www.armiarma.eus
idazleak eta idazlanak Herri literatura TESTUAK Corpus arakatzailea Klasikoen Gordailuari buruz



Esku-liburua
Pedro Antonio Aņibarro
1802, 1821

      [liburua osorik RTF formatuan]
      [inprimitzeko bertsioa PDFn]
      [Literaturaren Zubitegia]

 

Iturria: Escu-liburua, eta berean eguneango cristiņau-cereguiņak, Pedro Antonio Aņibarro. La Lama, 1821

 

aurrekoa hurrengoa

ERROSARIO SANTUA

 

        Txikarregia da liburutxu au, berean adierazoteko Errosari santuan sartuten direan miraariak; bera esateaz irabazten direan parkamenak; eta arimai etorri yoakezan ondasunak. Asko da bein yakitia, Ama Birjineak berak asmadu, eta Aita San Domingori agertu ta iragarri eutsala; eta ain dagoela sarturik kristiñauen artean deboziño au eze, ao batean esan lei eze, ez dabela kristiñauen antzik bere, egunean egunean esaten eztabenak.

        Era bitara da errosarioa; batari deritxo Ama Birjinearen koroia zeinek dituzan zazpi amarreko, garaiti Abe Maria bi eta guenean Aita-Santuaren izenean Aita gurea ta Abe Maria. Berau esanagaz irabazten dabe Aita san Franziskoren iru ordeetakoak parkamen osoa, edo induljenzia plenaria, Aita-Santu Erromako Leon amargarrenak, eta Paulo boztkarrenak emona.

        Besteari deritxo errosarioa, zeinek dituzan amabost amarreko, zeintzuk esan leizan, edo amabostak aldeereskan, edo bakotxean bana; eta dan legez dala, amabosteetara ezkero irabazten da parkamen osoa.

        Baia irabazteko esan bear dozu errosario ori deboziño andiaz, aoz ta biotzez; ez erdi lo, ganora bagarik, ta gogoa best lekutan dozula; astirotxu, berbaak agin artean nastau bagarik, itxaroten dozuela, batak osoro esan artean, besteak erantzuteko; eta erreguturik Ama Birjineari, arren bada, eskatu dagiola bere Yesus gozoari, yagon ta zaindu dagiala Elexa santua, beragandu ereje ta fedebaako guztiak, gogortu fedean kristiñauak, baketu ta argitu kristiñau errietako buru, nagusi ta agintariak.

        Onez ostean amarreko bakotxean gogoan erabili eikezu, egunari ta amarrekoari yatorkan misterio ta gogartea, emen dirautsudan eraan.

 

 

MISTERIO GOZOZKOAK

ASTELEN-EGUBENETAN ESANGO DIREANAK

 

        Erri askotan yaiegun-arrastegietan bi edo lauk urrengo misteriok kantetan dituez, ta gero esan Abe Mariak.

 

                Yesus onaren Ama maitea,

                grazia eske gagortzuz,

                bost misterio gozoz beteak

                kantetan lagun zakiguz.

 

                Gogo guztiaz esango dogu

                lelengo misterioa;

                zuzendu gaizuz zerura beti

                Birjina biotzekoa.

 

 

        LENENGO MISTERIOA

        Yaungoikoaren Semea gizon egitea

 

                Zeruetarik ekarri eutsun

                Angeruak albistea,

                Zu-gan aragiz yantziko zala

                Ait'Eternoaren Semea.

 

        Guztiak erantzuten dabe urrengo au.

 

                Abe Marien amarreko au,

                Aita-gureaz batean,

                Birjina eder maite berari

                esaten asi gaitean.

 

        Emen esan edo kantadu egiten dira Aita gura ta Abe Mariak.

 

 

        BIGARREN MISTERIOA

        Santa Isabel ikustea

 

                Yainkoaz seindun zeu zoaz, Ama,

                lengusiñea ikusten;

                ta aren semea yaio bagarik

                saltoka dabil pozarren.

 

                Abe Marien etc.

 

 

        IRUGARREN MISTERIOA

        Yesukristoren yaiotza

 

                Yaio zanean zure Semea

                zu zeu dontzella itxirik,

                geldi ginean gizon guztiak

                ondasun gozoz beterik.

 

                Abe Marien etc.

 

 

        LAUGARREN MISTERIOA

        Ama Birjinea Elexan sartutea

 

                Yerusalengo Elexa santan

                Yesus eskini zenduan;

                berari opa gaizuz guztiok,

                beretzat artu gagizan.

 

                Abe Marien etc.

 

 

        BOSTKARREN MISTERIOA

        Yesus galduta irugarren egunean aurkitutea

 

                Galdu ezkero, idoro zendun

                Elexan zure Semea;

                poz onegaiti gura ezpekizu,

                gu bekatuan iltea.

 

                Abe Marien etc.

 

 

MISTERIO DOLOREZKOAK

MARTITZEN-BARIKUETARAKO

 

                Yesus onaren Ama maitea,

                grazia eske gagotzuz;

                bost misterio minez beteak

                kantetan lagun zakiguz.

 

                Gogo guztiaz esango dogu

                lenengo misterioa,

                zuzendu gaizuz zerura beti,

                Birjina biotzekoa.

 

 

        LENENGO MISTERIOA

        Yaunaren ortuko biotz larria

 

                Yesemaniko ortu santuan

                egoan Yesus larririk,

                odol-izerdi laban labana

                emoten gorputz guztitik.

 

                Abe marien amareko au,

                Aita-gureaz batean,

                Birjina eder maite berari

                esaten asi gaitean.

 

 

        BIGARREN MISTERIOA

        Yesusen azote ikaragarriak

 

                Bost milla azote artu zituzan

                gure bekatuakaiti;

                ze gatx andia dan bekatua

                atera daigun emeti.

 

                Abe Marien etc.

 

 

        IRUGARREN MISTERIOA

        Yaunari arantzazko koroia imintea

 

                Arantza zorrotz, gogor, latsakaz

                koroaturik burua,

                nonbait Yesusek kendu nai euskun

                buru-eretxi galdua.

 

                Abe Marien etc.

 

 

        LAUGARREN MISTERIOA

        Yaunak kurutzea eroatea

 

                Krutze astun bat lepoan, eta

                lapur gaistoen erdian,

                eroan eben Yesus maitea

                Kalbarioko bidean.

 

                Abe Marien etc.

 

 

        BOSTKARREN MISTERIOA

        Yesus kurutzean yosirik iltea

 

                Kurutze ganean untzez yosirik

                an galdu eban bizia;

                gure arimak gal etzitezen,

                igaro eban guztia.

 

                Abe Marien etc.

 

 

MISTERIO GLORIAZKOAK

DOMEKA-EGUASTEN-ZAPATUETARAKO

 

                Yesus onaren Ama maitea,

                grazia eske gagotzuz;

                bost misterio gloriazkoak

                kantetan lagun zakiguz.

 

                Gogo guztiaz esango dogu

                lenengo misterioa;

                zuzendu gaizuz zerura beti,

                Birjina biotzekoa.

 

 

        LENENGO MISTERIOA

        Yesukristoren biztuerea

 

                Neken ostean, Ama maitea,

                ilen arterik bizturik

                ikusi zendun zure Semea

                eguzki eder eginik.

 

                Abe Marien amarreko au,

                Aita-gureaz batean,

                Birjina eder maite berari

                esaten asi gaitean.

 

 

        BIGARREN MISTERIOA

        Yaunaren zeruetara igoerea

 

                Berrogei egun igaro, eta

                zerura igo zanean,

                gloriaz bertan yarri izan eban

                Aitak berak aldean.

 

                Abe Marien etc.

 

 

        IRUGARREN MISTERIOA

        Espiritu Santuaren etorrerea

 

                Espiritu Santu Yainkoa bera

                sutan zerurik etorren,

                Apostoluak, ta ganekoak

                amore-doiez beteten.

 

                Abe Marien etc.

 

 

        LAUGARREN MISTERIOA

        Maria Santisimearen zeruetara igoera

 

                esus gozoak zu ikustarren

                zeruan zoriondurik,

                ara zaroaz gorputz ta arima,

                Angeruz inguraturik.

 

                Abe Marien etc.

 

 

        BOSTKARREN MISTERIOA

        Ama Birjinearen gloria andia

 

                rinidadeak yarri zinduzan

                me Yaunaren aldean,

                eti ta beti zu eukiteko

                beste guztien ganean.

 

                Abe Marien etc.

 

 

BESTE MODU BAT ERROSARIOA ESKEÑITEKO

 

AMARREKO BAKOTXEAN ESANGO DA

        Ama graziazkoa, Ama errukizkoa, gorde gaizuz arerioetarik; eta artu gaizuz eriotzako orduan. Amen.

 

 

MISTERIO BAKOTXEAN ESAN ZIÑAIKE URRENGO ESKAARIA

 

        O Birjina Ama Maria, Aingeruen Erregina, ta gizonen bitarteko maitea! Amar Abe Maria oneek, ta Aita gurea au opa deutsuguz, erregutu daiozun zeure Semeari, emon daigula egiazko umiltasuna; gorputz eta arimako osasuna; geure bekatuen garbai zolia; kristiñau errietan bakea, ta Elexa ama santuan zoriona. Amen.

 

 

AMA BIRJINEAREN LETANIAK EUSKERAZ

 

        Yauna, errukia.

        Kristo, errukia.

        Yauna, errukia.

        Kristo, entzun gaizuz.

        Kristo, aditu gaizuz.

        Aita Yaungoiko zeruetakoa.

                R. Errukia guzaz.

        Seme Yaungoiko munduaren eroslea.

                R. Errukia guzaz.

        Espiritu SAntu Yaungoikoa.

                R. Errukia guzaz.

        Irutasun SAntu Yaungoiko bakarra.

                R. Errukia guzaz.

        SANTA MARIA, erregutu gugaiti.

        Yaungoikoaren Ama Santea.

        Donzelleen Donzella SAntea.

        Kristoren Ama.

        Yankoaren graziaren Ama.

        Ama guztiz garbia.

        Ama guztiz kastea.

        Ama dontzellea.

        Ama birjinea.

        Ama loitubaakoa.

        Ama maitegarria.

        Ama miragarria.

        Egillearen Ama.

        Salbatzallearen Ama.

        Birjina txito begiratua.

        Birjina itzal andikoa.

        Birjina alabagarria.

        Birjina esku andikoa.

        Birjina biotz biguna.

        Birjina kirmena.

        Ontasunaren espillua.

        Yakinduriaren yarlekua.

        Gure poz-ekarlea.

        Ontzi espirituala.

        Ontzi ondragarria.

        Deboziño ontzi txitozkoa.

        Larrosa asko esan gurea.

        Dabiden torrea.

        Marfilezko torrea.

        Urregorrizko etsea.

        Bakearen utxea.

        Zeruko atea.

        Egun sentiko izarra.

        Gaixoen osasuna.

        Bekatarien iges lekua.

        Larri estuen pozkaria.

        Kristiñauen laguntasuna.

        Aingeruen Erregina.

        Aita aurrenen Erregina.

        Profeta igarleen Erregina.

        Apostoluen Erregina.

        Martirien Erregina.

        Konfesoreen Erregina.

        Donzellen Erregina.

        Santu guztien Erregina.

        Yaungoikoaren bildotsa, munduko bekatuak kenduten dozuzana, Parkatu, Yauna.

        Yaungoikoaren bildotsa, munduko bekatuak kenduten dozuzana, Entzun gaizuz Yauna.

        Yaungoikoaren bildotsa, munduko bekatuak kenduten dozuzana, Errukia guzaz.

 

 

GOX EGUERDI ARRATSEETAN

Abemarietakoak yot-orduan parkamenak

irabazten dira urrengo oraziñorik esan da

 

        Angeruak Maria Birjineari barri onak emon, ta Espiritu Santuaren graziaz Yaungoikoaren Semea bere sabelan sortu zan. Abe Maria.

        Ara emen yaunaren otseiña, egin bedi nigan zuk diñozun legez. Abe Maria.

        Yaungoikoaren Semea gizon egin tzan ta bizi izan zan gure artean. Abe Maria.

 

ESKABIDEA

        Ezarri egizu, arren, yauna, gure arimeetan zure grazia; Angeruak barri onak ekarrita Kristo zure Semearen gizon egitea ezagutu dogunok, bere pasiño ta kurutzearen bitartez bere biztuerako gloriara eroanak izan gaitezan. Amen.

 

aurrekoa hurrengoa