www.armiarma.eus
idazleak eta idazlanak Herri literatura TESTUAK Corpus arakatzailea Klasikoen Gordailuari buruz



Nafarroatik
Pablo Fermin Irigarai, «Larreko»
1916-1936, 1992

      [liburua osorik RTF formatuan]
      [inprimitzeko bertsioa PDFn]
      [Literaturaren Zubitegia]

 

Iturria: Nafarroatik, Pablo Fermin Irigarai Larreko (Iņaki Caminoren edizioa). Euskal Editoreen Elkartea, 1992

 

aurrekoa hurrengoa

1936

 

        Leenengo berri; larriena ezpada, jakingarria; gaxo egon naizela amabost bat egunez, baldin irakurle maite ori oartu ezpada ere.

        Baiki; ni gaxo egoteak, geienentzat garrantzi andirik ezpadu; euskaldun astekarientzat... baluke.

        Ez, nere berriak gora behera, baldin eder agertuko ez delakoz; baizik eta emengo berri elzalea bearrezkoa badute, bilatu bearko dela... ezpai dut emen ordañik ikusten.

        Nola nai den, berriz ere emen nago.

        Juan den aste oso-osoa eman dute «Acción Católica» delakoek bilkura eta mintzaldietan.

        Jondoni Domingo elizan, ilunabarretan, asko mintzatu dire Arizkun, Gurpide, Begiristain jaunak eta ondar egunetan Madridko buruzagiak «A.C.» zer den adiaraziz eta zer gisaz bear den barneratu eta bertan lan egin.

        Azken igandean etsia eman zioten apezpiku jaunaren mintzaldi eder batekin. Apezpiku jaunak «A.C.» politika guztietarik berezi nai izan zuen eta ongi egin zuen: emen, kezka orrekin gaudenak bagaude ta.

        Errelijioaren alde lan egiteko, bidenabarrean edo, aberriaren alde egiten ezpadute, etzeie iduri lan ona dela.

        Argi eta garbi erran zuen «A.C.»-k ez duela aberriarik aipatu bearrik.

        Gobernuak ganbara etsiez geroz, alde guztietan bazterrak iñarrosten ari dire.

        Emen, Nafarroan, leengo aaldunak «bloque» delakoak; Bilbao jauna eta Aita Gaforen ordez sartu dire Gortari eta Elizalde jaunak, Gil Robles-tarra eta karlista.

        Orain artio, orien kontra edo eretzean, Iruko jauna, bera bakarrik; bakarrik ere bospasei bezenbat bada.

        Mingaña luzeak diote: zergatik doa bakarrik? erantzupena kolkoan gordeturik. Iruko jauna biotza zabala du eta non nai adiskideak ditu; apezen artean bezenbat gorrien artean, eta bakarrik eldu bada aisago bilduko ditu gureak eta ekenak.

        Orai, abertzaleak, Erroman daudela bada erratekorik...

        Auteskundeak direla, marxistas direla, eta gorri guztiak bat egiten dutela eta katolikoen egin bearra, bat egitea dela. Euskalerrian badugula zerbeit, Españako beste bazterretan ez dutena, egia: zerbeit ori, da gure izatearen nabarmenak eta gure esku zuzenak; gure aldean zerbeit ori ere, begiratu bear dugu; jakina, katoliko agertuz eta izanez.

        Baño, Madrida bea daudenak, ez dute ori ikusi nai edo bedere ez dute aipatu nai.

        Nik uste, abertzaleek ori berexten bai dute argi eta garbi; orgatik, ez dire beste guztiak elburu ortarik oroitzen; abertzaleekin ezpai diteke elkartu; ez, urre eske juateko ere. Batzu, au ta ori izan direla, besteak aldiz gorriekin adiskideturik ibiliak direla; eta ezpadire gorriak bai tintatuak, eta unela gabiltza, beti bezala; argi ikusten besteen utsak, eta bakotxak bereak, laño pean.

        Eibarko 170 giltzapetuen auzia berriki ikusia da eta orietan 105 bere gain utzi badituzte, gañerakoen auzia ez da orañik xuritu; baño diote, iru urkatzera; 25-20 urte eta 16 urtera epaitu dituztela.

        Iri gizonek eskoletxe berriak egin nai dituzte, naiz Diputazioneek ikastetxe nagusia egiten badu ere. Ederki dago ori!

        Ikastetxe andiko ikasleek orai ere saltsa jastatu nai. Eskolak etsi dituzte, astearteraño.

        Ikasleek ez dute bertze egin bearrik, ikasi baizik eta ori, zuzen ikastetxera juanez; euskaldun ikasleek ori nai dute, jaramonik egin gabe aldeko naasturieri.

        «Eusko Abesbatzak» igande arratsaldean, apezpiku jaunari gorasarre egin zioten Escolapios delako gela andian. Ongi egon omen zen.

        Ororbian arbol xederatzen ari ziren langile batzu eta jabearen semea agertu zen zerbeit erraten eta langile batek aizkora ukaldiz il zuen dohakabea; berak bere burua baitu zuen.

        Aukerak direla bide, bilkurak izandu dire Iruñen, gorriek bere aaldun gaiak mintzatuz; bloque delakoek berriz errietan.

        Azken merkatuan 529 txerri saldu ziren 38 sos kilo bakotxa.

        Urbilen aldi artio Jainkoak ala nai duela.

Larreko

 

aurrekoa hurrengoa