Hamazazpigarren Kapitulua

San Maoreren Frantziarat joaitea

        Zenbatenaz ere sainduak hurbiltzen hari baitire bere azken egunerat, eta hainbertzenaz ere, Jainkoak galdetzen diozkate sakrifizio handiagoak.

        Benoat Sainduarentzat ere, gauzak hola joan ziren.

        Halako sakrifizioak eginaraziz, Jainkoak nahi zuen irabaz zetzan geroago eta merezimendu handiagoak; eta bertzalde, geroago eta hobeki garbi zadiela haren bihotza.

        Bazuen jadanik zenbeit urthe, Placide bere haurride guziz maitearen sakrifizioa egina zuela; bere komentu ederraren sakrifizioa ere egina zuen, bere lehenbiziko hamabi komentu hekien uztea egin zuen bezala.

        Eta, nola ohartua baitzen, indarrak ttikitzen hari zitzaizkola, etzuen bertze ametsik, baizik ere, heriotze on baten egiterat prestatzea, Jainko Jaunak galdegin zionean bertze sakrifizio berri bat.

        Manz-eko apezpikuak bazuen bere diosesan hainitz komentu. Bainan hala ere, iragan zuen bere baithan, ongi handia eginen ziotela arimei, San Benoaten ordreko komentu bat altxatzen ahal bazuen.

        Eta bidali ziozkan bi mandatari gure Aita loriosari, othoizten zuelarik, igor zezola zenbeit fraide.

        San Benoatek egin zioten behar bezalako ongi-ethorria, hain urrundik joaiten zitzaizkon gizon hekiei. Eman zioten ere atseginekin, beren bide luzearen buruan, behar zutena. Bainan gero, etzen gutti harritu jakin zuenean nolako mezuaren egiterat ethorriak zituen.

        Ezen gogoak eman zion ordu berean, nihor igortzekotz, behar zuela igorri Maore. Eta etzezaken nihola ere onhets ikasle maite haren galtzea.

        Eman zen beraz Jainkoari buruz, ian hala othe zen bada haren nahia.

        Eta Jainkoak ezagutzerat eman zion, Maore Sainduak zer ongi handia egin behar zuen Frantzia guziari; eta zenbat mila-eta-mila arima saindutu beharrak ziren, hari eta haren ondotik izanen ziren benediktanoei esker.

        San Benoaten ametsa, ordu arteraino, hau zen: Maoreri uztea osoki Casingo komentuaren joanarazteko lana. Eta fraidek ere uste zuten, hura zela hekien aintzindari gaia.

        Bainan Gure Aita loriosa jarri zen Jainkoaren eskuetan, ezagutu zuen bezein laster, Jainkoak bere loriakotzat galdetzen ziola bere haur eta ikasle maitea.

        Etzitzaion ere nekhe izatu Maoreri adiaraztea, joan behar zuela Frantziarat, komentu berri baten egiterat.

        San Maorek ihardetsi zion bere Aita onari, eginen zuela harrek, errana izanen zitzaion bezala.

        Bazakien, alabainan, arras ongi, bere Aitari obeditzean, Jainkoari berari obeditzen ziola.

        Eta nola orduan Trufaniako bestaren inguruan baitziren, iragan zuten elkharren artean, abiatuko zela Frantziarat handik ondoko larunbatean. Hura baitzen, urthe hartan, urtharilaren hameka.

        San Benoat eta San Maore, biak bi saindu handi zirelakotz, hek egin zuten erdi errexki, Jainkoak galdegiten zioten sakrifizioa. Ordean guk egin ez dezakegun lana da adiaraztea, nola ilhundu eta belztu ziren fraide guziak, jakin zutenean galdu behar zutela Maore, beren Aita eta lagun ona. Husu joan zitzaizkoten beraz aste hartako egunak.

        Bizkitartean San Benoatek hautatu zituen bertze lau fraide, Maoreren lagun igortzeko.

        Eta gero, larunbat goizean, fraide guziak elkharrekin bilduak zirelarik, eman zion Maore Sainduari Erregelaren Liburua.

        Liburu hura bere eskuz iskribatua zuen San Benoatek. Eta harrek egina zela seinale, iskribatu zituen zolan hitz hauk: Benoat bekhatorearen liburua.

        Erregela Sainduarekin batean, eman zion oraino fraide bakhotxak, egun guziz, behar zuen ogiaren eta arnoaren neurria. Eta gero, halako orduetan egiten diren othoitzak eginik, athera ziren guziak, kanpoko athe handietaraino.

        Bainan ordukotz, fraide guziak ezinbertzeratuak ziren. Hasperenez eta nigarrez zauden beraz komentutik atheratu behar zirenak, eta han berean zaudenak, eta etzen nihondik entzuten nigarrik eta nigarrik baizen.

        Hala-hala, San Maore eta haren lagunak jadanik belhauniko zirelarik, beren Aita guziz maitearen azken benedizionearen hartzeko, San Benoatek erran zioten:

        «Nere haurride eta haur maiteak: hemen, norbeitek egin behar balu gogoeta beltzik, eta, ordu berean, nigar khiretsik, nik nuke egin behar, galdu behar ditudalakotz, dakizkatzuen kontsolazioneak eta laguntzak.

        »Bainan Apostoluak erraten daroku, karitatea ongiegile dela, caritas benigna est. Eta horra zergatik behar dugun ikusi, ez gure onak zer galdetzen larokuken, bainan zer galdetzen darokun bertzen onak.

        »Sinhets nazazue, beraz, eta utz zazue nigar egitea. Jainko Jauna gai da komentu huni emateko orai dohatzinen ordainak. Bai-eta nere ordaina ere, emanen dautzue, sarri, gorphutz herbail hau erori zaukikedanean. Eta nere ordain harrek emanen darozkitzue, ni bekhatorosak ematen ahal ez narozkitzuen irakaspenak.

        »Gure arimen etsaiak, orai gurekin egin nahi luken irabazia hau da: gure tristaraztea, eta halaz, guri galaraztea Jainko Jaunak galdetzen darozkigun sakrifizioen merezimentua.

        »Ez bedi izan holakorik!

        »Aitzitik, maite ditugun lagun batzuetarik berezte hau izan bedi guretzat, hegal berri batzuen hartzea, errexkiago eta arinago kurritzeko zeruko bidean.

        »Bertzalde, zenbat-nahi urrun izana gatik gorphutzez, gogoz eta bihotzez bethi elkharrekin izanen gare».

        Solhas horiek guziei erran zituenean, San Benoatek aphaldu zituen begiak belhauniko zauden bortz hekien gainera eta erran zioten:

        «Zuetaz denaz bezenbatean, nere haurride maiteak, urrun duzue Jainko Jaunak eman nahi darotzuen lantegia; ordean, zohazte gogo onez eta beldurrik gabe. Zuen lanaren ongi joanarazteko indarrak galde zotzue lanera deithu zaituztenari berari.

        »Orrhoit zaitezte oraino, zenbatenaz ere gehiago jasanen baituzue Jainko Jaunaren loriakotzat, eta hainbertzenaz ere zuen zoriona handiago izanen dela zeruko lorian.

        »Eta gero, ez zatzuela utz zuen bihotzak sobera ilhuntzerat, jakinen duzuenean, hautsi tudala lurrari estekatzen nauten lokharri hauk.

        »Gorphutz hilkor huntarik athera naitekenean, zuen artean izanen nauzue, orai baino hobeki. Bai! Jainko maiteak hala nahi duelarik, lagunduko zaituztet zuen lan eta urrats guzietan».

        Agintza saindu horrekin batean eman zioten bere benedizionea. Eta ordu berean, bortz benediktanoak eman ziren Frantziarat buruz, hekien bilha ethorriak ziren bi mandatariekin batean.

        San Benoatek errana zioten noraino joan behar zuten lehen egunean; eta gero, non behar zuten iragan lehen gaba.

        Bertzalde, bederen lehen gau hartan, izan zezaten pausatzeko eta indar hartzeko behar zuten guzia, baziren bi fraide, aintzinetik joanak, piaiantek behar zuten guziaren prestatzera.

        Arratsalde aphala zuten etxe hartarat heldu zireneko. Han ziren beraz guziak, eta jadaneko beren othuruntza egina, othoitzean hari ziren elkharrekin, Casingo bi fraide maite agertu zitzaizkotenean athe-harriaren gainean.

        San Benoatek igortzen ziozkaten fraide hek. Ezen nahi zuen jakin baitezpada, nola hartu zituen bideak, lehen egun hartan.

        Bazituzten ere Maore Sainduarentzat, kaxa ttiki bat eta letra bat. Kaxa hartan, baziren Gurutze Sainduaren bi zathi xume eta bertze erlaki saindu batzu.

        Eta huna zer gaztigatzen zion letra hartan:

        «Nere haurride maitea, kaxa hori da zure haurtasunetik hasirik orai arte, zeruko bidean gidatu zaituenak bidaltzen darotzun azken dohaina. Har zazu, etzaitzue gutti baliatuko zuen bide luzean.

        »Bertzalde behar dautzut erran, Jainkoak zer jakinarazi darotan, zu joanez geroz.

        »Zure fraidegoako hirur-hogoigarren urthera heldu zaitezkenean, izanen da zuretzat, zeruko lorian sartzea. Baitutzu beraz oraino berrogoi urthe lurrean egoteko. Eta asko atsekabe badago zuretzat, berrogoi urthe horietan.

        »Lanak izanen tutzu ere, gure ordrearen xutik ezartzen Frantziako lurrean; gure arimen etsaia trebes jarriko zaitzulakotz zure bide guzietan.

        »Bainan zohazi beldurrik gabe. Jainko onari esker, garhaituko duzu Satan, eta eginen duzu komentua, zure ustez egin behar zinuena baino toki hobean.

        »Eta orai, nere haurra, othoizten dut Jainko Jauna, eman dezaitzun benedizionerik nasaienak, hala munduan iragan behar duzun denbora guziarentzat, nola zure azken oreneko».

        Letra hori irakurtu-eta, San Maore eman zen Jainkoari buruz, erraten ziolarik bere bihotzaren zolatik:

        «Emadazkidatzu, Jauna, nahi ditutzun atsekabe eta lan guziak. Egina izan bekit zuk nahi duzun bezala».

        Biharamun goizean, egin ziozkaten gomendio batzu Casingo komenturat itzuli behar ziren lau fraide hekiei, eta, hek guziak ongi besarkaturik azken aldikotz, abiatu zen bere bidean bertze lau lagunekin.

        Hamalau egunen buruko, helduak ziren Verceileko hirira.

        Hiri hartan ziren oraino, pausa pixka baten hartzen egonki, Jainko Jaunak adiarazi nahi izatu ziotenean hekiekin zela.

        Manz-eko Jaun Apezpikuaren mandatarietarik bat, joan-ethorri zabilalarik selaru batean, erori zen selaru hartarik. Eta halako mina hartu zuen beso batean, non, zenbeit egunen buruan, mirikuek erran baitzuten usuak edo suharrak gaina hartzen hari ziola, bortxatuak zirela besoaren pikatzerat.

        Ordean Frantziatik ethorririkako bigarren mandatariak othoiztu zuen San Maore, egin zezala zerbeit haren lagunaren onetan: Beso baten galtzeak bere bizi guziko zorigaitza emanen ziola, nahi-eta-ez.

        San Maorek onhetsi zituen solhas horiek.

        Joan zen beraz eriaren gana, Gurutze Sainduaren zathi bat berekin harturik; egin zituen hirur gurutzearen seinale eriari buruz, Gurutze Sainduaren erlaki hura eskuan zadukalarik, eta, ordu berean, pikatzerat kondenatua zen besoa sendatua zen, egundaino minik izatu ez balu bezala.

        Mirakuilu horrek ezarri zuen airean jende guzia. Hala-hala, San Maore etzen gehiago egon nahi izatu Verceileko hiri hartan; eta joan zen handik lehen-bai-lehen, jendeak eman nahi ziozkan ohoriei ihesi egitea gatik.

        Bainan mirakuilu hura etzen harrek egin behar zituenetarik azkena.

        Italiako mendiei behera hari zirelarik, gizon bat beren lagun hartua zutena bide gaixto batzuetarik iragan arte, hura ere erori zen. Eta halako erorikoa egin zuen, non zangoa hautsi baitzuen hirur tokitarik.

        Bainan nola Maoreri ez baitzohakon ongi bidean gelditzea giza-gaizo haren zangoaren arthatzen, egin zuen zango hautsi haren gainera gurutzearen seinale bakhar bat, eta hura ere osoki sendo zen.

        Jadanik Frantziako lurretarat helduak zirelarik, ikusi zuen apiiko-azpi batean, gizon bat sortzez itsua zena. Itsu hari ere egin zion, Jondoni Petrik Jerusalemeko itsu hari egin ziona, amoina-orde eman zion, Jesus Jaunaren izenean, begietako argia.

        Urruntxago, bertze herri batera heldu zirenean, han, ikusi zuen emakume bat dena nigarretan, eta bihotzeko ilhuntasunik handienean. Eta erran zioten hura zela emakume alhargun bat, bere seme eta haur bakharra agonian zuena.

        Jadanik ilhuna zelarik, San Maore joan zen eriaren etxera. Eriaren gelan ere sarthu zen, haren ama ohartu gabe. Eta gero, othoitz batzu eginik eriaren ondoan, athera zen ixil-ixila.

        Ordean gizon gazte hura ere sendatua zen. Ezen berehala oihu egin zion amari ager zadiela, behar ziola eman harrek etzakien berri bat: Jainkoaren bi adixkide izatu zitzaizkola ikustera; egin zutela othoitz bat haren ohe aintzinean, eta, hekiei esker, osoki sendo zela. Erran zion oraino amari harrek bazuela Saindu hekiei esker mundu huntako eta bertzeko bizia.

        Ez liteke errex erratea, nolakoa zen ama haren zoriona. Eta nola beren artean egin baitzuten, Jainkoaren adixkide hek orduan heldu ziren fraidetarik zirela, ama-semeak joan ziren biharamunean hekien gana.

        Gizon gazteak ezagutu zituen berehala ikusten izatu zitzaizkonak; ezagutu zuen ere, Maoreri ziola bakharrik zor bizia. Eta haren aintzinean belhauniko ematen zelarik, galdetu zion othoitz egin zezala harentzat.

        Eta San Maorek egin bide zuen othoitz.

        Ezen berantxago, gizon gaztea fraide bilhakatu zen. Eta bizi izatu ondoan luzez eta sainduki, sarthu zen komentu hartan berean, egin zuen bizitze saindu bati dohakon heriotze on eta eztia.

        Horrelako asko mirakuilu egiten zuelarik, eta ordukotz Aste-Sainduko egunak zirelarik, Maore Saindua eta haren lagunak heldu ziren Auzerreko hirira, edo hobeki errateko, Auzerreko hiri haren ondoan, San Erromano zagon komentura.

        San Erromanoz jadanik mintzatuak gare.

        San Erromano, orduan Auzerreko hiriaren ondoan zagona, hura zen fraidea hirur urthez hazi zuena gure Aita loriosa, Subiakeko harpean.

        Asmatzeko da, ian atseginik izatu othe zuen, San Benoaten haur batzuen ikusteaz.