www.armiarma.eus
idazleak eta idazlanak Herri literatura TESTUAK Corpus arakatzailea Klasikoen Gordailuari buruz



Olerkiak
Salvat Monho
XIX. mendea

      [liburua osorik RTF formatuan]
      [inprimitzeko bertsioa PDFn]
      [Literaturaren Zubitegia]

 

Iturria: Poèmes basques de Salvat Monho (1749-1821), Salvat Monho (Pierre Lafitteren edizioa). Ikas, 1972.

 

 

aurrekoa hurrengoa

AZKAINGO MENETEI

 

                (Airea: Ah! vous dirai-je, maman)

 

Hirur gizon sakratu

Ahal tuzte koplatu

Zenbait meneta ausartek

Edo debot hipokritek,

Uztailaren bieko

Birjina ararteko.

 

Zenbat mende ote du

Gezurraren sor-leku

Azkain dela famatua,

Xinaraino aipatua?

Hau gezur-harrobia!

Beti da idekia.

 

Azkaingo hazkurria

Zein den miragarria!

Jaio deneko gezurrak

Einak ditu zain-hezurrak:

Sortu den egunean

Kurritzen du bidean.

 

Ez da beldur gau beltzen

Ez goizeko ihintzen.

Egunaz arto-jorretan,

Gabaz meneten dorretan,

Dabilala ausartki,

Mundu guziak daki.

 

Azkaingo iturriak,

Hango batel guziak

Eragintza saindu hortaz

Egun hautan gaindiz doaz:

Ez da nihon xokorik

Mukurru ez doanik.

 

Ordu bada has gaiten

Bertsuez ihardesten.

Noiztik hunat, koplariak,

Zarete hain miretsiak

Zeren artzain prestua

Agertzen den justua!

 

Dotzena bat urte du

Monho zutela deitu

Bikari Uztaritzera

Herri hain ohorezkora,

Hangotz gai aurkiturik,

Ez Azkaindik kendurik!

 

Orai ere non nahi

Monhoren omenari

Azkaindarren gezur tzarrek

Ez hango andren biltzarrek

Ez diote garabik

Egin bidegaberik!

 

Sobera dakiela

Ederki mintzo dela!

Zeren berek ez dakiten

Askotan zer derasaten,

Diote iratxaki

Eta pleintan ezarri.

 

Iragan abendoko

Bai eta lehenago

Erakutsi zuen plana

Inposaren arrolena

Egina buruilean

Parisko Biltzarrean.

 

Ez liteke itsusi,

Baldin Monho gidari

Hartu balute Parisen

Eta hark hemen asmatzen

Lituzkeien ordenak

Balire han emanak!

 

Ez ahal da gizonik

Sinetsiko tubenik

Landak eta supazterrrak

Betetzen tuzten gezurrak

Azkain nahiz argitu

Monho zaio mintzatu.

 

Zorigaitz herri huni

Zeren aintzin-gidari

Itsu-gidari itsuak

Izan diren hautatuak:

Ideki da leizea,

Segur du han sartzea.

 

Izanen da eguna

Aitortuko dutena

Sinetsi balute Monho

Ez zaiela gertatuko

Ontasunen galtzea

Ez gosetez hiltzea.

 

Gizon zuhurrak ere

Herri huntan badire.

Batzuen tontokeriaz

Eta bertzen ausartziaz

Arras ahalkatuak

Eta estonatuak.

 

Nola bada diote,

«Xuxen joan nahi dute,

Bide makurretan baizen

Egundainotik ibiltzen

Jakin ez duen hori

Duteino aintzindari?

 

Barkatu, Azkaindarrak!

Berex bitez akerrak

Ardi amultsu hetarik.

Ez den otoi ofentsarik,

Erran badut garbiki

Nork zer duen merezi.

 

Orai lege berriak

Egin dire guziak.

Hek ongi istudiatuz,

Hei umilki obedituz,

Bat bederak behar du

Bere ona bilatu.

 

Jaunak eman legea,

Elizaren fedea

Beti salbo direlarik

Ez da batere dudarik,

Guziek behar dugu

Errege obeditu.

 

Zeru-lurren Jabeak

Ezarri tu printzeak

Populuen aintzindari,

Nazionen buruzagi.

Hargatik behar dugu

Errege obeditu.

 

aurrekoa hurrengoa