KOPLA ZAR BATZUEK
ASTO BATEN TRATUARI JARRIAK

                        Pedro Villar Intxausti

Oñatiko errian

Pedro errotari

bere anaiarentzat

jarri da kantari,

zer modutan egin dan

asto-merkatari,

erreparatu gabe

daduzkan faltari.

Komerziante ori

Oñatin da bizi,

ogei bat bertso zeñek

dituan merezi;

eskribitzera noa,

nai dunak ikasi,

bost pezetan nola dun

astoa erosi.

Asto orren kontuak

dirade aundiak,

aditu naiko ditu

munduko jendiak;

sano izan balitu

bere alderdiak,

etzuben aterako

etxetik jabiak.

Leintzeko erri baten

egin du tratua:

ogei errealean

erosi astua;

nere ustean ori

bai mutill prestua,

aitari emateko

orrekin gustua.

Gure anaia orrek

dauka fantasia,

astoa zekarrela

lanean ezia;

denbora luzerako

badauka bizia,

ongi izango dala

orren nagusia.

Indarrez alabatzen

du alegiñian:

iru anega baietz

eraman gañian;

baldin dadukan falta

ezpalu oñian,

asto oberik ezin

izan Españian.

Aitari entregaturik

astoa errotan,

esanaz erabilli

dezala zorrotan;

indartsua zala-ta

sinistamen ortan,

alabantza aundian

sartu zuten kortan.

Iñauterietako

au zan astelena,

lanean probatzeko

kargatu zutena;

astoak egiñarren

berak al zuena,

agudo juateko

artzen zuan pena.

Agurka ta errenaka

nolabait abia,

buruak zirudian

olako gabia;

ateratzen ezpadu

ibilte obia,

denbora gitxiko du

oraingo jabia.

Ogei erreal kosta

gañera alboka,

nai baño ezin jaso

albarda ta soka;

belarriak zintzilik,

atzekia loka

laister jarriko dio

makillakin joka.

Ai ori astoaren

ibilte-modua!

Guziari agurka

darabill burua;

fantasietarako

joan zaio gogua,

ia ez du urruti

iltzeko ordua.

Ikusirik astoa

lurrean etzanda,

erabaki gogorra

orrentzat izan da:

familian ez dezan

eragin demanda,

etxetik biraltzeko

ederrak emanda.

Ai ori sententzia

ikaragarria!

Oraintxen bai daduka

istillu gorria;

len ankatik zegoan

oso elbarria,

ez diotela nago

egingo berria.

Anaia, adi zazu

neronen esana:

astoa eramazu

Alejandrogana;

ark osatu eta zuk

emaiozu jana,

bearbada oraindik

egingo du lana.

Orrela sendatuta

jartzen dan garaian,

belarrez aseko da

San Pedro zelaian;

Oñatin ezpadago

iñor artu naian,

saldu zazu Araban,

bestela Bizkaian.

Aragonesak sarri

dirade azaltzen,

baratxuriak eta

tomateak saltzen;

ea, eskeñiezu

ote duen artzen,

malamente duroa

ez dezagun galtzen.

Etortzekuak dira

amalau ijito,

aiekin tratatzea

zenduke lizito;

esan zaiozu dala

bueno ta bonito,

ea egiten dezun

oriekin kito.

Ez noa esatera

orren edadea,

ez galtzeagatikan

saltzeko bidea;

bizirik artzen badu

aurtengo udea,

orra baliatzeko

naikua idea.

Astoa erosi du

bere ustez merke,

baña garesti dala

nik esango nuke;

nire iritzirako

saldu obe luke

peskadera bateri

legatz baten truke.

Burua dauka ia

lurrera jetxian,

pozik eman lezake

interes gitxian;

erregalo egizu

markesen etxian,

pasea dezatela

orrekin kotxian.

Markesak nai ez badu

etzaio ajola,

erakutsiko dizut

enpleatu nola:

orra kurtidorea

Don Luis Arrazola,

emaiozu larrua

kendu degiola.