BIBA GURE ARBASOAK!

                Airea: «Lurraren pean sar nindaiteke... ».

Mundu huntako jakintsun hainitz ari dirade lanian,

Noiz eta nola agertua den gure arraza munduan,

Non lokartu zen lehenbiziko semea amaren altzoan.

Guretzat bardin balio duke, Europan edo Azian,

Ez gira hortaz abiatuko nehorekilan auzian.

Batzuek Latin, bertzek Griego, nehork ez dakike nondik,

Bainan gu beti hemen gabiltza, gure amaren ondotik.

Ez badakite gure mintzaia ateraia den zointarik,

Ez du balio xerka ibiltzia, ez erakustia hortarik

Bertze lenguaiak jalgi direla dudarik gabe gutarik.

Nongoak giren gu, nahiz jakin, okupatzen da mundua,

Gu ganik fite izanen dute dakigun arrapostua:

Ama euskara dagon lekua, hura da gure lekua;

Han izan dugu guziendako lehenbiziko ohakua,

Gure partetik ez dadin izan sekulan abandonatua.

Zahar edo gazte izan dadin gure arraza noblea,

Atxik dezogun bihotzetikan beti fidelitatea!

Hori da Euskal Herrietako lehenbiziko legea,

Elgarren penez eta plazerez guziek hartuz partea,

Berriz gu ganat agertuko da gure arbola maitea.

Denbora batez etsaia frango ibili zaiku ondotik,

Alde orotan nagusituak zauden, urguluz beterik,

Uste baitzuten mundu hunetan ez zela hetaz bertzerik,

Nahi gintuzten efasatuak denak ezarri, mundutik;

Euskal Herriko lehoina ez da errexki kentzen mundutik.

Romano jaunak heldu zirenian gure mendien gainera

Gaizoek fite ikusi zuten gaizki zutela afera,

Ohartu gabe sartu izan ziren gure lehoinen artera,

Handik hartu-eta bota zituzten menditik buruz behera,

Segur ez ziren denak itzuli Zezarri parte emaitera.

Horra nolakoak izatu diren gure arbaso zaharrak,

Elgarrendako bihotza eskuan, lehoinak bezain azkarrak,

Denboraz ongi zaindu dituzte gure zelai eta patarrak

Libertatea guretzat nahiz egin zituzten indarrak,

Beren odola ixuri zuten, milaren kontra bakarrak.

Sekulan ez da nehoren xerka ibili gure arraza,

Halarik ere kontrarioak gure inguruan dabiltza,

Bi aldetarik biga baitugu, Espainola eta Frantsesa,

Egin ahalak eiten dituzte, ez gaiten euskaraz mintza,

Amaizuna nahi daukute eman, Amari kenduz bizitza.

Ez dira kontent botaturikan gure arbola maitea,

Haren ondotik nahi lukete ama euskara galtzea,

Ez dezatela gerlarik xerka, guk nahi dugu bakea,

Makurrak beti ekartzen baitu guziendako kaltea,

Hoinbertze semen artetik ez da aise amaren kentzea.

Ama gaixoa bere semeer beti ari da oihuka,

Gure hizkuntza ez dadin galdu etsaiekilan borroka.

Nere anaiak ez gaitezen haren ondotik aparta,

Hark behar duen erremedioa gure eskuetan baita

Etsai guzier kontra egiteko, gure laguntza du falta.

Gu zure ganik urrundugatik ez zaitela egon triste

Amaizunik ez dugu nahi, Ama zu zaitugu maite,

Bi mila eta bortz ehun leguaz izanagatik aparte,

Amerikako zure semeek beti gogoan zaituzte,

Gorputzez urrun izanagatik, bihotzez hurbil gaitezke.

Nere anaiak, segi gaitezen gure arbasoen bidiari!

Egin dituzten obra ederrak erakuts gure haurreri,

Ez dezaten ein ofentsarikan mundu hunetan nehori,

Amodioa hartuz geroztik Ama euskara maiteari,

Orduan semeak ekarriko du errespetua Aitari.

Jose Mendiague

EUSKAL-ERRIA, 1912-IX-22