zergatik Herodesek hillarazi nahi baitzaitu». 32 Ihardetsi izan zaroen: «Zohazte eta errozue azeri hari: Huna non ditudan deabruak khasatzen eta diotedan osasuna ematen eriei gaur eta bihar, eta etzi finatuko naiz. 33 Halarik ere ibilli behar dut gaur eta bihar eta etzi; alabaiñan ez du behar profeta batek hill Jerusalemez kanpoan.

        34 Jerusalem, Jerusalem, profetak hillaratzitzen ohi ditunana eta hiri igortzen zaizkanak harrikatzen ditunana! Zenbat aldiz nahi izatu ditiñat biribilkatu hire haurrak, xori batek biltzen dituen bezala bere umeak bere hegalen azpirat, eta ez dun nahi izatu! 35 Huna non zuen etxea utziko zaitzuen abandonatua. Erraten darotzuet, bada, ez nauzuela gehiago ikusiko gertha daiteken arteraiño erran dezazuen: Benedikatua dela Jaunaren izenean heldu dena».

XIV. KAP.

        1 Sabatho egun batez sarthu izan zen Jesus farisau prinzipal baten etxean othruntzatzerat eta hek zeletan zegozkon. 2 Zen, bada, haren aitziñean gizon bat hidropikoa. 3 Eta adrezaturik legeko dotorei eta farisauei, erran zaroen Jesusek: «Zilhegi othe da sabatho egunean sendatzea?» 4 Baiñan hek ixillik egon ziren eta hark harturik eria, sendatu zuen eta igorri. 5 Ondoan erran zaroen: «Zeiñ da zuetarik bere astoa edo idia erortzen zaioenean putzu batetarat berehala atheratzen ez duena sabatho egunean ere?» 6 Eta ez zakiten zer ihardets gauza horren gaiñean.

        7 Ikusirik, bada, nola gonbidatuek hautatzen zituzten lehenbiziko plazak, ekharri zaroen parabola hau eta erran: 8 «Gonbidatua izanen zarenean estaietarat, ez zaitezela jar lehenbiziko plazan, gertha ez dadin zu baiño ohoratuago bat halaber gonbidatua, 9 eta ethorririk zu eta hura gonbidatu zaituztena, erran ez diezazun: Emozu huni lekhu hori; eta orduan jar ez zaitezen ahalkeriarekien azkeneko lekhuan. 10 Baiñan gonbidatua izanen zarenean zohaz, jar zaite azkeneko plazan, zu gonbidatu zaituena ethortzen denean erran diezazuntzat: Ene adiskidea, igan zaite gorago. Orduan dukezu ohore zurekien mahaiñean jarriak direnen aitziñean. 11 Ezen bere burua goratzen duken guzia beheratua izanen da; eta bere burua beheratzen duena goratua».

        12 Erraten zioen halaber gonbidatu zuenari: «Emanen duzunean bazkaitarat edo afaitarat, ez detzatzula gonbida ez zure adiskideak, ez zure anaiak, ez zure ahaideak, ez zure hauzoak aberats direnak, hek ere berriz zu gonbida ez zaitzatentzat eta horla ordaiña bihur ez dakizun. 13 Baiñan ematen duzunean othruntza bat, gonbida zatzitzu pobreak, hebainduak, mainguak eta itsuak. 14 Eta dohatsu izanen zare, zeren ez baidute zuri ordainez ematekorik; izanen duzu ezen zure golardoa justuen piztean».

        15 Horiek aditu zituenean mahaiñean zirenetarik batek erran izan zioen: «Dohatsua ogia janen duena Jainkoaren Erresuman». 16 Baiñan Jesusek erran zioen: Gizon batee eman zuen afari handi bat eta gonbidatu izan zituen hainitz jende. 17 Eta igorri izan zuen bere zerbitzaria afaitako mugan erraterat gonbidatuak zirenei zetozela, zeren orduko guziak prest baitziren. 18 Baiñan elkhar aditu balute bezala, hasi ziren esenkusatzen. Lehenbizikoak erran zioen: Borda bat erosi dut eta, bada eta ez bada, goan behar dut haren ikusterat; othoi esenkusa nazazu. 19 Bigarrenak erran izan zioen: Bortz idi ustarri erosi ditut eta hekien frogatzerat noha; othoi esenkusa nazazu. 20 Hirurgarrenak berriz erran zioen: Ezkondu naiz, eta hala ezin ethor naiteke. 21 Bihurtu zen zerbitzaria eta horiek guziak kondatu ziozkan nausiari; orduan hasarraturik aita familiakoa, erran zioen bere zerbitzariari: Zohaz berehala hiriko plazetarat eta karriketarat, eta pobreak, hebainduak, itsuak eta mainguak erakharatzitzu hunat. 22 Ondoan erran zioen zerbitzariak: Jauna, egin da zuk manatu duzun bezala eta bada oraiño jarlekhu. 23 Erran zioen nausiak zerbitzariari: Zohaz bideetarat eta berro ondotarat eta bortxaraz zatzu jendeak sartzerat bethe dadin ene etxea. 24 Erraten darotzuet, bada, deithuak ziren gizon hetarik batek ere ez duela dastatuko ene afaritik».

        25 Jende tropela handi batzu baitzioazen Jesusekien, hekien alderat itzulirik erran izan zaroen: 26 «Baldin nihor badathor ene ganat eta gaixesten ez baditu bere alta eta ama, bere emastea, bere haurrak, bere abrideak eta ondoan oraiño bere presuna propioa ere, ezin izan daiteke ene dizipulu. 27 Eta bere gurutzea garraiatzen ez duena eta niri jarraikitzen ez zaitana, ezin izan daiteke ene dizipulu. 28 Zein da ezen zuetarik, baldin dorre bat bastitu nahi badu, jartzen ez dena aitziñetik kontu egiten hartan despendatu beharko dituenez, hea izanen othe duen akhabatzekorik, 29 beldurrez, zimendua etxatu duken ondoan eta ezin akhabatu dukenean, ikusten duten guziak has ez ditezen hartaz trufatzen, 30 diotelarik: Gizon hori hasi izan da bastitzen eta ezin akhabatu baidu? 31 Edo zein da erregea, gerla ematerat dohanean bertze errege bati, jartzen ez dena pensatzen hea hamar milla gizonekien ilkhi ahal dakikeikoen, haren ganat hogoi millekien heldu den etsai bati? 32 Bertzela hura oraiño urrundik dagoela, igortzen diotza enbaxadoreak eta galdetzen dio bakea. 33 Hala, beraz, zuetarik nork ere ez baidaroe ukho egiten dituen guziei, haiña ezin izan daiteke ene dizipulu. 34 Gauza on bat da gatza; baldin ordean gatza gezatzen bada, zerekien sasoatuko dute hura? 35 Ez lurretako, ez ongarritako da gai, kanporat arthikitzeko baizen. Beharriak dituenak aditzeko, adi dezala».

XV. KAP.

        1 Heldu zitzaizkon, bada, Jesusi publikanoak eta bekhatorosak aditzerat. 2 Eta bazarasaten farisauek eta eskribauek ziotsatela: «Bai eta hunek hartzen baiditu bekhatorosak eta jaten ere baidu hekiekien». 3 Horren gaiñean Jesusek ekharri izan zaroen parabola bau: 4 «Zein da zuetarik gizona, ehun ardi lituela, baldinetaria hetarik bat galtzen badu, utz ez letzakena laur hogoi eta hemeretziak desertuan, eta ez lihoakena galdu den haren ondoan, aurkhitu duken artean? 5 Eta aurkhitu dukenean, ematen du bere sorbalden gaiñean alegerarik, 6 eta etxerat denean, biltzen ditu bere adiskideak eta hauzoak erraten daroelarik: Bozkaria zaitezte enekien, zeren eta aurkhitu izan baidut ene ardi galdu nuena. 7 Erraten darotzuet, bada, hala hala bozkario gehiago izanen dela zeruan penitenzia egiten duen bekhatoros baten ariaz, ezen ez laur hogoi eta hemeretzi justu penitenziaren beharrik ez dutenentzat.

        8 Edo ezberen, zein da emastekia hamar dragma dituzkena, baldinetaria hetarik bat galtzen badu, lanpa irazakitzen ez duena, etxea garbitzen ez duena eta artha handirekien bilhatzen ez duena, aurkhi dezaken artean? 9 Eta aurkhitu dukenean, biltzen ditu bere adiskideak eta hauzoak, erraten daroelarik: Boz zaitezte enekien, zeren aurkhitu izan baidut galdu nuen dragma. 10 Hala erraten darotzuet alegranzia bat dela Jainkoaren aingeruen artean bekhatoros bakhar batek ere penitenzia egiten duenean».

        11 Erran izan zaroen oraiño: «Gizon batek zituen bi seme, 12 eta erran zioen hetarik gazteenak aitari: Aita, indazu zure ontasunetik heldu zaitan partea. Eta aitak partitu zaroen bere ontasuna. 13 Egun gutiren barnean guziak bildurik, seme gasteena goan zen atze herri urrun batetarat eta han iriondu izan zuen bere ontasuna deboxkerian. 14 Guziak urmariatu izan zituen ondoan, gerthatu izan zen gosete handi bat herri hartan eta hasi zen peitu izaten. 15 Goan zen, bada, eta jarri zen hiri hartako burjesetarik baten zerbitzuan, zeiñak igorri izan baitzuen bere bordarat urdeen bazkatzerat. 16 Han nahi zuken ase urdeek jaten zutenetarik, baiñan nihork ez zioen ematen. 17 Sarthurik, bada, bere baithan erran izan zuen: Zenbat sehi dire ene aitaren etxean ogia frankiaz dutenak, eta ni hemen gosez hiltzen hari bainaiz. 18 Banoha; goanen naiz ene aita ganat eta erranen diot: Aita, bekhatu egin dut zeruaren eta zure kontra; 19 gaurgero ez dut merezi deithua izatea zure semea; trata nazazu zure muthilletarik bat bezala. 20 Eta abiaturik ethorri izan zen bere aita ganat. Oraiño urrun zela, bada, ikusi zuen bere aitak eta urrikalmenduz ukitua goan zen agudoki haren ganat, besarkatu zuen eta musu eman zioen. 21 Erran zioen semeak: Aita, bekhatu egin dut zeruaren eta zure kontra; gaurgoro ez dut merezi zure semea deithua izatea. 22 Orduan aitak erran zaroen bere zerbitzariei: Berehala ekharazue hunen leheneko aldagarria eta jauntz diozozue; emozue errestun bat errian, eta zapatak oiñetan. 23 Ekharazue xahal gizena eta hill zazue; eta jan zagun eta egigun bonbazia, 24 zeren ene seme hau hill baitzen eta pitzberritu baida, galdu zen eta aurkhitu da. Eta jarri ziren bonbazia egiten.

        25 Zen, bada, haren seme zaharrena landan, eta heldu zela eta etxerat hurbiltzen zela, aditu zituen kanta eta dantza. 26 Eta deithurik zerbitzarietarik bat, galdegin zioen hea zer ziren hek. 27 Zerbitzariak ihardetsi izan zioen: Kure anaia ethorri da eta zure aitak hillarazi du xahal gizena, zeren hura salborik ikusten duen. 28 Gaitzitu zitzaion hori zaharrenari eta ez zuen nahi sarthu. Ilkhirik, bada, bere alta hasi zitzaioen othoitzez. 29 Baiñan hark ihardetsi izan zioen aitari eta erran: Hanbat urthe huntan zaitut zerbitzatzen eta egundaiño ez zaitut desobeditu manatu izan darotazun gauzetan; bizkitartean egundaiño ez daiño ez darotazu eman bitiña bat ene adiskideekien jateko. 30 Baiñan zure seme hau, bere ontasuna emaste galduekien iretsi duena, ethorri izan den bezain lauster, hillarazi duzu hunentzat xahal gizena. 31 Orduan aitak erran zioen: Ene semea, zu bethi enekien zare eta diren guziak zure dire; 32 baiñan banket egin behar zen eta alegeratu behar zen, zeren zure anaia hau hill baitzen eta biztu izan baida; galdu baitzen eta aurkhitu izan baida».

XVI. KAP.

        1 Jesusek erraten zaroen halaber bere dizipuluei: «Gizon bat zen aberatsa, zeiñek baitzuen despentzer bat eta hau akusatua izan zen haren aitziñean haren ontasunen funditzaille bat bezala. 2 Deithu zuen, bada, eta erran zioen: Zer aditzen dut nik hau zutaz? Eman diezadazu kontu ene ontasun erabilli ditutzunez, ezen gaurgoro ezin gehiago erabilliko ditutzu. 3 Horren gaiñean despensariak erran izan zuen bere baithan: Zer egiñen dut nik, ene nausiak khentzen darotanaz geroz ene despentzargoa? Haintzurrean ezin hari naiteke; ahalke naiz eske ibiltzerat. 4 Badakit zer eginen dudan khentzen nautenean despentzargotik, zenbaitek errezibi nazatententzat bere etxetarat. 5 Erakharririk, bada, batbanaka haren nausiari zor ziotenak, erran zioen lehenbizikoari: Zenbat diozu zor ene nausiari? 6 Ihardetsi izan zioen hark: Ehun barrill olio. Hark berriz erran zioen: Har zazu zure obligantza; jar zaite hor berehala eta egizu bertze bat berrogoi eta hamarrekoa. 7 Gero bertze bati erran izan zioen: Eta zuk zenbat duzu zor? Hark ihardetsi zioen: Ehun neurri ogi. Har zazu, diotsa huni, zure billeta eta egizu bat laur hogoiekoa. 8 Eta laudatu izan zuen nausiak despentsari desleial hura, zeren habilki egin izan zuen; ezen mundu huntako haurrak habillago dire bere egitekoen erabiltzan, ezen ez argiko haurrak. 9 Nik ere darotzuet erraten: Egitzitzue adiskideak aberastasun gaixtoez, faltazerat heldu zaretenean errezibi zatzaitentzat egoitza eternaletan. 10 Gauza xumeenetan leial dena handiagoetan ere orobat diteke eta xumeenetan desleial dena, handiagoetan ere desleial izanen da. 11 Baldinetariak, beraz, aberastasun gaixtoetan leial izan ez bazarete, egiazkoak nork fidatuko darozkitzue? 12 Eta baldin bertzeren gauzan leial izan ez bazarete, zuen ditekena nork emanen darotzue? 13 Sehi garabek ezin zerbitza detzake bi nausi; edo ezen bat gaitzetsiko duke eta bertzea onetsiko, edo batarekien du idukiko eta bertzea du mezprezatuko. Ezin zerbitza detzaketzue Jainkoa eta dirua».

        14 Aditzen zituzten, bada, horiek farisauek ere, zeiñak baitziren xoil abariziosak eta trufatzen ziren hartaz. 15 Eta erran izan zaroen: «Zuek zarete gizonen aitziñean saindutzat iragan nahi duzuenak; ordean Jainkoak ezagutzen ditu zuen bihotzak, ezen gizonei handi zaiena lastima bat da Jainkoaren aitziñean. 16 Legea eta profetak ziren Joanes arteraiño; hartaz geroz Jainkoaren Erresuma predikatzen da eta batbederak hari dio bortxa egiten. 17 Errexago da, bada, zerua eta lurra iragan daitezen, ezen ez legetik pontu xoil bat eror dadin. 18 Bere emastea uzten duken guziak eta bertze batekien ezkontzen denak, adulterioa egiten du. Eta bere senharraz utzia den batekien ezkontzen denak halaber adulterioa egiten du.

        19 Gizon bat zen aberatsa eskarlatez eta tela fiñez bestitzen zena eta egun guziez othruntza magnifikoak egiten zituena. 20 Eta zen halaber pobre bat Lazaro zeritzana, haren athean zatzana zauriz guzia bethea. 21 Desiratzen zuken asetzea aberatsaren mahaiñetik erortzen ziren papurrez, eta nihor ez zioen ematen; aitzitik potxoak ere heldu zitzaizkon bere zaurien limikatzerat. 22 Ethorri zen, bada, hiltzerat pobre hura eta eraman zuten aingeruek Abrahamen galtzarrerat; hiltzen, bada, aberatsa ere eta ehortzia izan zen ifernuan. 23 Altxaturik, bada, goiti begiak tormentetan zegoela, ikusi izan zuen Abraham urrunetik eta Lazaro haren galtzarrean. 24 Eta oihuz hasirik, erran zioen: Aita Abraham, nauzun urrikari eta igor diezadazu Lazaro erriaren mokoa bustirik urean eta freska diezadan mihia, zeren hagitz sofritzen baidut su eta khar hautan. 25 Baiñan Abrahamek erran izan zioen: Haurra, orhoit zaite ontasunik asko izan duzula zure bizian eta Lazarok berriz ez duela izan gaitxik baizen; orai ordaiñez hau deskantsuan da eta zu tormentetan. 26 Guziarekien ere leze handi bat da gure eta zuen artean halako moldez, non hemendik nahi luketenek iragan zuen ganat edo hortik ethorri hunat ezin bailaikikete. 27 Aita, ihardetsi zioen aberatsak, othoitz egiten darotzut, beraz, igor dezazun ene aitaren etxerat; 28 baditut ezen bortz anaia eta abisa detzan, hek berak ere ethor ez daitezen tormentetako lekhu huntarat. 29 Abrahamek berriz erran zioen: Badituzte Moise eta profetak; entzun betzate bek. 30 Ez, diotsa hark, alta Abraham; baiñan baldin hilletarik norbait goaten bazaie, egiñen dute penitenzia. 31 Erran izan zioen, bada, Abrahamek: Baldiñetaria Moise eta profetak aditzen ez badituzte, ez eta norbait hilletarik bitz baledi ere ez dute sinhetsiko».

XVII. KAP.

        1 Jesusek erran zaroen egun batez bere dizipuluei: «Inposible da ez dathozen eskandalak; baiñan zorigaitz haiñarentzat, zeiñez ethortzen baidire. 2 Hobe lizate harentzat eman lekioen errota barri bat lephotik eta arthik lezaten itsasoan behera, ezen ez eskandalisa dezan xume hautarik bat. 3 Emozue goardia; baldin ofentsatzen bazaitu zure anaiak, errepreni zazu; eta baldin urrikitzen bazaio, barkha diozazu. 4 Eta egunean zazpitan ofentsatzen bazaitu ere eta zazpitan egunean heldu bazaitzu eta erraten badarotzu: Damu dut egin dudanaz, barkha diozazu».

        5 Orduan Apostoluek erran zioten Jaunari: «Berre diezaguzu fedea». 6 Erran zaroen bada Jaunak: «Baldin bazindute fedea mustarda bihia bezanbatekoa, erran ziñozokete mora ondo huni: Athera adi erroetarik eta birlanda adi itsasoan; eta obedi zintzakete. 7 Zeiñ da zuetarik, duenean sehi bat laboratzen edo abre bazkatzen hari dena, hura landatik dathorkenean erran liezokena: Zohaz berehala; eman zaite mahaiñean, 8 aitzitik erran ez liozokena: Prepara diezadazu afaria; gerrika zazu zure arroba eta zerbitza nazazu jan eta edan dukedan artean,ondoan zuk janen duzu eta edanen? 9 Esker izan behar othe dio sehi hari, zeren egin izan duen manatu klona? 10 Ez dut uste. Hala zuek ere egin dituzketzuenean manatu izan zaizkitzuen guziak, errazueke: Zerbitzari inutil batzu gare; egin behar ginduena egin dugu».

        11 Egun batez Jesus ziohala Jerusalemerat eta iragaten zela Samariaren eta Galilearen erditik, 12 eta sartzerat ziohala herriska batean, bathu zitzaizkon hamar lepratsu, zeiñak urrundik zeudezela, 13 jarri baitzitzaizkon oihugoraz erraten: «Jesus, gure nausia, urrikal gakizkitzu». 14 Eta zituenean ikusi, erran zaroen: «Zohazte, erakuts diotzatzue zeben buruak aphezei». Eta ziohazen denboran, sendatuak ediren ziren. 15 Hetarik bat, ikusi zuenean garbitu zela, bihurtu izan zen oihugoraz Jainkoa laudatzen zuela. 16 Eta arthiki zen ahuspez Jesusen oiñetarat eskerrak bihurtzen ziotzala; eta haina zen samaritanoa. 17 Orduan Jesusek erran izan zuen: «Hamar ez dire sendatu direnak? Non dire bada bertze bederatziak? 18 Ez da ediren bihurtu denik eta Jainkoari gloria bihurtu dioenik, kanpotar hau baizen». 19 Gero erran izan zioen: «Altxa zaite; zohaz; zure fedeak salbatu zaitu».

        20 Egun batez galdegin izan baitzioten farisauek noiz ethorriko othe zen Jainkoaren Erresuma, ihardetsi zaroen eta erran: «Ez da Jainkoaren Erresuma ethorriko ostendarekien; 21 eta ez dute erranen: Huna non den edo horra non den; jadanik ezen Jainkoaren Erresuma zuen erdian da». 22 Ondoan erran zaroen bere dizipuluei: «Ethorriko da denbora desiratuko duzuena Gizonaren Semearen egunetarik bat ikustea eta ez baiduzue ikusiko. 23 Orduan erranen darotzuekete: Huna non den edo horra non den; baiñan ez zohaztela harat eta ez zarraiztela hei. 24 Ezen nola xismistak, distiatzen duenean zeruaren azpiko baster batetarik, hedatzen baidu bere klaritatea behere huntaraiño, hala agertuko da Gizonaren Semea bere egunean. 25 Lehenago, ordean, mengoa da hainitz dezan sofri eta izan dadin arbuiatua nazio huntaz. 26 Noeren denboran gerthatu izan zena gerthatuko da Gizonaren Semearen denboran ere. 27 Jaten zuten eta edaten; hari ziren ezkontzen, eta ezkontzaz ematen Noe arkan sar ziteken eguneraiño; orduan ethorri zitzaien uholdea eta suntsiarazi zituen guziak. 28 Hala nola oraiño Loten denboran ere gerthatu izan baitzen; hari ziren jaten eta edaten, erosten eta saltzen; hari ziren landatzen eta etxe egiten; 29 ordean Lot Sodomatik ilkhi izan zen egunean, suzko eta sufrezko uri bat erori zen zerutik eta suntsiarazi zituen guziak. 30 Horla gerthatuko da, bada, Gizonaren Semea agertuko den egunean ere. 31 Ordu hartan etxe gaiñean ditekena eta bere mubleak etxean dituena, ez bedi jauts hekien eramaterat; eta landan ditekena ez bedi bihur gibelat. 32 Orhoit zaitezte Loten emasteaz. 33 Nor ere hariko baida bere bizia goardatzerat, eta hark galduko du; eta nork ere galduko baiduke, eta hark du salbatuko. 34 Erraten darotzuet: gau hartan izanen dire bi gizon ohe batetan; bata izanen da hartua eta bertzea utzia. 35 Bi emasteki hariko dire elkharrekien ehotzen; bata izanen da hartua eta bertzea utzia; bi presuna izanen dire landa batetan; bata izanen da hartua eta bertzea utzia». 36 «Non, Jauna, hori?», erran izan zioten hek. 37 Ihardetsi karoen: «Non ere izanen baida gorphutza, eta harat bilduko dire arranoak».

XVIII. KAP.

        1 Irakatsi karoen halaber parabola batez bethi behar dela egin othoitz, eta ez unhatu egitetik, 2 ziotsotelarik: «Juie bat zen hiri batean, zeiñek ez baitzuen Jainkoaren beldurrik, ez gizonez antsiarik. 3 Alargun bat zen berriz hiri hartan maiz zebilkona erraten zioelarik: Egin diezadazu justizia ene partidaren kontra. 4 Eta egon zen denbora handiaz egin nahi gabe. Ordean ondoan erran kuen bere baithan: Jainkoaz ez naizen arren beldur, ez gizonez antsia, 5 hala ere, zeren bethi darraitan alhargun hori, egiñen diot justizia, beldurrez azkenean ere ethor ez dakidan zenbait afruntu egiterat». 6 Dio bada Jaunak: «Adi zazue zer dioen juie gaixto hark; 7 Jainkoak ez daroe, bada, justizia egiñen bere hautatuei egunaz eta gauaz oihuz dagozkolarik; eta luzatzen hariko da hekien alderat? 8 Nik darotzuet erraten egiñen daroela lauster justizia. Ordean Gizonaren Semea ethorriko denean, uste duzue aurkhituko duen federik lurraren gaiñean?».

        9 Erran zaroen berriz parabola hau bere buruaz fida ziren batzuei, Sainduak izan balire bezala, eta bertzeak mesprezatzen zituztenei. 10 «Bi gizon igan ziren tenplurat han othoitz egiterat: bat farisaua eta bertzea publikanoa. 11 Farisaua xutik zegoela hari zen bere baithan othoitz hunen egiten: Ene Jainkoa, eskerrak darozkitzut, zeren ez naizen bertze gizonak bezalakoa, zeinak baidire ohoiñak, injustuak, adulteroak, eta publikano hori bezalakoa ere. 12 Barurtzen naiz astean bietan, ematen ditut ditudan guzien hamarrenak. 13 Publikanoa berriz urrundik zegoela ez zen atrebitzen ere begiak zerurat altxatzerat, baiñan bere bulharrak jotzen zituen ziotsalarik: Ene Jainkoa, nauzun urrikari ni bekhatorosa. 14 Erraten darotzuet hau justifikatua bihurtu etxerat eta ez bertzea, zergatik bere burua goratzen duen guzia beheratua izanen baida, eta bere burua beheratzen duena goratua».

        15 Ekhartzen ere ziotzaten, bada, haur xumeak uki zetzantzat eta hori ikusirik dizipuluek arbuiatzen zituzten. 16 Jesusek, bada, haur hek erakharririk erran izan zuen: «Utzatzue haurrak ethortzerat ene ganat eta ez detzatzuela debeka, horlakoena da ezen Jainkoaren Erresuma. 17 Egiaz darotzuet erraten: Nork ere ez baidu errezibituko Jainkoaren Erresuma haur batek bezala, ez da han sarthuko». 18 Orduan herriko prinzipaletarik batek galde hau egin izan zioen: «Nausi ona, zer eginik ardiets dezaket bizitze eternala?» 19 Jesusek ihardetsi izan zioen, bada: «Zergatik deitzen nauzu ona? Ez da Jainkoa bera bakharra baizen onik.

        20 Manamenduak badakizkitzu? Ez duzu hillen, ez duzu adulteriorik egiñen, ez duzu ebatsiko, ez duzu faltso testimoniorik erranen; ohora zatzitzu zure aita eta ama». 21 Hark ihardetsi zioen: «Horiek guziak begiratu izan ditut gastetasunetik». 22 Hori aditurik Jesusek, erran zioen berriz: «Oraiño gauza bat duzu eskas: ditutzun guziak sal zatzitzu eta emotzute pobreei eta izanen duzu thresor bat zeruan; eta gero zato, jarraik zakizkit niri». 23 Horiek aditurik tristatu zen guzia, zeren hagitz baitzen aberatsa. 24 Ikusi zuenean, bada, Jesusek hura hala tristatua, erran izan zuen: «Ala gaitz baida diru haiñitz dutenak sar ditezen Jainkoaren Erresuman! 25 Errexago da ezen kamelu bat iragan dadin orhatzaren zilhotik, ezen ez aberats bat sar dadin Jainkoaren Erresuman». 26 Aditzen zutenek erran izan zioten: «Eta beraz,nor salba ahal daiteke? 27 Ihardetsi karoen: «Gizonentzat inposible direnak posible dire Jainkoarentzat». 28 Erran zioen, bada, Piarresek: «Huna non utzi izan ditugun guziak guk eta jarraiki gaizkitzu». 29 Ihardetsi zaroen Jesusek: «Erraten darotzuet egiaz: ez da nihor utzi dukenik bere etxea, edo burasoak, edo bere abrideak, edo bere emastea, edo bere haurrak Jainkoaren Erresuma gatik, 30 zeiñek ez baiduke errezibituko haiñitz gehiago denbora huntan eta ethorkisuneko mendean bizitze eternala».

        31 Hartu izan zituen, bada, Jesusek hamabiak eta erran karoen: «Huna non goazen Jerusalemerat, eta profetek Gizonaren Semeaz eskribatu izan dituzten guziak konplituko dire. 32 Libratua izanen zaie ezen jentillei, eskarniatuko dute, azotatuko dute, thu egiñen diote bisaiarat, 33 eta azotatu duketen ondoan, hillaraziko dute eta hirurgarren egunen biztuko da». 34 Baiñan hek ez zuten deusere konprenitu horietan guzietan; gauza estali bat zen ezen hekientzat solhas hori eta ez zuten konprenitzen zer erraten zaroen.

        35 Gerthatu izan zen, bada, Jerikotik hura hurbill zela, aurkhi zedin itsu bat bide basterrean jarria zegoena, amoina eskez; 36 eta aditurik iragaten zen jendetzearen habarrotsa, galdegin izan zuen zer zen hura. 37 Ihardetsi izan zioten, bada, Jesus Nazarethekoa iragaten zela. 38 Denbora berean jarri zen oihuz erraten zuela: «Jesus, Dabiden semea, nauzun urrikari». 39 Eta aitziñean zihoazenak mehatxuz zegozkon zegoela ixillik. Hark ordean are oihua gorago egiten zuen: «Dabiden Semea, nauzun urrikari». 40 Orduan Jesus gelditu zen eta manatu zuen erakhar ziozatela eta hurbildu izan zenean galdegin zioen, 41 eta erran: «Zer nahi duzu egin diezadazudan?». Itsuak ihardetsi izan zioen: «Jauna, ikus dezadan». 42 Jesusek erran zioen: «Ikusazu; zure fedeak salbatu zaitu». 43 Eta berehala ikusi izan zuen eta jarraiki zitzaioen Jainkoari gloria bihurtzen zioela. Populu guziak ere hori ikusi zuenean, laudatu izan zuen Jainkoa.

XIX. KAP.

        1 Jesus sarthurik Jerikon, hiritik iragaten hari zen. 2 Eta zen han gizon bat Zakeo erraten ziotena, publikanoen buruzagia eta xoil aberatsa, 3 Jesus ikusi nahiz zebillana hea nor othe zen; eta ezin zezaken jendetzea zela kausa, zergatik hainitz baitzen xume. 4 Aitziñat goanik, bada, lausterrez igan zen sikomoro ondo baten gaiñerat hura ikustea gatik, zeren handik behar baitzuen iragan. 5 Ethorri zenean Jesus harat, behatu zuen goiti, eta ikusirik hura, erran izan zioen: «Zakeo, lauster egizu, jauts zaite zeren gaur zure etxean behar baidut ostatatu». 6 Zakeo jautsi zen berehala, eta errezibitu izan zuen bozkariorekien. 7 Mundu guzia hori ikusirik hasi zen erasten, erraten zutelarik ezen gizon bekhatoros baten ganat goan zela ostatatzerat. 8 Xutik zegoela, bada, Zakeok erraten dio Jaunari: «Huna, ene ontasunen erdia, Jauna, ematen daroet pobreei; baldin nihori bidegaberik egin badioket deuseretan, bihurtzen diot halakorik laur». 9 Jesusek erran zioen: «Salbamenduko egun bat da egungo eguna etxe hunentzat, zeren hau ere Abrahamen umea baida; 10 ezen Gizonaren Semea ethorri izan da galdua zenaren bilhatzerat eta salbatzerat».

        11 Haukien aditzen zeudezela, erran zaroen gehiago parabola hau ere, Jerusalemeko hurbillean baitzen eta uste baitzuten Jainkoaren Erresuma berehala agertuko zela. 12 Erran zaroen, bada: «Gizon bat zen ethorki handitakoa ziohana atze herri urrun batetarat erresuma baten jabe egiterat, gero bihurtzekotan. 13 Eta erakharririk bere zerbitzarietarik hamar, eman zarozten hamar marku diru eta erran zaroen: Baliarazi zatzue nathorren artean. 14 Bere herrikoek ordean higin baitzuten, igorri zituzten deputatuak haren ondotik erraterat: Ez dugu nahi hori gure erregetzat. 15 Bizkitartean bere erresumaz jabe egin ondoan, bihurtu zen eta erakharri zituen bere zerbitzariak, zeinei eman izan baitzaroen dirua, jakiteko nork zer irabazi zioen. 16 Ethorri zen, bada, lehenbizikoa ziotsalarik: Jauna, zure markuak irabazi ditu hamar marku. 17 Eta hark erran zioen: Ungi da, zerbitzari ona; zeren izan zaren leial gauza aphurrean, izanen duzu bothere hamar hiriren gaiñean. 18 Ethorri zen bigarrena erraten zuelarik: Jauna, zure markuak irabazi ditu bortz marku. 19 Huni erran zioen: Zu ere izan zaite bortz hiriren gaiñean manatzaille. 20 Bertze bat berriz ethorri zen ziotsalarik: Orizu, Jauna, zure markua, zeiña iduki baidut mokanes batetan gordea; 21 Ezen zure beldur izatu naiz, zergatik gizon zorrotz bat baitzare; galdetzen duzu eman ez duzuna eta biltzen erein ez duzuna. 22 Nausiak ihardetsi izan zioen: Kure ahotik hartzen zaitut, sehi gaixtoa. Baziñakien gizon zorrotz bat naizela, galdetzen dudala eman ez dudana eta biltzen erein ez dudana; 23 zergatik, beraz, ez duzu eman ene dirua irabazian, ethortzen nintzenean erretira nezantzat intresekien? 24 Eta erran zaroen han zirenei: Khen diozozue markua eta eman hamar markuak dituenari. 25 Ihardetsi izan zioten: Jauna, baditu eta hamar marku. 26 Nik bada,diotsa, darotzuet erraten, duen guziari emanen zaioela eta izanen duela gaindiro; ez duenari ordean idekiko zaioela duena ere. 27 Ene etsaiez denaz bezanbatean, zeiñek ez baitzuten nahi izan nendin hekien errege, erakharatzitzue hunat eta hill zatzitzue ene biztan».

        28 Horiek erran eta abiatu zen aitziñean Jerusalemeko alderat. 29 Eta hurbildu izan zenean Bethfajerat eta Bethaniarat, Olibetako deitzen zen mendirat, igorri izan zituen dizipuluetarik bia, 30 erraten zaroelarik: «Zohazte hor aitziñean den herriska hortarat; han sartzean aurkhituko duzue astokume bat estekatua, zeiñen gaiñean nihor ez baida igan egundaiño; lexa zazue eta ekhar diezadazue. 31 Eta nihork galdegiten badarotzue hea zergatik lexatzen duzuen, ihardetsiko diozue: Zeren Jaunak horren beharra baidu». 32 Goan ziren, bada, igorri izan zituenak eta aurkhitu zuten astokumea hark erran bezala. 33 Lexatzen hari zirela astokumearen, erran izan zaroen haren jabeak: «Zergatik lexatzen duzue astokume hori?» 34 Hek ihardetsi izan zaroen: «Zeren Jaunak hunen beharra baidu». 35 Ekharri zioten, bada, Jesusi eta bere tresnak ezarririk astokumearen gaiñean, iganarazi zuten Jesus haren gaiñerat. 36 Hala ziohala, hedatzen zituzten hek bere tresnak bide gaiñetan. 37 Hurbildu zenean ja Olibetako mendiaren ondorat, hasi zen haren dizipulutze guzia bozkarioz Jainkoa laudatzen ikusi izan zituzten mirakuillu guzien gaiñean, 38 ziotsatelarik: «Benedikatua dela errege bezala Jaunaren izenean heldu zaikuna. Bakea dela zeruan eta gloria lekhu gorenetan».

        39 Horren gaiñean jendetzearen artean ziren farisauetarik zenbaitek erran izan zioten: «Nausia, ixillaraz zatzitzu kure dizipuluak». 40 Ihardetsi zaroen hark: «Nik darotzuet erraten, hauk ixiltzen balire ere, harriek berek oihu egin lezaketela».

        41 Jerusalemerat hurbildu zenean, ikusirik hiria, nigar egin zuen haren gaiñean ziotsalarik: 42 «Oxala zorionezko egun huntan bederen ezagutu bahitu bakea hiri emateko gai ziren gauzak; baiñan orai estaliak ditun hire begietarik hauk guziak. 43 Ethorriko zaizkin ezen egun dohakabeak, inguratuko baihaute etsaiek trenxarez, zarratuko baihaute eta herstuko alde guzietarik. 44 Arrasatuko zaituzte hi eta hire habitantak, eta ez darone utziko harria harriaren gaiñean, zeren ez dunan ezagutu Jainkoak bisitatu hauen denbora».

        45 Eta tenpluan sarthu zenean, hasi zen khasatzen handik han saltzen eta erosten hari zirenak, 46 erraten zaroelarik ezen: «Eskribatua da ene etxea othoitzezko etxe bat dela eta zuek hartaz egin duzue ohoin banku bat». 47 Eta egun guziez irakasten hari zen tenpluan. Bizkitartean aphezen prinzeak, eskribauak eta populuaren buruzagiak hura galarazi nahiz zebiltzan. 48 Ez zuten ordean aurkhitzen biderik haren kontra deusik egiteko, populu guzia ezen xarmatua zegoen hura mintzatzen aditzean.

XX. KAP.

        1 Egun hetarik batez tenpluan populuari irakasten hari zela eta Ebanjelioa predikatzen, bildu izan ziren aphezen prinzeak eta eskribauak kargudunekien batean, 2 eta mintzatu zitzaizkon manera huntan: «Erran diezaguzu: zer authoritatez egiten ditutzu horiek edo nork eman darotzu zuri authoritate hori?» 3 Ihardetsi zaroen, bada, Jesusek eta erran: «Nik ere zuei galde bat egiñen darotzuet. Ihardets diezadazue: 4 Joanesen bathaioa zerutikakoa zen ala gizonetikakoa?» 5 Baiñan hek bere baitan arrozoiñatzen zuten eta zioten: «Erraten badugu zerutikakoa zela, erranen daroku: zergatik bada ez duzue hura sinhetsi? 6 Erraten badugu berriz gizonetikakoa zela, populu guziak harrikatuko gaitu, segur dadukate ezen Joanes profeta zela». 7 Ihardetsi zioten, bada, ez zakitela nondikakoa zen. 8 Eta Jesusek erran izan zaroen: «Nik ere ez darotzuet erranen zer authoritatez horiek ditudan egiten».

        9 Hasi zen, bada, erraten populuari parabola hau: «Gizon batek zuen landatu mahasti bat eta hura mahastizain batzuei alokaturik, goan zen bera atze herritarat, zeiñetan egon baitzen denbora luzez. 10 Sasoiñean igorri izan zaroen mahastizainei bere sehi bat, eman ziozatentzat mahastiko fruituetarik; baiñan hek zehaturik igorri zuten. 11 Igorri izan zaroen oraiño bertze sehi bat; baiñan hek hura ere zehaturik eta gaizki trataturik, igorri zuten hutsik. 12 Hirugarren bat ere oraiño igorri zaroen, baiñan kolpatu zuten eta egotzi kanporat. 13 Erran izan zuen, bada, mahastiaren jabeak: Zer egiñen dut? Igorriko daroet ene seme maitea; agian hau ikusten dutenean, errespetu izanean dute hunentzat. 14 Baiñan mahastizaiñek hura ikusi zutenean, bere baitan egin zuten eta erran zaroen elkharri: Hau da primua; hil zagun, ontasuna gure izan dadin. 15 Eta hura arthikirik mahastiaz kanporat, hill izan zuten. Zer egiñen othe daroe, beraz, hei mahastiaren jabeak? 16 Ethorriko da, galaraziko ditu mahastizain hek, eta emanen daroe mahastia bertze batzuei». Hori aditu zutenek erran zioten: «Jainkoari nahi ez dakioela!». 17 Baiñan Jesusek hei behaturik erran izan zaroen: «Zer da, bada, eskribatua den hau: Bastitzailleek arbuiatu izan duten harria da kantoiñeko horma bethetzat egin dena; 18 harri haren gaiñerat eroriko den guzia zathitua izanen da eta nori ere eroriko baitzaio gaiñerat, eta hura xehatuko du?». 19 Aphezen prinze eta eskribauak aiher ziren orduan bere eskuak haren gaiñean ezartzerat; ordean populuaren ziren beldur, ezagutu zuten ezen hekientzat erran izan zuela konparazione hura.

        20 Hala ephaitzan zegozkon hurbilletik eta igorri izan ziotzaten presuna gerizatu batzu, alegia hek justuak, hura zenbait hitzetan hea atzeman ahal zezaketen, kargudunen eskuetan edo gobernadorearenetan emateko. 21 Hauk egin izan zioten galde hau: «Nausia, badakigu ez duzula erraten eta irakasten justu diren «gauzarik baizen; ez duzula presunetarat behatzen, bainan egiaren arauera irakasten duzula Jainkoaren bidea. 22 Zilhegi zaiku tributua pagatzea Kaesari ala ez?» 23 Jesusek, bada, ikusten baitzuen hekien fiñezia, erran izan zaroen: «Zergatik tentatzen nauzue? 24 Erakuts diezadazue diru peza bat. Noren figura ekhartzen du eta izena?». Ihardetsi izan zioten bek: «Kaesarena». 25 Orduan hark erran zaroen: «Bihur diotzotzue, beraz, Kaesaren direnak Kaesari, eta Jainkoaren direnak Jainkoari». 26 Ezin atzeman zuten hark erran zuenaren gaiñean populuari erratekorik, eta miretsiak haren errepustaz, ixildu izan ziren.

        27 Ethorri izan zitzaizkon gero saduzearretarik zenbait, zeiñek ez baidadukate erresurrektionerik badela, eta egin izan zioten galde bau: 28 «Nausia», diotsate, «Moisek utzi izan daroku eskribuz, baldinetaria norbaiten anaia ezkondua zitekena heldu bada hiltzerat haurrik gabe, har dezala anaiak haren emastea eta egin diozala leiñu bere anaia zenari. 29 Ziren, bada, zazpi anaia eta lehenbizikoa ezkondu zen emaste batekien eta hiltzen haurrik gabe. 30 Bigarrena ezkondu zen emaste berarekien eta hiltzen hura ere haurrik gabe. 31 Hirurgarrena ere ezkondu zen harekien eta orobat zazpiak ere eta guziak hill izan ziren haurrik izan gabe. 32 Hek guzien ondoan hiltzen emaste hura ere. 33 Erresurrektioneko denboran, bada, hetarik zeiñen emaste izanen da haiña hura? Ezen zazpiak ezkonduak izan dire harekien». 34 Jesusek ihardetsi zaroen: «Mundu huntako umeak ezkontzen dire eta ematen ezkontzaz; 35 baiñan bertze mundu hartako eta erresurrektioneko gai edirenen direnez bezanbatean, ez da izanen ezkontzarik hekientzat, 36 ezen gehiago ezin hilen dire, aingeruen pare baiditezke eta Jainkoaren ume, erresurrekzioneko ume diren pontutik. 37 Hillak biztuko direla, bada, Moisek berak ere erakutsi izan du berro ondoan deithu izan duenean Jauna Abrahamen Jainkoa, Isaak-en Jainkoa eta Jakob-en Jainkoa. 38 Bada Jainkoa ez da hillen Jainkoa, baiñan bai biziena, guziak bizi baitzaizko hari».

        39 Harturik, bada, hitza eskribauetarik zenbaitek erran izan zioen: «Nausia, ungi erran duzu». 40 Eta orduz geroztik ez ziren gehiago atrebitzen deuseren gaiñean galderik hari egiterat. 41 Baiñan berak erran izan zaroen: «Nola erraten dute Kristo Dabiden Semea dela, 42 halaz eta Dabidek beraz erraten duenaz geroz salmoen liburuan: «Erran izan dio Jaunak ene Jaunari: Jar zaite ene eskuineko aldean, 43 ezar detzakedan artean zure etsaiak zure oiñetako alkhitzat? 44 Dabidek beraz deithzen du bere Jauna; eta nola izan daiteke haren semea?».

        45 Ondoan populu guziak aditzen zuela, erran izan zaroen bere dizipuluei: 46 «Begira zaitezte eskribauetarik, zeiñek lakhet baidute arropa luzeekien ibiltzea eta plaza publikoetan agurrak errezibitzea, sinagogetan lehenbiziko kadirak eta banketetan lehenbiziko plazak izatea; 47 zeiñek iresten baidituzte alhargunen etxeak othoitz luzeak egiten dituztelako itxuran; hek kondenazione garratzago bat errezibituko bide dute».

XXI. KAP.

        1 Beha zegokoten, bada, Jesus egun batez bere ofrendak tenpluko thresorean ematen zituzten aberatsei 2 eta ikusi izan zuen alhargun pobretto bat ere bi moneda pezatxo ematen zituena. 3 Eta erran zuen: «Egiaz darotzuet erraten alhargun pobre hunek gehiago eman izan duela bertze guziek baiño, 4 ezen horiek guziek frankiaz dutenetik eman izan diote Jainkoari; ordean hunek bere pobreziatik doi-doia bizitzeko zuen guzia eman izan du».

        5 Eta zenbaitek erraten baitzioten tenpluaz, barri ederrez egiña zela eta emaitza ederrez aberatstua, ihardetsi izan zaroen: 6 «Ethorriko da denbora bat ikusten ditutzuen horietarik guzietarik ez baida geldituko harria harriaren gaiñean, non ez den desegiñen».

        7 Galdegin izan zioten, bada, eta erran: «Nausia, noiz hori gerthatuko da eta zer seiñale izanen da horiek konplitzen hasiko direnekoa?» 8 Erran zaroen Jesusek: «Begirautzue enganatuak izan ez zaitezten; ethorriko dire ezen hainitz ene izenean erranen dutenak «ni naizela», eta «denbora hurbill da»; ez zohaztela, bada, hekien ondotik. 9 Adituko duzuenean, bada, mintzatzen gerlaz eta alboratamenduz, ez zaiteztela espanti; horiek lehenik arribatu beharrak dire, ordean akhabantza ez da oraiño bain laster izanen». 10 Orduan ziotsoten: «Altxatuko da populua populuaren kontra eta erresuma erresumaren kontra. 11 Izanen dire alde guzietan lur ikharatze handiak, izurritzeak eta goseteak; eta agertuko dire zerutik gauza ikharagarri batzu eta seiñale handi batzu.

        12 Baiñan horiek guziak baiño lehenago emanen darozkitzue eskuak gaiñean eta persekutatuko zaituzte sinagogetarat eramaten zaituztela erregeen eta gobernadoreen aitziñerat ene izena dela kausa. 13 Eta hori gerthatuko zaitzue lekhukotzat zaikidatentzat 14 Har zazue, bada, ungi zuen gogoan aitzinetik ez pensatzea nola beharko dukezuen ihardetsi; 15 nik emanen darotzuet ezen minzo bat eta zuhurtzia bat, zeinei ezin buru eginen baidiote eta ez kontrestatuko zuen etsai guziek ere. 16 Tradituak izanen ere zarete zeuben burasoez, zeuben abrideez, zeben ahaidez, zeben adiskideez; zuetarik haiñitz hillaraziko ere dituzte. 17 Eta mundu guziaz gaitzetsiak izanen zarete ene izenaren ariaz. 18 Eta hala ere zuen buruko ille izpi bat ez da galduko. 19 Zuen pasientziaz zuen arimen jabe izanen zarete.

        20 Ikusiko duzuenean, bada, Jerusalem armada batek inguratzen duela, jakin zazue hurbill ditekela haren desolazionea. 21 Orduan Judean direnek ihes egin bezate mendietarat eta herriaren erdian direnak biohaz urrun eta ingurutako herritan direnak ez daitezela han sar; 22 zeren mendekuzko egunak baiditezke orduan, konplituak izan daitezentzat eskribatuak izan ohi diren guziak. 23 Zorigaitz ordean izorra edo unhide gerthatuko ditezkenentzat egun hetan, ezen herstura handian izanen da herri guzia eta kolera da eroriko populu hunen gaiñerat. 24 Iraganen dituzte ezpataren ahotik eta eramanen dituzte esklabo nazione guzietarat eta Jerusalem ostikatua izanen da jentillez, konpli daitezken artean nazioneen denborak.

        25 Orduan izanen dire seiñaleak iguzkian, ilhargian eta izarretan, eta lurraren populu guziak izanen dire hertsturan, itsasoaren eta uhiñen orroak emanen duten altaramenduan. 26 Hartaraiño bai, non ihartuko ere baidire gizonak izialduraz eta mundu guziari ethorri beharko zaizkon gaitzen iguripenez, ezen zeruko birthuteak iharrosiko dire. 27 Orduan dute ikusiko Gizonaren Semea ethortzen hedoi baten gaiñean bothere handi batekien eta majestate handi batean. 28 Gauza horiek hasten direnean bada heltzen, idek zatzitzue begiak eta altxa buruak, zergatik hurbill baiditeke zuen erresketamendua».

        29 Ekharri ere zaroen konparazione hauxe: «Ikusazue fiko ondoa eta bai arbola guziak; 30 ja fruitua kanporatzen hasten denean, ezagutzen duzue uda hurbill dela. 31 Hala zuek ere ikusten dituzketzuenean gauza horiek gerthatzen, jakizue hurbill ditekela Jainkoaren Erresuma. 32 Erraten darotzuet egiaz ez dela iraganen jenderazione hau, non ez diren guziak konplitzen. 33 Zerua eta lurra iraganen dire; ene hitzak ordean ez dire iraganen.

        34 Goardia idukazue, bada, zeuben gaiñean, pisa ez ditezen zuen bihotzak jan eta edan sobraz eta bizitze huntako griñez eta uste gabean ethor ez dakizuen egun hura. 35 Ezen sare batek bezala ditu atzemanen lurraren gaiñean ditezken guziak. 36 Zaudete, beraz, atzarriak denbora guziez othoitz egiten duzuela, merezi dezazuentzat gerthatuko diren gaitz horiei guziei itzurzea eta Gizonaren Semearen aitziñean agertzea».

        37 Hari zen, bada, egunaz irakasten tenpluan; gauez ordean ilkhitzen zen Olibetako zaritzan mendian egoterat. 38 Eta populu guzia goiz goizetik heldu zitzaion tenpluan hura aditzerat.

XXII. KAP.

        1 Hurbil zen, bada, lemami gabeko ogien besta, zeiñi erraten baidiote Bazko. 2 Eta zebiltzan aphezen prinzeak eta eskribauak nola Jesus hillaraz othe zezaketen; beldur ziren ordean populuaren.

        3 Sarthu izen zen, bada, Satana Judasen baithan, zeiñak baitzuen izengoitia Iskariotes eta zeiñ baitzen hamabietarik bat. 4 Goan zen eta mintzatu zen aphezen printzeekien eta kargudunekien, nola zioketen libratuko hura. 5 Hek atsegin hartu zuten eta akordatu ziren diru suma batez hari ematekotzat. 6 Hark ere agindu zaroen eta attizaren bilha zebilllan jendeek habarrotsik egin gabe hura hei libratzeko.

        7 Ethorri zen, bada, lemami gabeko ogien eguna, zeiñetan behar baitzen Bazkoa imolatu. 8 Jesusek igorri izan zituen Piarres eta Joanes erraten karoelarik: «Zohazte, prepara diezaguzue Bazkoa jan dezagun». 9 Erran izan zioten hek: «Non nahi duzu prepara dezagun?». 10 Eta hark ihardetsi zaroen: «Orizue; hirian sarthu eta bathuko zaitzue gizon bat pegar bat ur daramala; jarraik zakizkote hari sartzen diteken etxerat; 11 eta erranen diozue etxe haren jabeari: Nausiak gastiatzen darotzu: non da neure dizipuluekien Bazko janen dudan lekhua? 12 Eta hark erakutsiko darotzue sala handi bat mublatua; hanxe prepara diezaguzue behar dena». 13 Goan ziren, bada, eta aurkhitu zuten hark erran bezala eta preparatu zuten Bazkoko behar zena. 14 Eta ethorri zenean muga, jarri zen mahaiñean eta jarri ziren harekien hamabi Apostoluak. 15 Erran zaroen ere: «Desira handi bat nuen Bazko hau jateko zuekien, sofri dezakedan baiño lehen; 16 erraten darotzuet ezen gaur gehiago ez dudala Bazkorik janen, konpli dadiken artean Jainkoaren Erresuman».

        17 Eta harturik kalixa, eskerrak errendatu izan zituen eta erran zaroen: «Har zazue eta parti zazue zuen artean. 18 Erraten darotzuet ezen, ez dudala edanen mahats arnorik Jainkoaren Erresuma ethor daiteken arteraiño». 19 Gero harturik ogia eskerrak errendatu zituen, hautsi zuen eta eman zaroen erraten zuelarik: «Hau da ene gorphutza zuentzat ematen dena; hau egizueke ene orhoitzapenetan». 20 Hala hala hartu zuen kalixa ere afaldu ondoan, erraten zuelarik: «Hau da kalixa, ene odolaren testament berria, zuentzat isuria izaterat dohanarena.

        21 Bizkitartean horra non ematen duen ni trahitzen nauenak enekien eskua platean. 22 Alabaiñan Gizonaren Semea badoha, exleiitua izan den bezala; baiñan zorigaitz gizon haiñarentzat, zeiñetaz izanen baida trahitua». 23 Eta hek hasi ziren elkharri galdegiten zein othe zen hetarik hori egiñen zukena.

        24 Altxatu ere zen liskar bat hekien artean hetarik zein othe zen handiena. 25 Erran zaroen, bada, Jesusek: «Nazionetako erregeek manatzen dute nausi bezala eta hekien gaiñean autoritate dutenek ungi egilleen izena hartzen dute. 26 Zuen artean ordean ez da hala izanen; aitzitik zuetan den handiena egin bedi mendreenea bezala eta aitzindari dena zerbitzatzen hari dena bezala; 27 ezen zein da handiago? Mahaiñean jarria dagoena ala zerbitzatzen hari dena? Mahaiñean jarria dagoena ez othe? Eta ni bizkitartean naiz zuen artean zerbitzatzen hari dena bezala. 28 Zuek zarete, bada, enekien iraun duzuenak ene atsekabeetan. 29 Halaber nik ere preparatzen darotzuet Erresuma, Aitak niri preparatu izan darotan bezala, 30 jan eta edan dezazuentzat ene mahaiñean ene Erresuman eta jar zaiteztentzat thronu gaiñean Israelgo hamabi leinuak jujeatzeko».

        31 Ondoan Jaunak erran izan zuen: «Simon, Simon! Satanak galdetu izan zaitu baheatzekotzat ogia baheaz bezala; 32 ordean nik othoitz egin dut zuretzat falta ez dadin zure fedea. Zuk ere konbertituko zarenean, noizbeit borthitz zatzitzu zure anaiak». 33 Piarresek ihardetsi izan zioen: «Jauna, prest naiz zurekien goaterat bai presondegirat eta bai heriotzerat ere». 34 Baiñan Jesusek erran zioen: «Erraten darotzut, Piafes; ez du gaur jonen oillarrak, non ez duzun hirur aldiz ukhatuko ezagutzen nauzula». Gero berriz erran zaroen: 35 «Igorri izan zaituzdanean zakhurik gabe, moltsarik gabe, oiñetakorik gabe, eskastu zaitzueke deusik?». 36 «Deusik ere», ihardetsi zioten hek. Erran zaroen, bada, Jesusek: «Ordean orai zakhu bat duenak har beza hura, bai halaber moltsa ere; eta ez duenak sal beza bere arroba eta eros ezpata bat; 37 erraten darotzuet ezen, oraiño konplitua behar dela izan ene baitan eskribatua izan den hau ere: Gaixtagiñen nonbrean kondatua izan da, ezen nitazko gauzak akhabatzerat dohaz». 38 Ihardetsi izan zioten hek: «Jauna, huna hemen bi ezpata». Jesusek erran.zaroen: «Asko da».

        39 Gero ilkhirik abiatu zen, ohi bezala, Olibetako mendirat eta jarraiki zitzaizkon dizipuluak ere. 40 Heldu zirenean lekhu hartarat, erran zaroen: «Egizue othoitz, sar ez zaiteztentzat tentazionean». 41 Eta urrundurik hetarik harri arthiki bat dohakoraiñokoan, jarri zen belhauniko othoitz egiten, 42 erraten zuela: «Aita, baldin nahi baduzu, aldara zazu kalix hau ene ganik; halarikan ere ez bedi egin ene nahia, baiñan bai zurea». 43 Orduan agertu izan zitzaion aingeru bat zerutik borthizten zuena eta hagonian jarririk othoitzez zirauen geroago eta gehiago. 44 Eta ethorri zitzaion izerdi bat odol zortak zarizkola lurreraiño. 45 Altxaturik bere othoitza egin zuenean, ethorri izan zen bere dizipuluetarat eta aurkhitu zituen tristez lohakhartuak. 46 Eta erran zaroen: «Zergatik zaudete lo? Altxa zaitezte eta egizue othoitz sar ez zaiteztentzat tentazionean».

        47 Oraiño mintzo zela, huna jende tropela bat; eta hamabietarik bat, Judas erraten ziotena, zuten aitzindari, zeiña hurbildu baitzitzaion Jesusi musu ematerat. 48 Jesusek erran zioen: «Judas, musuaz traditzen duzu Gizonaren Semea?». 49 Ikusirik, bada, haren aldean zirenek zer arribatzerat ziohan, erran zioten: «Jauna, jonen othe ditugu ezpataz?». 50 Eta jo zuen hetarik batek aphezen prinzearen muthilla eta ebaki zioen eskuiñeko beharria. 51 Baiñan Jesusek hitza harturik erran zaroen: «Zaudete geldirik». Eta ukiturik haren beharria sendatu zuen. 52 Erran zaroen, bada, Jesusek haren ganat ethorri ziren aphez prinzipalei, tenpluko kargudunei eta populuko zaharrei: «Ohoin baten ganat bezala ethorri izan zarete ezpatekien eta makhillekien. 53 Egun guziez zuekien nintzelarik tenpluan, ez darotazue eskua eman gaiñean; baiñan hau da zuen orena eta ilhunbeen botherea».

        54 Harturik denbora berean, eraman zuten aphez handiaren etxerat; eta Piarres jarraiki zitzaion urrundik. 55 Biztu zutenean, bada, sua sotoan, jarri ziren haren ingurutan eta Piarres ere hekien artean. 56 Hura ikusi zuenean neskato batek jarria suaren aitzinean eta ungi behatu zioenean, erran zuen: «Hau ere harekien zen». 57 Baiñan hark ukhatu zuen Jesusez, erraten zuelarik: «Emastekia, ez diñat ezagutzen ere». 58 Aphur baten buruan bertze norbaitek ikusirik, erran izan zioen: «Zu ere hetarik zare». Piarresek berriz erran zioen: «Gizona, ez nauk hetarik». 59 Handik oren baten buruan edo, bertze batek berriz seguratuki erran zuen: «Egiazki hau ere harekien zen; ezen Galilearra ere da». 60 «Gizona», diotsa Piarresek, «ez zakiat zer erraten duan». Eta orduan berean oraiño hura mintzo zela, jo zuen oillarrak. 61 Eta itzulirik behatu izan zioen Jaunak Piarresi. Orduan orhoitu zen Piarres Jaunaren hitzaz, nola erran izan zioen: Oillarrak jonen duen baiño lehen, hiruretan ukhatuko duzu nitaz. 62 Eta kanporat ilkhirik, jarri zen nigar miñetan.

        63 Bizkitartean Jesus zadukaten gizonak trufatzen ziren hartaz zehatzen zutelarik. 64 Begiak estali ziotzaten eta bisaian kolpeak ematen ziotzatela erraten zioten: «Pentsa zak nork jo hauen». 65 Eta bertze hainitz injurio eta blasfemio erraten zioten.

        66 Argitu zenean, bildu ziren populuko zaharrak, aphezen prinzeak eta eskribauak, eta erakharririk Jesus bere batzarrerat erran izan zioten: «Baldin zu bazare Kristo, erraguzu». 67 Ihardetsi zaroen: «Erraten badarotzuet, ez nauzue sinhetsiko; 68 nik berriz zuei zenbait galde egiten badarotzuet, ez darotazue ihardetsiko, hain guti nauzue utziko goaterat. 69 Hemendik harat, bada, Gizonaren Semea jarria izanen da Jainko guziz botheretsuaren eskuineko aldean». 70 Orduan guziek erran zioten: «Zu zare, beraz, Jainkoaren Semea?». Ihardetsi izan zaroen: «Egia diozue ni naizela». 71 Horren gaiñean erran zuten hek: «Zertako behar dugu gehiagoko lekhukorik, geronek aditu diogunaz geroz bere aho propiotik erraten?».

XXIII. KAP.

        1 Han bilduak ziren guziak altxaturik eraman zuten Pilatusen ganat. 2 Eta hasi ziren haren akusatzen erraten zutela ezen: «Gizon hau aurkhitu dugu gure nazionea gaixtatzen duela, eta debekatzen tributua Kaesari pagatzetik, eta dioela bera dela Kristo erregea». 3 Pilatusek, bada, galdegin zioen eta erran: «Zu zare juduen erregea?». Jesusek ihardetsi izan zioen: «Zuk diozu». 4 Erran zaroen bada Pilatusek aphezen prinzeei eta populuari: «Ez dut nik aurkhitzen gizon hunen baitan kondenatzeko sujetik batere». 5 Baiñan hek lehiatzen zitzaizkon erraten ziotelarik: «Alboratatzen du populua, irakasten hari dela Judea guzian, hasi Galileatik eta huneraiño». 6 Pilatusek aditurik aiphatzen Galilea, galdegin izan zuen hea Galilearra zen Jesus. 7 Eta jakin zuenean Herodesen iurisdikzionekoa zela, igorri izan zuen Herodesen ganat, zeiña halaber baitzen Jerusalemen egun hetan.

        8 Herodesek atsegin handi bat hartu zuen Jesusen ikusteaz, ezen aspalditik hura ikusi nahia zen, zeren hainitz gauza aditu baitzituen hartaz erraten eta esperantza baitzuen ikusiko zioela zenbait mirakuillu egiten. 9 Galdegin ziotzan, bada, hainitz gauza; baiñan Jesusek ez zioen deusere ihardetsi. 10 Bizkitartean aphezen prinzeak eta eskribauak han zeudezen muthiriki hura akusatzen zutela. 11 Baiñan Herodesek bere gortheko jendeekien batean mesprezatu izan zuen eta trufaturik hartaz, bestiarazi zuen arroba xuri batez eta igorri Pilatusen ganat. 12 Eta egun hartan berean adiskidetu ziren Herodes eta Pilatus, ezen aitziñago etsai ziren.

        13 Pilatusek, bada, erakharririk aphezen prinzeak, kargudunak eta populua, 14 erran izan zaroen: «Presentatu darotazue gizon hau populuaren nahastzaille bat bezala, eta huna nik zuen aitziñean interrogatu ondoan, ez dut aurkhitzen gizon hunen baitan hobenik batere zuek akusatzen duzuenetarik; 15 ez eta Herodesek ere, ezen igorri izan zaituztet haren ganat eta heriotzea merezi duelako deusik ez zaio egin izan. 16 Gastigatu eta, beraz, utziko duket».

        17 Behar zaroen ezen utzi besta egun hartan presonier bat. 18 Jarri ziren, bada, oihuz betbetan jendetze guzia ziotsatelarik: «Khen diezaguzu hori, eta utz diezaguzu Barrabas». 19 Hau zen presondegian ezarria hirian altxarazi izan zuen sedizione batengatik eta egin izan zuen heriotze batengatik. 20 Berriz ere mintzatu zitzaien Pilatus, nahiz libratu Jesus, 21 baiñan hek heiagoraz jarri ziren erraten zutela: «Gurutzefika zazu, gurutzefika zazu hori». 22 Hark berriz erran zaroen hirurgarren aldian: «Zer gaixki egin du, bada, hunek? Nik ez dut deusere aurkhitzen hunen baitan heriotzea merezi duenik; korrejitu dut, beraz, eta utziko gero». 23 Baiñan hek lehiatzen zitzaizkon oihu goraz galdetzen ziotela gurutzefika zedin Jesus; eta geroago eta oihua gorago zaramaten.

        24 Orduan Pilatusek ordenatu izan zuen egin zedilla hek galdetzen zutena. 25 Libratu izan zaroen, bada, heriotzea gatik eta alboratamendua gatik presondegian emana izan zena, zeina galdetzen baitzuten, eta eman zaroen Jesus, nahi zutena hartaz egin zezatela. 26 Hura zaramatela, hartu zuten Simon zaitzan bat Zirenakoa landetarik heldu zena, eta eman zioten gurutzea sorbalden gaiñerat Jesusen gibeletik ekhartzeko.

        27 Eta zarraion ondotik jendetze handi bat populuz eta emastekiz, auhenez eta nigarrez zagozkonak. 28 Itzulirik, bada, hetarat erran izan zaroen Jesusek: «Jerusalemeko neskatxak, ez zazuela egin nigarrik ene gaiñean; aitzitik zebonen gaiñean egizue nigar eta zeben umeen gaiñean. 29 Ezen horra non heldu den denbora, zeiñetan erranen baidute: Dohatsuak emaste agorrak eta haurrik ekharri ez duten sabelak eta hazi ez duten bulharrak. 30 Orduan dire hasiko erraten mendiei: Eror zaitezte gure gaiñerat; eta larrainei: Estal gaitzatzue; 31 ezen baldinetariak egur hezeari hau egiten badiote, zer ez zaio eginen iharrari?».

        32 Bazaramatzaten, bada, bertze bi gizon gaixtagin harekien batean hillarazterat. 33 Eta ethorri izan zirenean Kalbara erraten zioten lekhurat, gurutzefikatu zuten han Jesus bi ohoin hekiekien, bata eskuiñetik eta bertzea ezkerretik zituela. 34 Eta Jesusek erraten zuen: «Aita, barkha diozozute, ez dakite ezen zer hari diren». Gero partitu izan zituzten haren bestimendak eta eman zortherat.

        35 Populua han zegoen beha; eta trufaz zegozkon kargudunak populuarekien batean ziotsatelarik: «Bertzeak ditu salbatu; bere burua ere salba beza orai, baldin hori bada Kristo Jainkoaren berezia». 36 Soldaduak ere trufaz zegozkon hurbillerat ethorririk, eta presentatzen zioten minagrea, 37 erraten ziotelarik: «Baldin zu bazare Juduen erregea, salba zazu zeure burua». 38 Zen, bada, eskribatua haren buruko gainaldean grekez, latinez eta erdaraz: Hau da Juduen Erregea.

        39 Gurutzefikatuak ziren ohoiñetarik bat berriz blasfemioz zegoen haren kontra erraten zuelarik: «Baldin zu bazare Kristo, salba zazu zeure burua, eta salba gaitzatzu gu ere». 40 Baiñan bertzeak ihardesten zioelarik, erreportxu egiten zioen eta erraten: «Ez zare Jainkoaren beldur, zu ere suplizio berean baitzaude kondenatua? 41 Oraiño guri justuki egin darokute, merezitu izan duguna baidugu pairatzen; horrek ordean deusere ez du egin gaixkirik». 42 Gero Jesusi erraten zioen: «Jauna, orhoit zaite nitaz zure erresuman sarthu zaitezkenean». 43 Ihardetsi zioen Jesusek: «Erraten darotzut egiaz: gaur enekien izanen zare parabisuan».

        44 Zen, bada, egunaren seigarren orena bezala eta ilhunbe handi batzu egin izan ziren lur guziaren gaiñean bederatzigarren orenerainokoan. 45 Iguzkia goibeldu izan zen eta tenpluko bela zathitu erditik. 46 Eta oihu handi bat eginik Jesusek erran izan zuen: «Aita, zure eskuetarat ematen dut ene izpiritua». Eta hori erratearekien hill izan zen.

        47 Ikusirik, bada, zenteneroak zer iragan izan zen, Jainkoari gloria errendatu zioen ziotsalarik: «Egiazki gizon hau justua zen». 48 Ikuskari horri beha egon ziren jendetze guziak eta zer arribatu izan zen konsideratzen zutenak, bere bulharrei joka hari zirela ziohazen handik. 49 Jesusen ezagun guziak berriz zeudezen urrundik, bai eta Galileatik jarraiki zitzaizkon emastekiak ere, beha zeudezela zer iragaten zen.

        50 Eta huna gizon bat Josef zeritzana, karguduna, gizon prestua eta justua, 51 juduen deseinuan ez eginkarian parterik ez zuena, Judeako hiri Arimathea zeritzanekoa eta zeiña baitzegoen halaber Jainkoaren Erresumaren begira. 52 Ethorri zen hau Pilatusen ganat eta eskatu zioen Jesusen gorphutza. 53 Erautsirik estali zuen mihise batez eta eman thonba batetan, zein baitzen arroka zilhaturik egina, eta zeiñetan ez baitzen oraiño nihor eman izatu.

        54 Egun hura zen sabatoaren bezpera eta sabato eguna hasterat ziohan. 55 Jesusekien Galileatik ethorriak ziren emastekiak goan baitziren ondotik, ikusi zuten thonba eta nola zen Jesusen gorphutza han emana. 56 Eta bihurturik preparatu izan zituzten urrin onak eta ungentuak; eta sabato egunean egon ziren geldirik legearen arauera.

XXIV. KAP.

        1 Astearen lehenbiziko egunean, bada, goiz goizetik goan ziren emasteki hek berekien zakharzketela tonbarat preparatu izan zituzten urrin onak. 2 Eta aurkhitu izan zuten harria thonbatik aldaratua. 3 Sarthu ziren barnat eta ez zuten han aurkhitu Jesus Jaunaren gorphutza. 4 Hortaz harrituak zeudezela, betbetan bi gizon agertu ziren hekien aldean arroba distiant batzuekien, 5 eta nola izitu baitziren eta begiak beheititu baitzituzten, erran izan zaroten: «Zergatik bilhatzen duzue hillen artean bizia dena? 6 Ez da hemen, baiñan biztu da. Orhoit zaitezte nola mintzatu izan zaitzuen oraiño Galilean zenean, 7 erraten baitzarotzuen Gizonaren Semeak libratua behar zuela izan gizon bekhatorosen eskuetarat, izan behar zuela gurutzefikatua eta phiztu behar zuela hirurgarren egunean». 8 Orhoitu ziren berehala haren erranez.

        9 Eta thonbatik bihurturik, kondatu zarozten hauk guziak hameka Apostoluei eta bertze guziei. 10 Ziren, bada, Maria Magdalena, Joana eta Maria Jakoberena eta hekien bertze lagunak, gauza hauk Apostoluei erraten ziotzatenak. 11 Baiñan hei eldarnio bat bezala iduritzen zitzaizten erran horiek eta ez zituzten sinhetsi. 12 Piarres, bada, altxaturik goan zen lausterrez thonbarat eta beheititurik, behatu ondoan ez zituen ikusi mihiseak baizen beregain ezarriak, eta bihurtu izan zen bere baitan miretsia gerthatu izan zenaz.

        13 Egun berean hetarik bia ziohazen herri batetarat, zeina baitzen Jerusalemetik hirur hogoi estadioren distantzian Emauz zeritzana. 14 Mintzo ziren elkharren artean iragan izan ziren guziez. 15 Eta elkharrekien solhasez eta arrozoinamenduz zeudezela, Jesus bera juntatu zen hekiekien bide beraz ziohala. 16 Hekien begiak ordean zarratuak bezala ziren halako maneraz, non ez baitzuten ezagutzen. 17 Eta erran izan zaroen: «Zer solhas darabiltzatzue hor elkharren artean bidean goatean, eta zer duzue, horren triste baitzarete?». 18 Hitza harturik hetarik batek Kleofas zeritzanak erran zioen: «Zu zare bakharra Jerusalemen hain arrotz zarena, non ez baidakizkitzu han egun hautan arribatu diren gauzak?». 19 Erran zaroen hark: «Zer gauza?». Hek berriz ihardetsi izan zioten: «Jesus Nazarethakoaren sujetean iragan direnak, zein baitzen profeta bat obretan eta hitzetan botheretsua Jainkoaren eta populu guziaren aitziñean. 20 Nola libratu izan duten aphezen prinzeek eta gure kargudunek heriotzerat kondenatua izateko, eta nola gurutzefikatu izan duten. 21 Guk, bada, esparantza ginduen hura izanen zela Israel erresketatuko zuena; eta horiek guziekien ere, ja egun hirurgarren eguna doha gauza horiek iragan direla. 22 Egia da, guretarikako emasteki batzuk espantatu ere gaituzte, ezen izan dire argitu baiño lehen thonbarat 23 eta, ez baidute han aurkhitu haren gorphutza, ethorri zaizkigu erraterat ikusi ere izan dituztela aingeru batzu, zeiñek erran baidaroe bizi dela. 24 Gure artekoetarik zenbait goan izan dire thonbarat eta aurkhitu dituzte gauzak emasteek erran bezala, bainan bera ez dute aurkhitu».

        25 Jesusek orduan erran izan zaroen: «O adimendu gabeak eta profetek erran izan dituzten gauza guzien sinhesterat bihotz herabe zaretenak! 26 Halabeharra ez zen Kristok sofri zetzan horiek eta horla sar zedin bere glorian?». 27 Eta hasi Moise ganik eta profeta guzietarik, explikatu zarozten Eskritura guzietan hartaz erranak izan zirenak. 28 Hurbill izan zirenean ziohazen herritik, egin zuen iduri hura urrunago goaki.

        29 Baiñan gelditu zuten bortxaz bezala erraten ziotelarik: «Zaude gurekien, zergatik berandua baida eta ja eguna beheratua». Eta sarthu izan zen hekiekien. 30 Hekiekien mahaiñean zegoela, hartu izan zuen ogia, benedikatu zuen eta hautsirik eman zaroen. 31 Denbora berean ideki ziren hekien begiak eta ezagutu izan zuten; bainan hura goan zitzaien begietarik. 32 Orduan erran izan zioten elkharri: «Gure bihotza ez zen guzia irazakia gure barnean, hura bidean mintzo zitzaikunean eta Eskriturak explikatzen zarozkigunean?». 33 Altxaturik, bada, orduan berean bihurtu ziren Jerusalemerat; eta aurkhitu zituzten hameka Apostoluak eta hekiekien zadukatenak elkharganat bilduak, 34 zeiñek baitzioten: «Jauna phiztu da egiazki eta agertu ere zaio Simoni». 35 Hek ere bere aldetik kondatu izan zuten zer bidean gerthatu zitzaien eta nola zuten ezagutu ogiaren haustean.

        36 Horla mintzo zirela presententatu zen Jesus hekien erdian eta erran zaroen: «Bakea dela zuekien; ni naiz; ez zaiteztela izi». 37 Baiñan hek guziak altaratuak eta ikharatuak imajinatzen ziren izpiritu bat zutela ikusten, 38 eta erran zaroen Jesusek: «Zergatik altaratzen zarete, eta zergatik heldu zaizkitzue horrenbat gogoeta bihotzetarat? 39 Ikusatzitzue ene eskuak eta ene oinak, ni eta bera naizela. Uki nazazue eta mira. Izpiritu batek ez du ez haragirik ez hezurrik, eta ikusten duzue nik badudala». 40 Eta hori erran ondoan, erakutsi zarozten bere eskuak eta oiñak. 41 Oraiño ordean hek ez baitzuten sinhesten eta miretsiak baizeudezen bozkarioaren fuertsaz, erran zaroen: «Baduzue hemen deusere jatekorik?» 42 Eta hek ekharri izan zioten arrain ere puska bat eta ezti orraze batetarik. 43 Jan zuen hekien aitziñean, eta harturik gelditu izan zen gaiñerakoa, eman zaroen hei, 44 eta erran zaroen: «Hauk dire nik ohi erraten nauzkitzuenak oraiño zuekien nintzenean, konplitu beharrak zirela Moiseren legean, profetetan eta salmoetan nitaz eskribatuak izan diren guziak».

        45 Orduan ernatu zaroen izpiritua Eskrituren aditzeko, 46 eta erran izan zaroen: «Hunela da eskribatua eta hunela behartzen Kristok sofri zezan eta hirurgarren egunean phitz zedin hillen artetik, 47 eta predikatua izan zedin haren izenean penitenzia eta bekhatuen barkhamendua nazione guzien artean, hasirik Jerusalemetik. 48 Zuek, bada, zarete lekhuko gauza horietaz. 49 Eta ni igortzerat nohatzue ene Aitak agindua zuen gaiñerat. Bizkitartean zaudete zuek hirian, izan zaitezketen artean beztituak goratikako indarraz».

        50 Eraman zituen gero kanporat Bethaniarat eta eskuak altxaturik benedikatu izan zituen. 51 Eta hei benedizionea ematearekien batean, goan zen hekien ganik eta igan zen zerurat. 52 Hek berriz hura adoratu eta bihurtu ziren Jerusalemerat bozkario handirekien; 53 eta bethi ziren tenpluan, Jainkoa laudatzen eta benedikatzen zutelarik. Amen.