X.
MUNGIAKO GUDA
ITZ-NEURTUETAN

        Oraiñ ikusi gura badozu itz neurtuetan geure adiskide batek Bizkaitarren guda gomutagarri au zelan imiñi dauan, belarriak gertu ta zabal-zabal egizuz entzuteko, bertan agiri dalako gure Txominen azartasuna.

                Errike Makala izenez beintzat

                Bizkaiko Iauna zanean,

                Emengo mendi eta zelaiak

                Beretu naian iarri zan:

                Iaungoikoari ta Batzarrari

                Ez eutsen ziñ ein Gernikan,

                Iagotea alkar bizkaitar lurrak

                Ekanduakaz batean?

                Errike orren otsokeriaz

                Asarratuten dirala,

                Gure asaba bulardetsuak,

                Etorriarren eundaka,

                Aren aldekor Arabatarrak

                Gaztelarrakaz batera,

                Iarkiten iakez bidera urtenik

                Aiotsa diz-diz daukela.

                Iata deritsan mendi azpiko

                Ibai zabalak bustirik,

                Loretuten dan ibar galanta

                Aurkituten da bertatik;

                Gudari talden izugarrizko

                Asarre-orriz beterik,

                Dirudiala mendiak bera

                Badatozala lerturik.

                Gudalariak burdiñ zorrotza

                Darabillela eskoian,

                Sartuten diraz arerioen

                Galtzaidu-aiots artean,

                Zulotu nairik buru bularrak

                Auzpeztuteko lurrean,

                Azkorapean zama-bizkarra

                Ziz-zaz ebagi ostean.

                Bakotxak gura leukez iruntsi

                Beste aldeko mutillak;

                Alantse autsa garbituten dau

                Aixe bundada gogorrak;

                Alan itxaso asarratuan

                Lats-begi zurrunbulluak,

                Bere erraietan gordetan deituz

                Zul-burdinezko untsiak.

                Ara! guztiak nastarik dabilz;

                Baiña lur-bazter, etxeak,

                Seme-alaben eta seniden

                Bizitza-gordelariak;

                Begietatik ieurtiten dabez

                Su ta garrezko tximistak

                Ta irunsten dabez euren arnasan

                Amorru-garren indarrak.

                Dardar eraiñik badarabillez

                Esku ta beso santsuan,

                Burdin-galtzairu zorrotz astunak

                Arerioak buruan;

                Nekatu baga ioten eurakaz

                Illik izteko soloan,

                Gudari illakaz estaltzen dala

                Zelai guztia inguruan.

                Ara, begira! danen aurretik

                Badakust gizon sendoa,

                Azartasunez igarten iako

                Dala Bizkaitar zintzoa:

                Ea mutilak ea! esanaz,

                Goitu edo ill, aurrera!

                Aiotz astunaz tximista legez

                Ieurtin da etsai artera.

                Indar barriak iratzi dautsez

                Bizkaitar nekatuari,

                Ta lau-oiñean amiltzen dira

                Balira legez oiñ asi;

                Arerioak eziñ eutsinik

                Alango bultzaka oni,

                Erbiak legez dakusunean

                Txakurra, doaz igesi.

                Ara badoaz arnas-estuka

                Etorri diran bidetik,

                Lau, amar, ogei eta eun

                Geratu dira aratiñik,

                Besteak arin lotsagarrian

                Badoaz alkar nastarik,

                Ta darraioe Bizkaitar taldak

                Bizkar-apurtzen atzetik.

                Bizi Bizkaia! ta bizi bedi

                Txomin Iaun A...-tarra

                Ta bizi bedi bai Abendaño

                Bai bizi bedi Muxika!

                Ta bizi bedi euskaldunetan

                Garaitza onen gomuta,

                Irakin daian odol zintzoak

                Izentetean Mungia!