www.armiarma.eus
idazleak eta idazlanak Herri literatura TESTUAK Corpus arakatzailea Klasikoen Gordailuari buruz



Kontu eta bersoak
Andres Astiz, «Goldarazko bersolaria»
1895-1922, 1960

      [liburua osorik RTF formatuan]
      [inprimitzeko bertsioa PDFn]

 

Iturria: Goldaraz'ko bersolaria'ren kontu eta bersoak, Andres Astiz Oderiz (Franzisko Astizen edizioa). Príncipe de Viana, 1960

 

 

aurrekoa  

BERTSO BERRIAK ZAR BATEK JARRIAK

 

        1922'garren urtean (ainbeste aldiz bezala) laster-apostu bat izandu zuten naparrokoak eta gipuzkoakoak.

        Naparrak galdu izan bear zuan!

        Berso, auetan, GOLDARAZ'KO BERSOLARIA, ia bizkarrian urte mordoxka zituela, joku edo apostuaren gora-berak utzita, arrokeri ta beste griña gaiztoren kontra konseju ederrak ematen dizkigu.

 

Donostiako Poiuelo'tik

Mugerza dago kantari,

Zarauz ta Aia bitarte ortan

zer pasatu dan kontari;

askorendako etzala ona

laster apostu lan ori

ego aizeak eraman dula

napar orbela ugari,

gaztearekin bear genduzke

oien ordañak ekarri.

 

Esku beatzak ez daude berdin

ori, da gauza jakiña,

ez baita bear izaten ere

abillidade berdiña;

naparrak etzun iduki bear

gorputzaldilla bikaña,

modu orretan kontrarioak

aise artu du tamaña:

galdu dun batek esan dirade

ez ta medikua baña.

 

Mugertzak dio izan dirala

gaban aundi ta alkonak,

sartziagatik beren patrikan

ez dakitenen txanponak.

Zeñen ederki egin dituzte

trabes-gillian pregonak!

Bakoitzak bere opiziuba

non-nai, badira gizonak;

odolik gabe sangeratzeko,

oriek, ai... zer peonak!

 

Laster-apostun asko galdu ta

gabian berriz jokatu,

bietan suerte txarra zubenak

poltsa ederki bajatu;

aberastera abiatu ta

loteri txarra tokatu...

Orain lana azkar egin dezagun

eta piska bat sobratu;

Pako Etxarri bezalako bat

bearko degu billatu.

 

Ganaduk asko balio dute

esneak berriz geiago,

nekazariak ainbeste diru

etzun izaten lenago:

Larraun ta Araiz, Leiza ta Areso

toki oberik, non dago?

Gañera berriz apiziuban

diperentzia badago,

Euskal-Erriko apostularin

korte guzia or dago.

 

Konseju onak ematen dira

lan dago ezin egiña,

diruba dabil ugari eta

jendea berriz ariña;

orretarako apiziuba

ori da gauza jakiña.

Utsa litzake oraingoakin

eskarmentatzen bagiña!

Bildur naiz laster asiko diran

ekarri naian ordaña.

 

Banaketako obeak dira

aposturako bideak,

ez dakit nola galerazitzen

ez duan ori legeak;

familik ondo gobernatzeko

esaten digu fedeak,

txorakeria irudi dute

asko gizonen usteak:

etxe askotan bizitzen gera

nagusi praka gabeak.

 

Aitona zarra negarrez dago

semiak,diruk galduta,

etxeko andre nekez beterik

barrendik oso aulduta;

senarra berriz beti parrandan

bere lagunak artuta,

gobernadore balitz bezala

zaldi beltxian jarrita:

baita ondatu egiten dira

baztar guziak galduta.

 

Aitona zarrak eskarmentatzen

ari dirade ederki,

batzuek beintzat ikusten ditut

ez dabiltzela egoki;

bear baño len galonak eman

bizi naian obeki,

kabian dagon txorikumiak

bela begiak idiki...

obeki zuten gizagajo oiek

zartari eskun iduki.

 

Gizon abillak esaten dute

ez aritzeko jokuan,

bizio txarrak sartzen dirala

bere neurritik kanpuan;

bear diranak erosi eta

sobratzen dana kolkuan,

premin danari ordañez eman

edo jar zagun bankuan:

askoz obeto bizitzen baita

bakoitza bere txokuan.

 

Ondore txarrak izan dituzte

asko apostulariak,

bolada batez ondo jan eta

gustoko alperkeriak;

agudo samar bajatzen dira

oien abilidadeak,

oriendako erretiruba

diario'rik gabeak;

titulorikan ez dute eta

opiziale pobriak...

 

Bere bizia askok galdu du

jokua dela medio,

Modu orretan anima ere

ibilliko zan serio...;

tranze askotan ez baita erraz

ematen erremedio;

preziso bear dan garaietan

gezurrak ez du balio...

Oriek ola pasatzen dira,

beste bat arte, adio!

 

aurrekoa