Karidadea!

Españi triste ontan

aspalditik geunden

atsekabe gogorrak

sentirik barrunen;

munduko mirariyak

izan giñanak len,

ez dakit ontara zerk

ekarri gaituben.

Aiñ gauza miñgarriyak

pasa dira emen

ta ez gentzake ezan

kulpa zeñek duben.

Lagun bear ditugun

urak eta suak,

nola biyak diraden

gauza indartsuak,

pixti gogorren gisa

kalparrak jasuak,

zelatatzen dituzte

gizonen pausuak,

balirake bezela

etsaien lazuak:

bestela esan bitza

Santander gaxuak,

guztiyok memoriyan

dauzkagun kasuak,

ta beste Españiko

famili osuak,

ondatu zitubenak

ujal erasuak.

Aien ondoren oraiñ

berriz, itsasuak,

erakutsiyaz bere

zelaidi mantsuak,

zabaltzen balizkigu

bezela besuak...

orra zer egiñ digun

betiko paltsuak.

Zan Martxoko illaren

amargarrenian,

oraiñ arkitzen geran

urte barrenian,

guda-ontzi bikaiñ bat

Kadiz-ko urian

zisne bat bezin liraiñ

itsas bazterrian,

aiñ itxura egoki

eta ederrian

arkitutzen zan jende

askoren aurrian,

aruntz-onuntz txiki bat

egiñ bearrian.

Ikustera jauregi

ur-gañeko ura,

ainbeste lagun bildu

ziran ingurura,

mirariztera berak

zedukan itxura,

iritziyak emanaz

nork bere modura.

Askok goititutzean

begiyak zerura,

eguzkiya par-irriz

zeguan lekura

ta gero ikustean

itsasoko ura,

urdiñ ta geldi, belar-

soruen modura

lasaitasun bat sartzen

zitzaien petxura

ta, zenbati etorri

zitzaion burura,

pozik egiñ zeikela

juan etorri ura!

Ontan azaldu ziran

itsas gudariak,

ontzi eder artako

jaun agintariak,

ondoren zituztela

beren mirabiak

ta inguruan moro

biyotzik gabiak:

oiek Marrueko-tik

etorri berriak,

guri erakustera

koran-en legiak;

emen janik, an baño

mokadu obiak,

esker gabeko gizon

erdi aberiak,

laguntzalle emanaz

Españi nobliak

berak ainbeste maite

zituben semiak,

utzirik ama, aita

andre ta umiak

beren lur maite, lagun

eta senidiak,

pixti-tzar aiekin joan

ziraden jendiak

par irriz alaiturik

beren aurpegiak.

Eta andikan laxter...

A..., doakabiak!!

Lareun eta geiago

gizon biotztsuak,

menderaturik uste

etzan erasuak,

«Reina Regente» eder

artako maisuak

nagusi eta morroi,

guztiyak osuak,

gorde ditu asetzen

ez dan itsasuak.

Oraiñ or daruzkagu

oien gurasuak,

buruak makurturik

miñ ezin jasuak

eta alargundurik

emazte txintxuak,

negarrez, ikusirik

ume zurtzatxuak,

malezirik oraiñdik

ez duten uxuak,

luzatzen dizkatela

beren eskutxuak,

amatxori esanaz

onla, kontutxuak,

purrakatuaz onen

biyotz ta petxuak:

—Aitak noiz ekarriko

dizkigu goxuak?

—Amak aurreraturik

orduban besuak,

biltzen ditu, esanaz

—Ai aingerutxuak!

—ta partituaz malko

tartian muxuak...

ez daki zer erantzun...,

ezin du, gaxuak!!!

Joan ziran itsas-gizon

prestuak Tanger-a,

moro zatarrak bizi

diran parajera,

egualdiyak emanik

alako aukera,

Mahomaren illobak

pakian uztera.

Jiratu ziranian

Españi aldera,

lurretik aldegiñez

itsas zabalera,

onek kolpez galdurik

lengo urdinkera,

beltza ta itsusiya

azaldu zan bera.

Eguzkiya sarturik

lotsaz odoipera,

aizeak altxa zuben

alako kolera,

non zirudien goiak

zetozela beera

ta itsasuak beren

oitik irtetera;

olatuak igoaz

elkarren gañera,

egiñik suge amo-

rratuen papera,

bazetozen bezela

guztiyak jatera,

saltatutzen ziraden

«Reina Regentera»:

iduri zuben mundu-

aren bukaera.

Ta ala ere gure

gud'ontzi ederra,

beldur gabe sartu zan

guztiyen tartera,

esanaz: —bire; bire;

españolak gera,

ta iritxi nai degu

geren lur maitera,

—ta kapitanak ziyon:

—Aurrera, aurrera...

—Trafalgar inguruan

gutxi gora bera,

uste da joan zirala

denak itxaspera!!

Trafalgar...! O, zer izen

goguangarriya!

Odolezko letrakin

kondairan jarriya;

nork ez daki au dala

Txurruka aundiya

egun batez betiko

galdu zan tokiya!

Bañan gerran illtzia

gizon gudariya,

irabazten dubela

betiko gloriya,

tristea dalarikan

da alaigarriya.

Oraiñ gertatu dana

da negargarriya

argatikan bete da

lutoz Españiya.

Ez balira bezela

diña gure penak,

galduarekiñ «Reina

Regenten» zeudenak,

ontzi «Karpio»kuak

ito dira denak

bereganaturikan

itsaso zekenak.

Guztiyak ziran seme

Españiyarenak

eta gure anaiak

galdu diradenak

Nola ez negar egiñ

biyotzik dubenak!

Erregutu dezagun

ito zan jendea,

Jaunak iduki dezan

berekiñ gordea,

eta eginik bizi

diranen galdea,

lagun dezagun triste-

en bakardadea:

Au da egiñ bearra

daukagun tarea.

O, Zer gauza ederra

dan Karidadea!!