www.armiarma.eus
idazleak eta idazlanak Herri literatura TESTUAK Corpus arakatzailea Klasikoen Gordailuari buruz



Nafarroatik
Pablo Fermin Irigarai, «Larreko»
1916-1936, 1992

      [liburua osorik RTF formatuan]
      [inprimitzeko bertsioa PDFn]
      [Literaturaren Zubitegia]

 

Iturria: Nafarroatik, Pablo Fermin Irigarai Larreko (Iņaki Caminoren edizioa). Euskal Editoreen Elkartea, 1992

 

aurrekoa hurrengoa

        Aro itsa duguna! beti goibel, aldiz euria eta aldiz iguzkia; baño, beti bustirik.

        Cantinas Escolares delako zuzendarigoa juan den astean bildu zen, prestamenak egiteko eldu den udarako.

        Aurtengo udan Zudairez landara, uztaillan ideki gogo dute etxe bat Ondarrabin! Ain ongi eldu omen dire aurrak, non ta naiko luketen errietarik ere, laguntza zerbeit!...

        Gobernadore jauna, bozik Erriberako errietan barna; naiz euria ari duela erriz-erri dabila itz-onak erraten eta bai zerbeit itz ematen ere.

        Zergatik ote da, errietarako bere agerraldi geienak, Erriberan egien dituela eta ez menditarren artera?

        Erri andi eta bizta geiago dagolakoz? Edo beste kariaz? Badaiteke bazter eketan adiskide edo alderdikide geiago izatea, menditarren artean baño.

        Ala ere, Nafarroako euskaldunek erakuts lezakete, erdaldunez landara, badela bere menekoetan euskaldunik ere; eta unela ikasiko zuen euskaldunak bizi garela; beste bide zenbeitetik ikasi ezpadu.

        Iruñeko mendikariak, (barkatu, baño mendigoizale itza, ez dut benere erabiltzen, gauza bera adiarazteko mendikari itz-ederra dugulakoz; eta ez oraikoa) bi aldetara juanak; batzu Lizarruzti aldera eta beste batzu Izaga mendira eta itzultzean arratsaldean, Urrozko erri larrian, jai egiteko; baño, buttirik.

        Euskaldunak jakintsun bilakatzen ari gara edo ari dire.

        Aste batean iru gutun eder argitaldu dituzte: Arantzadi jaunak bat Ereintza izenarekin.

        Ogei urtez, abertzaletasunaren azia ereintzen egin dituen lanen berri ematen du, Arantzadi jauna bera izan zelakoz Arana Goiriren adiskide mina eta nork daki, ez ote aren argi emalle eta begirale?

        Nik Kizkitza jaunaren abertzale lanak irakurtzen asi nintzala, berrogei urte urbil eta! Zer lan ederrak!

        Aita Polikarpo Iraizozkoaren lau ebanjelioak batean bilduak, eta emanak euskara garbian; lan ederra!

        Aita Agirre jesuitak bertze irugarren bat eman digu Kristau esku-liburua beste bere bien antzekoa; bano, kristau larrientzat; izenez katoliko garenak nola bear dugun izan gure egiteko guztietan.

        Irakurle maite: emen ditugu iru jaun aberkide, zintzoenetarik, jakintsuenetarik eta langile porrokatuenak.

        Eskerrik beroenak zor dieztegu eta egiazko gorasarre baten gai dire, zinez.

        Jose Martin Etxepeteleku jauna il da Cisne delako ostatuaren jabea; lesakarra sortzez, euskaldun garbia eta euskara maite zuena: Jainkoa baitan bego.

        Il denaren anai arrebari; Jainkoak dizuela osasun, anai zenaren alde otoitz egiteko.

        Irakurle: Jainkoa otoiztu zagun il denaren alde.

        Eldu den igandean Iruñeko nekazari batzak jai andi bat izanen du Jondoni Agustin elizan, Aita Lizaso predikari.

        Tradizionalistek, Fitero-Corellan eta Larragan, bilkurak egin gogo dituzte eldu den igandetik asi ta.

        «Falange española» direlako España erregetarrak ere, Erribera aldean lanean ari dire, bere aldera norbait biltzen ote duten.

        Eldu den 16 garrenean, Albeniz jaun apezaren teatrolan bat biziaziko dute: elizatiar dramak Pablo el Tebano du izena.

        Juan den astean irur ogeita bat eskelari bildu zituzten, ekeri bide egoki zenbeit emateko; baño, eskean ez uzteko.

        Alkateak dio, ezin bertzean egin dutela; bide ertzetik zuhaitz ederrak ekendu; bano? ez ote zen bearrago, ederrago eta egokiago, tren-bidea bide zabaletik aldaratzea?

        Erriko gizonek ez dakite zer egin Diputazioneak eman dizkioten berrehun milla pezetekin.

        Juan den urtean, xautuak askoz geiago izan bai ziren artuak bano; zulo orren estaltzeko nai zuten, bestek aldiz lan berrietako.

        Diputazioneak Subizako urbiden truk eman diezte dirualde ori.

        Diputazioneak, bere mutileri agindu zorrotzak eman diete, eper-eize debekua begiratzeko; eta eperrik, atzipenez, inork bildu ez dezan.

        Ateneo delakoan, Moreno Pelayo Jauna izandu da azkenik lege zarrez mintzatu dena.

        Aitzinekoak, geienek, jakintsuki mintzatu bai dire lege zarrez; oraikoek lan gutiari esker, mintzatu daitezke; bano agertzen zeie, geia ez dutela biotzean barna ibili; orietarik ausartienak, erraten dute españolekin batio, berexirik nai dutela.

        Nola daiteken ori, ez dakigu baldin, bi aberrien umeak bagine!

        Diputazione aitzineko aldean dugun oroigarri ederrean (monumento) iguzki sartze alderdian, unela euskaraz dago idatzirik.

        «Gu gaurko euskaldunak, gure aitasoen illezkorren oroipenean, bildu gera emen, gure legea gorde nai degula, erakusteko»

        Mintzatu direnetan euskar esakera ori ez du inork bildu, eta orgatik itz aberkoiak nik berritzen ditut.

        Ill unen ondarrean, emendik ere juan gogo dute Madridko Cerro de los Angeles delakora eta andik Zaragozara ere.

        Zenbeit autobus bete nai dituzte, bizpairur egunez juan etorria egiteko.

        Urbilen aldi artio, Jainkoak ala nai duela.

Larreko

 

aurrekoa hurrengoa