www.armiarma.eus
idazleak eta idazlanak Herri literatura TESTUAK Corpus arakatzailea Klasikoen Gordailuari buruz



San Benoaten bizitzea
Bazilio Joanategi
1887

      [liburua osorik RTF formatuan]
      [inprimitzeko bertsioa PDFn]
      [Literaturaren Zubitegia]

 

Iturria: San Benoaten bizitzea, Bazil Joannateguy (Inazio Mujika Iraolaren edizioa). Euskal Editoreen Elkartea, 1996

 

aurrekoa hurrengoa

Seigarren Kapitulua

Casingo komentua, eta San Benoatek gure arimen
etsaiarekin dituen guduka berriak

 

        Bidez-bide, gure Aita loriosa heldu zen Napleko hirira. Eta Napleko hiritik joan zen hango zelhai eder guzien gibelean den mendi gora bati buruz.

        Mendi hura Casingo mendia deitzen zuten; haren zolan bazelakotz hiri ttiki bat, izena Casine zuena.

        Mendi haren gainetik beira jarri nahi denak, ikus dezake, iphar-aldean, haran eta hibai edo ur-handi batzuen gibelean, mendi lerro handi bat, beren kasko zorrotzekin, eta beren mazeletan ere ez dutela harrokarik eta harrokarik baizik.

        Ikus dezake oraino, eguerdirako aldean, Italia-behereko itsasoa; itsaso hartara biderdi, Napleko hiria; eta hiri hartarik hasirik eta itsasoraino, nork daki zenbat herri eta alhor eder.

        Eta bada, Jainkoaren nahia zen Gure Aita San Benoatek mendi eta toki zoragarri hartan egin zezan bere Fraide-etxe Nagusia.

        Mendi hartarat igan zenean, ikusi zuen hariztegi handi baten barnean jainko faltsuen eliza bat. Eta zango-hatzetarik ezagutu zuen errexki bazabilala eliza hartan jende asko.

        Bai, mendi zola hartako jendeak pagano ziren oraino; eliza hartan eskaintzen ziozkaten sakrifizioak jainko faltsuei, eta gero egiten zuten zer-nahi zikhinkeria hariztegi hartako itzal-azpietan.

        San Benoatek atsekabe handia hartu zuen, ikusteaz gure arimen etsaiak bere aztaparretan zaduzkala oraino herri handi bateko jende guziak.

        Eta, konturik egin gabe, ian ez othe zituen hasarrearaziko pagano ondikozko hek, arthiki zuen berehala jainko-ordearen iduria edo potreta bere aldarearen gainetik, aldarea ere barraiatu zuen, eta errotik atherarazi oihan guzia.

        Orduan hasi zuen bere komentua.

        Eta bere fraide-etxearen eginarazten hari zelarik, eta bi eliza ttiki ere eginarazten zituelarik lehenagoko jainko-ordearen tenploa zen tokian, San Benoat bera bazabilan erran dugun pagano hekiei Ebanjelio Sainduaren predikatzen.

        Eta emeki-emeki, egin zituen bere komentu ederra, bi eliza ttiki hek, eta jende pagano hekien guzien konbertiaraztea.

        Berea zuen beraz Casingo mendia. Bainan etzuen hargatik, oraino, bakea. Gure arimen etsaia egundaino baino errabia handiagoan zuen. Egun batez, agertu ere zitzaion, dena den bezala.

        Horrela agertu zitzaionean, Gure Aita loriosa bertze fraide batzuekin zen. Eta nola fraide hek entzuten baitzituzten Satanen oihuak eta auhenak deusik ikusi gabe, gure Aita onak erran zioten, harrek zer ikusten zuen, ziolarik:

        «Beltz-beltza da, kheldarra bezala; suzko naza baten erdian dago pulunpatua; eta berari ere sua dario alde guzietarik».

        San Benoatek erran zioten oraino bere haurridei:

        «Dohatsu zarete, haurrak, zeren ez duzuen entzuten zer solhas zikhinak atheratzen diren haren ahotik, ez ikusten zer begi harmatuekin begira dagokigun».

        Hargatik haurridek ere sumatu edo nabaitu zuten behin, oihuka hari zela gure Aita loriosari. Eta gure Aita maiteak etziolakotz konturik egiten, orduan zer-nahi erranka hari zitzaiola. Erraten ziola ere:

        «Benoat, Benoat, ez, ehaiz hi Benoat, ehaiz hi benedikatua, izan hadi beraz madarikatua, eta ez benedikatua! Zer egin daiat, bethi eta bethi, nere ondotik ibiltzeko? Zergatik habila, bethi, nere ondotik, bertze etsaiik ezpahu bezala?».

        Bainan denborarekin, Satan ohartu zen etzela deusik hari, bere solhas eta dixidu guziekin. Eman zen beraz sainduaren gudukatzen bertzela.

        Behin etxe egiten hari zirelarik, langilek bazuten beren aintzinean harri handi bat. Behar zutela beraz ereman eta ezarri asentuan, edo egiten hari zuten pareta hartan, bi fraide lothu zitzaizkon harri hari.

        Bientzat hazta handiegia zuela, hirurgarren haurride bat eman zen bi hekiekin. Ordean alferretan. Eman ziren han ziren guziak. Eta hala ere, etzezaketen higiaraz. Iduri zuen erroak eginak zituela.

        Ezagutu zuten, beraz, haurridek bazela harri haren gainean zerbeit behar etzenik.

        Orduan laster egin zuten beren Aita gana, erran zioten zer gerthatzen zitzaioten, eta othoiztu zuten ethortzeaz, han zutela, hekien arabera, izpiritu gaixtoa.

        Bai! Saindua joan zitzaioten, othoitz bat egin zuen eskuak zerurat altxaturik, benedikatu zuen harria, eta ordu berean, altxatu zuten eta bere tokian ezarri unhadurarik batere gabe.

        Satanek egin behar zioten oraino bertze gaixtakeriarik ere.

        San Benoatek, bazakielakotz etsaia zerbeiten gatik zagola harri haren zain, haintzurrarazi zuen lurra, harria zen tokian. Eta atxeman zuten jainko-faltsu iduri ttiki bat. Iduri hura ereman zuten etxerat; eta gero, deusik etzuela balio, arthiki zuten zokho baterat.

        Bainan ordu berean izatu zuten guziek izialdurarik handiena.

        Batere etzakitelarik nola, piztu zitzaioten su bat gaitza, barne guzia hartu ziotena.

        Harrituak eta laztuak, guziak eman ziren urketa; bai, ura arthikitzen zuten. Ordean zenbatenaz ere ur gehiago arthikitzen baitzioten, eta hainbertzenaz ere, sua handiago egiten zitzaioten.

        Galduak zirela beraz, galduak zirela, joan ziren San Benoaten bilha.

        Eta Sainduak, ikusi zuenean hekien izialdura eta lana, eta nola urez bethe eta itho zituzten bazter guziak, Sainduak, beraz, erran zioten ezti-eztia, eta irririk gabe, utz zezatela lan hura, han etzela surik. Etsaiak nahi izatu zituela hasarrearazi, iduriaraziz etxe guzia erretzen ziotela.

        Solhas horrek are gehiago harritu zituen fraideak. Hala-hala, San Benoat eman zen belhauniko, Jainkoari othoitz baten egiteko, eta gero, xutitzearekin erran zioten: «Egizue orai gurutzearen seinalea». Eta, orduan, ikusi zuten etzela han surik izatu, bainan doidoia, su-orde bat, deusik erre etzezakena.

        Etzen hargatik etsaia hainitz urrun joan. Edo, urrundu balin bazen ere, berriz ere ethorri zen, gaixtakeria handiago baten egiteko xedearekin.

        Behin, fraideak hari ziren pareta zahar baten goratzen, eta gure Aita loriosa othoitzean hari zen bere gelan.

        Betbetan, Satan agertu zitzaion gure Aitari. Eta hartaz trufatzen zelako irri batekin, erran zion:

        «Banohak hire haurridetara. Behar diat ikusi zer hari diren».

        Benoat Sainduak ere igorri zioten berehala mezua, kontu eman zezatela. Eta mezu-egileak, bide puska batean lasterka joanik, oihu egin zioten, etsaia berriz ere han zutela, gogo eman zezatela beraz zer hari ziren.

        Ordean oihu hura entzutean berean, etsaiak arthiki zioten pareta puska handi bat, eta pareta haren azpian lehertu zioten haur gazte bat, Erromako aitoren-seme baten haurra.

        Lanaren galtzea baizik ezpalitz izatu, deusik etzen izanen. Bainan haur bat hil zioten, eta haren gatik fraide guziak atsekaberik handienean ziren. Utzi zuten beraz lana, eta joan zitzaizkon beren Aita maiteari erratera zer gerthatu zitzaioten.

        San Benoat etzen lotsatu. Aitzitik ekharrarazi zuen zaku batean haur gaixo haren gorphutza. Eta nahiz dena funditua eta zathikatua zen, halarik ere ereman zuen bere gelarat.

        Gelan bera sarthu zen lagunik batere gabe. Han, athea ongi hetsirik, egundaino baino kharsukiago othoitz egin zuen, eta, ordu berean, haurra piztu zen. Gorphutza ere oso-osoa zuen, eta nihoiz deusik izatu ezpalu bezein ongi.

        Eta hortakotz, Sainduak igorri zuen ordu berean bertze fraidekin, lagunt zetzala harginak etsaiak arthiki zioten paretaren berriz egiten. Eta Satan, egiazki ahalkatua, berriz ere urrundu zen.

 

* * *

 

        Nor-nahi izan gaitezela, bainan balin badugu fedea eta Jainkoaren amodioa, Satanek ez daroku kalterik egiten ahal. Sainduek irri egiten zioten. Hain zuten axola guti haren amarruez eta dixiduez edo mehatxuez.

        Orai arterainoko ixtorioek ez darokute bertzerik irakasten.

        Bai, Satan ihesi zohan, San Benoaten beldurrez, gure Aita loriosa oraino lur huntan zelarik. Eta, egungo egunean, gure Aita zeruko lorian delarik, zer egiten othe du Satanek?

        Egungo egunean, bethi bezala, Satan ihesi doha San Benoaten aintzinean.

        Zenbat ixtorio ez ginuke aiphatzen ahal egia horren aldera?

        San Benoat gure Aita loriosaren ganik laguntza handi hori nahi duenak ekhar beza soinean Saindu hunen gurutzea edo medaila, eta ez du zeren Satanen beldurrik izan.

 

aurrekoa hurrengoa