Gizonaren lau fiñak

Jesus-Kristo
gure salbatzaille jaunaren
konseillu handia

                Mat. 19

Zer progotxu duk, gizona,

Mundua irabazteaz,

Lurrean eta itsasoan

Gustien Jaun izateaz,

Baldiñ ezpaduk ifernutik

Beiratzen hire arima,

Eta fiñean ardiatsten

Jainkoaren erresuma?

Zer progotxu bizi izanaz

Urrean eta glorian,

Baldin ehortzi behar baduk

Sekulako su handian?

Gizonaren lau fiñak

        Jainkoaren presenzia

Bethi esklabo egitekotz

Mundu eta deabruak,

Bekhatuen lillura eder

Eta gorphutzen sensuak,

Hartu behar duk erredola

Nihon ez bezalakoa.

Bekhatorea, errak beraz:

Begira dagot Jainkoa.

        Herioa

Segur diagu Herioa,

Bañan ez haren orena;

Ez zeakiat ikhusiko

Dukedan biharamuna.

Kruela! lekhu gustietan

Nahi ziaikuk oldartu;

Bekhaturik gabe gu ere

Behar giaizkok kausitu.

        Jujamendua

Jauna, pensatu nahi ditut

Eternitateko penak,

Pena, noizbait, juje bezala

Ordonatuko tutzunak.

Akusatu eta jujatu

Nahi dut ene burua,

Ene fabore izatekotz

Orduko jujamendua.

        Ifernua

Sekulako dohakabeen

Egoitza ilhun tristea!

Dolore suerte gustiez

Ene jujeak bethea.

Joan tuk lurrean instant batez

Ene munduko plazerak;

Ifernuan bethi egonen

Sekulako desplazerak.

        Parabisua

Egoitza eder dohatsua!

Zeruetako gorthea!

Atsegin suerte gustiez

Ene Jainkoak bethea.

Hartzekotzat moment batez

Galtzen den plazer mortala,

Segur eztiat galdu nahi

Erresuma eternala.

Eternitatea pontu batean dago

Ah, zeiñ ederra izanen den

Pontu hau justuarentzat!

Bañan ah, zeiñ harrigarria

Gaxto damnatuarentzat!

Pontu hau begiratzen baduk,

On gustiak tuk salbatzen:

Pontu hau baldiñ galtzen baduk,

On gustiak dituk galtzen.

Bekhatutik aparta adi

Gizonaren denboretan;

Hagitz dohatsu izanen aiz

Gero bethi zeruetan.

Minuta pontutto batean

Ziagok hire gloria;

Memento baten ez deusean

Eternitate gustia.

Herioak arraptzen tik

Koroak eta tiarak,

Ontasun gustiak hondatzen

Eta bolatzen plazerak.

Eztik bere denbora segur,

Bañan segur dik kolpea:

Kolpe gaitza gaxtoarentzat,

Gustientzat terriblea.

Señiorale gaituk gustiok

Bizi gareiño lurrean;

Gure biaia akhabo duk

Herioa ethortzean.

Pensa dezagun, bethi pensa

Behar dugula pasatu;

Behin baizen hillen eztenak

Bethi behar dik pensatu.

Hire bizia begira zak

Heriotze supitutik,

Maiz asko ethortzen duk, bada,

Nork uste eztuelarik.

Ohoiñ hunek bere kolpea

Egiten dik estalirik,

Ala hau baitago hanitzei

Zerua galarazirik.

Beirauk sekulan ez eraman

Hire bizia lurrean

Hiltzeko urriki ukeen

Estatu perillosean.

Kruela duk, edo zoroa,

Edo itsua gizona,

Hil nahi eztuen bezala

Memento bat bizi dena.

Justua hil eta ondoan,

Joaten duk zeruetara,

Gaxtoa hil eta ondoan,

Bazioak ifernura.

Nola bizi izatu baita,

Hla hilten duk presuna:

Bere eskuetan tik beraz

Zori gaitza, zori ona.

Pensa zak zeiñ den harrigarri

Munduan heriotzea,

Eta pensa zaiñ maitagarri

Jainkoaren Gurutzea.

Jesus onaren doloretan

Bethi behar duk pensatu;

Dolu dukela Jesus onaz,

Heriorat preparatu.

Othoitza gogotik hartzekotz eritasuna eta heriotzea

O Jesus, ene min gustiak

Gogotik ditut hartuko,

Baita ene nigarrak ere

Gau eta egun isuriko.

Dobla dietzadazu penak,

Dobla ene dolorea,

Ordean indaitzu indarrak,

Ene Jongoiko emea.

Balia zakizkit, juje on,

O ene amudioa,

Hartzen dut zure eskutarik

Miñekien herioa.

Indaitzu plazer tutzun penak

Zuk nahi bezaiñ kruelak;

Bañan eztetzatzula sofri

Egin daiten eternalak.

Ala ni bainaute ederki

Dolore hauk konsolatzen!

Jainkoak bainau fazoiñ huntan

Amudioz gaztigatzen.

Bihotza, har dezak kuraia,

Penak darozkit egortzen;

Ordean bere eresuman

Gloria darok beiratzen.

Jesus-Kristo gure salbatzaillearen baithan esparantza

Ah, heriotzeko orena,

Ala hi harrigarria!

Jauna, lagun zakizkit, othoi,

Gertha dakidan eztia.

Hil-ondoan, ene arima

Jujatu behar denean,

Emazu zure Gurutzea

Gure bien arartean.

Arren, beraz ezazula har

Ene hobenen bengantza!

Zure odola laguntzen zait,

Eman darot esparantza.

Bai, aithortzen du, egia da,

Gaxtoa izan naizela;

Bañan nola, ez zare zu hil,

Salbatu behar nauzula?

Nik izatekotz esparantza

Zeruetako gorthean,

Asko dut zure ikhustea

Gurutzearen gaiñean.

Kalbarian izatu tutzu

Bortz zauri dolorezkoak;

Zeruko portaleak dire,

Athe amudiozkoak.

Zathitu izan zaitzunean

Zure gorphutz sakratua,

Egiñ zen gure sendatzeko

Ithurri bedinkatua.

Handik usten darozkigutzu

Balsamo eta eztia;

Gurutzeaz egiñ duzu

Gloriako zurubia.

Parabisuan gozatzeko

Zure plazer eternalez,

Gozatu behar da munduan

Zure dolore mortalez.

Bilhatu nauzu, zureganik

Ihesi nenbillanean;

Baldinba ez nauzu utziko,

Bilhatzen zaitudanean.

Bethi ere pensatuko dut,

Jesus, zure herioan,

Hil eta bizi egoteko

Amudio dibinoan.

Jesus-Kristo salbatzaille jaunari othoitza

O herio guziz kruela!

Hik nor eztuk ikharatzen?

Haiñ gogorki tuzkenaz geroz

Hire legeak finkatzen.

Populuez eta prinzeez

Orobat duk triunfatzen;

Segurki gustietara

Hire kolpea hedatzen.

Guregatik hil zaren Jesus,

Gure fidantza dulzea,

Ikhusi dugu nola duzun

Besarkatu Gurutzea.

Badakit gu salbatu nahiz

Amudioz hil zarela,

Egiñ duzula Gurutzeaz

Gloriako eskarela.

Jesus Habean zathitua,

Bihotzen amudioa,

Bethi gogoan izanen dut

Zuk sofritu herioa.

Egiñen tut ene begiez

Nigarrezko ithurriak,

Eta zure pena borthitzez

Ene dolore handiak.

Herio, o herioa,

Ala hi izan kruela!

Ez nauk bada hiretzat beldur,

Egik plazer duken gerla.

Jainko hil denak ziarotak

Ene bihotza altxatzen;

Ez naizela segur galduko,

Jainkoa badut maitatzen.

Agonian denarentzat othoitza

Jendeak! Ala eri hunek

Pena handiak sofritzen!

Bekhatuek eta deabruek

Gustia die harritzen.

Bazioak, eztakiela

Zeiñ lekhu suertetara,

Bazioak bethiereko

Etxe handian sartzera.

Bere familia kitatzen dik:

Aita, ama, emaztea,

Anai, arreba, adiskideak,

Alaba eta semea.

Ez zeakik izanen duen

Palaziotzat zerua,

Ala izanen othe duen

Sekulakotz ifernua.

Ea izanen den dohatsu

Zeruetako glorian,

Ala behar den dohakabe

Ifernuko su gorian.

Jainkoa, zerorek gaitutzu

Damnatzen eta salbatzen,

Koroatzen parabisuan,

Ifernuan gaztigatzen.

Ah, ematen baziño huni

Sekulako biktoria!

Bañan, ha, ematen baziño

Zeruan zure gloria!

Azken gudu huntan, zeiñaren

Zu baitzare prezioa,

Garait-arazi diozozu

Luzifer superbioa.

Bizitzea akhabatzean,

Akhaba beza biaia;

Herioa gertha bekio

Egiñik lagun eztia.

Zure gloriaz gozatzeko

Zurekiñ parabisuan,

Ah, othoi, finka diozozu

Azken urratsa zeruan.

Jainko Jauna, ahantz bekizu

Hunek egiñ huts guzia;

Ikhusazu nola dagoen

Egiten penitentzia.

O, barkha diozotzu beraz

Gaxoari bekhatuak,

Eta eman zure odolaz

Zuk irabazi lekhuak.

Jauna, ez dezazula entzun

Gehiago justizia.

Hunen kontra oihuz dagotzu

Zure kolera guzia.

Sosegatu behar diozu

Bere ikhara mortala;

Adi zazu, galdez dagotzu

Hunentzat zure odola.

Birjina, Jainkoaren Ama

Gure adbokat maitea,

Zerua idek diozuzu,

Zu zare horko athea.

Helas! erakuts diozozu,

Birjina, zure bisaia;

Ama, ardiats diozozu,

Seme onaren grazia.

Zure amatasunaz zaitut

Humilki errekeritzen.

Ah, eri gaxo hau bazindu

Oren hutan faboratzen.

Heldu den denbora luzean

Bethi zaitu laudatuko;

Bethi Jesus, zure Semea,

Zurekiñ adoratuko.

Presuna hil denean

Fiñean hil da, utzi gaitu,

Galdu du bere bizia.

Ah zerua! Ikhusten balu

Gloriako iguzkia!

Beraz bethi kontenta bedi

Dohatsuen konpaiñian;

Gora bedi zure plazerez

Eternitaten handian.

Zertako da hunentzat orai

Munduan zuen gloria,

Zertako plazerak, tresorak,

Zertako abundantzia?

Mundutik joan ondoan, eztu

Deusek ere segituko;

Berthutea baizen orduan

Eztzaio baliatuko.

Adizagun: hilla mintzo da

Ixillikan dagoela:

Entzun diat enetzat eman

Sentenzia eternala.

Zer diodan, beraz adi zak:

Egun duk ene eguna;

Bañan bihar hik izanen duk

Halaber hire orena.

Jesus-Kristo Jujearen
tronua jujamenduan

O arrazoiñezko kolera,

Graziarik gabekoa!

Lekhu esperantza galdua!

Denbora burdiñazkoa!

O ezinbertzeko legea!

Jainkoaren tribunala!

Zuregatik adituko dut

Sententzia eternala!

Zeiñ terriblea izanen den

Egun hartako jujea!

Zer ihortziria soiñua,

Haren bozaren kolpea!

Orai maitatu behar dugu

Salbatzaille gloriosa,

Nahi badugu gero alde

Jesus Juje rigorosa.

Orai ikhusi behar dugu

Emanen den sententzia,

Bizia orai ganbiatu,

Obratu penitentzia.

Sofritu nahi eztuenak

Sekulako gaztigua,

Hemen behar du, harat gabe

Jujatu bere burua.

Orduan juje hark, orduan

Juje espantagarriak

Ematen ditu jujamendu

Gustiz arraillagarriak.

Armak harturik eskuetan

Nola den kurruzatuko,

Gaxtoen kontra zer su duen

Egun hartan lantzatuko.

Bañan halaber beldur gabe

Edirenen da justua,

Justizia du ikhusiko

Bakhearekiñ bathua.

Orduan diotza jujeak

Portaleak zabalduko,

Orduan du bere argiez

Zeruan koroatuko.

Bañan nork ere ezpaituke

Satisfatu justizia,

Bethi sofritu beharko du

Juste den pena guzia.

Justua bada, bañan izan

Zenbait tatxaz nothatua,

Joanen da suaren erdirat,

Garbitzekotz bekhatua.

Purgatzeko pena hetara

Hil ondoan ez joatekotz,

Bañan, laster heriotzetik

Gloriarat pasatzekotz;

Ariñtzekotz arima huni

Bere tromenta gogorrak,

Aditzak hunen errenkurak

Eta emotzik nigarrak.

Purgatorioko arimaren auhenak

        Misereremini mei, saltem vos amici mei

Anaiak, jaiki zaitezte,

Entzun ene auhenak;

Idekitzatzue begiak,

Konsidera ene penak.

Fortuna estrainioa!

Zuek zuen ohean,

Eta ni sofritzen bainatza

Errerik hemen supean.

Aditzatzue nigarrak,

Ikhus ene lastima.

Etxe-kharrean nagoela

Zeruan dut erresuma.

Baldiñ osoki ezpadut

Galdu ene gloria,

Eneganik ezperen urruti

Ageri da ezarria.

Hauk eztutzue sentitzen,

Tromentaren handia!

Hunela tratatzen tutzue

Natura eta grazia?

Ingratak! Arima dute

Bihotzetan ahantzi,

Gorphutza izatu denean

Thonba barnean ehortzi.

Adiskidea, hik behar tuk

Ene penak aditu;

Ah maitea! Urrikal nakik,

Jainkoak niauk zehatu.

Sainduekiñ izatekotz

Sekulako gloria,

Hik egik othoitz eta egik

Enetzat penitentzia.

Eder zaizkik hire dantzak,

Jokoak, komediak;

Ez frogatzeko ene brasak,

Utzik horiek gustiak.

Kita munduko ontasun,

Ohore, atsegiñak;

Entzun etzak ene nigarrak,

Eta entzun ene miñak.

Hire plazerak kitatzak,

Kita banitateak.

Ago bethi beheraspenez,

Isur nigar uholdeak.

Gurutzea besarka zak,

Paira barur luzeak;

Eztituk gero pairatuko

Pairatzen tudan gatheak.

Purgatorioetako arimaren
eksortazionea bekhatoreari

Bekhatorea, eztuk bada

Egiñen penitentia?

Egik nigar, ez sofritzekotz

Ifernuko su handia.

Ethorriko duk, ethorriko

Denbora batez denbora,

Jakiñen baituk zeiñ den pisu

Jainko Jaunaren kolera.

Orduan ezpaituk izanen

Begirik urtan urtzeko,

Ez eta haiñ guri bihotzik

Jainkoaren maitatzeko.

Zeiñ gauza beharrak baitire

Eskuak armen hartzeko,

Nigarrak haiñ beharrak dituk

Arimaren salbatzeko.

Eztuk posible burdin barrez

Oiñak lothurik joatea,

Ez eta gloriarat ere

Ifernutik igatea.

Utzkik beraz hondalezeak,

Utz su madarikatuak,

Hire bekhatu injustuez

Isurtzak nigar justuak.

Ikhusak nola doan laster

Denbora bere bidean;

Zuhur bahaiz, pensatuko duk

Eternitate luzean.

Pensatzak beraz, pensa bethi

Zeiñ diren pena kruelak,

Zeiñak baititu ifernuan

Sofrituko kriminelak.

Bizirik jautsten den presuna

Ifernuko penetarat,

Piztu ondoan igaten duk

Zeruko plazeretarat.

Pensazak beraz, bethi pensa

Tulunbioko kharretan,

Suzko etxe, suzko tromenta,

Suzko burreu krueletan.

Pensa herio biziaren

Zer diren krueltasunak,

Gero ezpaitu pairatuko

Orain pensatzen duenak.

Purgatorioan sarthu gabe
zeruetara joateko bidea

Purgatzeko leze ilhunak,

Justoen presondegia!

Beldur nauk, pensaturik zer den

Hire lastima handia.

Ikhusirik ene arimak

Hire su-lama gorriak,

Hire ihez pairatuko tik

Munduko pena gustiak.

Dies irae dies illa

        Prosa

Mundua jujamenduan,

Egun kolerak minduan,

Herrauts egiñen da suan.

Nolako izialdura!

Jausten denean mundura

Juje Jauna jujatzera.

Trunpeta iotzen denean

Hillak memento berean

Bilduko tu aitziñean.

Harrituko da natura

Ethortzean kreatura

Tronuaren ingurura.

Izanen da liburua,

Non baitaite markhatua

Bat-bederaren kontua.

Jaun jujea da jarriko

Huts gustien jujatzeko,

Eztu deusik barkhatuko.

Gaxoak zer dut erranen,

Benturaz baita izaren

Justu dena salbaturen?

Erregerik handiena,

Gustientzat hil zarena,

Ez nazazula kondemna!

Orhoit zaite enegatik

Jautsi ziñela zerutik,

Salba nazazu mundutik.

Unhatu ziñez lurrean.

Ene bilha Gurutzean,

Beira nazazu aldean.

Bengantzen juje justua,

Galdegiñ gabe kontua,

Indazu barkhamendua.

Bisaia zait ahalkatzen,

Bekhatuek ikharatzen,

Ez natzaitzu hurrikaltzen?

Maria duzu salbatu,

Ohoin onari barkhatu;

Niri bihotza altxatu.

Arren, indazu grazia

Paira su harrigarria

Ez dezadan, Jaun eztia.

Har nazazu eskuiñean,

Zure artalde maitean,

Eta ez utz ezkerrean.

Damnatuak bentzuturik,

Su asprean hondaturik,

Deit nazazu zeureturik.

Galdez nago belhauriko,

Bihotza doluz hiltzeko,

Ah! noiz nauzun salbatuko.

Eguna, hire ilhuna!

Pitztu gizon hobenduna

Jujatuko den eguna!

Jesus guziz amultsua,

Barkhaturik bekhatua,

Huni emozu zerua.

                        Hala biz.

Ifernua

O Jauna, zure eskuaren

Pisua eta puxanta!

Ala zuk ene punitzekotz

Baituzu hañitz tromenta!

Burreu, urkhabe, suge, deabru,

Su, brasa, gau ilhun, gathe,

Bethi bizirik den herio,

Tulunbio kharrez bethe:

Jaun handia, hunenbat kolpez

Behar ninduzun kolpatu?

Eta ez nuen miñik asko,

Zu baitzintudan kitatu!

Zu galdurik galdu dut on bat

Posible den handiena,

Eta galdu tresor eder bat

Posible den ederrena.

Zeruetan uste nituen

Erresuma dohatsuak

Urrezko szeptro, diadema

Eta tronu arraitsuak.

Bitartean hek galdu ditut

Ah, nik zer gloria galdu!

Eta galdu gehiago,

Zuganik bai naiz urrundu!

Zer lekhutarat egotzi nauk,

Bekhatu dohakabea!

Parabisua galdu diat

Plazer guztiez bethea!

Kausitzen tiat ifernuan

Gau beltzen izialdurak

Eta frogatzen elementa

Fingabekoen ikharak.

Galdurik zeruko szpetroa,

Gatheak tiak eskutan,

Eta Jongoikoa galdurik

Deabruak bi begietan.

Eztuk hemen plazer garabik

Ene miñen sendatzeko;

Eztuk munduan den gauzarik

Tromenta hauk kalmatzeko.

Argirik gabe dituk kharrak,

Lorik gabe gau handia,

Penak erremedio gabe,

Finik gabe miseria.

Leze huntan eztuk ondorik,

Ez graziarik zeruan,

Bihotzetan ez Jongoikorik,

Miñik baizen ifernuan.

Surik baizen ezta ifernua

Jainko Jaunak nahiz gorphutzak

Eta arimak punitu,

Tulunbio ilhun bat zien

Lurrean barna formatu.

Etsaientzat zien eragiñ

Koleran leze osoa

Eta leze penaz bethean

Pitztu suzko itsasoa.

Guk hemen lekhu huntan dugun

Suzko itsaso goria,

Nigarrez, oihuez, marraskez

Gustia duk nahasia.

Gure orro patarrak dituk

Hemengo ihortziriak,

Eta gure nigar aspreak

Hemengo uhiñ handiak.

Munduko gure faltek tie

Hemen altxatzen haizeak,

Eta gure plazer lizunek

Su-elementen aireak.

Eztiat itsasorik baizen

Nihon ere inkuntratzen;

Milla eta milla deabruek

Sutan niautek hondatzen.

Igerika hari nauk bethi

Itsaso hunen erdian,

Ezin aurkhituz sosegurik

Deabruen gisa furian.

Suari ihez egiñ nahiz

Gibeletik diat sua,

Ezin kausi ziezakeat

Sekulan ihezlekhua.

Kharra duk ene jujearen

Eskuan den elementa,

Jujeak ene punitzekotz

Formatu duen tromenta.

Ene laguna kharra diat,

Kharra ene janharia;

Gaua, kharra; eguna, kharra,

Kharra, ene edaria.

Etxe egotekoa, kharra;

Kharra, etxeko athea;

Presondegi gustia, kharra;

Kharra, burdiña gathea.

Brasarik eta kharrik baizen

Eztiat nihon kausitzen;

Gorphutzean eta ariman

Kharrez niagok erretzen.

Itsasoa! O Itsasoa!

Itsaso bethi goria:

Ala hik uhiñ terribleak

Eta tromenta handiak!

Hire uhiña uhiñari

Ziaiok bethi altxatzen

Eta suari bethi sua

Bere furian saltatzen.

Bethi ere entzunen diat

Itsaso hunen barnean,

Ihortziriaz darontsala

Jainkoak ene gaiñean.

Beraz bethi izanen diat

Penaren ondoan pena,

Aurkhitu gabe behin ere

Portu desira dudana.

Zeruak pena eternalez

Punitzen tik ene faltak.

Pausurik gabe bethi tiat

Sofritu behar tromentak.

Instant gustiez behar tiat

Milla herio pairatu,

Eta bizia diat behar

Hanbat milletan kobratu.

Bakearen estrainioa!

Biak dituk akordatu,

Bizia eta herioa,

Behar natuela punitu.

Plazerak, ah plazer lizunak,

Gustien trunpatzailleak!

Urreak eta diamantak,

Begien xarmatzaileak!

Munduko fasak eta ponpak,

Bekhatuaren zuziak,

Atsegiñ, ontasun, ohore,

Ene miñen ithurriak!

Zer progotxu dut zuetarik,

Iragan zaretenean!

Zuek errerik, zuekien

Erre behar naizenean!

Berantegi ezagutu aut,

Enganagarri mundua!

Xizmista baten gisa joan duk

Hire lilluramendua.

Plazerak, tresorak, gloria,

Airean dituk bolatu,

Haizea baño lasterrago

Gauza guziak funditu.

Segur nauk, iragan direla

Gustiak instant batean,

Eta segur eztela joanen

Pena eternitatean.

Postean posta nola baita

Berehala iragaten;

Nola fletxak baitu arinki

Bere bidea egiten;

Nola xoria joaten baita

Airea ebakirikan,

Eta untzia iragaten,

Itsasoa hautsirikan;

Gisa berean pasatu tuk

Munduan, ene plazerak,

Ene tresor, ene ohore,

Urtheak eta denborak.

Eta lehen zeri ekhartzen

Banioen amudio,

Egiñ ziaitak sekulakotz

Deabrua bezaiñ hastio.

Alferrik desiratzen tu
munduko penak

Ala ni baininde dohatsu,

Penak ere doblaturik,

Libratzen banintz azkenean

Ifernuko su hautarik!

Ah, bai posible baliz

Hemendikan ilkhitzea:

Posible baliz Jainkoari

Barkhamendu eskatzea!

Baneakikek nola egiñ

Nigar ene bekhatuez,

Grazia galda Jinkoari

Gau eta egun gustiez.

Bañan zertako ditut orai

Nigarrak eta desirak,

Joan baitzaizkit bethierekotz

Jainkoak eman denborak?

Damnatu nauk: alferrik diat

Parabisuan pensatzen;

Bai, segur nauk: alferrik diat

Jainko ona desiratzen.

Orai bada nik zer dagiket

Zuentzat, zeru ederrak?

Bethi isuri behar tie

Ene begiek nigarrak.

Galdu diat Jainko Handia,

Zerutik nauk desterratu,

Eta behar tiat supean

Su eternalak pairatu.

Pairatu tristeziak, gauak,

Deabruak eta furiak,

Desparaziño, presondegi,

Burdiña gathe goriak.

Hauk asko gabez, izanen tuk

Ene penak bethikoak:

Deabru, su, gathe, presondegi,

Gustiak sekulakoak.

Arima damnatuaren abisua

Jendeak, ikhara zaitezte,

Entzunik zein den handia

Damnatu gaxoen gaiñean

Izanen den justizia.

Egizue penitentzia

Zeruetara jaotekotz,

Isur-azue bethi nigar,

Ez Jainko Jauna galtekotz.

Itsua, o gizon itsua!

Edo gizon zoratua,

Hire Jongoikoa galdurik

Bekhatuan agoena.

Eztuk uste Jainkorik dela,

Ez haiñ guti ifernurik;

Arren, idekitzak begiak,

Gaxtakeriak utzirik.

Ah, begirauk ezagutzetik

Jainkoa bere furian;

Begirauk ikhus ifernua,

Ifernuko su gorian!

Supean horra zer dioen

Arima miserableak;

Plañitzen tik, bañan alferrik,

Bere pena terribleak.

Khar handian bethi ziagok

Eta bethi nigarretan;

Galdurik ontasun gustiak,

Bethi ziagok penetan.

Ifernutik begiratzeko othoitza

Ifernua, o ifernua,

Galduen suzko etxea:

Hire penak ziarotatek

Buruan latzten illea.

Beldur nauk gaua, kharra, harra,

Sofritu beharko tudan,

Eta oraiño beldurrago

Jainkoa galduko dudan.

Kruelki pairatzen tik sutan

Gizonak suplizioak;

Bañan zerua galduz, hartzen

Tromenta kruelagoak.

Espantagarri penatzen duk

Galdurik bere koroa,

Bañan pairatzen gehiago,

Galdurik ere Jainkoa.

O Jesus, utziko tut ponpak,

Plazer gustiak galduko,

Zu, Jainkoa, on imensoa,

Zeruan ardiasteko.

Indaitzu sofritzeko pena

Nahi tutzun tenporalak;

Bañan khen dietzakidatzu

Elementa eternalak.

Ezta ifernu goriraiño

Zure odola hedatzen,

Eztitu hilten hango suak,

Bai gehiago berretzen.

Zure odolak tu egiten

Egun ederrak zeruan,

Eta arimen garbitzeko

Ur sakratua munduan.

Ene nigarrak hunekien

Nahasten ditudanean,

Xahutzen darozkit oxoki

Bekhatuak bihotzean.

Pulunpa zazu khar handian

Arima dohakabea!

Egiñen tu bethi nigarrak,

Hil gabe khar haren khea.

Bañan asko tugu munduan

Gure nigarren bi xorta;

Hautsiko dute ifernuko

Khar handiaren tromenta.

Ifernuko tromenten gaiñean

        Kopla

Pensa detzagun, pensa

Ifernuetako penak.

Eta galduek brasa

Bethi sofritzen tustenak.

    Bekhatuen utzteko,

    Hek tugu pensatuko.

Jainko egiazkoak

Dela dio ifernua,

Non sofritzen gaxtoak

Baitu sekulako sua:

    Nork falta gehiago,

    Hark pena borthitzago.

Ifernua da lekhu

Pena gustiez bethea,

Justiziaren laku

Eta kharrezko etxea:

    Doloren lekhua,

    Damnatuak deithua.

Su bethi bizi haren

Khar hura da haiñ borthitza,

Non baitu xizpilduren

Arimarekiñ gorphutza,

    Konsumitzen eztela,

    Hil-Bizi hari dela.

Ala Parabisutik

Urrun baita apartatzen

Tromenta hauk gogotik

Eztituena pensatzen!

    Salbatzeko behar tu

    Tromenta hauk pensatu.

Beraz pensa detzagun,

Pensa fedezko pontuak;

Arimak garbitzagun

Eta kita bekhatuak.

    Daigun penitentzia,

    Ez galtzeko gloria.

Dialoga tromenta beren gaiñean

                Helas! Erretzen hari nauk khar hunen barnean. Luk. 16.

        Galdegitea

Kreatura damnatua,

Jainkoak ahantzia,

Zer da hire ifernua,

Zer dolore handia!

Erraguk, erraguk:

Zer pena sofritzen duk!

        Errepusta

Zer aiphatuko darotzu!

Erratez naiz penatzen.

Berriz erraten baditut,

Berriz naiz tromentatzen.

Hela, hela!

Segi ez gaitzatzula.

        Galdegitea (Mundanoari)

Mundano lilluratua,

Non da hire gloria?

Non ponpa haizez hantua,

Non ohore handia?

Erraguk...

        Errepusta

Ah, joan da gloria hura

Xizmizta bat bezala,

Arriberan nola hura,

Eta nola itzala.

Hela...

        Galdegitea (Plazeretarat emanari)

Bustel hatsa: irakatsak,

Non da hire gorphutza!

Non da amudio likhitzak

Hiri erre bihotza?

Erraguk...

        Errepusta

Hondaturik su handiak

Eta tromentaturik,

Erretzen daude gustiak

Eztutela pausurik.

Hela...

        Galdegitea (Arnegariari)

Arnegari desparatu,

Deabruaren laguna

Non aiz aho pozoatu,

Orroaz agoena?

Erraguk...

        Errepusta

Suge errabiatuek

Bethi gaituste jaten,

Suge sutan gorituk

Bethi penak ematen.

Hela...

        Galdegitea (Mendekatzaillari)

Ezin deus barkha ezaken,

Bihotz herraz bethea:

Sugea iduri uben

Edo deabru kumea.

Erraguk...

Guoi madarikatuak!

Ezpaitugu barkhatu!

Bengantzen juje justuak

Sutan gaitu hondatu.

        Galdegitea (Gaizkierraillerari)

Mihi gaizki erraillea

Prestuan ohoreaz,

Bethi gerla egillea

Inozenten bakeaz.

Erraguk...

        Errepusta

Bikhe urthu eta sufre

Da ene janharia,

Eta hauk naute bethi erre

Hauk erretzen mihia.

Hela...

        Galdegitea (Abariziosari)

Aberats gaxto gosea,

Non da hire zilharra?

Non tresora, non urrea,

Non da muble ederra?

Erraguk...

        Errepusta

Ah! Kharrezko leze huntan

Dire gustiak urthu,

Eta ni su elementan

Hekiñ balsan funditu.

Hela...

        Galdegitea (Gormantari)

Ingrata, bestak hautsirik

Eta ofizioa,

Harturik bestien trazak,

Utzirik Jongoikoa:

Erraguk...

        Errepusta

Ah! Nola hemen gosetzen

Gormandiza lizuna!

Jainkoak nola punitzen

Meza gaizki entzuna?

Hela...

        Galdegitea (Bonaxeretan bethi dabillanari)

Hari intzen bethi lehen

Dantzan eta jokoan:

Hire plazerak zituzken

Gormandizan, arnoan.

Erraguk...

        Errepusta

Direla madarikatu

Joko, plazer, banketak,

Hekiñgatik baititugu

Ifernuko tromentak.

Hela...

        Galdegitea (Konpañia gaxtoetan ibilli denari)

Lagunentzat hik izatu

Hanbat konplazenzia:

Hanbat bekhatuz kargatu

Hire konzientzia.

Erraguk...

        Errepusta

Ondikozko konpañiak,

Sekulako burreuak:

Elkharren gare furiak,

Elkharrentzat deabruak.

Hela...

        Galdegitea (Penitentzia egin gabe heriotzeraiño luzatu duenari)

Hik bethi uste ubela

Konbertitu hiltzean,

Pairatzen duk su-kubela

Tulunbio beltzean.

Erraguk...

        Errepusta

Herrak, furiak, nigarrak,

Desparazionea,

Urrikiak eta harrak

Dire gure partea.

Hela...

        Galdegitea (Koleratsuari)

Bañan hik, o sumindua,

Hire herra handian,

Baduk kontentamendua

Bethiko khar gorian?

Erraguk...

        Galdegitea

Bethiko hitz hau guretzat,

O zer ihortziria!

Khar-leze hau gorphutzentzat

Lastimaren handia!

Hela...

        Galdegitea (Damnatu gustiei kolpe batez)

Fiñean, hor ifernuan

Zeiñ da min handiena?

Pena horien lekhuan

Zeiñ pena kruelena?

Erraguk...

        Errepusta

Esparantza ez izaren

Hemendik ilkhitzekotz!

Bethi suak berreturen

Supetan bizitzekotz.

Bethi-ere Zer denbora!

Bethi suzko lezean!

Elementak bethi paira,

Bethi fiñik gabean.

Plazer labur baten gatik

Harturik bihotzean,

Khea bezala zelarik,

Erre behar supean.

Hela, hela!

Segi ez gaitzatzula.

        Quios poterit habitare de vobis

        Cum igne devorante? Quis habitabit ex

        Vobis cum ardoribus sempiternis?

        Giristiñoak, zuetarik zeiñ egon ahal

        Daiteke su iretsgarriarekin? Zeiñ egon

        Ahal daiteke brasa sekulakoekiñ?

Parabisua

        Zein hertsia den zeruetako bidea

Nahi baduzu ardietsi

Lekhu plazerez bethea,

Zeruetan Jainkoak berak

Sainduei egiñ gorthea;

Bide zabala kita zazu

Hertsia baita segura.

Ifernura darama batak

Eta bertzeak zerura.

Helas! Zeiñ hagitz den hertsia

Parabisuko athea!

Jesusek dio, hertsi hau duk,

Kristaua, hire bidea.

Bide hau hautatzen duenak

Utzi behar tik plazerak,

Banaloriak mespretxatu,

Erregelatu desirak.

Ala jende hañitz baitoa

Egun oroz ifernura!

Jende bilduma nonbre gabe

Suzko eternitatera.

Mundu gustian nola baita

Berthute guti kausitzen,

Zeruetan jende guti duk

Jainkoarekiñ aurkhitzen.

Dohatsuak ditzen du gizona parabisura

Majestate paregabea,

Jainko adoragarria,

Trinitate guziz haltoa,

Dibinitate handia:

Zu zare Spiritu gustien

Argi gozo imortala;

Zu bihotz dohatsu, ederren

Edertasun eternala.

Ezta posible sofritzea

Zure baithan den argia;

Itsutzen gare ikhusteaz

Hirur Presunen gloria.

Zuen ontasun, zuen plazer,

Eta zuen ohorea,

Hagitz dire handiagoak

Ezen ez gure ustea.

Gizona. Ah, gizona! Non tuk

Arima eta gorphutza?

Zergatik duk horrenbat maite

Munduan duken egoitza?

Bañan zergatik egiten tuk

Lurrean horrenbat gerla?

Behar duk jakiñ, lur gustia

Punta bat baizen eztela.

Nihor ezin ziaitek handi

Lekhu ttipito batean;

Argi ilhun bat baizen eztuk

Hire gloria lurrean.

Zeri agoka itsuturik

Beraz horrenbat munduan?

Athor hunat, gozatuko aiz

Jainko osoaz zeruan.

Parabisura joateko desira

Lekhu ederra, hire baithan

Jainko Jaunak dik gloria.

Hik duk, bada, saindu gustiei

Ematen zaien saria.

Hire egoitza dohatsuan

Eztuk plazera higuiñtzen:

Bethi dik irauten gloriak,

Sekulan eztuk pasatzen.

Palazio dibino hortan

Eztuk penarik kausitzen:

Sekulan eztik dohatsuak

Nigar xorta bat isurtzen.

Errege primu gabekoak

Deus ere eztik pairatzen,

Posible diren on gustiez

Bere baithan duk gozatzen.

Oihuz niagok, hi behrrez,

O dohatsuen etxea;

Hi herori desiratzen aut,

Zeru plazerez bethea.

Bai, hik duk hire on ederrez

Ene bihotza xarmatu:

Xoilki hiregatik nahi dik

Mundu guzia kitatu.

Arima debotaren ontasuna da Jainkoa

Zure baithan tut, o Jainkoa,

Nahi tudan ontasunak;

Mesprezio tut zuregatik

Munduko handitasunak.

Higuiñdu zaizkit zuregatik

Lurreko diñitateak;

Bertzelakoak nik zeruan

Uste tut majestateak.

Prosperitate handietan

Ez zait bihotza altxatzen;

Ez fortuna baxoan ere

Eztzait kuraia flakatzen.

Elementa borthitzenean

Ez naiz sekulan izitzen,

Deusek ere eztarot niri

Ene bihotza tristatzen.

Enetzat eztu deus ederrik

Edo gozorik munduak;

Zurekiñ haiñ onheristen tut

Penak eta desterruak.

Zu zare ene on gustien

Egiazko ithurria,

Eta zu ilhenpean ere

Arimako iguzkia.

Eremuan mundu bat badut

Zu enekiñ zarenean;

Ene esparantza zaitezke

Hiltzen ere naizenean.

Lekhu sainduak bisitatu ondoan,
aitoren seme bat hiltzen da
amudios Olibeseko mendian

Salutatzen zaitut, Olibes,

Mendi saindu aberatsa;

Zure baithan zuen finkatu

Jesusek azken urratsa.

Herioaren Erregea

Bere tronu ederrean,

Zure puntatik zen altxatu

Hedoi aingeruz bethean.

Zu ikhusiz geroztik nago

Bozturik noiz hillen naizen,

Ez zaitut sekulan utziko

Zerura joatekotz baizen.

Ez, eztitut ikhusi nahi

Erregeen jauregiak,

Ez eta bertze palazio,

Begien trunpagarriak.

Argitzen ari dire hetan

Zeiñek hobeki argiak:

Urre, zilhar, perla, diamant,

Elefant hexur xuriak.

Hemen behin ikhusiz geroz

Lekhu adoragarriak,

Zeruak baizen eztetzake

Kontenta ene begiak.

Jesus Jaunak bete urratsez

Sakratu lekhu sainduak,

Adoratu tut eta egiñ

Gustiei ene musuak.

Bakea guri eman nahiz

Han gerla zuen hautatu;

Heriotzea sofriturik,

Han herioa garaitu.

Bisitatu zaituztet, lurrak,

Lur milletan dohatsuak:

Arroka, arribera, haran,

Landa, mendi, eremuak.

Bethleem, ikhusi nauk sartzen

Hire leze ilhunean;

Ikhusi nauk, Jordango ura,

Arriberaren aldean.

Jesus, zu segituz geroztik

Lekhu saindu hautaraiño,

Zer behar dut segitu baizen

Zeruko gloriaraiño?

Mendian egiñ tut nigarrak,

Non erostekotz gizona

Semeak pagaturik Aita,

Galdu baitzuen eguna.

Helas! Ez nintzen hil dolorez

Kalbariaren gaiñean,

Hillen nintzela amudioz

Olibesko baratzean.

Ez nazakela khen hemendik,

O amudio saindua,

Eman nahi ezpadarotak

Hunen ondoan zerua.

Amudio sainduak beraz

Ene othoitzak entzun tu;

Arroka huntan barna darot

Ene thonba preparatu.

Jadanik estaltzen darozkit

Ene bi begi argiak;

Eztu nahi ikhus detzadan

Haiñ lekhu miragarriak.

Jainkoak sakratu lekhu hauk

Nekez nituzke utziko,

Kitatu behar ezpanitu

Zeruetara joateko.

Beraz, asko negar egiñ duk,

Ene arima, munduan;

Hoa, hire beira ziagok

Hire Jainkoa zeruan.

Jesus, Jainko eta gizona,

On gustien ithurria,

Zure maitatzeaz plazer dut:

Arren, indazu gloria.

Hauk hunela erran ondoan,

Begiak ditu zarratu,

Eta arima Jainkoari

Amudioz errendatu.

Parabisuaren galdegiteko othoitza

Gustien Salbatzaillea,

Gizon Jongoiko berria,

Zuk bethi ere Aitari

Eman diozu gloria.

Bethi zu nahi zaituste

Aingeruek kontenplatu;

Zu saindu dohatsu gustiek

Zure glorian maitatu.

Jauna, indazu bothere

Zuri plazer egiteko,

Zure desira gustien

Bethi ere konplitzeko.

Espiritu dibinoaz

Gida nazazu munduan;

Hil ondoan har nazazu

Sainduen balsan zeruan.

Orduan da ageriko

Eguna bethi argia:

Orduan da ikhusiko

Sekulako iguzkia.

Ezta hiri hortan kontra

Edireten arima bat:

Hor ezta bakerik baizen;

Gustiek dute bihotz bat.

Fiñean hor kausitzen da

Segurantza erreala;

Hor gloria dohatsua,

Eta pausu eternana.

                Memorare novissima tua et in aeternum

                non peccabis. Eccli. 17

                Bekhatuaren defensa da jujamenduaren,

                ifernuaren eta azken fiñen orhoitzapena

Ene Seme, pensa detzak,

Gizonaren lau azkenak;

Eztuk faltarik giñen,

Hala ziok Jainko Jaunak.

        Hillen duk, hillen duk hire bizia,

        Hillen duk, hillen duk,

        Hillen duk, mundu guzia.

Geldirik lo agoela

Hiltzen hari aiz ohean;

Egun bizi den presuna

Bihar ziaitek lurrean.

        Hillen duk...

Hiltzen aizen mementoan

Izanez aiz jujatuko;

Edo kondemnatuko aiz,

Edo justifikatuko.

        Hillen duk...

Baldin faltarik ezpaduk,

Entzunen duk hitz eztia:

Emanen darok Jainkoak

Zeruan bere gloria.

        Hillen duk...

Aurkhitzen bahaiz hobendun,

Surat au kondemnatuko,

Jainkoa Jongoiko deiño,

Ifernuan erretzeko.

        Hillen duk...

Lastima harrigarria!

Bethi desparaziñoan!

Eziñ kausituz Jainkoa

Eternitaten osoan.

        Hillen duk...

Beraz, seme, pensa dezak,

Begira dagok zerua,

Ikhusi nahiz ziagok

Hire herio saindua.

        Hillen duk...

Pensatzak herio, juje,

Ifernu eta zerua;

Ene ahotik har dezak

Azkeneko konseillua.

        Hillen duk...

Eternitatea

        Arima damnatuak galdegiten dio Jainkoari zenbat egonen den ifernuan. Jainkoak ihardesten dio egonen dela helduden eternitate handiaren hedadura gustian. Ergo erravimus a via veritatis et lux justitiae non affulsit nobis. Sap. 5.

Beraz, zeruko iguzkia

Ez zaiku guri altxatu,

Eta egiazko bidetik

Urrun gare errebelatu.

Beraz, denbora pasatu da

Sekulan ez ethortzeko!

Ethorri eternitatea

Sekulan ez pasatzeko!

Beraz, bethi iraun behar dut,

Bethi dudala sofritzen,

Eta bethi pairatu behar

Ez naizela konsumitzen!

Bethi eta bethierekotz,

Ah, zeruko Jongoikoa!

Ala denbora luzea,

Bethi bethierekoa!

Ezta sekulan iragaten

Bethi dagoen eguna.

Eguna beraz, hire luzea,

Egun bethi agoena!

Ez gelditzean behiñ ere,

Bidea, hire luzea!

Bethi dolorez egotea,

Dolorearen asprea!

Zenbait million urthe banu

Egon behar ifernuan,

Uste nuke handik libratu

Hek akhabatu buruan.

Edo hek asko ezpalire

Million egon nindeke,

Millionen ondoan bertze

Million sofri netzake;

Hek ere ezpalire asko,

Hainbertze dobla netzake;

Bertze hainbertze doblaturik,

Hagitz konsola nindeke.

Edo konda betza norknahi

Nahi dituen bezanbat,

Bañan akorda bekit noizbait

Azken fiñean urthe bat.

Zer izanen da, beraz, nitzaz

Hanbat urtheren ondoan!

Bethiere beharko baitut

Suaren tulunbioan!

Eternitate luzearen hedadura

Hau jakiteko zerbait moldez

Behar dut kontu bat hartu:

Beraz behar dut kontu handi,

Handi bat konsideratu.

Zer dela beraz erranen dut

Eternitate handia?

Zerekiñ konparatuko dut

Deklaratzekotz gustia?

Asko kondatuko othe dut,

Kondaturik hanbat urthe

Zenbat (mundu hasiz geroz)

Joan baitire ilhabethe?

Erranagatik hanbat mende

Zenbat osto oihanetan,

Itsasoan zenbat ur xorta,

Zenbat harea kostetan;

Zenbat oraiño herrauts bihi

Bide idor gustietan;

Mendietan zenbat lur xehe,

Zenbat uri hedoietan;

Posible othe da kontu bat

Handiago pensatzea,

Gizonek edo aingeruek

Gehiago kondatzea?

Bethi luzea erran nahiz

Hunenbat baitut kondatu,

Harea, errauts, legar, osto,

Ur xorta, uri pensatu;

Hauk gustiak beraz erranik

Ez othe dut azarkatu?

Ala kondaturik sobera

Ez othe naiz enganatu?

Ezen ezta posible haiñ den

Luze eternitatea;

Segur behar da laburrago

Delarik hagitz luzea.

        Jainkoa

Adizak, damnatu arima,

Mintzo zaik hire Jainkoa,

Eziñ hutsik egiñ deaken

Egia egiazkoa.

Trunpatu aizela uste duk?

Ez segur, ez aiz trunpatu;

Eta hauk berriz doblaturik,

Ez uke asko kondatu.

        Damnatua

Oi, bada, Jauna, nork dezake

Konda horien nonbrea?

Badidurite hauk gustiek

Bilduma nonbre gabea.

Ezperen nonbre hauk gustiak

Akhabatzen direnean,

Eta azkeneko bihia

Pasatzera gerthatzean;

Zertan othe lizate, Jauna,

Ene eternitatea?

Ez othe lizate hurbildu

Aphur bat azken urthea?

        Jainkoa

Eztuk posible izan dadin

Sekulan azken urthea,

Ezpaitzaio ondoan falta

Batari bethi bertzea.

Erresekek nola baitute

Batak bertzea pusatzen,

Urtheek ere hala die

Elkhar ondotik segitzen.

        Damnatua

Oraño kondatzen banitu

Kontu hartzaz bertze milla;

Edo hek asko ez izanez,

Baliz bertze urthe pilla?

        Jainkoa

Zer diok pilla eta milla,

Damnatua, zer darasak?

Mende gustiez erreko au

Ifernu goriko brasak.

        Damnatua

Eztitut bada asko eman,

Hanbat milla urthe suan?

Ezperen horra bertze milla

Nonbre horien buruan.

        Jainkoa

Gehiago erran behar duk.

Egik beraz bertze pilla;

Eta bertze milla kondatzak,

Milla bethi, bethi milla.

        Damnatua

Jauna, millen ondoan milla!

Milla bethi, bethi milla!

Noiz ethorriko zaiku beraz

Azken azkeneko pilla?

        Jainkoa

Hasterik ez dik iragan den

Eternitate luzeak,

Eta eztik fiñik heldu den

Bertze eternitateak.

Biak orobat luze dituk,

Joan denak eztik hasterik,

Eta ondotik heldu denak

Halaber eztik azkenik.

Iragan dena bethe duk

Sekula kontugabeez;

Eta bethea heldu dena

Sekula infinituez.

        Damnatua

Espantu latza! Nola beraz

Egonen naiz hanbat urthez!

Hanbat milla, hanbat million!

Erreko naiz hanbat mendez.

Beraz hanbat pairatuko dut

Ifernuko su gorrian,

Tromentek dirautela bethi

Eternitate gorian.

Ah! Zer da hau? Ez behin ere

Fundituko herrautsean!

Bethi biziko deabruekiñ

Eta ez hillen supean!

Oi, bada, nik lehen pena hauk

Munduan ezagutzera,

Begiratuko bide nintzen,

Ifernurat erortzera.

Lehen sofrituko nituen

Tiranoen su handiak,

Hekiñ gathe, hurkhabe, burreu,

Lehoiñ, tromenta gustiak.

Hek izanen baitzuten fiñ bat

Denborarekiñ batean;

Bañan hauk iraun behar bethi

Eternitate luzean.

Ah, nork jakin du egundaiño

Bethi, joan den bethikoa?

Eta nork sekulan jakiñen

Sekula gibelekoa?

Bethi erre! Sekulan sofri!

Dolorearen handia!

Bethi hark eta sekula hark

Naute flakatzen gustia!

Deklaratzen du zer den bethi eta zer den sekula

Sekula dago geldirik bethi,

Sekulan ezta higitzen;

Bañan bethi doa sekula,

Sekulan ezta gelditzen.

Beraz bethi ezta sekulan

Momento bat higituko,

Eta sekula ere ezta

Momento bat geldituko.

Nork daki beraz bethi,

Bethi geldi dagoena,

Eta zer den sekula ere

Bethi joaten ari dena?

Gustiok beraz adi zagun

Enigma miragarria:

Damnatuentzat tromenta duk,

Salbatuentzat gloria.

Biak bat dituk, eta bat hark

Zidurik bia direla;

Bazidurik dela egoten

Eta zidurik doela.

Bethi dagoen hau deitzen duk

Bethi bethierekoa,

Eta sekula joaten dena

Sekula sekulakoa.

Beraz sekula eta bethi

Izendatzen duk mendea,

Edo ezperen deitzen dituk

Biak eternitatea.

Eksenpluak

Hañitzek hañitz moldez die

Enigma hau esplikatzen

Eta añhitz konparaziñoz

Nola ahal deklaratzen.

Sabant batzuek konparatzen

Die iguzkiarekiñ,

Eta die bertze batzuek

Berriz ilhargiarekiñ.

Iguzkia bethi hari duk

Agertzen eta estaltzen:

Estaltzen duk arrats guztiez

Eta goizetan agertzen.

Ilhargia ere orobat

Bethi hari duk berritzen;

Berritu ondoan halaber

Hari duk bethi zahartzen.

Gauza bera dela ziotek

Edo sekula doana,

Edo bethi pontu berean

Gelditurik dagoena.

Ezen bethi dagoen bethi

Sekulan eztuk handitzen,

Eta bethi doan sekula

Sekulan eztuk ttipitzen.

Pontu batean bethi dela

Bethi hari duk pasatzen;

Pasatzen bethi hari dela

Eztuk sekulan higitzen.

Million urthe joanagatik

Garabik eztuk gutitzen;

Joanagatik bertze million

Bethi duk oso gelditzen.

Oraiño huna gauza bera

Eksenplu argiagoan,

Argiaren klartasunetik

Hartu konparaziñoan.

Nola beraz kandela bati

Hañhitz kandela pizturik

Ezpaitzaio gutitzen kharra,

Bañan egoten osorik:

Gauza bera kausitzen dela

Denbora sekulakoan:

Nahiz joan den, nahiz heldu den

Hedadura bethikoan.

Ezen urthe pilla hetarik

Million khenduagatik,

Millionen ondoan bertze

Million hartuagatik,

Eternitate luze hura

Bat ere eztuk laburtzen;

Eternitate oso hura

Garabik eztuk gutitzen.

Osoa bethi egonen duk

Nonbre gustiak galdurik;

Eztik sekulan deusik falta

Hartu gustiak khendurik.

Orobat duk bethiko bethi

Urthe gustiez osorik,

Hastean bezala fiñean

Urthe gustiez hanturik.

Eztuk tipitzen, ez handitzen,

Batean bethi baitago:

Ez handiago behiñ ere,

Sekulan ez tipiago.

Luze orobat tuk hemengo

Minutak eta urtheak;

Urtheak ere hala nola

Bethiereko mendeak.

Juia dezak orai hemendik

Zeiñ diren luze egunak,

Mendeak baiño luzeago

Direnaz geroz orenak.

Ezen ifernuan eztuk deus

Non ezten sekulakoa;

Kriminel, burreu, suplizioa,

Presondegi bethikoa.

Denborak ere bardiñ dituk

Orobat sekulakoak,

Minutak, orenak, asteak,

Urtheak fingabekoak.

Egia duk; argia baduk,

Ordean suak piztua,

Pena hautan kruelkiago

Punitzeko damnatua.

Halaber baduk hemen gaua

Eta gau izigarria,

Deabruen eta damnatuen

Harrabotsez nahasia.

Helas, bai, ah nolako gaua!

Gau luze eta ilhuna!

Hemen garenek eztiagu

Sekulan uste eguna.

Ez, eztie uste sekulan

Ene begiek argia,

Edo baldiñ uste badute,

Uste die su gorria.

Gau hunek iraunen dik bethi

Ethorri gabe eguna.

Bethi ilhun, tromenta bethi,

Sekulan joanen eztena.

Gaua, gau beltz eta argia!

Beltza ene begientzat;

Baiñan argia ene pena

Eta ene burreuentzat.

Hire baithan ageriko tuk

Bethiereko tenpestak,

Hala nola mirail batean

Justiziaren tromentak.

Bethi egonen nauk marraskaz,

Aparta akit mirailla!

Begietarik dietzadak

Urrun pena hanbat milla:

Burdiña-gathe, sufre gori,

Eztira, presondegiak;

Su handi, deabru beltz, fantasma,

Ene falta itsusiak.

Begietan izanen tiat

Ene urguillutasunak,

Ene arnegu, ene herra,

Ene bekhatu lizunak.

Ez nauzue asko punitu,

Utz nazazue bakean.

Bethi hunela izanen naiz

Hunelako dolorean.

Alferrik niagok marraskaz,

Bethi tiat ikhusiko,

Ez ziaizkidak aitziñetik

Sekulan apartatuko.

Lehen zerk egiñ baitzituen

Ene plazer itsusiak,

Egiñ behar tik ifernuan

Ene tromenta guziak.

Nik beraz sorthu behar nuen!

Dolorearen asprea!

Sorthu hunela izatekotz!

Zer desparazionea!

Ez ni munduan izatera,

Orai ez nintzen erreko,

Ez bekhaturik egitera,

Ez nintzen orai galduko!

Aitzitik bizitze saindua

Eramatera munduan,

Dohatsu behar nuen izan

Jainkoarekiñ zeruan.

Bañan nola baitut gaxtoki

Ekharri ene bizia,

Juje justuak eman darot

Nik merezi justizia.

Hil nahiz sartzen da furian

Mundua! Ah, mundu falsoa!

Hañitzen trunpatzaillea!

Ezperen hemen ifernuan

Bahintz ene hiltzaillea!

Behiñ nahi nikek hil, behiñ

Ez hunela bizitzekotz;

Edo bertze maneraz bizi,

Fazoiñ huntan ez hiltzekotz.

Hi ere non aiz, herioa?

Haiñ komun intzen munduan,

Eta nion ez aiz ageri

Orai hemen ifernuan.

Handi eta tipi gustiak

Lurrean ituen hiltzen;

Bañan gustiak ifernuan

Hil gabe bethi bizitzen.

Hire ondoan niabillak

Gau eta egun gustiez,

Nihon ikhusten eztudala

Surik baizen bi begiez.

Ustez audala kausituko

Joaten nauk eskuiñ aldera;

Berriz lasterka itzultzen nauk

Zoraturik eskerrera.

Deabrupetik nauk batzuetan

Ene furian altxatzen;

Bertzean suaren erdian

Buruz behera hondatzen.

Behiñ gora, behin behera,

Gero deabruen balsara,

Sekulan sosegurik gabe

Tromenta gustietara.

Galdez bethi: non aiz, ah, non haiz?

Bethi oihuz, herioa?

Nork ediren au ifernuan,

O ene amudioa?

Arre, athor, maitea, athor,

Athor ene zathitzera.

Ene bizia hik behar duk;

Maitea, athor hiltzera.

Ihesi doat, ah kruela!

Horla utzten nauk supean?

Horla tromentek dirautela,

Hondatua deabrupean?

O zer desparazionea!

Nahi gabez behar bizi!

Errabiamendu handia!

Ezin hil eta hil nahi.

Ah bethi, entzuezak, beraz,

Entzun ene dolorea:

Nork egundaiño sentitu du

Zer den bethi sofritea?

Bethi hark niri ziarotak

Harritzen ene gorphutza:

Eta nori eztio hillen,

Pensatzen badu, bihotza?

Heriotzea galdegiten dio Jainkoari

Heldu natzaitzu berriz ere,

Jauna, othoitz egitera,

Eta grazia tipi baten

Humilki galdegitera.

Badakizu, gauza klara da,

Nik zenbat dudan sofritzen.

Zenbat marraska, zenbat oihu,

Zer nigar dudan isurtzen.

Zenbat pena deabruen tropan

Hartzen dudan zu galdurik,

Zeiñ tromenta harrigarriak,

On gustiez gabeturik!

Zenbat supean, su egiñik,

Ariman su, su bihotza;

Haragiak su, su ezurrak,

Odola su, su gorphutza.

Hauk ere bada, zerbait dire

Ni hemen urrikaltzeko,

Eta zureganik humilki

Grazia bat izateko.

Plazer baduzu, dobla beite

Berriz ere hauk gustiak;

Dobla deabruak, penak dobla,

Dobla tromenta handiak;

Bañan, Jauna, aditzen dela

Hemengo tulunbioan,

Hillen nauela herioak

Milla urtheren buruan.

        Jainkoa

Damnatua, ago ixilik,

Eztuk zeren tromentatu;

Orhoit adi nola munduan

Munduaz intzen gozatu.

Eztuk izatu egundaiño

Herioa ifernuan,

Sekulan ere ez izanen

Urte gustien buruan.

Beraz egon ahal aiteke

Bethi dukela sofritzen,

Orai erretzen aizen gisa,

Bethi aizela erretzen.

        Damnatua

O dolorea, o furia,

O errabiamendua!

Oraiño ez atzait hi ere

Nahasi, adimendua!

Zer izanen da beraz nitzaz

Heldu diren mendeetan?

Bethi egon beharko baitut,

(Jainkoa deiño) penetan.

Arren, zaude, aphur bat zaude,

Egiazko justizia;

Asko da, iduk-azu, othoi,

Zure kolera handia.

Zergatik ditutzu gizonak

Joan den denboran kreatu?

Zergatik zure imajina

Dibinoaz señalatu?

Ez othe behiñ zenbait urthez

Elkarrekiñ egoteko,

Gero hil eta sekulakotz

Ifernuan ehorsteko?

Jauna, zuk bada badakizu

Zuk formatua naizela,

Forma huntan lur gutibatez

Lurrean egin nauzula.

Badakizu zuk ninduzula

Zure dohaiñez edertu,

Enegatik Zure Semea

Izatu zela itzatu.

Nola beraz ez zare kontent

Pairatu tudan tromentez,

Berretzen baitarozkidatzu

Tenpestak bertze tenpestez?

Gargoro zenbat denbora da

Tenpesta hautan naizela,

Momento batez behin ere

Sosegurik eztudala?

Zenbateta egiñen tutzu

Oraiño zure tenpestak?

Noiz arteraiño isuriko

Ene gainera tromentak?

Orai artean izan bada

Nausi zuri justizia,

Utzazu aldiz izatera

Zure miserikordia.

        Jainkoa

Eternala duk hire kontra

Eman dudan sentezia,

Eta hala eztuk posible

Sekulan dadin ganbia.

        Damnatua

Nola! Ez ilkhiko hemendik?

Jainkoa ez maitatuko?

Iraunen eternitateak?

Penak ez akhabatuko?

Helaz! Zer egiñen dut beraz?

Ni norat naiz itzuriko?

Tromenta haukien erdian

Bethi dut ihardukiko?

Oraiño egiñ baninduzu

Zu zaren gisa Jainkoa,

Edo ezperen zu bezala

Bothere handitakoa;

Oraiño, diotsat, banitu

Zure indarren pareak;

Bañan badakizu direla

Zureak paregabeak.

Eta badakizu zerorek

Flako nauzula kreatu,

Airean doan osto baten

Gisa nauzula moldatu.

Ikhus-azu zer aingeruek

Erranen duten zeruan,

Zure etsai deabru kruelek

Zer erranen ifernuan.

Zer ohore izanen duzu

Enekiñ disputatzeaz,

Zer gloria ene erretzen

Bethiere haritzeaz?

Beraz zure beso puxanta

Nahi duzu enplegatu

Eta osto ihartu baten

Kontra hunela altxatu.

        Jainkoa

Hauk duk, bada, mirakuillua!

Jakiñ herrautsa aizela,

Bitartean hire burua

Jainko egiñ dezakela;

Jakiñ prometatu zaiela

Justuei parabisua,

Eta zaiela injustuei

Ordenatu ifernua.

Bitartean Jainkorik gabe

Burua gora airean,

Errebelatu baten gisa

Ibil adila lurrean;

Nitzaz eta ene manuez

Hanbat aldiz trufaturik,

Hire bekhatu traidoreak

Jainkotzat adoraturik;

Ezpanintz baño gehiago

Ez nitzaz egiñ konturik,

Eta hire Jainko handitzat

Ene etsaiak harturik.

Orai, beraz, behar diagu

Jakiñ nor den Jongoikoa,

Ni zeruan, ifernuan hi,

Jainko bethierekoa.

Maitatu nahi luke Jainkoa

        Damnatua

Eztut zeren ukhatu, Jauna,

Konfesatzen dut egia;

Zu zare orai eta bethi

Gustien Jainko handia.

Mana zazu plazer duzuna,

Zuk behar duzu manatu;

Eta zure manamenduak

Guk behar tugu konplitu.

Nahi baduzu egon nadin

Eternitate gustian,

Eta halaber txizpil nadin

Ifernuko su gorian,

Jauna, besarkatuko ditut

Ifernuko su gustiak,

Iraganen tut plazer tutzun

Denbora harrigarriak.

Eztarotzut othoitz egiten

Su hautarik libratzeaz,

Eta zure zeru sainduan

Ene errezibitzeaz.

Ah! Badakit galdu naizela

Egun eta sekulako,

Tromenta hautarik sekulan

Ez naizela libratuko.

Beraz justo zaizkitzun penak

Emanen darozkidatzu;

Hitz bat solament erratera,

Othoi, utzi behar nauzu.

Beude, beraz, su hauk gustiak,

Bethi nautela erretzen;

Baiñan su hauk baziñarozkit

Zeruko suez handitzen.

Ez tohe zaitut, Jainko Jauna,

Pena hautan maitatuko?

Baldiñ ba ifernuko suek

Ez naute debekatuko!

        Jainkoa

Amudioak ez zeakik

Zer lekhu den ifernua;

Zerua duk hunen egoitza,

Eta halaber mundua.

Bi lekhu hautan kausitzen duk,

Munduan eta zeruan;

Eztuk ediren egundaiño

Zuek zareten lekhuan.

Herra luze eta gaixtoen

Eskola duk ifernua;

Amudio saindu ederren

Akademia, zerua.

Damnatuek ez zeakie

Gaitzesten baizen Jainkoa,

Eta hori duk hartu duken

Sekulako ondikoa.

Amudioa sartzen baliz

Deabruen tulunbioan,

Sainduekien den bezala,

Zeruko palazioan;

Posible baliz maitatzea

Jainko ona ifernuan,

Laster ganbiatuko lukek

Zuen lekhua zeruan;

Tromentak gloria lituzkek,

Dohatsu, dohakabeak;

Suak eder, nigarrak gozo,

Bozkario doloreak.

Beraz adizak zer diodan;

Ez nauzue maitatuko;

Bañan bethi deabruen gisa,

Niri herra ekharriko.

        Damnatua

Nola munduan zuk ni eman

Bethi zure maitatzeko;

Bitartean ez nik maitatu,

Eta nik ez maitatuko?

Posible othe daite, Jauna,

Ifernu bat kruelago,

Ezen zure gaitzeste baño

Zer pena da handiago?

Jainkoa galdurik, ni oihuz

Zure bilha ibiliko:

«Jainkoa non da, non Jainkoa?»

Jainkoa ez kausituko!

Nork pensa dezake kalte bat

Hau den baño handiago?

Ezen zure galtzea baño

Zer kalte da kruelago?

Zer nigar egiñen dut beraz,

Zer marraska, zer orroa,

Erraten zaitan gustietan;

Zer egiñ duk Jongoikoa?

Handi asko ezpaliz pena

Jainkoa ez maitatzea,

Eta hunelako Jainkoa

Sekulakotzat galtzea!

Oraiño herra behar baitut

Zure kontra bihotzean,

Eta herra, deabruen herra,