PAREJA POLITA

—I—

        —Prantxiska: bai al zatoz aza saltzera?

        —Bai, berealaxe nator; zaude puskatxo bat.

        —Obeko degu lenengo baraua ausi.

        —Bai, geron buruak ditugu lenengo.

        —Pattar ederra Berritxurenian ornen dago.

        —Guazen ba ara ere, bidia badakigu-ta.

        —Bai, eztegu lenengo aldia, ta ez dedilla izan azkenengoa ere.

                Eztarri legortuak

                bear du bustia...

                Berritxuk dauka dendan

                sendagai guztia.

—II—

        —Badakizu, Prantxiska, pattar onek indar gutxitxo daukala?

        —Baita alaxe uste det ba nik ere.

        —Geixeago edan bearko degu.

        —Bearko? Bai, noski; amabiak eztira bereala etorriko.

        —Bai, gu etxeratu orduko, ordu bata're alde-aldian, izango da.

        —Eta, gure lapikon onduetan ezer gelditzen bada're, ezta izango gañ-gañekoa.

        —Obe genduke zer edo zertxo artu, plazara baño len.

        —Arrautza bana baderitzazu baso-erditxo banarekin?

        —Bai, alegia; geron buruak ditugu lenengo.

        —Baita bigarrengo, irugarrengo, laugarrengo eta geiagorrengo ere.

        Arrautza ta arrautzak, baso-erditxo ta baso-erditxuak, bat, bi, iru, lau eta geiago, eta ala beste zerbaitxo ere. Etzuten izan plazara juan bearrik azak saltzeko.

        Gosaria pagatzeko laiñ eta zentimo batzuek geiago zan azen balioa. Zentimo aiek propiñatzat utzi ta abiatu ziran etxeruntz, adiskide zar eta kontuak garbi poltsa garbiago gelditzen zirala.

                Eztakigu iritxi

                zuten jatordurik,

                baña etzeramaten

                lapurren bildurrik.

—III—

        Saskiak utsik, poltsak ere bai, baña sabelak ondo beteta, abiatu ziran etxeruntz.

        —Bai al dakizu, Prantxiska, zer daukadan goguan?

        —Zer ba, Iñasi?

        —Nere urdalla oso argal daukat, eta uste det zuk ere berdiñ eukiko dezula.

        —Nerau nenguan orixe zuri esan naian.

        —Zerbait ere artu bearko degu; gure etxetakoak onuzkero bazkaldu dutela uste det.

        —Nai dezun bezela, beñepeiñ premia badegu-ta; premi-orduan ez izatekoz, eztegu ezertxo're bear.

        Bazkariaren izena egin zuten, kape kopakin artu ere bai; dirurik etzuten bazkaria ordaintzeko, baña saskiak utzi zituzten.

        Etxeruntz juan bearrian artu zuten Aizkorregiko elizara zijoan bidea, eta, eseak zabuka egiñaz eldu ango eliz-pera. Orduantxe sinistu zuten arterañoan sinistu izan etzuten egi bat: lurra bazebillela. An zebillen eliz-inguru guzia jira ta jira, eta zai eta oso ernai zeuden jira-bira artan noiz igaroko ote zan bere begien aurretik beren errirako bidea, andik bereala etxeruntz abiatzeko, baña lo apurtxoren bat ere egin zuten eta nunbait bitarte artan igaro zan bide ura; beñepeiñ etzan ageri. Onetan loak oso artu zituan.

        Bitarte onetan errian eta batez ere emakume auen etxeetan arduratan zeuden, eta illuntzian jo zan kalian pregoia:

                Bi emakume dira

                erritikan galdu,

                aza saltzera juan

                ta eztira azaldu.

                Eztakigu dituzten

                azak ondo saldu,

                edo poltsatik ote

                diran oso sailldu.

        Pregoia amaitu baño len aditzen zan burtirrintzi andi bat. An zetorren Aizkorregiko sakristaua bere gurdian bi emakume zekarzkiala eta kantari:

                Bi emakume auek

                erritik galduak

                gure eliz ondoan

                artu ditu luak.

                Igarri gabe zaizte

                igaro orduak,

                bestek eztu errurik

                baizikan arduak.

        Ango txalo, barre ta iskanbillakin esnatu ziran bi emakumiak, eta ixill-ixillik eta lotsaturik juan ziran beren etxeetara.

                Orra etxeraturik

                gurdiz ekarrita,

                zeiñ ederki dagoan

                pareja polita.

POSDATAN: Andik aurrerakoan Berritxuren etxe-aurretik igarotzean Aitaren egiñ... eta aurrera mutillak.

Euskal-Esnalea, 1919, Azarua