AMASEIGARREN IRAKURGAIA

1. San Pabloren kateetatik libratzea. Gure Españarako etorrera

        Erroman bi urtean egon zan, aitatu dan bezala, enperadorearen tribunalak libratzeko agindu zuen arteraño. Bitartean on andiak egin zituen. Asko joaten zitzaiozkan ikustera, eta bere jakinduri ez-oituarekin guziak arritzen zituen, eta Jesu Kristoren Ebanjeliora jarri eta kristaututzen ziran. Itzez erakutsi ezin zien urrutikoai, eskribuz gaztigatzen ziezten bere kartaetan irakurtzen ditugun Zerurako ikasbide andiak.

        Bi urteren buruan kateak askatuta, noranai joateko eskubidean jarri zanean, ibilli andiak egin zituen, berak lenago ipiñitako Elizak ikusten eta berriak ipintzen. Gure Españara ere denbora onetan etorri zan. Emen eta ibilli zan leku guzietan Ebanjelioa erakutsi eta zabaldu zuen, ezin esan-al jentill Jesu Kristorentzat irabazten zituela. Atzenerako Erromara itzuli zan. Neron enperadore gogor aren etxean ere kristau asko egin zituen; oien artean Neron beraren emazte-ordeko emakume galdu bat; baña Jainkoaren ain gogoko lan oiekin Jainkoaren etsai guzien gorrotoa irazeki zan; eta arterañoko neke guziak bere odolarekin sillatzeko bidea bazetorkion.

        San Pablok, Erromara itzuli zanean, emen arkitu zuen San Pedro, Apostolu guzien burua, lurrean Jesusen ordekoa eta lenengo Aita Santua. San Pabloren gañean zearo itzegiten asi giñanean esan zan, bere aulki nagusia zazpi urtean Antiokian iduki zuela, eta andik Erromara aldatu zala. Esan eta egin: bere bizileku jakiña au zuen; baña, mundu guzian zabaltzen zijoan Elizaren kontua bere gañ zeukanak bezala, ibilli-bear andiak izan zituen. Eguzkiaren sortaldera joan zan, eta eguzkiaren sartaldera etorri ere bai; eta badira jakintsuak diotenak, gure Españan ere izan zala, Ebanjelioa erakutsi zuela, eta emen bere ondorengo obispo eta apaizak utzita, Erromara itzuli zala. Gure erresuma edo erreinu au izanik erromarren mendeko bazterrik bikañenena, gizonik andienak bere semeetan zituena eta ondasunik aberatsenakin erromarrai laguntzen ziena, badirudi, guzion Aitaren ardura andian alderdi au ere sartuko zala, eta gure asaba eta anziñako emen bizi ziranak ikusi naiko zituela.

        Gai onetan dana dala, beintzat, bere egitekoetan zebillenean, Jainkoak iragarri edo adierazo zion laster il bearra zala, eta berri onekin Erromara itzuli zan. Bizitzan kristauai erakutsi izan ziezten egiak, ilda gero ere gogoan iduki zitzaten, bi karta txit ikasikizun asko eta andikoak eskribatu zituen.

2. San Pedro eta San Pablo elkarrekin Erroman

        Bi Apostolu andiak, bada, elkar artuta Ebanjelioa erakusten baziarduten, Neron munduan izan dan gizon biotz gogorrenekoak biak galtzeko asmoak artu zituenean. Ara zergatik. Simon Mago, lenago iñoiz aitatua, Samariatik Erromara etorri zan, bere erakutsi gezurrezkoak eta sorgintzak zabaltzera. Neron berez izanik gaiztakeria guzietara etzina eta griñatua, Simonekin txit adiskide egin zan, eta bere atseden-aldi guziak onen sorgintzak aditzen eta ikusten igarotzen zituen. Beste gezur askoren artean, Neroni sinisterazo zion zeruetaraño igoko zala, zeñaren bitartez erakutsi nai izan zuen Jesu Kristok ez ezen, ark ere au egiteko eskubidea bazeukala; artarako uste zuen deabruak lagunduko ziola.

        San Pedro eta San Pablo bi Apostoluak zekusten, baldin igo-irudi edo antz bat ere egiten bazuen, asko itsutu eta beretuko zituela: eta otoitz-barauakin berak prestatu, eta gezurti ark indarrik izan etzezala Jainkoari eskatzeko kristauai esanda, igo bear zan tokira joan ziran. Simon goronz abiatu zan; baña bereala erorita, bi ankak autsi zitzaiozkan. Sendatzeko asmoan aldameneko etxe baten goeneneko bizitzara eraman zuten, eta ikusirik bere eskeñi eta esan guziak gezurtatu zitzaiozkala, bere burua leiotik bota eta il zan.

3. San Pedro eta San Pabloren eriotzak

        Apostoluen kontra lenagoko aserre guzia Neroni irazeki zitzaion. Katez ondo lotuerazota, bederatzi illabetean itxian iduki zituen. Emen ere geldi eta alperrik egon etziran. Beren kontu-artzalleetatik bi, Prozeso eta Martiniano, itxian zeuden beste berrogeita zazpi lagunekin Jesusentzat irabazi eta bataiatu zituzten. Geroenean agindu zan il zitezela; eta biak beren odolarekin bizitza sillatu zuten. San Pedro gurutzean buruz beera josita il zan, eta San Pablo lepo moztuta, garagarrillaren ogeita bederatzigarren egunean. Bi Apostolu gogoangarri oien ikasleak eta adiskideak kontu andia izan zuten, al zan progu onrotsuenarekin gorputz-illak gordetzeko, eta orain Erroman dautza. San Pedroren emazteak, senarrak baño ere lenago Jesusgatik bizia galdu zuen. Apostolutzan asi baño lenago izan zuen alaba Santa Petronilla ere berebat il zan.

4. Beste Apostoluen berriak

        Gañerako Apostolu, San Juan ez besteak ere, nor bere alderdian edo Ebanjelioa erakusten ibilli ziran tokietan Jesusen izenean odola isuri, eta illak izan ziran. Bakarrik San Juan zartuta berez il zan, baña onek ere bizitzan Jesusgatik martirioa artu zuen. Efeson bizi zan lekutik Domiziano enperadoreak Erromara eramanerazo, eta olio irakiñetan sartu zuen; baña frijituta irtengo zala uste zutenak arriturik gelditu ziran, len bezain larminz eder leunekoa, eta akatsik ere egin gabe irteten ikusi zutenean. Geroz ere urte batzuetan bizi izan zan; eta atzenean Jesusen beste Apostolu guzien ondoren, zartuta beste gaitz gabe, eun urtekoa Efeson il zan, eta adiskideak progu andiarekin lurpetu zuten.

        Jesusen langille andi oiek, bada, mundu guzira zabaldu zuten beren Maisu Jainkoagandik artutako legea, eta ala asieran nola gero infernu guzia jaiki izan bada ere, osotoro kendu eta galdu naiez, Jainkoaren itzaren indarrak etsai guziak azpiratu izan ditu, eta sinismen osoan gaude, aurrera ere mundua mundu dan artean iraungo duela.

5. Jesusen Ama guziz santaren atzeneko berriak

        San Juanen eriotzarekin mundutik ezkutatu ziran Jesusekin itzegin, ikasi eta ezagutu zutenak. Orain itzegin bear degu, aspaldian aitatu ez dan Apostolu guzien Amandre, Jesusen Ama eta zeru-lurren Erregiña Maria guziz santaren gañean.

        Lenago esan da, Jesus zerura igo zanean, Maria guziz santa Apostoluakin batean Olibeteko menditik Jerusalenera itzuli zala, Espiritu Santuaren etorreraren zai egotera. Jatsi zanean, bere Esposari bezala begiratu zion, zegozkion doai eder guziakin apaintzen zuela. Gertaera onen ondoren, Maria guziz santa Jerusalenen San Juan Apostoluaren etxean bizi izan zan. Zein bizitza ona eta jainkozkoa egin zuen, zer esan ez da. Ordu guziak otoitz edo orazioan zeramazkien, Seme Jainkoarekin, lurrean ibilli zan bitartean mingañez bezala, zerura joan ezkero biotzez itzegiten zuela. Kristauak begirunerik andiena zioten. Apostoluak beren nekeen poza, jakinkizunen argia eta eginbearretarako indarra Ama maitagarri onegan zeukaten. Semearen lekuan Ama andi oni gauza guzietarako begiratzen zioten, eta oni esan gabe ezer ere egiten etzuten. Amarren bat urte Jerusalenen igaro zituen, eta Jesusen etsaiak kristauen kontra jaikita Apostoluak Jerusalendik irten bearrean arkitu ziranean, Maria guziz santa seme-ordeko San Juanek Efesora eraman zuen, eta aldi batean emen bizi izan zan. Gero, berriz ere Jerusalenera itzulita, Markosen ama Mariaren etxean bizi izan zan, San Juanek begietatik beñere utzi gabe, egin-al guzian laguntzen ziola.

        Geroenean Maria guziz santak jakin zuen noiz ilko zan. Jerusalengo kristauai gaztigatu zien, eta zetzan oitxoaren ingurura bildu zitzaiozkan, atzeneko itz gozoak aditu, eta munduan betiko agur egitera. Santo Tomas ez, beste Apostolu guziak, ordurako munduan sakabanatuak baziran ere, bere gelan bat-batetan aurkeztu zitzaiozkan, berak baizik iñork etziekiela. Jesusen beste ikasle asko ere an arkitu ziran: eta Ama maitagarriak biotz-biotzetik guziai esan zien, Jesusen legea zabaltzen nekatu zitezela, eta berak bere Semearen ondotik lagunduko ziela. Jesus, ezin esan-ala aingeru ederrekin inguratuta agertu zitzaion, eta anima zorion guzien gañean zorioneko hura zerura bere ondora eraman zuen. Atzeneko asnasa eman bezain laster, zetzan gela miragarrizko argiz bete zan, eta begira zegozkionak aditu zituzten zeruko aingeru guziak beren Erregiñari kantatzen ziozkaten soñu gozoak. Bereala belaunikatu ziran, eta begirune guziarekin oñ santuetan muñ egiten zioten, negar-malkoz bustitzen ziozkatela.

        Jerusalenen eta ingurumai guzian barreatu zan, eta alde guzietatik ikustera zijoazkion eri, elbarri eta gaxoak artuta, eta iñor ere sendatzaka gelditu etzan. Guziak beren deboziozko gogoak agintzen ziena egindakoan, gorputz-illa illoi eder batean ipiñita, Getsemaniko errira Apostoluak sorbaldan eraman zuten, beste guziak eskuetan argiakin ondoren zerraizkiela. Gorputz-illa obi galant batean ezarrita, arlosa batekin estali zuten. Geroko egun batzuetan Apostoluak ondotik kendu etzitzaiozkan, eta zeruko Aingeruakin txandaka progua egiten zioten. Santo Tomas begira etzan Maria guziz santa il zanean, ez obian ipiñi zutenean ere: eta berri au artu zuenean korrika joan zan, proguko egunak betetzerako. Eskatu zuen, Jainko gizon egiña bederatzi illabetean sabelean iduki zuen zorioneko gorputz hura ikusten, arren, uzteko. Eskaera au ontzat artu zioten; obia idiki zuten, eta arkitu ziran gorputz-illa gabe, il-janzi edo meztidura utsakin, zeñak ematen zuten usai gozoak inguru guzia lurrindu zuen. Ikusketa onekin guziak arritu ziran, eta pensatu zuten gizontzeko Jainkoak autu izan zuen gorputz beñere loitu gabea, eriotzak dakarren usteltasunak ere ukitutzaka garbi-garbi gorde nai izan zuela, eta anima eta gorputza bat eginda, bere Ama maitagarria ilda irugarren egunean Zeruko gloriara bere ondora eraman zuela. Au sinistu eta aitorturik, gure Eliz-Ama santak aboztuaren amabostgarren egunean egiten du Jainkoaren Ama zerura igo izan zaneko eliz-pesta edo Asunpzioa. Iltze au noiz edo zein urtetan gertatu zan ez dakigu; baña bai San Pedro eta beste Apostolu batzuek oraindik bizi zirala; bada, arestian aitatu dan gisan, begira arkitu ziran. Guziok, bada, poztu gaitezen, bekatarien Ama au Seme Jainkoaren ondoan gure bitarteko nagusi daukagulako, zeñaren erreguz betiko zoriona iritsi dezagun.

        Amandre andi onen eta Apostoluen gañerako berri guziak ematea luzaroko lana litzake, eta nere sallari atzena ematera noa israeldarren edo juduen erri doakabearen ondamen negargarriarekin.