Amerikatik osaba
Jose Bernardori biralduak,
oraiñ dala bost urte

Milla zortzireun larogei eta

bederatziya da aurten;

orra ogei ta amabi urtek

nola arrapatu nauten,

ni Illbeltzaren ogeita seian

Errosariyo Santa Fen:

nere osaba barkatu bizait

ixilik egon banaiz len.

Zer kontatuba pranko badaukat

ondo esango banitu;

bañan guztiyak karta batian

eziñ litezke kabitu;

sekulan ez naiz oraiñ aldiyan

beziñ nastuba arkitu;

Joxe Leoni galde bizaio

notizi denak ark ditu.

Ai, zer ote da goitikan beera

gizona beiñ amiltzia!

Beñere ez naiz arrua izan,

bañan au da umiltzia

ez nuben uste bazeikiala

gaizkiyago ibiltzia;

azken aldera errematxatu

zait len nedukan iltzia.

Rosario-tik Córdoba-raño

Joxe anaiarengana

joan ta, izan naiz lau illabetez,

bizi naiak eramana;

osasuna ta esperantza zan

aruntzian neramana;

oso estutik eskapatu naiz

iya galdu nuben dana:

Nola aparte bizitu giñan

biyok denbora luzian

ai! ura gure eziñ asia

elkargana bildutzian;

Joxek etzuben itzik somatzen

nik lepotik eldutzian;

orduban etzan poza besterik

lengo penak galdu ziran.

Zegon tokira ni joan baño len

irten zitzaidan bidera

burnibideko estaziyuan

izan zan gure billera;

alkar topo an egiñ genduben

ura gora ta ni beera;

etzait aztuko bañan nol'esan

gau artako ibillera.

Guk ere anbat izan gintzake

geren alderdi flakuak:

bañan senide guztiyak gera

elkarrentzat alakuak:

Josek botatzen zituben pozez

ginga añako malkuak;

maite nola ez izan anaiak

ura dan bezelakuak.

Bañan luzatu etzezakian

gau artako umoriak;

urruti zeuden aita Juan Pello

eta gure senidiak;

beti bezela maite ditugun

aide ta adiskidiak;

au pentsatzian illundu ziran

gure pozaren biriak.

Bakarrik ez dan siñalia da

pena bat agertutzia;

andikan laxter sortu zitzaidan

gaitz bat txarra ta luzia:

asko du jakiñ nai dubenian

pasa detan gurutzia,

Joxe Leoni biraltzeiotan

papera irakurtzia.

Nunbait betiko erori ez ta

noizbait jarri nintzan txutik;

bañan biziro gaizki nebillen

burutik eta petxutik;

Mikelak eta Juan Marik gero

deitu ziraten etxetik:

Errosarion sendatu naute

an sortutako gaitzetik.

Zizurkildikan Madrilla aña

bide gutxi gora-bera

ni engañatzen ez banaiz dago

Cordobatikan onera:

anaia Joxek lagundu ziran

kotxiarekiñ trenera

anparo billa etorri nediñ

nerien aldamenera.

Penaz bete ta pozaren billa

etorri nintzan aruntztik;

nere arrebak zer esan ziran

goguan daukat geroztik:

—Berso ederrak, ordañen truka,

osabak biraltzen dizkik,

oien bueltak jarri biaituk

denak aitu ez bazaizkik.

—Txit artakotzat artzen natxion

osabak bere noblezan

eta sentitzen deran guztiya

nik etzekiñat nol'esan;

bañan zedozer jarriko diñat

seguru idukiezan,

borondatia falta zaidanik

iñork sinistu ez dezan.

Iduritutzen zaidan batzubek

duda badabilkitela

ikusirikan nik aiei aña

kaso egiten diratela;

bañan ixilik egonagatik

ik ondo dakiñ, Mikela,

guk nai diyegun baño geiago

eziñ nai izan leikala.

Beron gañian izaten dira

gure izketa geienak:

nola ez ditu maiz aipatuko

onenbeste nai diyenak!

Guretzat oraiñ aundiyak dira

orko gauzik txikiyenak.

Au esaten det jakiñ dezaten

lenago etzekitenak.

Lenago anbat aiñtzat artzen ez

ginduzen gauza guziyak,

aiñbesteraño edertzen ditu

oraiñ eziñ ikusiyak:

Euskal-erriko mendita zelai

ibai arkaitz ta sasiyak,

beñere eziñ aztu litzake

aien tartian aziyak.

Gu geienian gabiltza emen

esna ere ametsetan,

beti pentsatzen berengan eta

Euskal-erriko gauzetan

askok diyonez bizi gerade

txit toki aberatsetan,

bañan ez dago Donostiya-rik

gure lurrian bestetan.

Ameriketan ikusten ditut

zenbait euskaldun «andaré»

bizi diranak beren lurrari

aitormenik eman gabe...;

bañan ez dute ezagutzen, ta

oielk barkatubak daure.

Nik Donostiya eskatuko det

Paraiso-ra, joanta ere.

Euskal-lurreko lore-baratza

Zeruko intzez bustiya

beste izar ta argi guztiyak

itzaltzeko eguzkiya;

zure berdiñik iñun ez dezun

biyotzeko Donostiya...

Nork du mingaña zu gortitzeko

merezi dezun guztiya!

Donostiyako Ziudadia,

Irutxulo-ko uriya;

Etxian zuben perlik onena

Jainkuari ixuriya

zartzen diranen alaitzallia

gazte guztiyen nobiya;

Zeruba zer dan ez dakit, bañan,

zu zera nere gloriya.

Urruti zaude eta zalla da

ni zugana irixtia;

onenbeste nai dizun batentzat

zer bizimodu tristia!

Alaipire bat bakarra daukat:

ametsetan sinistia;

Zu ikusteko noiznai asko det

nere begiyak ixtia.

Nere osaba Joxe Bernardo

iritxi naiz ontaraño

ta ixiltzera nua, zer esan

asko badaruzkat baño.

Gure berriyak zabaldu bitza

derizkiyon lekuraño

esanaz bere illoba dala

Pedro Maria Otaño.