Iragan asteko iru egunez, Iruñen izan dugu Aita Laburu, jesuita; Biologie delakoari buruz itz egitera deitua. Sortzez bilbotarra dugu jaun ori, sendakintzako ikastaroak egin eta jesuita sartu zena, orain duela zenbeit urte.

        Ez Espainian bakarrik, Frantzian, Suizan, Alemanian; ainitz lekutako eskoletan ikasia eta jakintza ortan diren jakintsuenekin egon ikasten.

        Astelehenean, argi eta ederki adiarazi zigun Biologie delako egi andi bat. Bizidunek bizitzeko indar ura, nondik eldu zaioten; nondik eta nola etorri zen leengo bizidunen baitara...

        Betidanik ezpada, izandu dire eta badire jakintsu edo jakintsun-iduri batzu ziotenak eta diotenak: noizbait, mundu untan, bere baitarik agertu zela biziduna (generatio expontanea) azirik gabe.

        Bizidun eta bizirik gabea; berexkorik gabe, batetik eldu dela bertzea: jakina, leenbizi artan; begiz ezin ikusi daitezken bizidunak direla zallak, jakiteko ala direla.

        Gero ta mendez mende, lekuaren baldintzaren arauaz agertu direla munduko bertze bizidun larrien nabarmenak.

        Leenagoko eta oraiko jakintsunek gauza ori argitzeko egin dutena, zeeki adiarazi zigun A. Laburu gizon argiak.

        Guzien burutik, Pastur jakintsua erran zuela auzi untarik azken itza eta itz ori izandu dela «generatio expontanea» delakoaren azken atsa.

        Azirik gabe ez daitekela bizidunik ezta umerik aitarik gabe.

        «Omne vivum ex ovo». Eta leengo biziduna Jaungoikoak egina dela.

        Bigarren egunean berriz gauza bizi bakotxaren izatea, beti berdin dela eta bertzelatu ez daitekena: bertzelatu baño leen iltzen dena.

        Oraiñ artioko jakintsun geienak zioten, munduaren astetik eta poliki-poliki, bizidunak elkarri zarraizko tipienetarik asi eta lurra lekuaren baldintzeri esker, bat bertzea bilakatuz.

        Milaka eta miloika urteeri esker bizidunak edertuz ziminotik sortu zela leenengo gizona.

        A. Laburuk argi erakutsi zigun, arazo untarik gezurra frango dabiltzala; baño oraiko jakintsu zintzoenen arabera, batean diotela; bizidun ñimiñoena aziduna dela, eta aziari dagokiola, ura bezalako baten sortzeko indarra eta beti ura bezala eta ez bertzerik.

        Beti umeak aita bezalako direla eta ez bertzela: «immutabilité des espèces».

        Baldin ori ezpa daiteke eta ez daike, evolutionismerik ez da.

        Irugarren egunean berriz; gu baitako gurintza eta barneko erraiak sortixosten duten odol aldera (secretion interne) ixuriaz, mintzatu zitzaikun.

        Sendakintzako ongi eldu diren egiak direlako, aoa zabalik iduki ginituen aren jakintzari so; arriturik oro.

        Sendakin jakintsunen aldi huntako gaiak oriek direlako; asko bagaude gauza orietaz tutik ez dakigunak.

        Eta beti zerbeit onik ikasi dugu.

Larreko