www.armiarma.eus
idazleak eta idazlanak Herri literatura TESTUAK Corpus arakatzailea Klasikoen Gordailuari buruz



Egia katholikak
Bernard Gazteluzar
1686

      [liburua osorik RTF formatuan]
      [inprimitzeko bertsioa PDFn]
      [faksimilea]
      [Literaturaren Zubitegia]

 

Iturria: Eguiac catolicak salvamendu eternalaren eguiteco necesario direnac, Bernard Gasteluçar (Lino Akesoloren edizoa). Euskaltzaindia, 1983.

 

 

aurrekoa hurrengoa

Meditazioneak

 

 

Errotora

 

Ah, Jauna, banitz Elizaren

Defensa eta gloria!

Populuaren aitziñean

Banintz gidari argia!

 

Iguzkitzat zure jendeei

Natzaiela baliatzen,

Ah, zeruan gora banitu

Ene ardiak gidatzen!

 

 

Apheza

 

Apheza, ala hik handia

Ahoan izan puxanta!

Ezen ahoaz egiten duk

Jesus Jaunaren gorphutza.

 

Zerutik duk jautsarazitzen

Aldarerat Jaun handia.

Beirauk hunat bihotza ekhar

Non ezten gustiz garbia.

 

Orhoituko aiz bethi ere

Mahain sakratu hau dela

Betlehemengo lezearen

Imajina erreala.

 

Ezen hik hunat Jainko Jauna

Zerutik duk erakhartzen,

Eta duk hire eskuetan

Berriz sorthurik bizitzen.

 

Pensazak misterio huntan

Eliza saindua dela,

Galbariako mendiaren

Egiazko erretaula.

 

Amudioak dik mundurat

Berriz Jesus erakhartzen,

Eta hire bi eskuetan

Bigarrenean itzatzen.

 

Othe dakik Eliza dela

Saindu gustien korthea,

Eta monarka handiaren

Zeru aingeruz bethea?

 

Begirauk, beraz egiñ adin

Profano reprobatua;

Bañan egiok Jainkoari

Hire eskuez tronua.

 

 

Beata

 

Jainko gizona gurutzean

Izan zenean itzatu,

Birjinak zioen birjina

Birjinari gomendatu:

 

Zeruetako Erregeak

Erregiña sujetari,

Jesus Jaunak Maria ama,

Joannis diszipuluari.

 

Bañan egun Erregiñak du

Gomendatzeko kargua,

Eta gustiei zeruaren

Idekitzeko eskua.

 

Mariak diotza Beatak

Jainkoari gomendatzen,

Ama Birjinak Semeari

Bere debotak ofritzen.

 

O Erregiña! O Birjiña!

Harzazu beraz kargua

Gu Erregeri ofritzeko

Gal eztezagun zerua.

 

Ama, ona, othoitzten zaitut

Jesusen heriotzeaz,

Heriotzeko orenean

Gu, zureak, laguntzeaz.

 

Beira gaitzatzu beraz bethi

Munduan, Ama emea,

Zeruetan ikhus zitzaigun

Zu eta zure Semea.

 

 

Karguduna

 

Emazu gure bihotzean

Egiazko justizia,

Eta aparta zazu herra,

Aparta abarizia.

 

O Jauna! Iguitzu argiak

Guk jujeok ikhasteko,

Gu jartzen garenean juje

Nola garen jujatuko.

 

 

Aitoren semea

 

Zer progotxatuko zaizkigu

Ohore superbioak,

Zer ponpak, faza, urre, plazer,

Eta zer palazioak?

 

Tresor horien klartasunek

Begiak tie argitzen

Eta bihotzak xarmaturik,

Banaloriez ilhuntzen.

 

Zer progotxa ahal dakiket

Prinze gustien gloria,

Hirien eta probinzien

Diru errenta handia?

 

Zer handitasun ahal duket

Irabasteaz mundua,

Eta jaun puxant izateaz,

Baldiñ ezpadut zerua?

 

Zer populuen ikharatzeaz

Armaden habarrospean,

Gustiei lege egiteaz

Lurrean eta urean?

 

Zer izanen dut emateaz

Mila jende burdiñetan,

Baldiñ esklabo behar banaiz

Ifernuko zepoetan?

 

Handi gustien Erregea,

Munduko buruzagia:

Ah, inspira diezadazu

Humilitate handia.

 

Inspira on falsoen herra,

Plazer hatsen desplazera,

Egiazko aberastasun

Eta plazeren desira.

 

 

Ihiztaria

 

O Salbatzaille dibinoa,

Indazu zure grazia:

Ene sarea bethe zazu,

Bethe ene ihizia.

 

Ez utz munduko sareetan

Sartzera ene bihotza,

Eta ez haren plazeretan

Galtzera ene gorphutza.

 

Ez nazazula abandona

Mundu hunen oihanean;

Hemen nabilla ihizian

Animalien ondoan.

 

Eztut antsia zer atzeman,

Otsoa edo orkhatza.

Asko ut, zuk hartzen baduzu

Fiñean ene bihotza.

 

 

Soldadua

 

Armak ekharri nahi ditut

Erregeren faboretan,

Eta ibilli harengandik

Peril handi gustietan.

 

Aitziñean ekharriko dut

Gurutzearen bandera,

Gero gerlak akhabaturik

Joateko zeruetara.

 

 

Miriku sabanta

 

Grazia suerte gustien

Egiazko ithurria,

Eta munduan diren miñen

Miriku miragarria.

 

Zuri dagotzu, o Jainkoa,

Ordenanzen ematea,

Biziaz eta herioaz

Nahiaren egitea.

 

Bañan ez othe naiz ni ere

Erien balsan eria?

Eri naiz eta ene miña

Zerukotz ezta tipia.

 

Ene bihotza milletan zait

Egun oroz altaratzen;

Miñak milletan doblaturik,

Miletan naute transitzen.

 

Jauna, zure odol saindua,

Galbarian isuria,

Egiñ izan zen gure miñen

Sendatzeko ithurria.

 

Emozute gure bihotzei

Bere ontasun ederra,

Eta zerori egiñ zaite

Gure arimen indarra.

 

 

Doktora

 

Ah, ez segur, eztiat maite

Doktrina urguillutsua.

Fazatia duk, eta jende

Itsuen gida itsua.

 

Nik maite dudan doktrina duk

Itsuen argitzaillea,

Falsokeriak khasaturik,

Makhurren xuxentzaillea.

 

Jesus adora, Jesus maita,

Maita gurutzeko pena:

Ene gloria horra zer den,

Eta zer ene doktrina.

 

Doktor eginik, Gurutzetik

Zairokuk predikatzen.

Lege saindu huntaz giaitik

Galbarian eskolatzen.

 

 

Merkataria

 

Munduan orai hari gaituk

Xuxentzen eman-hartuak.

Huna kontuen egiteko,

Plumak eta libruak.

 

Irakurtzen hari nauk bethi

Eta bethi eskribatzen;

Helas! Ordean har-emanik

Nik ez zerukotz kausitzen.

 

Hañitz aldiz egiñagatik

Hañitz biaia handizki,

Eta egiñagatik hañitz

Sal eros dohatsuki;

 

Milla on doblatuagatik,

Izanagatik mundua,

Gauza gustiak galdu tiat,

Baldiñ ezpadut zerua.

 

Adoratzen zaitut humilki,

Jesus merkatari ona;

Arren beira diezadazu

Zuk erosi ontasuna.

 

Zure odola izatu da

Hura erosi duena;

Nori sal othe niozoke,

Hainbeste gosta zaitzuna?

 

Helas! urrun diezadazu

Bekhatuaren kutsua,

Abarizia, inbidia,

Injustizia itsua.

 

Zer ere guri baitaroku

Presentatuko munduak,

Galtzetik begira tugula

Zeruan tugun tronuak.

 

Perla hura guk erosteko

Ematzigun on gustiak,

Gustiak ere eztituk deus

Izanagatik handiak.

 

Ezen huna nola ditudan

Zeruko onak sinhesten,

Emanagatik nahi dena,

Merke direla erosten.

 

 

Gizon egitekotsua

 

Nik zertako tut hunenbertze

Egiteko erabiltzen?

Bat izan eta millek naute

Nahasirik tromentatzen.

 

Gizonak asko izanen du

Bat izateaz munduan.

Gustiak irabazi tuzte

Sartzen denean zeruan.

 

 

Marinela

 

Goazen eta pasa detzagun

Tromenta harrigarriak;

Bertze munduak bilhatzagun

Eta itsaso berriak.

 

Pensazak; bañan barka dela

Ifernua herioan,

Eta pensa, oren berean

Portua dela zerua.

 

 

Arrantzalea

 

Amu hunek milla herio

Bethi egiten tuenak,

Hemen hartzen tik egun oroz

Jende uretan daudenak.

 

Laster egiñik apastara,

Herioak tik sesitzen.

Helas! Horra ni ere nola

Munduak nauen trunpatzen.

 

Tropa bat diat atzematen

Ene sareen erdian,

Hautan dostetan dabiltzala

Itsasoaren hegian.

 

Ah, Piarres arrantzalea!

Har nazak hire sarean;

Zeruetara altxa nazak

Hire arraiñen artean.

 

 

Aberatsa

 

Utzarazi dietzadatzu

Gauza galgarri direnak,

Eta halaber maitarazi

Zeruko handitasunak.

 

Arren, indazu bizitzekotz

Behar den on tenporala;

Bañan, othoi ez galarazi,

Jauna, tresor eternala.

 

 

Paubrea

 

Zuk badakizu zeiñ den handi,

Jauna, ene paubrezia;

Ene dolore gustietan

Indazu pazientzia.

 

Eztut deus eskas, aberats naiz

Naizelarik beharrean,

Baldiñ zurekiñ bizi banaiz

Karitate ederrean.

 

Ene tresor aberatsa da,

O Jauna, zure grazia;

Hau da ene urre ederra,

Hau plazer, hau noblezia.

 

Tresnarik gabe naizenean,

Hau da ene estalkia,

Etxerik eztudan denboran

Hau ene hostaleria.

 

Beraz dirurik ere gabe

Bizi naiz ontasunetan,

Bizi dohatsu, eta kontent

Ene pena gustietan.

 

Ene konsolaziñoa da

Zure sinheste handia,

Hunek baitarot erakusten

Enea dela zerua.

 

 

Laboraria

 

Lurrean gure penetarik

Biltzeko fruitu eztiak,

Aphaintzen hari gare landak,

Haranak eta mendiak.

 

Jauna, hau da gu bezalako

Jendeen ofizioa;

Zuk emozute gure penei

Gloriaren prezioa.

 

Gure obrek izanen dute

Bere koroa justua.

Ereintza bezaiñ izanen da

Orduan handi fruitua.

 

Ogiak ogia daroku

Bere denboran ekhartzen;

Bañan erein ezten lekhutik

Sekulan ezta ilkhitzen.

 

Isurtzatzu gure gaiñera

Grazia prezaituak,

Zeruan diren ur aberats

Eta ihintz sakratuak.

 

Landarazi dietzagutzu

Bihotzetan berthuteak,

Zure glorian ikhusteko

Eskuak fruituz betheak.

 

 

Arzaina

 

Arthaldeak daramatzagu

Ur baster eder hautara,

Penze aberats zabal hautan

Belhar onez asetzera.

 

Jauna, guk hemen beiratzean

Ardiak otsoetarik,

Ah, zuk, othoi, beira gaitzatzu

Otso ifernukotarik.

 

 

Nekazalea

 

Ala ni bainaiz dohatsua!

Ene dendaren barnean

Bitokaz darotzut eragiten

Eliza ene etxean.

 

Eguna hasten den pontuan

Hasten natzaitzu kantatzen

Zure bihotzak bihotzera

Darotana inspiratzen.

 

Trabaillatu nahi dut bethi

Zuri plazer egiteko;

Asko daite zure bihotza,

Jauna, ene pagatzeko.

 

Bethi trabailluz ohorezki

Hemen naizela bizitzen:

Bethi nahi dut enplegatu

Zeruaren merezitzen.

 

 

Ezkonduak

 

Bedinka gaitzatzu, Jauna,

Iguzu sakramendua;

O Jainko jauna, bai, iguzu

Zure grazia saindua.

 

Senhar-emazteak iduki

Gaitzatzu zure bakean:

Zure Eliza den bezala

Sainduen batasunean.

 

 

Aita eta ama

 

Ah, errenda zazu dohatsua,

Jauna, gure familia,

Ez aberats izanagatik,

Dugun birthute handia.

 

Gurekiñ gure haur gutiek

Gloriako tronuetan

Adora zaitzatela bethi

Sekulako mendeetan.

 

Bañan, othoi, bizkitartean

Iguzu zure grazia;

Nahiago dut present hura

Ezen ez mundu guzia.

 

Izanen gare dohatsuak,

Dohatsu gure nekhea,

Baldiñ gurekiñ bazarete

Zu eta zure bakea.

 

 

Gaztea

 

Nola baitoaz arriberak

Ithurrietan sortzean

Itsasoaren kausitzera

Bere kursu lasterrean,

 

Nik ere gazte naizelarik

Nahi dut hasi kursua,

Jauna, zure ardiasteko

Eta halaber zerua.

 

 

Zaharra

 

Fiñean fiñatzera doa

Munduan ene adiña;

Hagitz nahi dut enplegatu,

Ungi egitera fiña.

 

Ezta posible sendatzea

Zahartasunaren miña;

Jauna, nik behar dudana da

Ungi hiltzeko dohaiña.

 

 

Amoina

 

Ala zu dohatsu baitzare,

Gizon karitatezkoa,

Amoinak emanen darotzu

Erresuma zerukoa.

 

Zu gloriarat altxatzeko

Baitu urrezko hegalak:

Hark erosiko darozkitzu

Tresor handi eternalak.

 

Alferrik gaituzte, alferrik

Deabru beltzek akusatzen,

Baldiñ Jainkoaren paubreek

Bagaituzte eskusatzen.

 

Karitatea Jainkoari

Tronura zaio ethortzen:

Othoitzten du, mintzatzen zaio,

Eta gu gaitu beiratzen.

 

Jainkoarentzat idekirik

Bethi izatu eskuak

Laster egortzen ditu urrun

Berekiñ deabruak.

 

Hunek ditu presondegitik

Jende gaxoak libratzen:

Hunek zarratzen ifernuak,

Zeruak hunek zabaltzen.

 

 

Liburu akhabatzean
hunen egileak irakurtzailleari
ematen dioen konseillua

 

Hiregatik duenaz geroz

Galdu Jesusek eguna,

Egik haren pena handiez

Hire dohatsutasuna.

 

Beraz, egon behar duk bethi

Haren zaurien barnean,

Eta eman hire bihotza

Haren bihotz ederrean.

 

 

Othoitza Andre dena Mariari

 

Zeruetako Erregiña,

Aingeruen ohorea,

Ifernuko izialdura,

Gizonen Ama emea.

 

Ematzu zure bi begiak

Zure haurraren gaiñean:

Hel zakizkit mundu hunetan

Azkeneko orenean.

 

Zeruetan erakuts dazu

Erregeen Erregea;

Zu Erregiña Ama zare,

Errege zure Semea.

 

 

Othoitza Saint Josef handiari

 

Birjina ama saindu baten

Espos birjina garbia,

Mundu huntan Salbatzailleak

Hazaitatzat berezia:

 

Josef, othoi, lagun zakizkit

Zeruetako kortean,

Amudiozko Semearen

Palazio ederrean.

 

 

Aingeru beiraille sainduari

 

Jainkoaren aingeru maite,

Ene kargua duzuna,

Bethi ene sustengatzeko

Armak eskuak zaudena:

 

Othoi, lagun zakizkit egun,

Lagun azken fineraiño;

Nik ere segituko zaitut

Zeruko gloriaraiño.

 

aurrekoa hurrengoa