XANXUNDEGIKO XAKHURRA

Xanxundegiko xakhurra

Zangoz errainez makhurra,

Berga bat luze muthurra,

Larrutik hurbil hexurra,

Aste guzian barura,

Zeren zen lekhu xuhurra.

Mahainpetik kokoriko,

Guardian dago Xuriko,

Artho axaltto bat noizko

Othe zaion eroriko;

Nausiak emaiten daizko

Dohan handik bi ostiko.

Xakhurraren deihadarra

Marruma eta nigarra!

Aspaldiko gaitz zaharra

Omen zuen zaragarra:

Hazka zirri eta zarra,

Dena zauri du bizkarra.

Amak ttipitik utzia,

Esnerik gabe hazia,

Tripa errainer josia,

Uliek jaten hasia,

Hola derama guzia

Goserik bere bizia.

Oilo zonbait landan baitzen,

Nagusiak du galdatzen;

Batre ez ditu haizatzen,

Ez baitzakien saingatzen;

Bazterrera du behatzen

Eta sasian da sartzen.

Martin, etxeko muthila,

Xamarpian gordez makhila,

Haren ondotik dabila;

Xuriko ixil ixila

Etxera juan zen abila,

Gordetzeko lekhu bilha.

Sukhaldean nehor ezta,

Sartzen da xakhur herresta;

Zelakotz eliza phesta

Errakia zen prest presta;

Usain, milik eta jasta,

Dena jaten du has eta.

Etxekandriaren khexua!

Hor heldu da hats hantua.

—Potzo madarikatua!

Heia hor, usu usua,

Nik hautsi gabe burua,

Eginezak ordenua.

Ordenuaz etzen lotsa,

Baitzakien arras untsa

Nori zer utz nola pentsa:

Etxekandriari kokotza,

Muthilarendako moltsa,

Nausiari azken phutza!

Gosean bethi bizirik

Hiltzian ase bat egin dik:

—Xakhurrak ez badu janik

Ez dik eginen lan onik—

Xuriko juan da hemendik

Abisu hori emanik.