PADURA

Euzko-mendijez-ziar izkillu-dei gogorra

entzuten da, erkijen adarrots ixukorra,

bizkattar baretsubak gustiz asaldetan,

eta gixon senduak entzuten dabenian

bizkor ta sutsu jagi, ta basetxe-attian

zutik, etxeko jaunak diño: Zer ete-da?

Alde gustijetatik anotsak erantzuten

«Zer da?» baño besterik ezta iñun bez entzuten.

Zer da mendi-baria asaldetan dauna?

Eta aran-barrenetik elduten da abarrotsa,

etsai-gudoztiaren zurrumurru, izkillotsa,

gero ta zolijago zabalduten dana.

Atzerrittarrak dira; Luyaondo-z aurrera

Bizkai-ra sartu, eta gurasuen etxera

elduko dira laster, berau azpiratzen;

Ordoño dabe buru gudarozte nabarrak;

senduak dirudije, errutsubak, azkarrak,

ezeren bilddur-barik aurrerantz-egitten.

Nok Bizkaya-ren kaltez azpiratu-gurarik?

Berau azpiratzeko ezta iñun bez etsairik

Bizkaya-n birkattar bat ixango da-artian!

Aberrija antziñetik ixan da buru-jabe,

arrotzak oña berton iñoz jarri eztabe;

ezta aurrerantz ipinten laketu euzkuak!

Mendi-gallurretatik artzañak ikusitta,

laster mendirik-mendi, artaldiak itxitta,

areyuaren barri zabalduten duaz;

ta mendi goyenetan erkaldien adarrak

gudara joten dabe, eta uri-mendi-ibarrak

-ziar entzuten dira, bijotzak sutetan.

Erkaldiak ta uritxu bakotxak bere talde

izkilluzten diñardu, aberrijaren alde:

orok batez Bizkaya aldeztuko dabe.

Ezta iñor bere etxian geratuko bilddurrez,

zarrak eta gastiak samurkiro itxi dabez

matte-dabezanak ta gertzen diñardube.

Eta arrotzak Padura-n sartu baño lenago

euzkotarrak goyetan gero ta urdurijago

euren begira dagoz, gertuta izkillubak;

gustittariko dira: lugin-arrantzaliak,

su-arotzak, artzañak; oro abertzaliak

ta Bizkaya-ren aldez ilteko gertubak.

Bizkai-ziar aurrera dua arrotz-gudoztia;

iñor aurkittu-ezaz errija bezautia,

odola ixuri-barik, esten dau erraza;

baña Padura ibarran sartutian didarrak

entzuten dira, batta euzkotarren adarrak

eta guda-santzuak, irrintzi ixukorrak.

Tximista baxen bizkor bizkattarren pillua

atzerrittarren aurka mendijaz bera dua,

azkonak erabillik, sumin ta irrintzika;

eta otso-ganera txakur uzubak legez

ganera jausten yakez kementsu baña atsegez,

ta su-ta-gar ekitten arrotzai jarkika.

Batzuk eta bestiak gixon azkarrak dira;

bildddurra ta ardurea euretzako eztira,

amaika gudakatan sarritan egonak;

batzuk maurotarraren atxin guda ein dabe;

zer dan jopukerija bestetzuk eztazabe;

alik gogorren orok ekingo dabe, ba.

Eurrez-eurrez odola; lurran autsezko odeyak;

edonundik garraxi, oyu, sorosi-deyak;

kirats iguingarrija zabaldu ta artzen da;

zaurittu dagoz asko, erijotza-begira;

jausten diranen ala, negarra ittoten dira

gudaka diñarduben-garraxi-oyukaz.

Gogor dagi arrotzak naya betetiarren;

gogor, be, bizkattarrak euren sendijakarren.

Nok irabaziko dau gudaka gogorra?

Atzerrittarrak, noski; burdiñezko janzkijak

daukez, ta bizkaiarrak iñundik ezpatiak

ezin sartu etsayai, burdiña dala-ta,

Augattik asten dira samar adorakauten

alegiñak alperrik geyenetan ixaten,

baña laster barriro bizkortuten dira:

euretariko batek soin-erdijan zulua

dakus, ta antxe jo-joten, eratsitta areyua,

sabel-sabelan sartu! deya entzuten da.

Orduban euzkotarrak len baño gogorrago

ekitten dabe; lurra gero eta geyago

gorpu-illotzez beteta, odola eur-eurrez;

menditzarraren ostez euzkija beztuten da;

laster jaritxi biar eyotza ala gurenda;

gudaka diñardube pizti uzu-antzez.

Areyo-buruba il dau Bizkai-emakumiak;

ta ikaraz ixututa areyo-gudoztia

asten da iges-egiten bizkattarren aurrez;

euren jarrai euzkuak etsayak burrustuten

dagije lerrokadak deuseztu ta apurtuten,

areyorik aranan lotzen eztala bez.

Luxondo-ra elduta, bertan gelditzen dira;

izten dautse arrotzai igesten atzerrira,

eta atzera-dagije. Eurena gurenda!

Estegiz Jaun bikaña ta gixon errutsubak

eurrez il dira, baña eurak dira aintzatsubak;

Bizkaya, lenago lez, buru-jabe bai-da.

Euzkotar garalliak guda-zelayan bertan

garaitz-ereserkija gogotsu abesetan,

Jaun Zuria auten dabe Bizkai-ko Buruba.

Antziñetik Bizkaya ixan zan buru-jabe;

arrotzak oña bertan iñoz jarri eztabe:

ezta aurrerantz sartuko etsairik Bizkai-ra!