IJITOEN ZIBILIZAZIOA

        —Egun on, Ujenio.

        —Bai zuri ere, Erramon.

        —Zer berri dakatzu?

        —Orain zibilizatu egin bear omen gaituzte ta...

        —Gu zibilizatu?

        —Ala diote.

        —Eta zebillak zer egingo dute? Ijitotu? Gu zebill eta zebillak ijito.

        —Ez, gizona, ez; edukazio puska bat erakutsi bear digutela.

        —Ez ote die berai palta geiago egiten? Len ematen digutena baño obea izango al da.

        —Lengua? Nolakoa da lengo ori?

        —Oraindik eztakizu? Garrotezkoa, gizona, garrotezkoa!

        —Garrotezkoa?

        —Bai, jauna, bai.

        —Nola ordia?

        —Ezagun da probatu eztezula: Lección primera: saiets-ezurres componer. Lección segunda: au bertsoan da:

                Ollorik palta bada

                ez juan aren billa;

                ijitoen lepoan

                apurtu makilla.

        —Oiek ordia lege zarreko kontuak dira; orai beste gauzarik da.

        —Zer da ba?

        —Ona emen erreglamentua.

        —Ikusi dezagun.

        —Goizean jaiki, jantzi...

        —Erazten eztanak eztu jantzi bearrik izango.

        —Ixo; arpegia garbitu...

        —Ori... zikiña duanak garbitu dezala; nik asko det urtean beiñ txarol puxkatxo bat ematea, ta ispillua bezela gelditzen naiz.

        —Eskuak ere bai, eta ondo garbitu ere.

        —Eskuak? Pilatosek bezela? Nerau beñepeiñ esku garbikoa naiz ta...

        —Jaboiarekin.

        —Egunero?

        —Bai, egunero.

        —Baita ederki eman ere. Con que, anima urtean beiñ garbitzea asko dala, eta arpegiya ta eskuak egunero?

        —Egiñ bearko dezu.

        —Atzaparrak lijertu noizean beiñ olio piskatekiñ, zer gerta're... vamos, noizean beiñ.

        —Atzazkalak astean bei moztu.

        —Moztu baño obe genduke zorroztu.

        —Jai egunetan guanteak.

        —Neguan edo otz dagoanian pase; baña bestela? Esku garbiko jendea gera gu.

        —Betaurreko edo anteojoak ere bai.

        —Orixe ez; Santa Lutziari eskerrak, begi argiak ditugu.

        —Amar mandamentuak ondo gorderazi.

        —Besteai. Ezta ala?

        —Baita norperak ere.

        —Ezta gaizki esana.

        —Bakoitzari berea...

        —Ba amarrenak egiteko amarretik bat kendu bear da, eta amar mandamentuai ere bat kendu bearko zaie.

        —Zeiñ kenduko ote degu ba?

        —Zazpigarrena, bestela alperrik degu atzaparrak lijertu eta atzazkalak zorroztea.

        —Gizona, zure botorik eztet uste izango duanik erreglamentu orrek.

        —Bai; baña nere emiendakiñ.

        —Artikulu bakoitzari ezarten diozu, guzia estaltzeko diñako arabaki bat.

        —Oietxek dira ba emiendak; orixe egiten dute diputauak kortietan.

        —Eta diputauakin konparatzen zera?

        —Eztezu ba esan zibilizatu egi bear degula?

        —Aiek eman bear diguten zibilizazioa guk berai emango ote diegun nago.

        —Alaxe da. Gu zibilizatu ez, baña berak ijitotu bai.

        —Arrazoia dezu. A biajon deizula zuri! Ekatzu bosteku ori eta bota bertso bat.

                —Nai baldin badute gu

                zibilizatzea,

                kostako zaie maisu

                on bat billatzea;

                obeko da goi ta be

                aurre ta atzea

                berriak egiteko

                neurriak artzea,

                bestela preziso da

                berriz jaiotzea.

P. M.

«Baserritarra», Otsailla'ren, 2'an, 1907'an.