www.armiarma.eus
idazleak eta idazlanak Herri literatura TESTUAK Corpus arakatzailea Klasikoen Gordailuari buruz



Elizara erabiltzeko liburua
Joanes Etxeberri, «Etxeberri Ziburukoa»
1636, 1665

      [liburua osorik RTF formatuan]
      [inprimitzeko bertsioa PDFn]
      [faksimilea]
      [Literaturaren Zubitegia]

 

Bertsio elektroniko honen egilea: Josu Landa Ijurko.

Iturria: Eliçara erabiltçeko liburua, Ioannes Etcheberri. Mongiron Milanges, 1665.

 

 

aurrekoa hurrengoa

I. ARALDEA

 

Edozein ordutako othoitzez

 

 

I. burua

Othoitzaren aitzineko eta ondoko eginbideez

 

        Ur benedikatua hartean Iainkoari

 

Ur benedikatuz buzti

Zazu ene bekhokia,

Eta elhurra nola xahu

Ene arima lohia.

 

        Gurutzitzean

 

Gurutzearen indarrez,

Pensamenduetarik,

Iauna begiera nazazu

Othoi gaixtoetarik.

 

Halabar guarda nazazu

Gaixteki mintzatzetik,

Finean deus behar ezten

Gauzarik nahitzetik.

 

        Berze gurutzatzea

 

Gurutzearen indarrez

Neure etsaietarik,

Iauna begiera nazazu

Othoi guztietarik.

 

        Zinatzea

 

Aita Seme Espiritu

Sakratuarenean,

Gure hitzak eta obrak

Direlai zenean.

 

 

II. burua

Othoitzaren hasteko eta akhabatzeko othoitzak

 

        Hastean Iainkoari othoitza

 

Iaun ona idekitzatzu

Arren ene españak,

Ene ahoak dizkitzun

Laudorio ordañak,

 

Ezen zuri nola mintza

Berzela nik estakit,

Arren bada zu zerori

Othoi lagun zakizkit.

 

        Sainduei hastean othoitza

 

O saindu gloriosoak

Enekien batean,

Iauna othoitz ezazue

Bere tronu ederrenean,

 

Ardiatsteko indigne,

Naizena neuretara,

Aithor diezadan zuen

Merezi handitara.

 

Othoitz haukin ondoan errakezu debozione duzun othoitza

 

        Akhabatzean Iainkoari othoitza

 

O Iongoiko guztiz ona

Arren neure othoitza,

Aboa diezadazu

Duzun legez puxantza.

 

Ezazula othoi siega

Ene pazienzia,

Zeña paitakizu dela

Eskas eta gutia.

 

        Othoitza akhabatzean sainduei

 

O saindu titxa onezkoak,

Orren othoi enea,

Iaunari diozuzue

Laudarazi galdea.

 

Eta zer ere baitu huts

Egin ene aldetik,

Zuek estal ezazue

Hura othoi zeuenetik.

 

 

III. burua

Othoitz prinzipalak

 

        Gure Aita

 

Gure Aita zeruetan

Glorioso zarena,

Errespetuz aipha bedi

Lurrean zure izena.

 

Egiguzu zeruaren

Ardiatsteko grazia,

Eta bethi konpli bedi

Zure saindu nahia.

 

Egunoro behar gare

Iguzu mantenua,

Eta guk berzeri legez

Hutsen barkhamendua.

 

Eztezazula permeti

Tenta gaiten borthizki,

Bañan gaitzatzu kalterik,

Hastanduak iduki.

 

        Agur Maria

 

Agur Maria zeruko

Garaziez bethea,

Ezen zurekin da Iainko

Gure salbatzaillea.

 

Hautatua zu zarade

Berze emasteen gañean,

Nola zure semea baita

Gizon guztien artean.

 

O Maria Iainkoaren

Ama bedinkatua,

Eta Adanen narrio

Gabe konzebitua.

 

Orenoro zuk dakizu

Zer dugun premia,

Orain eta azkenean

Zakizkigu balia.

 

        Sinhetzten dut

 

Sinhetsten dut Iainko Aita

Ahal guztitakoa,

Zeñak kreatu baititu

Zeru lur itsasoa.

 

Gehiago sinhetzten dut

Iesus haren semea,

Zenak reparatu baitu

Gizonaren kaltea.

 

Espiritu Sainduaren

Ganik zen konzebitu,

Eta Maria Birjina

Nobleaganik sorthu.

 

Herio pairatu zuen

Pilatusen azpian,

Eta Iosefek ehortzi

Zuen thonba berrian.

 

Linboetara arimen

Libratzera iautsi zen,

Eta gero hirurgarren

Egunean biztu zen.

 

Zeruetara igan zen

Eta Aitarenean,

Orain glorioso dago

Iarririk eskuñean.

 

Handik ephe iakinean:

Iautsiko da lurrera,

Hill eta bizi guztien

Zuzenki miatzera.

 

Gehiago sinhetzten dut

Espiritu Saindua,

Aita eta Semearen

Ganik prozeditua.

 

Elizama saindua dut

Oraño kofesatzen,

Sainduen orobatasun

Ona ere laudatzen.

 

Halaberki sinhetzten dut

Hutsen barkhamendua,

Kofesio hargatik

Dela bai baptismua.

 

Aboatzen dut oraño

Hilletarik bitztea,

Finean kofesatzen dut

Bizitze fin gabea.

 

Abisua

Hirur othoitz hauk erratziketzu,

berze othoitz guztien nahiz aitziñean edo nahiz gibelean.

 

 

IV. burua

Othoitz perfekt eta jeneralak, hamekara pontutan

 

        Othoitz perfekta Iainkoari sartzea

 

Iaun puxanta, ausartatzen

Naiz zure othoiztera,

Burua ezazula itzul

Arren berze partera.

 

        Othoitza

 

Zerzaz ertxatzen baitzaitut

Ahal bezain debotki.

Arren esku aberatsaz

Isur azu frankoki.

 

        Eginbide ordañak

 

Ordañes bortxaturen naiz

Ematera ohore,

Gureganik hura duzu

Merezi bethiere.

 

        Eskerrak

 

Milla esker darozkizut

Hartarakotz graziez,

Lehenekotz graziez,

Berriro isuriez.

 

        Adorazionea

 

Hegien bada aldera

Lurretarik humillki,

Neure podoreaz zaitut

Adoratzen debotki.

 

        Laudorioa

 

Gehiago dudan antzo

Hoberenaz laudatzen,

Zeren on guztiak diren

Zure baithan aurkhitzen.

 

        Berzeen gonbidatzea

 

Berze kreaturak ditut

Gonbidatzen harara,

Biribilla daitezentzat

Laudorioen kantara.

 

        Ofrenda

 

Ofrendatzen darozkitzut

Arima eta lohia,

Eta guztiz iaioz gero

Egin obra on guztia.

 

        Agintza

 

Gehiago are darotzut

Egiteko agintzen,

Baldineta bizitzea

Goiz ezpazait faltatzen.

 

        Othoitza dobla

 

Haukin ordain laudazazu

Arren ene othoitza,

Eta bozkario handiz

Bethe ene bihotza.

 

        Iaikitzea

 

Hala egizu emateaz,

Gloriateen zarena,

Eta adizazu

Bihotzeko auhena.

 

        Othoitz perfet eta konplitua,

        edozein sainduri sartzea

 

Saindu handia, hurbilltzen naiz

Zure begitartera,

Ahalkez betherik zure

Humillki othoiztera.

 

        Othoitza

 

Duzun kreditaz puxanta

Ertxa zazu enetzat,

Eske nogoen dohaña

Lauda diezadantzat.

 

        Eginbide ordanak

 

Ordain eskatzen darotzut

Neure ahal guztia

Zein dagotzun eredura

Beita gauza gutia.

 

        Eskerrak

 

Esker itzultzen darotzut

Lehengo ontasunez,

Eta guztiz ere azkenik

Ardiatsi tutzunez.

 

        Ohorea

 

Ohoratzen zaitut ere

Iainkoaren maitea,

Zeren ohoratzen duzun

Dohatsuen kortea.

 

        Laudarioa

 

Laudorio eta ohore

Dagozkitzu handiak,

Zeren garaitu ditutzun

Hirur ixterbegiak.

 

        Gonbidatzea

 

Zuek ere kreatura

Lehor zabalekoak,

Ederki mintza zaitezte

Bai zuek urekoak.

 

        Ofrenda

 

Arima eta gorputzaren

Osoki zerbitzoa,

Ofrendatzen darotzut hek

Errenda ahalekoa.

 

        Agintza

 

Hunekien eguneta

Sekulako agintza,

Zure faborean baizen

Ez naitekela mintza.

 

        Othoitza dobla

 

Hartarokotz dohatsua

Arren entzun nazazu,

Eta galdea ordiats

Othoi diezadazu.

 

        Iaikitzea

 

Egundañoz zure baithan

Izan dut esperantza,

Zuk diezadazu neure

Laudarazi othoitza.

 

 

V. burua

Othoitz eskasak, edo pontu benakoak

 

        Eta lehenik Iainkoari othoitza

 

O Iainko, ungi egiten

Bethi hari zarena,

Eta ematen behin ere

Unhatzen etzarena.

 

Eskatzera zuk zeronek

Gaitutzu gonbidatzen,

Lauda diezadazu zer

Baitarotzu galdetzen.

 

        Hirurtasunari othoitza

 

O Hirurtasun, gizonak

Ezin ezagutua,

Zeronek argitu gabe

Haren adimendua.

 

Zure admiratzeko othoi

Egidazu grazia,

Eta bear guztietan

Zu zakizkit balia.

 

        Iainko Aitari othoitza

 

O Jongoiko Aita zeñen

Adimendu handitik,

Seme enjendratua

Baita eta fingabetik.

 

Zuk egin diezadazu

Arren othoi grazia,

Obra sainduetan neure

Fiñatzeko bizia.

 

        Iainko Semeari

 

O Iongoikoren seme

Zuhurtziaz bethea,

Irakats diezadazu

Arren zeure legea.

 

Gero haren obratzeko

Egidazu grazia,

Ene iakiteak duen

Konplimendu guztia.

 

        Espiritu Sainduari

 

O Espiritu grazia,

Sainduen ithurria,

Nauzun othoi urrikari

Guztiez billuzia.

 

Hartarakotz zuk nazazu

Liberalki fabora

Merezien arauera

Zu zaitzadan ohora.

 

 

VI. burua

Iesus Kristori, eta Ama Birjinari othoitzak

 

        Iesus Kristoren othoitza

 

Iesus Kristo, zureganik

Dugu kristau deitzea,

Hala zeruetan zure

Gure lehen habea.

 

Arren urrikal bekizu

Ene pena handia,

Eta lehenbizikorik

Zu zakizkit balia.

 

        Ama Birjinari

 

O Maria, lurrekoen

Hurren arartekoa,

Arren adizazu ene

Othoitz premiazkoa.

 

Eta enegatik ertxa

Zazu zeure semea,

Arren aithor diezadan

Beharreko galdea.

 

 

Sainduei othoitzak

 

        Saindu guztiei othoitza

 

O dohatsu lurrekoen

Bitarteko leialak,

Enplegatzatzue gure

Gatik zeuen ahalak.

 

Arren bada Iauna ertx

Ezazue debotki,

Aithor diezagun eske

Gaudezena frankoki.

 

        Edozein sainduri othoitza

 

O dohatsu, neke izerdiz

Gloria irrabazia,

Lurrekoei baliatzen

Zaie zure izerdia.

 

Iauna ertxa zazu zeure

Merezien aldera,

Arren beha dadin ene

Meneko othoitzera.

 

 

Saindu othoiztekoenei othoitzak

 

        Patron sainduari

 

O gloriosa patroña,

Zeñi ene kargua,

Iaun puxantak baitarotzu

Eman berezitua.

 

Zaren bethi enegatik

Arduratsu kortean,

Dohatsurik non baitzaude

Hedoi goren partean.

 

        Izeneko sainduari

 

O eialdarte handiaz

Enegana bethea,

Zeñaren merezi gabe

Baitut izen noblea.

 

Zeren eske bainagoka

Iaunari beharrean,

Hura ardiats diezadazu

Othoi heren aitziñean.

 

        Konfrariako sainduari

 

Zeruetako armadaren

Saindu agintaria,

Zeure baldernakoagana

Itzulazu begia.

 

Eta fabora nazazu

Zure handi ahalaz,

Bai eta geriza zeure

Banderaren itzalaz.

 

        Bere ofizioko sainduari

 

O dohatsu zeñen baitut

Ofizioaz usatzen,

Zu zaitut Iaun puxantaren

Othoitztera behartzen.

 

Lan berean dihardukat

Zeñetan zuk munduan,

Enetzat othoitz ezazu

Iauna bere tronuan.

 

        Ahaide eta ediskide salbatuei

 

O ahaide eta adiskide

Zerura pasatuak

Uirkal bekizkitzue

Ene triste plañuak.

 

Ertxa ezazue arren

Iainko ona enetzat.

Eske nagokan dohaña

Lauda diezadanzat.

 

 

VII. burua

Aingeruei othoitzak

 

O monarka handiaren

Kortesano leialak,

Urrikal bekizkitzue

Gure indar erbalak.

 

Eta mundu behereko

Lazerien artean,

Begia idukazue

Erne gure gañean.

 

        Aingeru begirailleari, othoitza

 

O aingeru enegatik

Bethi gerlan zarena,

Eta ni iaioz geroztik,

Unhatu etzarena.

 

Zuk gida eta defenda

Nazazu bizitzean,

Ene eskerrak zeruetan

Dituzketzun artean.

 

aurrekoa hurrengoa