BERBA-AURREKUA IRAKURLE BIZKAITARRARI

        Orra nos agertuten natxatzun aspaldi onetan eskatuten zendubana emotera, ta zan kiputz euskeran argitu dodan Konfesinuaren gañeko liburuba. Nik ikusi baneu bizkaitarretan euskeriaren zaletasun kiputzetan nekusana, ez nintzan ain esker dongakua izango, zein da itxiko nituban barurik neure bizkaitarrak, Jangoikuaren berbiaren ogi ederra zabaldurik atzeko, ta arrotz legez egiten jatazanetan. Ez dot damu artu neban asmo ta nekia. Neure biotzeko pozik andijenagaz ikusi dot, zelan zabaldu dirian milla bat liburu Naparroa, Gipuzkoa, ta Bizkaijan. Jakin dot abade jaun askok irakurten ditubezala elexetan, ta nekezale ez gitxik euren etxeetan; ez niri eskerrik, ta bai Jangoiko doe guztien emolliari. Bazaut, autor dot, ta ez daukat aztuta bizkaitar barrukuentzat gatx izango dala Kiputz euskeria ondo aditutia. Baña berba askatu adituten ez dirianak, aditu oi dira lotu ta katetuta dagozan bestiakaz batera. Alan bere atsegin emoterren, ta gauza ain biarrak itsatsi ditezan obeto bizkaitarren biotzetan, ipiñi dot liburu bera bizkaiko euskeran, ta zerbait laburtu ditut luziak zirudijezan Irakaste, edo Doktrinak. Au egiñaz liburubak urtengo dau eskukor, ta txikarraguak, merkiaguaz ostian. Ze poza niria enzuten badot bizkaitarrak alkarren leijan dendatuten diriala erostera liburu au, ez biotza iminirik daukadalako saldu erosijetako irabaztetan, ta bai diruba aurreratuten dabeenak liburu onen agermenerako, kalterik izan es dagijen, oztu ta atzeratu ez ditezan urrenguetarako!

        Bai ta dinot tolestura baga, nire urtiak izango ez badira bere luziak, gura neukez irago enparetan jatazan egunak ateraten on izango dirian liburubak, ni illda bere, berbaz irakatsi ezin dodanian, irakasteko Zeruko bidia euskaldun guztiai liburu onen bidez. Zeinbat arimak igon daben Zerura gauza onak irakurrita ain gatx da zeinbatu edo kontetia zelan litzatian esatia zeinbat dirian gure gañeko izarrak. Nok ekarri zituban santu ain andi izatera san Anton Abata, san Agustin, ta gere san Ignazio Loiolako? Liburu onen berba ixill, baña itzaltsubak.

        Esaten dabee gitxien esan biar leukeen askok, euskeria baldresa, traskilla ta soñoko zantarduna dala; ezin inok apaindu leikiala. Nik gura baneu apaindu bere etxe ta utxaan daukazan bitxi, ta janzi ederrakaz, apaindubaguak urtengo leuke erdera askok baño; baña ezagutuko ez leukee etxekotzat, dongaro janzita beti ikusi dabeenak. Orregaitino ez dot janziko jaiegunetako soñokuakaz; esan gura dot, ez dodala irakatsiko noraño elduten dan bere ugaritasuna berbeetan. Gura dabenak sinistu bizkaiko euskeriak ez deutsala ezer zor kiputzenai, irakurri begi liburu onek baño leenago urtengo daben neure adiskide andi, ta gauza onetan, neure biarlagun legez egiten dan Aita Frai Pedro Antonio Añibarro Zarauzko Kolejio A, san Franziskoko Ordean misionarijak bizkaitarrentzat atera daben liburu txikar, baña urre guztiak baño geijago balio dabena. Ediroko dau Esku-Liburu onetan Bizkaiko euskeran ederto adierazo leitezala esan biar dirian gauzaak berba, nekezaleen aoetan dabilzanakaz. Bizkai barru barruko semia da bera, ta bere euskera garbi ta ederrak ezagutu eragingo dau nun nai ikasi leitiala ondo berba egiten buruba zerbait nekatu gura bada. Alperren soluak beti egongo dira bedar txaarrez betiak. Bizkaitar guztiak erosi biar leukee liburutxu esan dogun au.

        Ikusiko da ez ditugula bardin erabagiten berbaak aitatu dodan neure adiskide onek, ta nik; ta emendi aterako da, zetan daguan bizkaiko euskeriaren desbardintasuna. Ak dino maitea, neurea, zoroa, gozoa, burua, kristinaua, nik barriz Markina inguruan legez, maitia, neuria, gozua, zorua, buruba, kristinauba. Zein batera, zein bestera esan, ez dau ezer galduten euskeriak.

        Baña ez dira alperrik iragotekuak Aita Agustin Kardaberasen berba Euskeraren berri onak izena daben liburutxuban imini edo iraatsi zituban oneek. Ainbeste milla anima, dino (pagina 12) edo gizon ta andrerekin igaroko ogei ta anbeste urteetan Probinzia oietan misioetan jardun bear izan det; eta egunoro ta geiago miraritu izan nau guzietako, ta ez gutxiago bizkaiko itz egiteko era, edo armoniak. Besteak bezein ondo, ta gauzaren batzuetan bear bada obeto Izkeraren legeak an gordetzen dituzte... Jangoikuaren ontasunari eskatzen diot Bizkaiko biotz nobleren bati ango era, edo Dialektoan Zeruko doktrina ta ejenploen libruak ateratzeko arren argi zeloz, ta gogoz bete bat eman diozala. Au zinuan Misionari birtute andiko, ta euskera zale ak. Nok daki bere erregu edo eskarijak enzunak izan ete dirian!

        Nik artu dodan berba bidia ezin obia dala edozeñek ezagutuko dau. Konfesiño ona da Zerurako atia pekatu egin dabenentzat. Badakuskuz Eleisaak kristinauz beterik, konfesau ta duazala nos edo nos guztiak altarako maira. Baña, zeinbat duaz lotsaz pekatubak ukatu edo edertuta? Zeinbat, esamina arin ta dongaro egiñagaz? Zeinbat, damu egijazko baga? Uste izan dot bada ezin neikiala gauza obagorik zelan dan gauza oneen ganian irakastia astiro ta argiro kristinaubak jakin biar ditubezan gauzaak. Barriz asko dagoz Konfesino jeneralaren premiña daukeenak, ta ezagutu gura ez dabeenak. Konfesino onak dakar komunino ona, batak ta bestiak gure betiko salbazinua bizitza on baten bidez. Irakurten da, santa Teresak zeruti etorrita adierazo eutsala anima txito on bati, predikadoriak beti legez jardun biar leukeela berba egiten konfesinuaren ganian; sinistu bere ezin leitiala zeinbat arima betiko galduten dirian konfesino dongaro egiñak gaiti.

        Bizkaitarrak artuten badeuste liburu au, agertuko dot onen ondoren bere lagungarritzat komunino onaren gañekua. Abade jaunei jagoke erosi eragitia onelango liburubak euren errijetako nekezale irakurten dakijenai. Diru gitxiren kostubaz egingo ditubez irabazi andijak euren arimetarako. Lagunduten ezpajake onetan, ez dabee barririk jakiten; jakinarren, ez dakije nun erosi. Sermoi gei asko daukez liburu onetan, ta besterik ezin dabeenian kura jaunak irakurten baditubez elexan emen dagozan irakaste edo doktrinak, eukiko dabee poza ikusteko jente ez gitxi juakezala konfesino jeneralak egitera, agertuten ditubezala len lotsaz gordetan zitubezan pekatubak. Alan gura dakijola geure Jangoikuari ezarrijaz bere bedeinkazino eder bat nik eratsi ditudan letrai.