www.armiarma.eus
idazleak eta idazlanak Herri literatura TESTUAK Corpus arakatzailea Klasikoen Gordailuari buruz



Nafarroatik
Pablo Fermin Irigarai, «Larreko»
1916-1936, 1992

      [liburua osorik RTF formatuan]
      [inprimitzeko bertsioa PDFn]
      [Literaturaren Zubitegia]

 

Iturria: Nafarroatik, Pablo Fermin Irigarai Larreko (Iņaki Caminoren edizioa). Euskal Editoreen Elkartea, 1992

 

aurrekoa hurrengoa

        Euri botaldi polit baten ondotik, aroa ona dugu; ots, esakerak dion bezala euriondo ederra.

        «Euskararen Adiskideak» buruzagiz aldatu dute eta juntari batzu berritu: izendatu dituzten buruzagiak, Leandro Olivier jauna, leena, eta bigarrena Ziganda Paz andereñoa; oraiko aldian esku onetan dugu euskararen aldeko buruzagigoa: juntari berriak aldiz, iru jaun apez gazte eta beste bi gazte.

        Lekua utzi dutenen artean Aita Iruarrizaga, Zamorara juan da, erdaraz ere ongi bai daki; andik ere egin dezake lan onik, euskararen alde; berekin eraman bai du euskar-iturria.

        Juan den ostirale arratsean Amayur delako abertzale asterokoa, baitu eta bildu zuten; nik uste, gobernadore jaunari itz-on baten erraten zitiolakoz.

        Gobernadore jauna, Madrid eta Cadiz aldera juana dugu; ibilari gaitza dugu jauna; azken bi astetan Nafarroako bazterrak ikusten Jainkoak daki zenbat errietako agerraldiak egin zituen. Zerbeit da, bere begiz ikustea Nafarroako bazterrak!

        Juan den asteko emengo berri larriena Euskal Erriko ayuntamentuen aukera edo ez aukera. Gobernukoen aldekoek diote ez dela aukera guti baizik izan. Bestek, aldiz, geienak, gisa batera edo bestera, egunaz edo gauaz, egun batean edo bestean, leku batean edo bestean, bere jokua egin dutela.

        Nafarroako alkate geienak ixilik eta geldirik egon dire. Zer gerta ere, kutsatzeko arriskurik gabe naiago. Gamazada delakoan bere bizia arriskuan ipiñi zuen eta baitu izandu zena Lopez-Zabalegi, Garesen sargento zagona aitzindarier biurtu zena, orai ere eman da alkaten alde, Lizarran bildu ziren alkaten alde.

        Abertzalek eldu den igandeko, nai zuten Aralar delakoa igan eta gobernadore jaunak debekatu diote. Ala ere bakarka juan gogo dute. Aldi untarik, abertzaletasunak indar artuko du, eragozpenak iraganaziz.

        Astelenean, asi ziren erotegiko zuzendarigo lekuarentzat, nork obekienik berexteko asterketak; baño, euskararen jakin bearrik ote den leku ortan, iñork ez du itzik erran.

        Ibañetako lepoan, diotenez lur zilatzen ari zirela, giz-ezurrak bilatu omen dituzte, Rolandoren ezurrak omen. Ala balitz; orai jaitu gogo du Rolanen kantua bilatu zutelako eun-urte burua; ez dakit non agertu zelako, Diputazioneak eta, nai dute jaiak egin; bereartan Rolandoren iduri bat eta gero Orreaga-Auritzen jaiak eta Diputazioneak oturuntza.

        Igandean, eliza guztietan, eskola katolikoentzat eskea zen.

        Gazteizko apezpiku jaunak, apezeri debekatu diote musika, kantu eta dantza zarrak aurreri erakusten eta irakasten ibil daizten. Apez batentzat lan egokia ez delakoz, utzi dezatela apez ez direnentzat.

        Mundua dagon bezala, lanak ditu baiki, jakitea; zer lan dagokion bati eta zer ez.

        Ordu untako gizon eta emakume geienen lan andiena besteen utsak bilatzen eta besteen egin bearrak adiarazten.

        Ni ere ez ote nago lan-andi ortan lanean ari, uste gabean oraintxe!

        Urbilen aldi artio, Jainkoak ala nai duela.

Larreko

 

aurrekoa hurrengoa