—XV—

        Andoni, United Statesetik itzulean etxean sartu zanean, gauzak nolanai berak atera ziranean utzi zituzten bezela ikusi zituanean, jantokin exeri, besoak maigañean jarri, kopeta besoen gañean... ia ill naiago zuan. Denbora luzea egin zuan artan. Ziaro auldua gelditu zan, atepetik sartutako Bixentaren eskutitz bat irakurtzeko gogorik gabe. Aspertu eta oi gañera zijoala lurrean beste eskutitz bat ikusi zuan: kapitanaren berrik emanaz adixkide txar arrek idatzi ziona. Andonik irakurri zuanean, aoa zabaldu, begik lertzeko zorin, eziñ xinixtu zuan aurrekoaldean zeukana: «Ori genduan beraz dena? Neri loxintxak eta kapitana biotzean eta buruan? Paltzo txarra! Antz emana neukan bai. Garbi dago etxera joatea kapitana ikusteagatik antolatu zuala. Orain ederki ibilliko da bere-arrekin neri par egiñaz. Bañan au bera al zan nik an ezagututako Bixenta?, emakume biotz onekoa, burua ez okerragoa, zentzu utsa? Ezin leike. Nik ezagutu nuanetik aldaketa ori? Gudak orrenbeste okertu ote du ba? Ezin leike. Bañan paper au eskuetan daukadala nola ukatu nezake? Gauza garbia dago: Kapitana maite du; ni parragarri».

        Buruan orduan pasa zitzaizkanak! Lenenlenengo kable bat ipintzea geiago ez etortzeko esanaz. Gero, orrekin jendeak par egingo zuala ta, eskutitz zorrotz bat idaztea, izugarrik esanaz; motxa, al zuen motxena; bañan esan bear zizkanak motxean eziñ sartu ta luzea egitea pentsatu zuan. Jainkoari eskerrak ortan joan zitzaizkan egunak. Ordurako, Miren Orreaga, lekaimea, Bogotan bizitzen zegon bere lagunarekin fundazio berriko etxean eta beregana agertzea erabaki zuan.

        Lekaimeak ikusi zuanean ez zion itxura onik eman. Ain galdua zegon egun pixka aietako berotasunekin.

        —Zer zabiltza?

        —Zer nabillen? Ara, azkenean gertatu bear zuana gertatu da, ta norbaiti esan gabe ez nago lasai. Zurekin izketa aldi bat egitera nator.

        —Zer dezu ba? Olako lanak gaizki al dijoaz? Bixentarekin aserre aundiren bat izan al dezu?

        —Okerragoa. Bixentarena da bai.

        Gertaera guztik esan ondorean, onela bukatu zuan:

        —Orain egun batzuek United Statesetik etorri nitzanean, ara zer ikusi nuan lurrean, ez dakit Bixentari zalaparta artan aztua edo intentzio txarrez utzia (eta eskutitza eman zion).

        —Bañan gizona, irakurri ondorean esan zion Miren Orreagak. Emen Bixentaren obenik ez dago. Onengatik Bixentaren juizio txarra egiten ba dezu, gaizki egiña izango da. Ni beste gauza bat irudituta nago: zuk asko maite dezu, berak ainbat, eta galduko dezuan bildurrak irudipenez betetzen zaitu. Ori besterik ez dezu zuk: irudipenez betea. Zuk esan azkar Bixenta berriz emen dezu. Bañan izketan kontuz ibilli. Eginkizunekin agertu bear diozu maite dezuala eta ikusiko dezu adixkide txar orren eskutitzak nola ezertxo ere balio ez duan.

        Itz aiek Andoniri on egin zioten. Ez zituan oso xinixten, bañan apaldu zan. Ori bai: Bixentari, bere gogoz etortzen ez zan bitartean, ez zion itz bat bakarrik idatziko.