MAITARIEN ARNOA

        «Ihardetsi nahi ez didanez gero, banoan erran zuen, azkenekotz samurturik, emazteari so luze bat eman ondoren. Ohetik jautsi zen, dorpeki, eta aterat buruz abiatu. Gehiegi edan zukeen; atzoz geroztik biek gehiegi edan zuten, bai; zergatik ez zuen hark, egun, batere edan nahi? Eta lehen urratsa burutu ezinik, lurrerat erori zen bere luzetasun orotan, irri egingarri. Baina emazteak ez zuen irri egin. Haren isil egoiteak mutiri eraztenago zuen hor zetzalarik, lurrean burauka eta auhenaka. Nahiago zukeen irri egin balu, ozen eta lutoki ohi zuen araura, eme ardanoi lotsagabetu horrek! Nausa lezan nahi zuen ba, hura ukabilka zehatzeko zio berri bat ukan lezan. Baina ez zuen nausatu...

        Nolarebait, eraiki eta besalki baterat heldu ahal izan zen. Hartan erori, beso-zangoak hedatuz, azkenean eden. Lo egin nahi zuen. Ez hargatik ohen, haren aldamenean... Laster kurrunkaz ari zen. Mozkor ametsen gozoa! Zetzetan atzarri zen ordea. Zerbaitek iratzarri zuen. Iduritu zitzaion zerbaitek edo norbaitek burua eztiki ukutzen ziola... Larri eta ikara eta hotz-izerditan, egon zen luzaro begiak borobildurik, alde orotara so. Ez zekien zer sinets. Ohe alderat so egin zuen; hura ote zen? Baina ez; han zetzan beti, axola gaberik lo... ala lo bezala?

        Joan zitzaion uste gaberiko iratzartzeak jauzerazi herstura; mozkorra atzera jin zitzaion areagotuz. Ahal bezala zutitu eta ohe-bururat hurbildu zen ikur-makurka. Oihu egin zion emazteari ukabilak bildurik: «Hi hintzana?». Ez zuen ihardetsi; hark, amorraturikago, ziotsan eten gabe: Hi hintzana? Hi hintzana, emea? Bazekinat hi hintzala. Eni bildur emaitea gatik, nitaz iseka egitea gatik, e? Hago, oloak eraikiko ditun, emea... eta beharrondoko bat eman zion, zolia, merezi baitzuen.

        Baina orduan ere deus ez zion erran; zelako buru tematuak ez zuen deus gutien iharduki. Harekin mintzatu nahi izan gabe jarraiki zuen solairurat beha. Hark erakutsiko zion, ordea, ez zuela jostaketako gogorik! Halako amorru batek bereturik, hasi zitzaion jo eta jo, burutik behera sabel agertuan, zangar hasetan.

        Bildur zen bezala, ez zion ez hitzik erran ez ukaldirik bihurtu. Eta etsitu zen. Azkena eman zion bere amorraldi itsu horri, oheburuan belauniko erori zen, hatsalbo, bihotzeriturik. Horrelako emazte bat! Zergatik ez zion egun guzi orotan elerik, hitzik eman nahi izan? Begiak hari buruz eraikirik, otoiztuki ari zitzaion:

        — Mintza hakit, bai, zerbait erradan!...

        Zerendako ez zuen ulertu nahi ez zuela hark gaiztakeriaz joiten, maite zuelakotz baizik? Maiteegi zuelakotz. Barnea beraturik, nigarrez hasi zen. Gozo ziren nigarrok, hainbat edanaren ondotik bere baitarik halako gisan ateratzetik landa. Barkamen eskatzera gertu zen orain.

        — Ez hakidala aiher izan, arren, maitea! —otoiztu zuen hipaka, haren burua eskuartean harturik.

        Elas! nola sinets ez ziola hitz edo so egin nahi, haren bihotzmina zenar gainen zin?.

        Eta halatan ere bihotzmina eztitu zitzaion, bien arteko elkar maitatze eretzik gabeko, besteak ez bezalako, betiko araukeenak baitzuen karia. Gogamen horrek bakez eta ahaztuz gainbete zuen.

        Nigarra begietan zuela oraindik, baina arima zohar, joan zen emaztearen aldean etzatera. Apur bat egon zen bere damu gozatuz, emazteari amultsuki behatuz. Bere baitan zioen:

        — Mutinean ari hatzait, baina nik barkatzen haut, maite haudalakotz. Haizen bezala maite haut eta botzik niagon, mintzatu nahi ez bahatzait ere, enekin hagoan ber. Bazekinat enekin egonen haizela. Eta ene heina edan dukedanean, besoetan hartuko haut, musuka janen haut goiz hontan bezala, eta hire gorputz guri eztia bero duken eneari kontra... Lehenik, ordea, utz nazan beste botila baten edatera, otoi! —Hasi zen ñapurki edaten; berehala hargatik, oroiturik emazteari bereziki laket zitzaiola ardo hura, apalki zion, botila eskainiz:

        Dastatu nahi duna?

        Emazteak ez zuen erantzun. Jarraki zen solairurat beha, isilik. Egun guzian bezala, ez zion aldi hontan ere elerik eman nahi izan. Eta gizona, botila oraindik eskuan zedukala, haren aldamenean egon zen, nahigabeturik. Hutsik zuen eskuaz, samurki oniltzen zituen haren begitartetik eulitzar beltz, firrindari, asegaitzak. Hila zen. Goiztirian hil zuen gizonak.