IV

        Loretxo idazlana irakurrita oldozkuntsu eta itun geratu zan. Buruan jarri zaio, Yonek beragatik egindako idazlana dala eta bazkaltzeko ordua baño len oeratu da. Gurasoak konturatu dira oeratu dala eta atsekabeak ez dauka neurririk oroiturik gabean kotiloira jun bear dutela eta jai ortako Loretxorentzat egindako jantzia ikusgarria dala eta Loretxo zoragarria egongo dala jantzi berriarekin.

        Osalariari deitzen diote eta osalariak dio egun batzuetan ez duela oetik atera bear, kiriotako gaxotasuna daukala... Gurazoak eramaten duten naigabea aundia da, ezin jun dira ba kotiloira alabarik gabe.

        Eguna jun ta eguna etorri Loretxok gaxo jarraitzeko gentza eta atsedena bear ditu. Osalariak diona betetzeko Xabierren sendia agurtu ta etxeratu ziran eta Loretxoren amets bakarra bete ere bai, etxean pakean bere ametsa betetzeko.

        Loretxo etxeratu zanean pozik arkitzen zan. Egunean-egunean bere gaxotasuna sendatzen ari zitzaion eta gurasoak konturatu ziran alabaren osasunarentzako ongarri zala Xabier aztutzea.

* * *

        Bazkal ondoretan Loretxok oitura artua zeukan eguraztera ateratzea uriko zugazti batera. Yonek ere bere oleara juteko zugazti orretatik barrena igaro bear zuen. Egun batean zugaztian dijuala nabaitzen du, Yon, atzetik datorrela eta neskatil gastea margoak aldatuta lotsaturik... zegon ikusirik Yonek bere ondoan igaro bear zuela.

        — Arratsaldeon, Loretxo. Eguzkia artzen giro aldago?

        — Alaxe dago ba. Udaberriko egun zoragarri onekin.

        — Pozik nabaitzen zaitut, Madriden ondo ebili alzera?

        — Nai baño nekezago etorri naiz gure txokora. Ezin bizi nintzan ango izakeran. Ez da neretzat egiten dana Madrideko bizikera.

        — Arrigarria. Itxuraz txoriak atsegin zaizkizu eta kaiola ez...

        — Oker zaude, Yon. Ez txoriak eta kaiola ere etzaizkit atsegin. Zer esan nai zenduke?

        — Ez asarretu, Loretxo. Ondartzako jolas lagunarekin pozik ebilia izango ziñala uste nuben.

        — Jakin dezazu ba, adiskide banintzan ere bukatu nitula adiskidetasunak eta zuk ez dezu erru gutxina.

        — Ni, errudun?

        — Ezin ukatuko diazu «Gudari» astekari abertzalea zuk bialdu ziazula?

        — Nik, nik... eta zer ikusi dauka astekari abertzaleak zuk diozunarentzat? Berandu det eta biyar Yainkoa lagun ordu onetan emendik igaroko naiz eta poz pozik zurekin jardun aldi bat egingo det. Astiro eta luzaro itzegiteko gogoarekin nago ta. Zer derizkiozu, Loretxo?

        — Ondo derizkiot, ba da, nik ere egarri bizia daukat.

        — Agur, Loretxo; biyar arte.

        — Agur.

* * *

        Berriketa aldi onen ondoren Loretxok badirudi oso sendatua arkitzen dala. Etxeratu zanean, alaitsu, baikor arkitzen zan eta gurasoak arrituta zeuden alabatxoak egin zuen aldearekin.

        Loretxo konturatu zan Yonek maite zuela eta ez bakarrik maite zuela, bai ta ere Yon konturatu zala berak maite zuela... eta poz pozik zegon.

* * *

        Gurasoak abertzale arerioak izanik eta Yon uriko abertzale agintarietakoa, bazekian Loretxok gurasoentzat atsekabe aundia izango zala jakitean Yon bere senar gaia zala, baño alaz ta guzi ere itsutua zegon eta bere buruari galdetzen zion. Zintzoa da, abertzalea, kistar ona, langillea, zer geigo bear det? Luza iritzirik dago bigarko eguna irizteko!...

* * *

        Urrengo egunean Loretxo aitatutako orduan zugaztiratu da. Bi ordu zai igaro ondoren Yon ikusi gabe etxeratzen da. Itun dago neskatil gastea. Bigarren egunean berdin gertatu zaio. Loretxoren naigabeak ez dauka neurririk. Oldozkun gaitzak dabilzki. Bildur da bere burua atzipetu ote dun. Itxaropen osoa zeukan Yonek maite zuela. Minberatuta dio bere kolkorako. Beste bein jungo naiz zugaztira, baño, agertzen ez bada ez geigo... Berak maite nindun uste osoa oñarritzat artuta maite nuen eta gaurko onetan ez ba dator... Zugaztian zai zegola mutikotxo gaste bat urreratu zitzaion idazki bat emanaz. Onela mintzatzen zan idazkia.

        «Loretxo: Azketsi dirazu itzekoa izan ez naizelako. Ikusia dago ezer ez gerala. Zurekin lenengo egunean egonda bereala ondo ezik oeratu nintzan. Orain ondo nago ta biyar Yainko lagun zugaztiratuko naiz; zurekin jardun aldi bat egiteko gogo biziarekin. Bigar arte lagun on ori. Bigartik aurrera nola agurtuko ote zaitut? Ulertzen dirazu? Aurretik aitortu bear dizut beti lore zale izan naizela eta gerago ta zaleo nagola... —Yon».

        — Maite nau, maite nau. Yon nerea da eta aurren senargaia izango da ezparik gabe...