antonio bilbao

 

      Morgan (Bizkaia) jaio zan 1937-ko martxoaren 22-an. Fraile ikastaroak egin zituan Arantzazun, baina utzi zituan eta gaur Bilbaon bizi da. Bere poesiak badu Gandiagarenakin kidetasuna, azkenaldikoetan honengandik hurrutituaz badijoa ere. Zenbait aldiz saritua izan da; beretarik aipagarrienak 1962 eta 1964-ko “Lizardi” sariak. Poesi liburu bat du argitaratzeke.

 

 

Arimaren arnas bat lez

urtetan deust txistuak ahotik.

Txistu egingo dot, zeren besterik eztakit.

Eztakit ezer be. Maitasuna

zer dan,

zer dan

alegrantzia, errealidadea, egia batez be.

Eztaukadala zer eginik esan deuste

eta ezin dot sinistu.

 

Txistu honen doinua galduko da,

edo galtzen doa edo badoa.

Iñoren bihotza ikutuko dauanentz eztakit.

Ta iñoren bihotzean oihar ez egiteko

alperrik dagit txistu.

Baina bardin da.

Ezta!

Batzuetan, oraintxe,

erantzi nahi neukez gauzak

ikusteko zer daben barruan.

Batzuetan, oraintxe, erantzi nahi neuke

neure soinekoa, edo burua,

oker eginda nagon ikusteko,

ikusteko oker nagonentz.

Eztakit doinu hau nondik datorkidan,

eztakit nire izanaren sustratoa danentz.

Behar bada, neure alboan, etsaigoa bildu dot

edo bideak tapeta. Behar bada urkomendira

kondenatu nabe, beharrez, ta barruan

Herri baten hilobia daroat.

Behar bada...

Gaur, neure ahalegiñen ostean,

lañoak inguratu nau

eta kausa galdu bat, bertan behera itzi bat

ete garan zalantzak

txistu egiteko gogoak kendu deustaz

une berean.

 

                      * * *

 

Guzur zahar bateri harria jaurtirik

neure gelako kristala apurtu egin dot.

Hartu dot, gero, neure txistua

ta leihora urten dot doinua joteko: errealidadea.

Errealidadea pentsatu dot luzaro

neure txistu honen doinuagaz, eta kaletik joan diran gizonak

zoroa deitu nabe.

Eznaz bapere harritu.

(Ezbait gara errealidadean bizi!)

Guzurra gunetaraino sartu jaku,

geurea egin dogu.

Libertadea esan deuskunean

sabela entzun dogu...

 

Ez gara ez, barriztu dot neure txistuagaz,

errealidadean bizi,

iñoren ametsetan baizik.

Iñok amestuta, ames guzurrezko baten,

—arren apari ihuin baten—

usteltzen gagoz, zirkiñik barik.

Ta ames honetan mugituz edo arnasa harturik

—bake faltsoan, barriro diñot, konorte barik—

nire olerkia sekula eztau ulertuko

ames bako gizonak.

Azkenean, ezin besterik, neure txistua erdibitua erdibituko dot

eta jaurtiko deutsadaz zatiak

neure leihopetik lehenengo igaroten dan guzurtiari.

Eta gero, urrengoari, ez banau ulertzen,

samara salto egingo deutsat

eta ito egingo dot bertan.

Nire zoria hain xinplea izanik

handik igaroko dan urrengo gizonak

jaramon egingo deust.

Bitartean,

neure txistu zahar hau joko dot

eta biziko naz egiaren amesean.

 

Mamu bat bezela urtengo dot gabaren erdian

gaur eta biharko egunen artean

eta esango deutsat lo dagonari:

Iratzartu zaitez, ordua da-eta!

 

Ibiliko naz, ibili, bakerik hartu barik,

eta arin, iñok eskua jarri ez deistan,

eta haizea bezela leku guztietan

berba egingo dot esanaz:

Iratzartu zaitez, ordua da-eta!

Idigi eizuz begiak, arin,

osotu eizuz egiak, arin,

ezagutu eizuz zure iturriak,

ezpabe berandu izango da-eta.

 

Hautsa lez zabalduko naz

neure herrian —bihotz zapaldua,

birrindua, haustua dot eta—,

eta metro bakotxean

santzo bat jaurtiko dot ahal dodan erean:

Iratzartu zaitez, gizona, ordua da-eta!

Eta neure herria biztu dadiñean

bihotz bat irabaziko dot, ezhilkor egingo naz,

Beragaz biziko naz-eta.