www.armiarma.eus
idazleak eta idazlanak Herri literatura TESTUAK Corpus arakatzailea Klasikoen Gordailuari buruz



Egia katholikak
Bernard Gazteluzar
1686

      [liburua osorik RTF formatuan]
      [inprimitzeko bertsioa PDFn]
      [faksimilea]
      [Literaturaren Zubitegia]

 

Iturria: Eguiac catolicak salvamendu eternalaren eguiteco necesario direnac, Bernard Gasteluçar (Lino Akesoloren edizoa). Euskaltzaindia, 1983.

 

 

aurrekoa hurrengoa

Patroin sainduen ohoretan

 

Jainkoari

 

Ezta posible egitea

Zu gabe, Jauna, deus ere,

Bañan badagizket gustiak,

Baldaiñ enekiñ bazare.

 

Desegiñ detzaket zurekiñ

Munduan diren etsaiak,

Deabruen arma eta indar,

Sensuen xarma gustiak.

 

Siñhesten dut, zure graziak

Gaituela aitziñatzen,

Laguntzen ere gaituela

Eta halaber segitzen.

 

Obra on baten egitekotz,

Zor diogu pensatzea,

Obraren haste, trabaillatze,

Fiñean akhabatzea.

 

Beraz, othoi, hauta detzatzu

On zaizkitzun momentoak;

Igutzu grazia eder hek

Eta indar dibinoak.

 

Igutzu guk behar ditugun

Faboreak garaitzeko,

Eta behar dugun laguntza,

Bizi ondoan hiltzeko.

 

 

Jesus-Kristori

 

Jesus-Kristo, Gizon Jainkoa,

Eta ene esparantza;

Zure baithan finkatua dut

Osoki ene fidantza.

 

Jauna, zureganik dut uste

Zeruan zure gloria,

Gloria zuk zure odolaz

Gurutzean merezia.

 

Ah, heriotzeko orena,

Ala hi harrigarria!

Arren, Jesus, lagun zakizkit

Gertha dakidan eztia.

 

Ene arima hil ondoan

Jujatu behar denean,

Emazu zure gurutzea

Gure bien arartean.

 

Jauna, beraz ezazula har

Ene hobenen bengantza;

Zure odola laguntzen zait,

Eman darot esparantza.

 

Helas, aitortzen dut, egia da

Gaxtoa izan naizela.

Bañan nola? ez zare zu hil

Salbatu behar nauzula?

 

Nik izatekotz esparantza

Zeruetako korthean,

Asko dut zure ikhustea

Gurutzearen gaiñean.

 

Galbarian izatu tutzu

Bortz zauri dolorezkoak:

Zeruko portaleak dire,

Leiho amudiozkoak.

 

Zathitu izan zaitzunean

Zure gorphutz sakratua,

Egiñ zen gure sendatzekotz

Ithurri bedinkatua.

 

Handik darokigutzu husten

Balsamo eta eztia;

Habeaz han egiten duzu

Gloriako zurubia.

 

Parabisuan izatekotz

Zure plazer eternalak,

Munduan sofritu behar tutu

Zure dolore mortalak.

 

Bilhatu nauzu, zureganik

Ihesi nenbillanean:

Baldiñ ba ez nauzu utziko

Bilhatzen zaitudanean.

 

Pensatuko dut bethi ere,

Jesus, zure amudioan,

Hil eta bizi egotekotz

Amudio dibinoan.

 

 

Andre dena Mariaren
zerbitzari izateko othoitza

 

Agur, Maria dibinoa,

Birjina paregabea,

Agur, Andrerik handiena,

Jesusen Ama emea.

 

Arren gomendatzen darotzut

Osoki ene bihotza,

Ene bizi, ene herio,

Arima eta gorphutza.

 

Hautatzen zaitut sekulakotz,

Birjina, ene Amatzat,

Ene argi, ene gidari,

Adbokat eta Patroiñtzat.

 

Promes darotzut eztudala

Zure kontra deus erranen,

Ez egiñen, eta neurerik

Sekulan ez sofrituren.

 

Zuk ere, othoi, Erregiña,

Zure haurtzat har nazazu:

Jesus, zure Seme Jaunaren

Esklabo egiñ nazazu.

 

 

Saint Joseph handiari

 

Joseph, Birjina Mariaren

Espos dibino handia,

Gizon Jainko baten Amaren

Arkanjelu guardaria,

 

Dibinitateak beretzat

Hautatu adiskidea:

Guretzat Ama othoitz-azu,

Othoitz guretzat Semea.

 

Izar bat ageri den gisa

Ilhargiaren aldean,

Distiatuko duzu, Seme

Eta Amaren korthean.

 

Ezta sekulan ilhunduko,

Josef, zure klartasuna;

Bethi dute zure begiek

Egiñen gure fortuna.

 

Zure bothere gloriosa

Hagitz da urrun hedatu;

Oraiño gure erresuma

Ezta bada seguratu.

 

Ikhus-azu, othoi, Zeruko

Tronutik gure beharra,

Frogarazi diezaguzu

Zure berthute ederra.

 

 

Aingeru beiraillea

 

Agur, aingeru beiraillea,

Ene iguzki handia,

Gloria dohatsuko Prinze,

Jainkoaren iduria.

 

Nitzaz kargu hartuz geroztik

Bethi nauzu sustengatu,

Argitu, gidatu, lagundu,

Eta bethi gobernatu.

 

Hartzen zaitut gida bezala,

Patroiñ bezala maitatzen;

Zure borondate osora

Osoki naiz errendatzen.

 

Othoitzten zaitut humildurik,

Jesus-Kristoren odolaz,

Zure kontra izanagatik

Sekulan ez ni utzteaz.

 

Baldin errebelatzen banaiz,

Xuxen nazazu bidean;

Gerthatzen banaiz tristetzera,

Konsola ene miñean.

 

Galdegiozu Jainkoari

Grazia, ikhus zaitzadan.

Zurekin bethi Jainko Jauna

Zeruan lauda dezadan.

 

 

Martira

 

                Deus, tuorum militum

 

Jesus martiren erregea,

Eta koroa handia:

Zuk ematen diotzotzute

Grazia eta gloria.

 

Guk mundu huntan kantatzean

Dohatsuen biktoriak,

Arren, barkha dietzagutzu

Gure bekhatu gustiak.

 

Martin hunek mespresaturik

Lurreko plazar agorrak,

Jujatu zituen zirela

Falsoak eta miñkhorrak.

 

Gero nobleki hautaturik

Suplizioen bidea,

Bilhatu zuen zeruetan

Bere desiren xedea.

 

Bethi ere pairatu zuen

Dolorea animozki,

Sekulan erakutsi gabe

Sendimendurik flakoki.

 

Odol gustia isuririk,

Sofriturik herioa,

Ekharri zarotzun justuki

Gloriaren balioa.

 

O hunen indarren indarra

Hunen berthute borthitza!

Zure amudioak zuen

Borthistu hunen bihotza.

 

Konkerant hunen faboretan,

Othoi, zure ontasunak

Barkhatu behar darozkigu

Gure bekhatu lizunak.

 

Gizonek eta aingeruek

Zeruak eta munduak,

Bethi bedinka detzatela

Hirur Presuna sainduak.

 

Hekiñ gloriak eta hunen

Laudorio sakratuak

Bethe betzate beraz bethi

Sekula infinituak.

 

 

Ipizpikua

 

                Jesu, Redemptor omium

 

O Jesus, arima gustien

Eroszaille Jaun Jainkoa;

Zuk pontife saindu hau duzu

Errendatu zerukoa.

 

Arren, egun erakutskitzu

Hunen bihotzeko suak;

Hek orai prestatzen zaituzte

Hartzera gure botuak.

 

Huna bildurik non den hemen

Zure populu fidela,

Laudatu nahiz ohorezki

Zure lekhuko leiala.

 

Hunen berthuteak erranik,

Erraten dugu zeloa,

Zein ungi zuen sustengatu

Zure lege dibinoa.

 

Mesprezatu izan zituen

Munduaren fiñeziak,

Fazak, ponpak, plazer gaxtoak

Eta hunen maleziak.

 

Bañan orai zure plazerez

Zeruetako glorian

Gozatzen dago sekulakotz

Sainduen balsa handian.

 

Hunen ondoan goazela

Egiguzu garazia,

Ardiarts dezagun guk ere

Hunen beraren gloria.

 

Zure kolera eztitzeko

Punitzen gaituzunean,

Asko da hunen entzutea

Othoitzez dagotzunean.

 

Gizon eta aingeruen

Egiazko Erregea;

Monarketan den handiena,

Jesus bakezko prinzea!

 

O Spiritu Saindu, o Aita,

Zarela bedinkatua!

Mundu huntan eta bertzean

Zarela adoratua.

 

 

Saint Bernard abadea

 

Saindu debota, eta saindu

Jainkoa maite duzuna.

Bernard, lurreko aingerua,

Edo zeruko gizona.

 

Zuri zarozkitzun Jesusen

Ama Birjina handiak

Hustu bere bulharretako

Ithurri ezne eztiak.

 

Erregiña hark berak zuri

Egiñ zarotzun grazia,

Idoskitzera emateko,

Ahoa bethez, egia.

 

O saindua! Ala zuk izan

Indar handia zeruan!

Ez ziñen bada tipiago

Hil baño lehen munduan.

 

Zuri zarozkitzun prestatu

Jainkoak indar handiak,

Garaitzeko agertzen ziren

Ifernuko heresiak.

 

Oraiño zuri zarozkitzun

Isuri bere argiak,

Guri ezagut araztekotz

Munduaren tronperiak.

 

Mundu gaxtoak armatzen tu

Bere dituen puxantak

Gure arimak xarmatzeko

Eta galtzeko gorphutzak.

 

Bañan gustiarekiñ ere

Nausi zaitu ezagutzen,

Eta hala gustietan du

Zure nahia konplitzen.

 

Zuri dagotzu bozkarioz

Prelat gustien balderna:

Zuri Erroma, munduan den

Hiririk prinzipalena.

 

Munduak ere deitzen zaitu

Egiaren sustengua,

Eta szienzia handien

Urrezko ithurburua.

 

O Saint Bernard biktoriosa!

Arren, nazazu fabora;

Zure erramu triunfantez,

Othoi, nazazu ohora.

 

Horra nola etsaiak diren

Ene kontra preparatzen,

Eta nola darozkidaten

Fletxak usu aurthikitzen.

 

Zurekien esparantza dut

Hemen triunfa handia,

Gero zeruan izatekotz

Jainkoaganik gloria.

 

Biartean zuri darotzut

Ofritzen ene bihotza,

Ene bihotz gustiarekiñ

Halaber ene gorphutza.

 

Trofea bat nahi darotzut

Egiñ zure izenean:

Zuk bezala izena duen

Presunaren bihotzean.

 

 

Konfesora

 

Jesus, koroa eternala,

Lehenbiziko argia,

Zureganik du Saindu hunek

Izatu bere gloria.

 

Jauna, hauts dietzakigutzu

Bizioen lokharriak:

Barkha, hunen emorekatik,

Gure bekhatu gustiak.

 

Besta hunek erakusten du

Egun joan dela zerura,

Dohatsu han egiñ duzula,

Joanik izarren gainera.

 

Gaitzetsi zituen munduko

Ontasun trunpagarriak,

Atsegiñ eta plazer hatsak,

Ponpa lilluragarriak.

 

Bañan orai gozatzen dago

Zeruko plazer ederrez;

Gerla gustiak konpliturik,

Gozatzen dago triunfez.

 

Gizonen eta aingeruen

Egiazko erregea,

Jesus, izatez ona zarena,

Bihotz nobleen xedea.

 

Kantarazi ziñotzan huni

Laudorio dibinoak,

Eta bethi garaitarazi

Deabruen herra gaxtoak.

 

Fede onak irakatsirik

Zer zen Jainko eternala,

Sustengatu izan zintuen

Zure lekhuko bezala.

 

Pagatzen diotsazu beillak,

Barurak eta tromentak,

Emanik zure ontasunak

Eta atsegiñ xarmantak.

 

Jaunam ungi pagatzen tutzu

Hunen zerbitzu ttipiak;

Hiltzatzu hunen izenean

Gure bizio gustiak.

 

Adora dezagun humilki

Esentzia handiena:

Hunek dik hirur Presunetan

Begiratzen batasuna.

 

Hunek dik bethi idukiko

Bere tronua zeruan,

Eta duk bera bethi ere

Nausi izanen munduan.

 

 

Saint Inazio Jesusen Konpañiako
Patriarka zeruaren bistan ekstasiatua

 

Lehenago kontenplatzean

Zeruetako izarrak,

Erran nuen: Lurra, beiratzak

Hire ontasun ederrak.

 

Hire tresor gustietarik

Deus ere nahi eztiat,

Zeruan distiatzen duten

Izarrak nik nahi tiat.

 

Geroztik ziaizkidak hurren

Izarrak ere itsusi,

Zerbait baitut izarrak baño

Ederragorik ikusi.

 

 

Saint Inazio beraren bertze ekstasia

 

Zer espantu handi dakusat?

Ah, Jainko gustiz maitea,

Zer aire dibinok darama

Lohiolako Semea?

 

Gorphutzak ez idukitzera

Lurrean hunen arima,

Laster ardiatsiko zuen

Gloriako erresuma.

 

Jainkoak aimentaren gisa

Hedoipetik du thiratzen,

Bihotz gustia ondoraiño

Graziaz dio bethetzen.

 

Edaratera eman dio

Plazer uholde xarmanta,

Eta du erua altxatzen

Arima obedienta.

 

Gau argian kontenplatzean

Zeruko mobimenduak,

Aingeruen egoitza handi

Izarrez berregiñduak,

 

Igaten da parabisura

Bere debozionetan,

Eta gozatzen Jongoikoaz

Pensamendu ederretan.

 

Egiten du egiñ ahala

Munduaren kitatzekotz

Eta besoak gloriara

Ekstasian altxatzekotz.

 

Badoa hedoietan gora

Mundu gustia utzirik,

Bere parterik nobleena

Ia zeruetan sarthurik.

 

Ah, zein higuiñak diren, dio,

Munduan diren tresorak,

Prinze handien erresumak,

Aita Sainduen thiarak!

 

Izenak dituzte ederrak,

Bañan berak itsusiak.

Deabruek tipiak emanik,

Khentzen daroste handiak.

 

Pintadura falsoez ditu

Gauza ezdeusak handitzen,

Eta hañitz kolore motez

Jende gaxoak trunpatzen.

 

Lilluratzen ditu begiak,

Banaloriak ereiten,

Urreztatzen gauza ilhaunak,

Tipiak handi egiten.

 

Nork zerutik urrundu hini

Egiñen darot grazia,

Ardiasteko zeruetan

Sainduek duten gloria!

 

Igan nahiz nabillanari

Kheiñuz dagozkit izarrak:

Erakusten darozkidate

Argiez bide ederrak.

 

Ala zuek parabisuko

Frontera miragarriak!

Diamantezko portaletan,

Nolako argi handiak!

 

Nolakoa den birjinentzat

Hor den mañifizenzia!

Bañan Bildots xuriarentzat,

Zer ponpa eta gloria!

 

Ikhusten dut nola dabiltzan

Pintatu errepiretan,

Asetzen daudela gloriaz

Ithurri dohatsuetan.

 

Aingeruak diduritela

Bozak dituzte goratzen,

Eta Bildotsaren ondoan

Birjinen kantak kantatzen.

 

Ikhusten dut izarretarik

Agertzen Jainko Handia;

Ikhusi behar diat, dio,

Zerua, hire gloria.

 

Zerua, khen erridau hori,

Iganen nauk teatrara.

Ah, ene Jainkoa, ah, saindu

Ederren distiadura!

 

Aita, PResuna dibinoen

Egiazko iguzkia,

Semea, Aita argiaren

Argitzen duzun argia;

 

Amudio personalaren

Majestate bethikoa:

Desira dudangustia da

Ikhusi ene Jainkoa.

 

Eztut munduan desiratzen

Erregeen koroarik,

Ez eta zeruetan ere

Ez szeptrorik, ez tronurik.

 

Zu zerori nahi zaitut, zu

Ikhusi, Trinitatea,

Trinitatea ikhustean,

Ikhus dibinitatea.

 

 

Saint Franzes Xabier,
Indietako apostolua

 

                Sanciango irlan eta Chinako fronteretan hil zenean

 

Sancian deitzen den irla da

Eremu urrun batean,

Lekhu arroka billuziez

Eta hareaz bethean.

 

Kantongo hiri famatua

Dakusa alde batetik;

Halaber itsaso zabala

Dakusa bertze aldetik.

 

Saint Xabier Apostolua

Harat ethorri enean,

Huna zer erran izan zuen

Hiltzerako orenean:

 

«Fiñean bizi izatu naiz,

Ahalkearen handia!

Deusik egiñ gabe joan baitzait

Ene bizitze gustia!

 

Bagadek oraiño burua

Ebaki balerotate,

Edo Firandeko jendek

Sutan erre banindute.

 

Idukak, iduk, herioa,

Hire ezpata zorrotza.

Egosten dik Chinak lurrera

Bere murrailla borthitza.

 

Bañan non naiz, edo ze diot,

Zer kutalez billuzia?

Zer diot, gathe, presondegi,

Zer burreu, zer, su bizia?

 

Hunelako heriotzea,

Eztuk jende gustientzat;

Bañangeraur, fama handi,

Eta martir nobleentzat.

 

Laxo bati ezpaitarozkit

Ofrituko herioak

Sainduek merezi dituzten

Szeptroak eta khoroak.

 

Bañan kutalesak ezpadu

Ene odola isurtzen,

Eta ezpadu su handiak

Ene gorphutza erretzen;

 

Ezperen barbaroen irlek

Hillik naute ikhusiko,

Paubreziak eta elhurrak

Martir naute kausituko.

 

Jainkoa banu predikatzen

Presondegian sarthurik,

Libra nezake zenbait gizon

Deabruen gatheetarik.

 

O diamanten klartasuna,

Perlen distiadura!

Zeri gagozka hunenbertze

Galtzen dugula denbora?

 

Jaiki ehar dut; kitatu nau

Jadanik ene sukharrak.

Huna China! «Idekitzen tu

Bere portale ederrak».

 

Baña ago, Fransez Xabier,

Lurrik asko duk kurritu:

Geldi adi, gargoro geldi,

Urik asko duk pasatu.

 

Hire begira ziaudezek

Sainduak hiri sainduan;

Hire begira Jainko Jauna

Aingeruekiñ zeruan.

 

Jadanik higuindu zitzaion

Bere xarmekiñ mundua.

Jainkoa ardiatsi nahiz,

Desira zuenzerua.

 

«Ikhusazu ene eskuiña,

O ene kratzaillea;

Zure gurutze saindua dut,

Gustien salbatzaillea.

 

Faltak garbi dietzadatzu

Zure odol zurrutetan.

Dolu dut; Jesus, har nazazu

Zure izar ederretan.

 

Helas, Birjina, helas, Ama,

Ama Birjina handia,

Hiltzen diren gaxo gustien

O esparantza gustia.

 

Othoi, urrun diezadazu

Deabru tropela gosea;

Begitarte on egidazu,

Erakuts zure Semea.

 

Erakuts dazu zer bothere,

Zer esku duzun lurrean;

Hautskitzu Japon eta China,

Honda muruak urean.

 

Lekhu hautarik khasatzatzu

Idolen insensu hatsak,

Eta emazu sure Seme

Jesus-Kristoren aphezak».

 

Horra nola hilki zitzaion

Gorphutz eritik erima,

Eta nola ediren zuen

Jainkoaren erresuma.

 

 

Birjina saindua

 

                Jesu, corona Virginium

 

Jesus, aingeruen partale

Egiten duzu presuna,

Zure graziez ederturik

Birjinen garbitasuna.

 

Mundua erosi beharrez

Kausitu ziñez gizona;

Emazte bat zinduen Ama,

Emazte eta Birjina.

 

Erregiñen ez bezalako,

Birjinen balsa garbian,

Pausu saindua hartzen duzu

Lili xurien erdian.

 

Maitarazitzen diozute

Birjinei zure gloria.

Zure onez egiten duzu

Partale espos garbia.

 

Zeren birjinak bizi izan

Baitziren zure ondoan,

Bereziki dute ohore

Zeruko palazioan.

 

Amudioak xuxentzen tu

Hekien kanta xarmantzak;

Laudatuko dituzte bethi

Zuk eman tresor puxantak.

 

Zuk dituzu hekiñ eskuak

Erramu ferdez edertu;

Zuk saindutu hekiñ desirak,

Zuk hekiñ gerlak kalmatu.

 

Ahantzaraz diezaguzu

Munduan den bizioa;

Arren, errezibi dezazu

Gure sakrifizioa.

 

O esenzia dibinoa,

Duzula bethi gloria;

Zuk egiten duzu sainduen

Dohatsutasun gustia.

 

Goza zaitela bethi ere

Aitarekien Semea;

Gustiek lauda zaitzatela,

Spiritu Saindu emea.

 

 

Alargun saindua

 

                Fortem virili pectore

 

Ohora dezagun gustiok

Emazte gustiz borthitza;

Ikhusagun gorphutz flakoan

Mirakuilluzko bihotza.

 

Lauda haren saindutasuna;

Ezen espantagarria

Dakusagu ageri dela

Munduan haren gloria.

 

Ariman zaurthu zuenean

Jesusen amudioak,

Mesprezatu izan zituen

Munduko banaloriak.

 

Bere gogoa zadukala

Zeruko ontasunetan,

Oiñak zituen erabilli

Lurreko arantzeetan.

 

Haragia zuen barurtuz

Obedientz errendatu,

Spiritua othoitz sainduez

Fruitu ederrez borthitztu.

 

Bazidurien emazte hark

Rabiturik ekstasian,

Bere gorphutza kitaturik

Jadanik zela glorian.

 

Jauna, eztu zure indarrak

Aurkhitzen bere parea:

Zu zare perfekten mirailla,

Zu borthitzen botherea.

 

Zure esku puxantak ditu

Egiten mirakuilluak.

Iguitzu beraz guri ere

Desira tugun fruituak.

 

Gizonek eta aingeruek

Zeruak eta munduak,

Bedinka detzatela bethi

Hirur Presuna sainduak.

 

Hekiñ gloria glorifika,

Adora hekiñ szeptroa,

Hekiñ laudatzen bethi eman

Bethiko espazioa.

 

aurrekoa hurrengoa