HISTORIJAREN JARRAIPEN
TA ERAKUSTE ALDI VIII

        Alan guraso onek bere erakutsijakaz, exenplubagaz, ta liburu onak erosi, ta irakurri eragiñagaz, sendatuten zituban bere seme, ta alabaak mundubaren olatubetan ondatu ez zitian. Alan luurreko umekerijeen lekuban eraasten eutseen jakiturija egiijazkuaren guraari andi bat. Jaijegunetan juan oi zan sarri urrian eguan ermita batera, nun batu oi zan jente asko, ta irakurten eutseezan doktriña, ta Historijako liburu ederrak. Emendik ainbeste mesede auzoera gustijarentzat. Alan eguan baten, jakiñik askoren onerako izango zala aitaren esana, itanduten deutsa.

        LUISEK: Aita, sarri ta astiro entzun deutsugu berba egiten, dantza naasteko, erromerija, ta fiesteen kontra, baña gura neuke entzun zer erantzuten dozun, mutill ta neskatilla batsuk esan oi dabeenera, juatiaren bando. Gauza askoren artian, ez luzatute arren alperrik, esango deutsudaz sarrijeen, ta errazoerik andijeeneentzat entzun deutseedazanak. Leleengua; bestiak bere juaten dira; bigarrena, gaztiak olgau biar dabee; irugarrena; sinpletzat eukiko gaitubee, burla egingo deuskubee juaten ezpagara euretara.

        AITAK: Atxakija, edo kaparik ezpaleuka Diabrubak okasinoiak estalduteko, ez leuke ainbeste arima galduko. Baña, leleengo emakume Eba tentau ebanetik, asi zan estalki ederrakaz pekatubaren benenua apainduten, ta alan jarraituten dau orain arte gustijan. Jan egizu sagar ori, zirautsan Ebari, ez dauka gatxik, ta bai mesede andijak zuretzat; sinisturik Ebak jan eban, baña laster ikusi zituban bere gañian pekatubaren gatxak, ta gustijok dakuskuz egunoro. Zetarako bada ain fede onian bizi Diabrubagaz? Zetarako esaminau ez ondo, berak imiñten dituban pensamentu aragija gozatutekuak, ete diran arimia galdutekuak? Baña luzatu baga, nua erantzutera. Leleengora, bestiak bere juaten dirala esan, diran moduko dantza, jolas, ta erromerijeetara. Diñot; albait deungaago, bakarrik balira ez legoke peligrurik. Zenbat geijago juan, saltsia, ta okasinoia andijago. Ez dago ordi, usureru, murmuradore, ta beste pekatari modurik, egiijaz esan ezin leijanik, bestiak bere egiten dabeela. Alan; baldin libre balitz egitia, bestiak egiten dabeena, ez legoke kendu baño mandamentu gustijak. Baña dirausku Espiritu Santubak, ez jarraituteko askok egiten dabenari gauza txaarrerako danian. Ebanjelio Santubak diño, zabala ta nasaija, dala Infernurako bidia, ta atia, ta askok darraikola; barriz gitxik Zeruko estubari. Negarrez ziñuan San Agustiñek: Oh zorigaistoko kostunbre deungeen ibai korrontsuba! Nos artian ondatuko dituzu Ebaren semiak itxaso andi ta ikaragarrijan? Ez da bada kristinaubeen legia bestiak egiten dabeena, Jangoikuak egiñduten dabena baño. Jarraitu justuben Historijari gizaaldirik gizaaldi. Ikusi daijeela, baldin Lot bat egiñ bazan, beste sodomataar guztien oitura zikiñakaz; Abrahan bizi izan bazan, bere gizaaldiko beste jentiak legez; Job izan bazan, bere aldiko prinzipeen gisakua; Ester ederra, beste Asueroren korteko emakumeen antzekua; Zegaitik Tobias, beste gustijak itxita, bakarrik juaten zan tenplura Jangoiko egijazkua adoreetara. Eleazaro zaarra zematu ebeen eriotziagaz, baldin jaaten ezpeeban Jangoikuak debekauriko aragija; ikusten ditu jaaten bere lagunak, esaten deutsee adiskidetzakuak, arren egin daijala jaaten baleu legez, ta erantzuten dau: Naijago dot ill, ta sepulturaan sartu, zeinda ez ausi Jangoikuaren agiñduba. Nabukonodosor Erregiak, eragiñik urre gorrizko estatua bat, imiñi eragiñ eban Babilonijako zelai andi baten. Batu zituban bertara kaballero, juez, ta bere erreiñuko andiki modu gustijak, agiñduten ebala, soñu, ta musika ederreen otsa entzuten zanian, gustijak etzun, ta adorau egijeela estatua aa, ta iñor ukatuten bazan egitera, beriala sartuba izan zedilla susko laba isiuan. Entzun ebeeneko soñuba, erri, probinzia, ta berbeeta modu askotako jentiak, gustijak auzpaztu, ta adorau ebeen. Bakarrik gelditu ziran egiñ baga iru mutill gazte hebreotaar, zeintsubak ez ebeen gura adorau, ezpada Jangoiko egiazkua. Beriala kaldeotaarrak adierazo eutseen Erregeri zer igaroten zan, ta deiturik bere aurrera, dirautsee euren izenakaz: Egiijai da Sidrach, Misach, ta Abdenago nire Jangoikuak ez dituzuna honreetan, ta adorau bere ez imini dodan estatua? Begira bada, baldiñ orain barriro soñu jenero guztijak entzunda adoreetan ezpadozu, hordu atan bertan, sartubak izango zara Laba gorijan. Ta zeiñ Jangoiko da nire eskutik librauko zaitubana? Esan eutseen iru mutill gaztiak: Ez da konbeni onen gañian guk zuri erantzutia. Guk adoreetan dogun Jangoikuak badauka eskubidia, nai badau, dala laba goritik, dala zure eskubetarik libreetako, baña alan egiñ gura ezpadau bere, jakin egizu Errege, ez zure Jangoikuak, ez estatua ori adorauko ditugula. Aserraturik Errege sartu eragin zituban laba gorijan. Baña, Oh Jangoikuaren probidenzija! Urreratu orduko, labako subak kiskaldu zituban eurak sartutera eruezanak, ta iru mutill senduak subaren erditik, erre baga, alabau ta bedeinkatuten ebeen Jangoikua. Dira Eskritura Santako jazoeraak. Zetarako bada egiten ez ebeen beste gustijak egiten ebeena? Soñubak, ta andi ta txiki, gustieen exenplubak konbideetan zituban; su gorijak, ta Erregerik gogorreenaren agiñdu, ta berbiak zematuten zituban; zegaitik bada diñot oneek, ta leen aitatu ditudan justu gustijak, egiñ ez beste jentiak egiten ebeena? Eziñ eukeelako arimaak galdu baga, ta leenago dalako bizitza, osasun, senide adiskide, ta gauza gustijak galdutia, pekatu egiñ baño. Kristinaubeen Historijaak dagoz onelako exenpluz beteta, ta alperrik da luzatutia, egunoro irakurri, ta entzun deitekezan jazoeraakin. Leleengotik izan da Kristinaubeen espiritu San Pablok ondo enkargauba, ez bat egitia munduko usadijo geistuakaz. Orregaitik Zezilio Jentill, ta gure Erlijinoiaren arerijo andijak burlaz zirautseen leleengo denporeetako kristinaubeei; zebek beti zagoz billdurrez. Galerazoten deutseezuz zeuben burubei dibersinoe onak. Ez zara juaten komedijeetara; ez zara ikusten fiesta, plaza, ta onelako olgantzeetan; Geroko esperantziagaz, isten dituzu luurreko atsegiñak. Beraz kristinaubak ez eutseen jarraituten mundukueen oitura nasaijei? Beraz ez ziran juaten komedija, fiesta, ta olgantza izeneko peligrubetara? Beraz gerokuaren pozian isten zitubeen oraingo atsegiñ deungaak? Oh, eta zelan oraiñ damu ez dabeen Zeruban!

        LUISEK: Ez neban uste aita ainbeste jakiturija zeunkanik, jarraitu egizu erantzuten asai dozun moduban.

        AITAK: Bigarrenera: Gaztiak olagau biar dabeela; ez diñot ezetz. Gaztiak, ta zaarrak daukee libertadia olgeetako, Jangoikua ofendiu baga. Asko olgeetan dira, kaza, pelota, palanka, boleeta, ta beste joko modu, interes gitxijan dibertietan dabeenetan. Beste neskatilla batsuk, alkarregazko pasio, konbersazinoe garbi, eureen arteko diru gitxiko karteeta, ta onelako gauzeetan. Probetxu on dakijueela, Jangoikua ofendiu, ta arimako kaltebaga olgeetan diranei. Ez dau iñok eureen kontra berbarik egiten. Zer esan gura dau bada gaztiak olgau biar dabelako lelo orrek? Ez daguala beste olgantzarik erromerija, fiesta, dantza, ta alkarregazko saltsa orreek baño? Guzurra, enzun dozun moduban. Ez daukazula askok afizinoerik beste dibersinoetara? Ahi! Ardaora emonak galdu oi dabee gustua ur garbirako, alan lujurija, ta amore geistuetara etsigijak, galduten dabee gogua olgantza inozenteetarako. Dantza utsera afizinoia badaukee, zegaitik egiten ez dabee mutillak mutillakin, ta beste leku baten neskatillak aparte? Zegaitik dabiltz beti naaste erromerija, ta fiesteetan? Naturaleza, jenijo, ta gauza gustijak eskatuten dabeela esan lei, mutillak alkarregaz dibersinoe jeneruak eukitia, ta beste batsuk neskatillaak. Ume inozentiak agertuten dabee, jenijuaren desbardintasuna. Zegaitik bada gero azita, pasinoiak biztutas, gura dabee gustija naaste, alkarregaz, ta saltsaan? Zer esango dozu, mutill batek badiño, ni ezin olgau nas mutillakiñ? Ez leuke merezi, albalitz, kendutia mutillaren izatia? ta bardin esango ez da neskatillaak gaitik? Ahi! ondo diño jakitun andi batek, kendu beti lujurija, ta amaitu ziran oraingo fiesta modubak.

        LUISEK: Ez dauka orrek zer eragiñ geijago, aituta dago nasaitasuna estaldu gura dala, olgantziaren izenagaz.

        AITAK: Irugarrenera: Zetarako kenduten ez diran, aiñ peligrosuak badira; diñot, dagozala okasinoe batsuk kendu leitezanak, ta beste batsuk kendu ezin izan diranak, edo beintzat, kendu ez diranak, leku gustietan. Justizijakuak daukee obligazinoe estuba aleginez kenduteko okasinoe, ta eskandalu andi, ezagunak; baña kenduten ezpaditubee, edo ezin dabeelako, edo obligazinoiagaz kunplietan ez dabeelako; zer atera deiteke orretatik? Libre dala luurreko justizijako gizonak isten dabeen gustija? Erri askotan itxi izan ditu justizijak etxe ezagunak, zeintzubetan bizi ziran neska publiko, ta eskandalosaak; baña ze kristinauk, fedia galdu baga, esan lei, libre eukala juatia. Etxe atara pekatu egitera, justizijak isten zitubalako? Etorri biar dabee eskandalubaak ziñuan Jesu Kristok. Munduban bada ez dira iños faltako okasinoiak. Gerria da munduko gizonaren bizitzia, diño Job santubak. Ezpalego gerra, ta okasinoe goituterik, ez legoke ainbeste merezimentu. Okasinoiak itxi, ta goitutian dago biktorija, ta emendik irabazten dira Zerurako sari andijak. Jangoikuak leleengotik itxi zituban gizonaren borondatian, ona, ta txaarra, nai eban bidiari jarraitu egijon. Batzubeentzat daukaz geroko sari amai bagaak, besteentzat kastigu betikuak; baña ez deusku kendu gura libertadia nai dogun moduban bizi izateko. Orregaitik Jangoikuak isill isillik permitietan ditu okasinoe, ta eskandalubak, aukera edo eskojija izan daigun nai onerako, nai txaarrerako. Onetan dago bada gure irabazi andija; bide, ta okasinoe txaarrak begijeen aurrian euki, ta desprezijau, ta itxiribide zuzenei jarraitutian. Zorijonekuak izango dira tentazinoiak Jose, Susana, Ines, Polonia, Nizetas, Tomas, ta beste askorentzat, goitu zitubeelako, ta munduko gizon, ta emakumeen pekatuko lazubak sendotasunik andijeenagaz urratu zitubeelako. Izan ezpalitubee tentadore, ta okasinoe gogorrak zer goitu, ez eukeen gaur ainbeste glorija Zeruban. Baña zorigaistokuak tentazinoe modubak eurak, Dina, Tamar, ta beste arima argaleentzat, jausi ziralako pekatuko lazuban. Alan izango dira zorijonekuak dantza, fiesta ta okasinoiak eurak, isten ditubeeneentzat, Jesu Kristori jarraitu, ta garbitasuna gordeeta arren. Baña zorigaistokuak, darraikueneentzat itxu itxurik mundubaren bide nasai, ta pekatukuei. Ez da bada zetan pensau, ez dala izango okasinoerik; mundubak beti dei egiñ, ta konbidauko gaitu bere labankerijaakaz, ta bakotxak erremedijau daikez beretzat okasinoiak, alde egin, ta desprezijaubagaz. Egiija da Justizijakuak asko erremedijau, kendu, edo gitxitu leijeezala, ta askok egiten ez dabela. Egiija negargarrija da justizijako ta bezino askok, biztu, ta mobietan ditubeela fiesta zorigaistokuak, ta biar bada sazerdote, izen santu au merezi ez dabeenak, konsejari izaten dirala atarako, baña Jangoikuak ez dau iñor itxiko bere obligazinoien kontuba artu baga; konpliuko dau bere berbia, juzgaubagaz justizijaak eurak; ta sazerdoteei bere eskatuko deutsee Jesusen odol garbijaren errazoia. Baña esana esan: bestiak erremedijeetan ez dabeen gatxa, bakotxak erremedijau beragan, ta bere kargura daukazanetan.

        LUISEK: Orain ezagututen dot, mundubak ez dabela galduten inor berak gura ez dabena. Ez dala zetan errurik munduko okasinoe, ta tentadorei. Arima senduak ateraten dabeela glorija andija tentazinoietatik, ta izango dirala eguneen baten argaleen kontrako testigu gogorrak.

        AITAK: Laugarrenera: Sinpletzat eukiko ditubeela, burla egingo deutseela. Diñot: mundutaarrak beti daukeezala sinpletzat eureen bizi modubari jarraituten ez deutseenak. Orregaitik Jesusen diszipulu egiazkuei beti emon deutsee izen au. Baña, miiñagaz alan esan arren, eurak sinistu ezin leijeen gauzia da au; ta neure ustez, esaten deutsee iñori, eurei esan ez dekijueen. Zer da sinplezia? Da esan, pensau, edo egitia sustanzija, edo gatz bagako gauzaak, ta zentzun argijagaz ondo ez datozanak. Ta ibillera esandakuez kanporako gauza gustijak ete dira sustanzija, edo gatz bagaak, ta zentzun argijagaz ondo ez datozanak? Oh, zelan esan leijueen onei, Job sdantubak bere konsejaritzat etorri jakozanei esan eutseezan berba modu batzukin!

        Beraz zuben artian dago bakarrik zentzun, ta jakiturija gustija, ta zubek illda sepultauko da zeubekaz! Oh antxiñako filosofo, leku aparte ta bakarreen billa zenbizanak biotz, ta gogo baketsubakaz zentzunak argitu, ta jakiturijaz aberastute arren! Zegaitik nekatu ziñan alperrik, ezpadago zentzun argi, ta jakiturijarik bakartadian, ezpada plaza, fiesta, ta munduko olgantzeetan? Baña guazan beste errazoe batzubetara. Ikusten da gaurko egunian persona bat irakurtera emona, eleisa, ta sakramentu zalia, arimia garbi gorde nai dabena peligrubei iges eginda; diñuee beriala munduko juezak, sinpletu, edo txotxatu jako oni. Beraz esan biar da, dirala gatz, edo sustanzija bagako gauzaak, liburu onak irakurtia, eleisa, ta sakramentu santubetara sarri eldutia, peligrurik apartau, ta erretireetia.

        Ta sinistu daike iñok au? Jesu Kristoren denporatik ona, ze santu, eleisako doktore izan da, enkargau ta konsejau ez deutseena kristinaubei, erretiro, modestija, sakramentu, ta gauza santubetara ainbat sarrijeen eldutia, ta arimako salbazinoia beste gauza gustijak baño ardura geijagogaz billatutia? Ta esan lei iñok, santu ta doktore gustijak ibilli dirala sinpletu nairik kristinaubak, ta eurak bere alan izan zirala? Ez dabee eurak bere onelakorik sinistuten, ezpada, nai litukee eureen sinplezaak estaldu, iñori esanagaz, edo gustijak eureen moduko egiñagaz. Bada zeintzuk dira mundubaren seme alaba zentzun andiko oneek? Arako mutill dotore, dama pausuba ikasi ezinik dabiltzanak; eureen burubeei lantzian beiñ begira dagozala; emakume arterik emakume arte dabiltzanak; eurak baga pausurik ezin egin dabeela, bazter zurkulu, ta bide gustietan eureen zain dagozanak? Arako mutill-gizon aitubeen aurrian, zelan berba egin ez dakijeenak, ta emakume zoro batzubeen artian, biar bada eurak baño kopla, ta barriketa geijago konteetan dabeenak? Edo dira, arako neskatilla, apaindurija dabeenak eureen gogo, ta biotzetako idolua; denpora geijago igaroten dabeenak jazten, ta uliak arrotuten, konszienzija examineetan baño? Edo, arako etxetik urten da fiestara doiazanian alkarri itanduten deutseenak, ondo ete daukeezan eureen burutik beerako soñak; bazterretara begira dabiltzala, iñok begiratuten ete deutseen? Ze konbersazinoe inportanzija andiko igaroten da eureen artian? Nok eukan soñeko obia, nok barrija; nok egiñ daben aurrezkuba, nor atera daben, ta oneen ondoreengo murmurazinoiak.

        Ta oneek dira zentzun aiñ argijeen frutubak? Ala dira umekerija lotsagarrijak? Edo, ete daukeez errazoezko egitadatzat, arako plaza, ta dantzeetan alkarren artian egiten ditubeen salto, ijutika, ta leenago esan nituban errokerijaak? Ez da erraz sinistuten. Orregaitik pasinoiak asko itxututen dabee, ta jazoten da gero Salomonek diñuana; nor bera tonto edo sinplia danak, beste gustijak aintzat oi daukazala. Ez dira istekuak emen jakiturijako libururban Espiritu Santubak dirauskuzan berbaak. Pekatarijak, diño, eguneen baten, zurturik, arima justubak irabazita dautkeen glorijagaz, damuturik, ta negarrez esango dabee Infernuban. Ahi! Oneek ziran guk denpora baten burla ta barrez erabilli oi genduzanak. Guk gatz bagaak, geunkan sinplezatzat eureen bizi moduba, baña ara zelan oraiñ konteetan diran Jangoikuaren semeen artian, ta santubakaz dan eureen suerte, edo egoeria.

        Beraz aldendu giñan egiazko bidetik, ta kansaurik nasaitasuneko bideetan, ez genduban ezagutu Jangoikuaren bidia. Ze probetxu atera genduban soberbijatik? Gustija igaro zan kerizia legez. Ahi, artuko balitubee ondo goguaz berba oneek mundutaar, eureen zorakerijei, ta nasaitasunei alde egiten deutseen gustijak sinpletzat daukeezanak!

        LUISEK: Neure ustez eriotzako horduban ezagutuko da iños baño obato egitada, ta gauzeen balijua. Errazoezko obraak poztuko dabee, ta errazoiaz kanpotiko sinplezaak tristetu. Daigun bada, bi aurkituten dirala eriotzako tandaan, bata mundutaarra, ta bestia erretirau, ta mundu gorrotokua.

        Gomunteetan da leleengua, ze apaiñduba izan dan, ze buru erakutsija, ze estimazinoiak izan zituban onelako, edo alako plaza, ta lekubetan, ze dantzari ponderauba, zelako gauzaak esan, entzun, ikusi, ta egiten zituban bere, munduko olgantza, ta adiskideen artian. Baña ze poz edo konsuelo emongo deutsee orduban alako akordubak? zer penia diñot emongo ez deutsee? Oraindik maite baditu; tristezia betiko itxi biar ditubalako; gorroto badeutsee, tristezia billdurra, ikaria egin zitubalako. Gomunteetan da bigarrena bere; zelan erretireetan zan konfesore, predikadore, ta beste jakitunak peligrosotzat emoten zitubeen pausubetatik; zelan sarri, ta albait ondueen prestauta elduten zan sakramentu santubetara entzun zituban sermoe, irakurri zituban liburu on, ta egin zituban orazinoiakaz, ta lagun onakaz euki zituban konbersazinoe, ta dibersinoe inozentiakaz.

        Baña ze tristeza aurkitu daike onelako akordubetan? Ahi, zelako pozagaz egongo dan, Jangoikuaren bide santubei jarraituba gaitik! Emendik bada nik ezagututen dot, zeiñ dan bizi modu sinplia, ta zeiñ errazoe, ta juiziozkua.

        AITAK: Olan pensau, ta gauzeen balijua neurtu ezkero, ez dozu nire erakutsijeen biarrik, mundubaren atxakijei eranzun, ta desprezijeetako. Orregaitik, zurtuteko gauzia da, zenbat arima argal dagozan mundubagaz katigaturik, lagun deungeen esa mesa, ta burla sinple batzuk gaitik. Persona asko, geijeenak, edo gustijak ezagututen ditubee ibillera zoro, ta lagun deungeetatik eureen arimeetara batuten ditubeen kalte andijak.

        Batzuk nai litukee itxi, ta nai ez ditubee. Estututen ditu konszienzijak; billdurtuten dira sermoe, ta liburu onak entzun, edo irakurrijagaz, egiten ditubee nosbait propositubak; erretireetan dira denpora zatibaten egiten dabee konfesinoe jeneral bat. Asten dira sarritxubago konfeseetan konfesore arima zalereen bategaz; baña ahi! Eureen lelengo zorakerijeen lagunak ezin sufridu ditubee, eureen uts egitiak akordau eragiten deutseezan, exanplubak. Neskatilla zikiñak ezin ikusi garbirik, ta bardin mutillak. Asten jakeez burla egiten. Aa sinpliak, dirautsee, bestiok bere salbau nai dogu, ez dira guk asmaubak fiestaak, abade, ta frailliak bere badira fiesta zaliak, ez dozu faltako nok absolbiu, ez eijozu jaramon konfesore estu orri; geruago bere izango da denporia isteko.

        Ta hai! Arima askoren argaltasuna! Onelako errazoe bagako tontakerija, ta aisiak daruazan esa mesa batzuk gaitik, biurtuten dira leen ozta urratu zitubeen pekatuko lazu artera agur berba, ta propositu onak. Luzatuten da konfesinoia, isten jako leengo konfesoriari, billatuten da mangarik zabaleena, ta orra leen baño mundutaarrago izateko bidia. Baña ez deutsee gustijei agur egiten arimako kezkaak. Ezin aaztu dira Jangoikuaren aurrian egiñdako propositubogaz. Ezin kendu dabee gogotik, Jangoikuak eskatuko dabela konfesoriari emondako berbeen kontuba. Jente artian alegreetan badira puska bat, bakarrian jarri orduko dator tristezia; ta jazoten jakee, San Agustinek bere buruba gaitik diñuana, gomuntaurik mundubaren adiskide zan denporaakaz. Konszienzijako kezka, ta larritasunak naasteetan jatazan aragijaren atsegiñakaz.

        Ahi, artuko balebee santu andi onen erabagija! Bizi zan Agustin munduko olgantza, ta amodijo argaletara txito lotuta. Konszienzijak emoten eutsan gerra bizi bat, begijeen aurrian ipiñirik bere zorakerija, itxutasun, ta ondoreengo tristiak. Gura eutsan itxi mundubari; baña zelako gerria jagiten ez jako beste aldetik bere biotz argalian? Diadar egiten eutseen bere barruban emakume bati eutsan amodijuak luurian eukazan entzute, ta estimazinoe andijak; dibersinoe nasai, ta olgantza zoruak; zirautseen zoli zoli: Agustin, itxiko gaituzu betiko? Alan ebillen Agustin, itxi nai, ta itxi ezinda legez mundubari. Zeruko grazijak deituten eban bizitza garbira; ezagututen eban bide onen edertasuna, ta ondoreengo sarijak; baña pasinoieen bizitasunak, mundubaren labankerijaak, ta igaro biar zituban burla, ta desprezijuak, bere lagun mundukuetatik, atzeratuten ebeen propositu sendo bat egitetik.

        Gero, gero, zirautseen pasinoiak. Egun baten, zorijonez, aurkituten zala bere adiskide Alipiogaz, sartu jakeen bijak egozan gelara, Ponziano eureen ezagun, ta kristinau txito ona. Asi jakeen San Antonio, ta beste heremubetako gizon birtuosueen bizi moduba esaten. Kontau eutseen, zelan soldaubeen agintari andi bik, irakurririk Santu oneen bizitzia, itxi eutseen mundubari, bakartade, penitenzija, ta humilldadian Jesu Kristori jarraitute arren. Au esanda, urten eban Ponzianok. Gelditu ziran bestiak mobiuta, zurtuta legez, ta arnasa arturik dirautso Agustiñek: Alipio, neure adiskide maitia; zetan geldituko gara onezkero? Jakiturija gitxiagoko gizonak irabazten dabee Zeruba, ta gu gabiltz aragijaren atsegiñetan jira, ta bira zikiñduten.

        Zegaitik egiñgo ez dogu guk, bestiak egiten dabeena? Urten eban Agustinek gelatik egon ezinda, juan zan ortura, ta piko illun baten azpijan etzuten da negarrez Adan legez. Askaturik bere begijak, erdibituko ezpajakon biotza damubaren damuz, asi zan esaten. Nos artian Jauna, nos artian izango zara beti nigaz aserre? Aaztu zaite arren nire oraiñ arteko nasaitasunakaz. Eta nos artian esango dot nik bijar bijar? Zegaitik oraiñ egingo ez dot, bijar egiñ gurako dodana? Zeruko grazija ugarijak jatsirik bere arimara (leen esan neban legez, bere ama santiaren erregubeen bidez) alde batera urratu zituban Agustiñek mundu, ta aragijaren katee gustijak, ta jarraitu eutsan, bizitza gustijan, bere lagun Alipiogaz, Jesu Kristoren bide garbijari.

        LUISEK: Zurtuteko gauzia da, esa mesa, ta egun gitxiko burla ariñ batzuk gaitik, ta urtian egun banaka batzubetan oi diran okasinoietako olganza modu oneek ez istia gaitik, eukirik dibersinoe inozente asko, imintia askok eureen arimaak kondenazinoeko arrisku aiñ adijan. Neure ustez lagun on bat, edo geijago billatutia, da biderik segurubeena, desprezijeetako mundukueen esa mesa, ta eureen pausu nasaijak. Alkarren pozian, alkar sendatuta, iraungo dabee sendo propositu onetan.

        AITAK: Eskojidubakiñ batuten bazara, eskojidu edo esleiduba izango zara, ta deungaakiñ batuten bazara deungatuko zara diño Dabid Errege Santubak. Lagun txaarrak diran legez pesterik itxaaskorreena, zeintzubei Diabrubari baño billdur geijagogaz iges egin biar deutseegun, alan lagun onak eureen exenplu ta berbiagaz emongo deuskubee sokorru andija persekuzinoe, ta tentazinoiak goitu, ta bizitza onari jarraituteko. Adiskide ona, diño Eklesiastikubak, sendotasun andija da, topau dabenak tesoru andija aurkitu dau. Sarri, ta urretik, enzun, ta ikusten danak, indar andija egiten dau gure biotzetan, batez bere gazte denporaan. Eiztarijakaz trateetan dabenak, entzunik sarri erbi, eper, ta egaztijeen gauzaak, Txakurreen abilidadiak , geijeenian artuko dau afizinoia Eizera. Bardin pelotari, peskadore, ta afizinoe moduren bat daukeenakaz batuten danak bere. Orregaitik Itxasalde, marinel asko daguanetan, ume gustijak zaletuten dira peskara. Alan bada arimako gauzeetan bere, entzuten ditubanak sarri arimako ondasun, ta eureen balijo neurri bagia, ta ikusten dabenak urretik laguneen exenplu ona, artuko dau afizinoe ta zaletasuna gauza onetara, ta aterako dau biktorija osua mundu eruaren labankerijeetatik. Ezin bada aspertu neinde esaten: batuteko beti lagun onakin; ta geijago oraindik, iges egiteko lagun txaarretatik. Munduba beterik dago lagun txaarrez, ta orregaitik, bata bestiaren pozian jarraituten deutsee ekandu geistuei, jaramonik egiñ baga konszienzijako kezkei. Baditubee eureen artian konsejarijak, ontzat emoteko egiten ditubeen gauza gustijak. Eureen doktriñia izanik labana, erraza, ta aragijaren erara datorrena, bera gaitik da peligrosuagua, ta iges egitekua ardurarik andijeenagaz, engañauta gelditu gura ezpdad. Ezagututeko nortzuk diran lagun onak, ta nortzuk txaarrak, begiratu eureen frutubetara. Berba, pausu, egitada, edo akzinoe, ta exenplubari ondo begiraturik ezagutuko dira.