COMPLAINTE HEGILÜS

        1848

                B. N. Paris — Yo 259

                KHANTORE BERRIA

Bi berset tristerik huntzentüt, süjeta beitüt ikhusten,

Arrokiga hegilüzeko jaun anderen, hilzen gañen.

Beren barrio keheillan, asasinatü beitzütien,

Eta ihurk ez jakintü, haien erhailia nurzen.

Sehan emaste galant hurak, hil beharzien goizian,

Merkhatialat juaiteko, ziren nezesitatian,

Bai eta juan ützirik, dendaria bera etxian,

Eta beren erhailia, hek etzakien lekhian.

Merkhatüti jiten ziradin, ez phenzatzenzielarik

Burreba haidürüziela, etxe khantian gorderik

Senharrari hauxezeren, helzian büria lehenik

Gero emaste gaxuri, ihesi juittenzelarik.

Exaiak hatzamanzianin, oihü eginzin emastik

Nurbaitek erho nahi beinai, jenebieba helakhit!

Jenebieba jinzeion, bena ez harez profeitürik

Zeren ordükos beitzian, ezari hil ürhentürik.

Jenebieba jun izanzen aizuen abertitzera,

Hegilüzek erhoziala, emastia erraitera.

Aizuak laster junziren, emaste gaxuri helzera,

Bena hurak jin gabe jun, bien erhaile krüdela.

Jenebieba nuren odres, hits falsü hau erranzünin,

Aizuer eta jüstizia, hegilüzila jinzenin.

Senhar hil batek ziruala, erho ahal emastia

Gero beraren büria, emastia erhozinin.

Jüstiziak espeitzerizün, nahi egin sinhestia,

Senhar hil batek ziruala, erho ahal emastia

Eginzerizün bereki, presuntegilat eruitia,

Bena ez züri eragin, erranes khanbiatzia.

Etzüzün ez kadet hegilüs, emastiren erhailia

Sobera zizien algarren hek amurio handia

Bainan bai besteren odres, atzioneren egilia

Bestela jakin günükin nurzatian kupablia.

Dihariak eragitendü, mündü huntan hanitsgaiski

Eta krimak fundierasten, mündü huntako jenteki;

Bi heriotze egina, zük hala tükezü haieki:

Bena loxa izanzite, estiradin jinkureki.

Kain ere etzian jinkuak, mundias pünierazi

Bena bai haren kitatzian, ifernialat egotxi.

Areta harek etzian egin heriotzebat baizi;

Biga egindükianak, zer behardü egürüki?

Hegilüzen erhoraslia, orai zuri nis minzatzen

Nahi bada ezinzütügün, nik ez bestek izentatzen

Zük eragindüzün krima, beiteizüt nik klarki erraiten

Etzükiala tigriak, ez lehuak egin ükhen.

Bi persuna ükhendütüzü, insolenki galerazi,

Zure esküti etzienik heriotzia merexi

Eta haien erhailiren arima zihaurenareki;

Bena kupabliagua züzirate jinkureki.

Mündü huntako jüstiziaz diradinak pünitürik

Beste mündialat badutza, bere krimes garbitütik,

Bena ziek beitziraie junen haiek theiü ützirik

Berhartüzie pünitü, salbalzekos zien bürik.

Nurk nahi erhodin hegilüs, eta haren lagün huna

Nahis haienaren edeki, edo haier zinas haina

Bestek egin bekhatiek, espeikitzakie gü dauna

Ditzagün hen faltak ützi, eta gurik examina.

Hegilüzi beraren hunak, bizia khentü balero

Hares kupable lizatinak, nula goza ahal liro

Eta haren bekhatia, jinkuak nula pharkadiro

Igaran balezaere, nigarres denbora oro.

Gizon gastiak egizie, berset hoien khantatzia

Eta ez hoien süjetaren lanjer handian jartia

Bere krimak beiterie egiten barneti jatia

Galerazi beiterie, zelialako tritia.

Jinko jauna zük bekhatores, harezazü pietate

Eskandalak eta beharrak, galzen beitü hanits jente

Kantore hoien süjetek ere bazükien berthüte

Izan balira aberax, eta fortüna hen althe.

Topet-Etxahun

Bayonne, Imprimerie de P. Lespès.