AITA JULIAN LIZARDIKOAREN BIZITZA ETA HERIOTZA

AITA JULIAN LIZARDI

        Aita Julian Lizardi, Asteasu'ko Uruzuriaga'n jayo (29-11-1695) ta 17 urtekin jesuita sartu Villagarcía de Campos'en (4-6-1713). Paraguay'ko Chiriguay'ko indioen tartera joan zan misiolari.

        An, Concepcion zeritzaion errian meza ematen ari zala (16-5-1735) Ingre zeritzaion alderdiko indio basatiak etorri ta preso eraman zuten. Urrengo egunean il zuten.

        Arkitu zutenean amar fletxa zitun bere gorputzean josita, oin batean bere zapata ta guzi, ta bestean iru beatza falta. Arpegian ere ezur bat falta. Egaztiak eta basoko piztiak bere lana egiten asiak ziran.

        Gorputza artu ta Tarija'ra eraman zuten. Jende asko bildu zan martiriari agur egitera. Ango jesuiten elizan eman zioten lurra.

        Gero, Karlos irugarrenak jesuitak bota ta, erri artan jesuitarik ez ta, jendea aztu egin zan erliki ura an zegoanik ere.

        1900'garrenean ingles batek, Vaughan'ek, berria eman zun gorputza an zegoala. Asteasuko erria bereala asi zan ingles onekin izketan. Berak etzula naiko dirua bilduko ta Probintziari laguntza eskatu zion gorputza ekartzeko. Bai lagundu ere. Vaughan onek gorputza Tarija'tik Buenos Aires'era, ta emendik Barcelona'ra itxasoz. Emen idiki ta oraindik ere oña bere zapata ta guzi. Asteasu'ra 1902'garren urteko Mayatzaren 25'ian.

Gipuzkoako Probentzi eder,

leñargi eta leyalak,

Tubal aundiyak erritu zuen

Kantabriyako izarrak,

Probentzi zintzo, Probentzi gozo,

Jaungoiko zale zar zarrak,

kantatutzen du: «Ni onratzen nau

Lizardi... baserritarrak!»

¿Nola ez gera bada egingo

Probentziyakin batera,

baldin amaren sabeletikan

onra zaleak bagera?

argatik gera pozez etorri

Lizardi onratutzera,

bere bizitza ta eriotza

euskeraz kantatutzera.

Milla sei eun larogei eta

amabostgarren urtian,

odol garbiko aingeru on au

jayo zan zorionian;

Azaro illa izena duen

ogei ta bederatzian,

Asteasuko Urzuriaga

deritzan mendi-etxian.

Baserri onen aurrean dagon

gaztan arbolan barrenen,

umea zala oraziyuak

antxen egin oi zituben;

Jaungoikoaren Probidentziyak

orduan eta ondoren

gure Santua bein bakarrikan

desanparatu etzuben.

Lazaro eta Ana Mariya

ziran senar-emazteak,

Asteasuko Eguzkiyaren

guraso maite maiteak;

santuak izan etziralarik

ziran Gurutze zaleak,

gure Jaungoiko egiyazkoan

ziñezko adiskideak.

Aita Julian gazte gazterik

sartu zan jesuitetan,

Santiago'ko kolejiotik

Cadiz'ko urira joan zan;

eta andikan ontziratuta

Paraguay'ra uretan,

ta arkitzen zan Uzta-illean

Buenos Aires'ko lurretan.

Lertu nayean zebiltzala bein

itxasoko ur gaziyak,

milagro batez pake gozoan

jarri zituen guziyak,

zer ondo zeukan bere Jaunakin

gure Aita maitatiyak,

Gipuzkoako baserritarren

izar adoragarriyak!

Buenos Aires'tik joan zan Cordoba

deitzen diyoten artara,

Inazioren seme argiyak

zeukaten kolejiyora;

emen alanbrez zeatzen zuben

gogorki bere burua,

egiteraño bizkar gañean

odol garbiko putzua.

Mezaz ordendu zan egunetik

zan askoz santuagua,

berak aunditu zuelakoan

beretzat martiriyua;

Buenos Aires'en egon berriz ta

Cordoba'raño dijua,

ekaitz gaizto bat desegiñikan

egiñaz oraziyua.

Cordoba'tikan Alta Lizardi

Loreto'ra badijua

zabaldutzera Jesukristoren

Ebanjeliyo santua;

an ere ondo ikusi zuten

euskal misionerua,

zala doayez eta birtutez

mallarik goyenekua.

Andikan Buenos Aires'eraño

birali zuten Ministro,

an buruzari zegoalarikan

etzan bizitu eroso;

baizik Indiyo asko ikusi

zituenian ain gaxo,

karidadeko lanari ziyon

arretarekin eraso.

Paraguay'ra zuten biraldu

misiyuakin berriro,

txalupa batez berreun legua

urez zituben igaro;

joanera ontan Aita Julian

urperatu zan osoro,

bañan salbatu ta lau urtean

zan egon misionero.

Milla zazpi eun ogei ta amar-

garren urtea zanian,

jarri zan santu argidotarra

gradurikan goyenian ;

Chiriguaytar biyotz gogorrak

jarriyaz bide onian,

ipiñi zuten Concepciyoko

misiyuaren aurrian.

Zazpi eun ta ogei ta amalau-

garrengo urtea zala,

santu aundiyak an egin zuen

konfesiyo generala;

batayatu zan eran bezela

zalarikan zerutarra,

martir bizi ta martir iltzia

zan bere griña bakarra.

Zazpi eun ta ogei ta amabost-

garrengo urte artantxen,

ta Mayatzaren amazazpiyan

ari zan meza ematen;

meza bukatu bañon lenago

etsayak eldu ziyoten,

ta fletxazoka Asteasuren

onra goyena il zuten.

Bere gorputza ogei eta bi-

garreneko egunian,

zegoan bada purrukaturik

mendi baten malkarrian;

ta Tarija'ra eramanikan

an sartu zuten lurpian,

Inazioren semeen eliz

dontsuaren barrenian.

Bañan bizi da Zeruan eta

batayatu zan Pontian,

inguruetan arkitzen ez dan

elizik ederrenian,

da bizi gaztelaniyan eta

Colon'en mundu berrian,

ta biziko da, mundua mundu,

Tubal'en Euskal-errian.

Kaja iriki diotenian

arki dizkiye gauza bi,

oin batean ta zanko berean

zaizkiyonak gaur agiri

galtzerdiya ta bere zapata

osorik ditu ekarri,

ta galdetzen det: ¿onek milagro

aundi bat ez al dirudi?

¿Nola ta nundik galdu leitezke

bere ezur sagraduak,

baldin ekarri baditu onuntz

gure Diputaziyuak?

¿nork eta zeñek iñoiz desegin

badira milagrosuak,

bere ondoan badauzka orain

San Pedro Gloriosuak?

Beragatikan ¿nola ez altxa

Diputaziyo gurea,

berak Pedroren Elizan santu

badu beraren onrea?

¿nola ez degu alabatuko

Ayuntamentu noblea,

bada izan ta izan nai badu

onraren jarraitzallea?

Asteasuko Ayuntamentu

argidotar onradua,

da izan bere eguzkiyantzat

begiratzalle justua;

onek mugitu zuelakoan

Diputaziyo Goitua,

gaude onratzen pozaz negarrez

Lizardi santu santua.

Eta izanik Aita Lizardi

Gipuzkoaren Gloria,

era berean Aita Iñigo

onratzen duen semia,

eta nola dan martiriyoko

koroi santuen jabia,

¿nola ez degu guk eskatuko

santuan santidadia?

Asteasuko Bilguman gisan

eska deiyogun bertatik,

Diputaziyo txit goituari

biyotzan erdi erditik,

esan guziyok modu onetan

Sayatu zaite bertatik

Aita Lizardi aldareratu

dedin sakristi barrutik.

Bigartandikan asiko da bai

Diputaziyo maitia,

Aita Santuak kantatu dezan

Lizardiren Donedia;

Diputaziyo goituak egin

badiyo oroikarria,

berak jarriko du aldarean

santu beneragarria.

Bizi dedilla Aita Lizardi

eta Diputaziyua,

dedilla bizi Asteasu ta

bere Ayuntamentua;

guziyen gaindik dedilla bizi

Jesus Gurutziltzatua,

dedilla bizi Euskal-enriyen

lege zar bedeinkatua.

Diyogularik guk Lizardiri

maitetasun bat sendua,

arren ta arren artu deiyogun

gaurtandik sendoagua;

ta egin beti, beti ta beti

euskeraz oraziyua,

eta etzaigu iñoiz faltako

Zeruko bendiziyua.

1902-ko Mayatzaren 25-ean