www.armiarma.eus
idazleak eta idazlanak Herri literatura TESTUAK Corpus arakatzailea Klasikoen Gordailuari buruz



Esku-liburua
Pedro Antonio Aņibarro
1802, 1821

      [liburua osorik RTF formatuan]
      [inprimitzeko bertsioa PDFn]
      [Literaturaren Zubitegia]

 

Iturria: Escu-liburua, eta berean eguneango cristiņau-cereguiņak, Pedro Antonio Aņibarro. La Lama, 1821

 

aurrekoa hurrengoa

SART-AURREA

 

        Irakurle maitea; ondo dakizu zuk, eta ezta ezdakianik, liburu santuen irakustzerik arimari sortu ta etorri yoakezan onura, irabazi ta zorion ugari-gozoak. Eztabe neurririk, eta ezin esan lei liburu on orrek zeinbat bekatari gaixo, Deabruaren eskuperik, eta bere agintza gogor gogaikarririk, edo orretarako bide labanerik aterata, ekarri izan dituezan ondutera, eta zerurako bide artezean ibiltera. S, Inaziok, Santa Teresak, San Yoan Kolunbanok, beste milla ta milla askogaz batera, egiaztuko dabe nik diñodan gauza au.

        Bai beintzat, liburu santuak dira zeruko su ederra biotzean biztuteko su-arri ta kaltzeru alazokoak; dira su ori azi ta eukiteko su-garria. Liburu santuak dira arimeari oraingo gau illunean bidea erakusteko zuzi argiak; dira arerio okerrak astindu, goiberatu ta apurtuteko esku arma zorrotzak. Emeri agiri da euren bearra. Bada, zelan bistu ta euki biotzeko su santua liburu on bagarik? Zelan alde egin illunetako or-emen yausteak ta plaustadak euren argia bagarik? Zelan azpiratu arerio itzal, artoso ta asmutsuak liburuen indartasuna bagarik? Ay! oneek, nekez egingo direan gauzak dira.

        Orra bada zegaiti yakinik bateti Bizkaiko erritar maiteen gei onaren barri, eta onetariko asko misiño ostean irakurten ikasten asten direala; biotza ausirik besteti Bizkaiko euskeran doktrinako libru apurrak baño besterik ikusten ez nabalako;.eta uste izanik beste bateti arima asko, liburu santuen bitartez Yaungoikozkoak izatera elduko litzatekezanak, euren yakin-eza itsuagaiti datozala Deabru okerraren adu gaiztoko agindupekoak izatera; gogoari emon neutsan atrapau ta yadietsi al neikezan astiune ta era-aldiak, erle egille aituaren antzera emon bear nituzala; eta onek lorarik lora batuten daben legez eztia ta argizagia abai gozoa egiteko, alantxe nik bere egin bear nituzala aleginak, liburutxu baten arimeen onerako batzandu ta alkartuteko, liburu askotan zabaldurik eta deslai legez dabiltzazan adi-bide, eskaari ta deboziño-garri bearrenak.

        Esan ta egin. Atera neutsuzan, bada, orain emeretzi urte danean Esku-liburuan bat eginik eguneango kristiñau zer eginak; goxereanik eta arratsera egin bear dozuzan gauzaak; egun bakotxerako gogarte santuak; mezentzuteko, konfesetako, gure Yauna artuteko, kurutzeetakoak eta errosario santua esateko, eta beste deboziño askotarako oraziño, eskaari eta egin-bideak. Zure, ta beste, erderarik eztakienen onerako, beste bagarik, artu nituzan, bai ta ondo gogo onez, salla edo arlo onetako egiñenak.

        Etzirean nonbaite bere alperrak izan ene zelan-alango lanak; bada argiratu orduko, beingoan, arrapaka legez, saldu zirean liburu guztiak; ta arrezkero bere bakerik emon gura izan ez deuste, eske ta eske. Onetati artu izan dot barriro Esku liburu au aterateko burutasuna. Eta onetan nabilela urten izan badau bere beste era onetako liburutxu polit batek, deritxot orregaiti eze, eta berak esango dau, eztala alperra izango ene au.

        Beinik bein yakina da, eta itsuak bere baakusde eze, iñori okerrik eztakarroiola. Eta leen baño obexeago eta apainduxeago bigarren santxa onetan urten dagiantzat, esku-aldi barri bat emon izan yako. Baldin mesederen bat onetan egiten badeutsut, ezteutsut beste bearsaririk, ez beste eskerrik, eskatuten, ezpada aztu ez nagizula zeure oraziño eta eskabideetan. Azkenez esan bear deutsut eze liburu onetan ikusiko dozula batzuetan esaten dala egizu, egidazu, egiozu, degizula, eta beste batzuetan eikezu, eikedazu, eikiozu, deikezula. Lelengoak esaten dira gauzea ordu berean egin bearra danean; bigarrenak barriz geroago garrenean egin bearko danean. Alantxe esan daroe, baita ondo baño obeto, gure Bizkaitar baserritarrak.

        Bizkaitar eurak erri apur batzuek, ez besteetan, Nafarrak, eta ara bere geiago Franziako euskaldunak esaten dabe yan, yausi, yo, yagi; eta alan esaten ebeen antxina, eta antxina andi bagarik, euskaldun guztiak. Ja je jia ez dabela euskerak berea, ta bai erderati erantsia, ao batez dirauskue Larramendik, Kardaberazek, Herbasek, D. Yoan Antonio Zamakolak, eta , berbabaten, gauzea ondo adituten yaken guztiak. Bada ondo danari, eta egin bear danari eutsi ta eutsi bear deutsagu. Agur onenbestegaz.

 

aurrekoa hurrengoa