www.armiarma.eus
idazleak eta idazlanak Herri literatura TESTUAK Corpus arakatzailea Klasikoen Gordailuari buruz



Lili-txingar
Alejandro Bilbao, «Erramun Maruri»
1928, 1965

      [liburua osorik RTF formatuan]
      [inprimitzeko bertsioa PDFn]
      [Literaturaren Zubitegia]

 

Iturria: Lili-txingar, Maruri'tar Erramun. Graf. Izarra, 1965

 

 

aurrekoa hurrengoa

Bidasoaren baztarrean

 

Ikuskai eder

Egarri dana

Goiz argi baten

Jaizkibelera.

 

Ta asetuko dau

Bere egarria

Mendi-gallurran

Ernai begia.

 

Ikusiko dau

Txoko ederra

Ondarribiko

Uri polita.

 

Erpintxo baten

Buru daukala,

Ta abar ederrak

Orra ta ona.

 

Abar oetan

Kabi politak

Ondarbitarrak

Ertiz egiñak.

 

Eta kabitan

Txorikumeak

Uda igaroten

Pozik dagoznak.

 

Badira bertan

Eusko txoriak,

Baño geyenak

Uda txoriak.

 

Negu aurrean

Ioten direnak

Egoaldera

Euren lurrera.

 

    * * *

 

Ta Bidasoa

Ibai ederra

Izkorenatan

Zingira dala.

 

Izokik bere

Damazkiena

Ta korrokoyak

Pillo pilloka.

 

Ondo ta lasai

Ondarribian

Bizi direa

Erdik urian.

 

Eta besteak

Baserrietan

Ibarran edo

Mendi-egalan.

 

    * * *

 

Ekartzen daitu

Arrantzaleak

Illuntzerako

Arrai gozoak.

 

Boga ta boga

Goizti itsasoan,

Amuz ta sarez

Arrapaukoak.

 

    * * *

 

Arrantzalea

Ta txingurua

Nekazaria

Ta serenua,

Lau bizibide

Auzaz gañera

Kontrabandista

Amorratua,

Omen dat norbait

Ondarribian

Lo egiñarren

Lotien gisan.

 

Agiri dala

Ondarbitarra

Gizatik dala

Gizon azkarra.

 

    * * *

 

Ikuskai eder

Egarri dana

Goiz argi baten

Jaizkibelera,

Ta asetuko dau

Bere egarria,

Mendi-galurran

ernai begia.

 

Ikusko daitu

Bazter ederrak

Iru aizparen

Maite-sariak.

 

Ondarribian

Irun guztian

Eta Endayan

Baztar orotan.

 

Baserri etxek

Banan bananka

Uso zuriak

Dirudiela.

 

Eta sagardik

Eta oyanak

Bai erpinetan

Bai ibarretan.

 

Eta zelayak

Liliz beteak,

Iminiz dana

Urrinkayetan.

 

Eta ondartzak

Alai alayak

Udan daudela

Ostez beteak.

 

Datorren ura

Doayan ura

Solo tartean

Gora ta bera.

 

Guzti edertuz

Guzti apainduz

Baztar onetan

Agerten yakuz.

 

    * * *

 

Aste gurenan

Elizkizunak

Arranditsuak

Entzutetsuak.

 

Oste andia

Beti dakarte

Ibaizabaltik

Garonararte.

 

Erriko yayak

Beti alayak,

Ondarribian

Alayegiak.

 

Erri alaya

Ondarribia,

T'erri lakoxe

Ondarbitarra.

 

    * * *

 

Entzun dagigun

Arrantzalea

Esan gurozku

Bere bizitza.

 

 

        Arrantzalea

 

Uran gañean

Nabil ni Jauna

Beti neketsu ludian,

Nizaz erruki

Errukiorra

Ekaitza datorrenean.

 

Izarrak goyan

Urak azpian

Arkaitz gogorrak ertzean,

Ni emen beti

Txalupatxuan

Neure maiteak goguan.

 

Arraitxuari

Jaurtiz arraba

Arrapauteko asmoan,

Neure umetxuak

Euke dagien

Arrai goxua mayean.

 

Izotz galantak

Artuak ditu

Neure bizkarrak gañean,

Zaparradea

Neuretzat dala

Giro ederra itxasoan.

 

Bakar bakarrik

Damat ikara

Bildurgarri dan ekaitzak

Neure txalupa

Onek apurtzen

Itsaz ertzeko atxetan.

 

Ene maiteak

Ez negar egin

Neuregaitik ekaitzean,

Ezpada otoitz

Jainko altsuak

Bare dagin itxasoan.

 

Gogoa gora

Urpera gorpu

Negargarria ez dala

Baño biotza

Larri yabilkit

Arin etxera oyuka.

 

 

        Irun

 

Begiz ta oroiz

Ikusirikan,

Ikusgarria

Irun onetan,

Orra ba emen

Ederra dala

Joten nauena

Neure begian.

 

Kolon-karrika

Karrika eder

Berdin bagea

Bai da luzea

Bai da zabala

Bai da txukuna,

Bero dagonen

Zuaitzpen dama

Itzal goxua.

 

Irungo erri

Lo ezpadago

Kolon-karrikan

Dago bizitza

Dago guztua.

Ator onera

Minez agona

Ikusi minez

Erri alaya.

 

Gaztedi erruz

Alaitasuna,

Irun onetan

Bada bizitza

Igia dala

Bizitz-ikurra.

 

Eliz ederran

Ama Maria

Itzagakoa,

Euren bakaldun

Euren kerizpe

Euren pitxia

Benetan dala.

 

Ama au arren

Irunen bada

Ugariegi

Ardi galdua.

 

    * * *

 

Mendibil gañen

Kabi politak

Guztu onagaz

Ertiz egiñak.

 

Ango txori-ta

Txorikumeak

Bai direala

Zoriontsuak.

 

Dakust Irunen

Aizta ontsua,

Mendelu-barren

Zoriontsua,

Ondarribiko

Aizta maitea

Besarkatzera

Besok zabalik

Etortzen dala.

 

Endayarako

Eginik dauko

Bide zabala,

Argi dagola

Irun-biotza

Andia dala,

Bere senidek

Beti biotzan

Beti gogoan

On egiteko

Eukirik bertan.

 

Erri yayetan

Goiztik asi-ta

Arratsaldera,

Gudari pizkor

Amirratuak,

Arratsaldean

Erdi-motelak

Patar zitalak

Atzipetuak.

 

Laterri-muga

Irun dalako

Kateak daukoz

Ekintzarako.

 

Baño au arren

Irun bizkorrak

Ekintzak daukoz

Arrigarriak,

Gañetik dala

Lurrin goxoa

Elgorriaga,

Errandonea,

Ekintz onetan

Buru dirala.

 

Irun doatsu

Andre ugari

Amasei milla

Aurraren ama,

Ama gaztea!

Ez bildur izan

Beste ainbesten

Geyagotzeko

Zure umedia,

Ogi besapen

Datorrelako

Ume ludira.

 

Samin damate

Biotz erdian,

Endayarako

Eragozpenak.

 

Nori ez goxo

Bertako ondartza,

Izan ezkero

Ondartz-zalea?

 

Niri atsegin

Ango bideak,

Niri begiko

Ango etxeak.

 

Euskeldun bide

Olerkitsuak

Euskaldun etxe

Guztuz egiñak.

 

    * * *

 

Maitasunean

Bildu gaitean

Anai maiteak

Gure kabian.

 

Bidasoaren

Baztar onetan

Ederto gagoz

Bai erranetan.

 

                        Ondarribi, 1925

 

aurrekoa hurrengoa