AMAZAZPIGARREN BURUA
Jenobebak ostera bere guraso zarrak
ikusten ditu

        Sigifredoren jauregia atsegin-kontentuz gañeztua zegoan bitartean, Brabanteko Dukearena illun, triste, negar eta lantuz betea arkitzen zan. Wolfio leiala bereala eta pozik eskañi zan Jenobeba arkitua izan zalako albiste pozkarria onen gurasoai eramatera; baña Kondeak esan zion: Nere adiskide zar maitea, emen gurekin gure ondoan gera zaite eta bidaje nekagarri eta luze ori zu baño gazteago batentzat uztzazu: moroen gerratik gentozela, zure azkeneko bidajea hura zala, nola esan ziñidan zerorrek dakizu. Wolfiok eranzun zion: Gizonak bat, Jaungoikoak beste bat pensatzen du: ainbeste gerra eta ausiabartza gogorren ondoren geroenean ere Jaungoikoak gorde nau noski, ezergatik iñori ere utzi ezin nizaiokean bidaje honragarri au egiteko: au sinistu, eta utzadazu arren, Jauna, ara egatzen. Baña begira itzatzu ondo, esan zion Kondeak, zere urteak, emendik arako bide luze gogorra, eta neguaren biotzeko garai au, Wolfio maitea Orri guziari ez da zer begiratu, eranzun zion Wolfiok, gure Etxekoandre maitagarria gerekin daukagunez geroz, nik ogei urtez gazteago naizela deritzat, eta nere beargaiari eziñ eman nizaiokela uste det azken eta akaballa ederragorik, au baño egiteko honragarriagoarekin. Ondo irteten bazat, pozik, txit pozik emango diot atsedena nere buruari; gero urtez ondo aseta, penaren arrazarik gabe hillko naiz. Izan dedilla bada, Kondeak bere biotza samurtuta, esan zion: zoaz nire lagun leial biotzekoa ordu onean; nere ukulluko zaldirik obeena arzazu; zere lagun amabi zaldun, zaldun guzien galaienak eraman itzatzu: nere ait-amagi-arraba zarrai zere biotzak erakusten dizun guzia esaiezu, eta Jaungoikoak ondo eraman eta ezbear eta autsi-oso gabe nere besoetara zakaizkiela. Jenobebak ere beragana deitu, eta bere guraso maiteai, aiekganako zedukan amore biziak gogora eragiten ziozkan milla eta milla gauza eta gorainzi esateko agindu zion.

        Wolfio gau guzi artan geratzaka jardun, eta egunsentirako prest zegoan. Bere lagun guziak eraiki, eta bere aiekin bideari ekin zion. Bera beti guzien arretik zijoan, eta egunean eun aldiz bederik esaten zien: Aurrera, nere lagunak, aurrera, ez aspertu. Egun batean eta bestean beti onela zijoazen, goizean goiz asi, eta arratsean berandu geratuaz. Baldiñ bere lagunak galdetzen bazioten: Wolfio Jauna, zergatik zoaz orren itoka? Eranzuten zien: Gogora ekartzute zer naigabe samiñ eta pena latza gure Etxekoandrearen gurasoai kentzera goazen. Gizon leial batek ordu batzuetako neke penak, ez besterik, daramazkienari arin dizaiozkanean, bere buruaren kupida bear eztu. Askotan igo diogu zaldiari, gizonai lepoak moztuaz, iñori negarra ematera; goazen bada beñ edo beñ malkoak leortzera eta, konsueloa ematera ere. Ah! nik orañ nere azpiko zaldiak egoak izatea nai nuke lenbait-len ara iritxi al izateko!

        Wolfio bere lagunakin illuntze batean gaztelu batera eldu, eta ango nagusiak esan zion, nola Sigifredo eta Jenobeba ezkondu zituen Obispo zar beneragarria auzoerri batean zegoan. Goazen bada egiñal guzian bertara, esan zuen Wolfiok; guk dakargun albiste ona gizon santu orrek ere jakin bear du; eta añ ikasia eta jakintsua dan bezela, erregutuko diot, erakus dizadala nola Dukeari eta Dukesari nere enkargua aditzera ongien eman al-nizaiekeen: bada gauz onek nai ainbat eta geiago pensakizun ematen dit, eta lan gaitz au egiteko era eta bide egokiagorik arkitzen ezdet Ni soldadu zar bat naiz, eta susto eta beldurra zer diran, orañdaño sekulan jakiñ eztet; baña sinis nazazute, ezen Kondesa bizi zalakoa lenbizi aditu nuenean, guzi au ikaratu eta oraindik ere susto hura nigandik irten eztala. Pozak onela izu zezakeala, uste ez nuen; eta baldiñ gizonak hiltzen ezpada jakiñ eztuen soldadu zar bati au gertatzen bazaio, Jenobebaren guraso biotz-samurrak pozaren indarrez hillik bertan erortzea, erraz litzake. Berri au ezarian eta pixkaka ematea, hitzak neurtuaz ematea... neretzat egiña ezta; gure arteko nornaik guziz ondo daki ezpata erabiltzen, baña iñork ere ez mingaña erabiltzen; zer eta nola hitzegin bear degun, Obispo Jaunak erakutsiko digu; bada guk baño obeto daki mingañai hitzegiten.

        Ara iritxi ez altzan, kontatu zion Wolfiok Obispoari gertakari guzia, eta bere enkargua egiteko arkitzen zituen neke eta trebesiak agertu ziozkan. Obispo Jaun ark konsueloz gañezturik, Jainkoa alabatu, eta Wolfiori esan zion: Sosega zaite, oh gizona! Jainkoak guzia txit egoki zuzentzen eta maneratzen du. Alabearrez orantxe nijoan nerau guraso triste oriek ikustera. Goazen bertatik alkarrekin. Wolfio gizagajoa Obispoak esan zionarekin, eta oni bidean laguntzeko eratu zitzaion deretxarekin guziz alaitua geratu zan.

        Duke-Dukesak tristeza eta sentimentuz beterik urte oro egiten zuten beren erriko elizan Jenobebaren elizkizun andi bat. Ala bearrez egun hura orduan zetorren, eta egun beraren goizean triste aiek biak alkarren ondoan eserita, naigabez estuturik, beren salan antxen zeuden. Albista triste hura artu zutenez geroz biziro zartu eta autsi ziran, biak beti arropa beltz progukoakin zebilltzan. Dukearen jauregia bertako guziak hill baziran bezela, bakar eta illun zegoan; zeren nagusiak iñorekin hitzegitetik igeska zebiltzan. Elizkizuna asitzeko ordua etortzen zan, eta Duke Jaun aiek Obispoaren begira zeuden, onek Jenobeba ezkondu zuen aldarean bertan elizkizunai asiera eman zegien. Dukeak penaren andiz hitzik ateratzen etzuen, eta berekiko zion: Gure familian onelako ezegokia gertatu-bearra, eta gure arraza onela aitu bear izatea, ondo ala-bearreko patu gaiztoa degu: guziaz ere, Jauna, bete bedi zure borondate santua Andre Dukesak ere negarrez zion: Gure alaba bakar maitea galtzea, eta borreroaren atzaparretan galtzea, gauza gogorregia da. O Jenobeba! gure biotzeko Jenobeba, gure azkeneko arnasetan zuk, zeruko Aingeru batek bezela, lagunduko ziguzulakoan, eta gure begiak itxiko zizkigutzulakoan geunden; baña orañ orrelako pozik ezdaukagu: guziaz ere, zion ostera, egin bedi, Jauna, zuk naizuna, eta ez guk nai deguna. Gauz oek esan ez al zituzten, orra non sartu zitzaien supitoan, berak zeuden lekura Obispo Jauna. Bere arpegia zeruko atsegiñ-kontentu batek alaitzen zion. Ken bezate, utzi bezate, bota bezate tristeza ori, eta alai bitez Jaungoikoagan. Au esanta, abiatu zitzaien Jainkoak egiñ oi dituen gauza miragarrien gañean hitzegiten: ekarri zizten gogora, bere biotzeko Jose kendu ziotenean, Jakob santuak artu zituen pena, atsekabe eta estura larriak; ipiñi zien berriz begien aurrean Jose arkitutakoan Jakobek artu zuen atsegiñ-kontentu zoragarria: eta Obispo onen hitzen indar, espiritu eta gozotasunak Duke aien biotzetan guzizko mella egin zuen Jakoberen konsueloa aditzeak guraso zar aien biotzak bete, eta Andre Dukesak bere eskuak tolestu, eta esan zuen: Ai guk orrelako konsueloaren apur bat bederik bagendu, zer ditxa, zer zori ontasuna! Dukeak berriz esan zuen: Emen lurrean ez; baña an zeruan bai. Baita lurrean ere, eranzun zion Obispoak; Jaungoikoak orañ ere gauz andiak egiten ditu: berak ematen ditu naigabeak, eta berak kentzen ditu: obiratzen ditu personak, eta ostera lurpetik ateratzen ditu. Jakoberen eta Joseren Jainko hura ber bera da orañ ere. Penaren indarrez erdibitu etzitezen beron biotzak sendotu zituen Jainkoak berak pozaren andiz erdibi ez ditezen ere, sendo ditzala. Lenagoko urteetan Eliz onetan kantatu ditugun, eta gaur kantatu uste giñituen kanta triste eta negargarrien ordez kanta dezagun orañ Te-Deum pozkarri bat. Alabatua zu, Jauna, bada Jenobeba bizi da, eta berok beren begiaz berriz ikusiko dute. Guraso zar biak alkarri begiratuaz, zer gertatzen zitzaien ertekitenean geratu, eta gizon santu aren hitzak gorputz guziko ikara eman zien. Esperanza eta beldurra biak batean biotzean sortu, eta esaten zitzaiena eziñ sinistuz zeuden

        Orduan Obispoak ateak zabaldu, eta Dukearen serbitzariakin batean, biotza saltoka zebilkiola, sal-aurrean zegoan Wolfiori deitu, eta esan zien: Ona emen non daukaten nik baño obeto berriak emango diztena. Wolfio sartu, eta abiatu zan deadarka: bai, bizi da, bai, Jaunak bizi da; egi egia da; nik neronek nere begi oezaz ikusi det, bere hitza belarri oezaz aditu det eta bere eskuari esku onezaz eldu diot. Hitz aiek: bizi da Jenobeba, jauregi guzitik bereala barreatu ziran. Dukearekin Dukesaren serbitzari guziak arritu, zurtu, eta zer gertatzen zitzaien etzekitenean beren nagusiakgana joan ziran. An jardun zitzaien Wolfio gertatu zan guzia kontatzen, kontatzen ziardun bitartean bere begietatik malko ugariak zerizkiola; eta beñ baño geiagotan biotza samurtu, eta hitzik eziñ asmatuz. Guziak arritu eta negarra zeriela, beren erdian artu zuten: bakarrik Duke Jaunak eseri, eta zer gertatzen zitzaien etzekitenean zeuden.

        Azkenik Obispo Jaunaren esanaz gañera Wolfiorenarekin sinistu zutenean, Dukea eta Dukesa lozorro pisu batetik esnatu baziran bezela jarri ziran. Zerbait berengandu ziranean, biak nola biak batera deadar egiñ zuten: Gure alaba Jenobeba gaxoa oraindik bizi dan ezkero, nai ainbat bizitu gera. Ill gaitean baño len joan nai degu bera ikustera. Jaungoikoari eskerrak elizan eman ziozkaten bezañ laster Wolfio prestu, Obispo beneragarri eta gañerako guziakin Jenobebaren etxerakoari eman zitzaiozkan.

        Bizkitartean Jenobeba, egiten ziozkaten laguntzen bidez ederki zuspertuaz zetorren; eta lengo kolore gorri ederrak bere masalletan agertuaz zijoazkion. Bere guraso zarrak ikusteko egarria besterik etzedukan, eta orra non supitoan, eta berak uste baño askoz lenago bere jauregian sartu zitzaiozkan. Jenobebari beren diosala samurtasunik andienaz egiñ, eta Aita gajoak, bere alabari laztandu, eta esan zuen: Orañ utzi zaiozu, Jauna, zure serbitzariari pakean hilltzen. Eta Ama biotz beraak ere bere alaba besartean estutu, eta beste denbora batean Jakoben gisako biguntasunaz esan zion: Orañ zu bizi zeranez geroz, eta zure garbitasuna argiro agertu danez geroz pozik eta atsegiñ-kontentuz beterik hillko naiz. Eta guraso biak beren alabaren lepora besoak bota, eta ala egon ziran luzaroan negarrez. Urrena mutilltxoari begira jarri, eta biak pozaren indarrez txoratzeko zorian deadar egin zuten: eta orrela beraz zu zaitugu gure illobatxoa? Atoz, atoz gaxori, gure besoetara... Jainkoak bedeika zaitzala, gure laztana. Eta biak batean esan zuten: Zeñ arrigarri-miragarria dan Jaungoikoa! Ainbeste bat denboran hilltzat negar egiñ dizugu, o alaba biotzekoa, eta emen lurrean geiago zure arpegia ikusi uste ez genduen, eta orañ zu ikusteaz gañera zure seme gure illobatxoa ere emen dakusku! Orduan, arteraño beren zoramenean ikusi etzuten Obispo zar beneragarria ere Jenobebari eta bere semeari alderatu, eta arako Jenobebak Jaun hura beñgoan ikusi zuenean, Jaungoikoak zerutik bialtzen zion Aingeru bat zala begitandu zitzaion. Gizon santu ark Jenobebari lenengo, urrena Sigifredori eta gero Duke Jaunai begiratu, guziai bere bendizioa bota; eta bere eskuak goratuaz, esan zuen: Orantxe bete du Jainkoak nere espirituari adierazi ziona: ene alaba, Jainkoak zuri eta emen dauden guziai prestatu dizute ditxa bat; baña ditxa onek, munduko beste ditxa guziak bezela, eramankizun andiakin zuen bere asiera: guk uste genduenetik beste era batera egin du Jainkoak, baiña guk pensatuko ere gendukean baiño era andi eta miragarriagoan. Ala garai artan guziok alkarrekin arkitzen giñan bezela, orañ ere era miragarri onetan, eta gutxien uste genduenean alkarganatu gaitu; eta orduan giñanetatik iñor ere palta ez gera, eta oraindik mutilltxo zoragarri onekin orduan baño geiago gera; Jainkoak eskañtzen duen baño oraindik geiago ematen du. Zorionekoa neke, trabaju eta bidegabekeriak onez daramazkiena, bada guziak azpiraturik, artuko du bera maite duten guziai Jainkoak agindu dien betiko koroa. Koro au zuretzat ere antxe gordea dauka, o Jenobeba!