IFERNUAREN GAINEAN

Lehenbiziko ikuspena

        Zure juiamendua hartu ondoan, zure burua ikusten duzunean debruen eskuetan, orroaz ifernura zeramatzatela, oi nere arima; zer ez da izanen zure khorromioa? Eta are gehiago debruak ikustean oihuz eta triunfaz, eta zure burlatzeko diotela: Hunetaz orai nahi duguna dezagun egin. Ez gare alferretan ibili; gurea atara dugu; zoro hau sarean sarthu dugu. Athor zorigaixtoko damnatua, haugi gure ifernuaren gozatzera; han izanen haiz gure buruzagi, han emanen diaiagu khoroa.

        Ah! non naiz? norekin naiz? Zer eta horrela nere bethiko kaltearen bilha dabiltzan etsai gaixtoak sinhetsi behar ditudala nik! Ni galdu eta, farra eta marruma egin nahi dutenei sinheste hartu behar diotedala! Bada, horra ezin erranezko adimendugabekeria. Ai nere Jainkoa, hunelako eta hunenbat etsaien artean zeinen zoramendu dorphe gaixtoan egotu naizen eta nagoen oraino!

        Nere arima gaixoa ifernura deramate. Hara heltzerakoan, begiak ematen ditut zeruari. Ai dohakabea! zer galdu dudan eta zerentzat! Ai arima, eta zeinen errexki zerua ardiets zinezakeen, eta aingeruen lagun eta Jainkoaren alaba maite izan zintakeen! Eta orai begira nola eta nora zihoazen.

        Hurbiltzen naiz leze begira. Han agertzen zerait su eta garrezko hibai handi bat, khe ilhun izigarri bat bulkatzen duena. Han debruak berariazko errementa ikharagarri batzu eskuetan, ni thormentatzera paratuak daude. Bertze alde batetan ikusten dut purgatorioa, eta hango suan, arima saindu bat oinhazetan. Hestura gaitzean dagoen arren, lehiagarri da oraino haren dohakaitza. Zeinen gogotik nindohaken haren aldera, ehun menderen buruan bedere handik ilkhitzeko igurikitzan!

        Hemen bururatzen zerait Jainkoak etzerotala, ez ehun menderen oinhazeak, ez hurbilik ere galdatu. Zergatik bada, Jaunaren bidea ez dut hartu? Zergatik, nere bizitze aphurrean, penitentzia egin ez dut, gorputza mortifikatuz janean, edanean, solasetan, begiratzeetan, eta horrelako gauzetan? Errex zen, eta ez dut egin, eta debruek ez naute uzten. Nere egonlekhua ifernuan dela diotelarik, han behera anbiltzen naute. Suzko hibaiera banoha, ihara-harri bat zerutik itsasora eror laiten indar berarekin. Debruak entzuten ditut marrumaz: Jautsi da, jautsi da Babilonia handia! Bai jautsi naiz, eta nere ohore, estimu, hanpuruskeria, erhokeria, handi-nahi, maina eta zalekeriek bururik sekulan ez dute altxaturen. Horiek dira haizezko dorre, nik neretzat egin eta gora altxatu nituenak. Horiek dira nere hatzak. Hunetara dira nere espantu eta handitasunak. Eta kristaua, hau ikusi eta, era berera biziko othe da? Zer egiten, edo zeren begira dago? hau ikusiz geroz, gaitza dela idurituko othe zeraio Jaunaren bidea? Zertaz khexa daiteke? Oi Jainkoa, zeinen ez deusa den gizona! Hau ikusi eta, nola ez dira desegiten haren lehia gaixtoak?

Bigarren ikuspena

        Ai zeinen diren garratzak ifernuko thormentak! Zer dire burdin gorri, berun urthu, olio irakituak, ifernuko thormenten aldean? Gizonak su inhar bat eskuan ezin jasan badeza, nola jasanen ditu ifernuko su-garrak? Han, begietan su, ahoan su, buru guzian su, eskuetan eta oinetan eta gorphutz guzian su! Ai erretzen nago, eta ihes-biderik ez! eta gerizarik nihon ez! Zer bada, gizonak, hunen beldurrak etzaituzte lotsatzen? Oinhaze haukiek, etzaituzte harritzen?

        Bai egiazki, edo zeinek aphurtto bat ere hemengo thormentak froga baletza, munduko ontasun guziak-gatik ez laite haukien mentan jarriren. Oi nola haukietara behartu izan naiz, eta bethiko? Eta ez erresuma bat-gatik, bainan haurkeria batentzat? Ai eta hau jakin, eta ikharatu ez naiz? Ebanjelioko egia zela jakin, eta ni izitu ez nau? Ai gizona, bekhatuan zaudena, orhoit bekizu oren bakhar bat segurik ez duzula. Ez beraz egon, ordu gaixtoa etzaitzulakoan helduren.

        Ifernua, ifernua, hortz-karrazketako lekhua! Oi ilhuntasun bethikoa! Oi argidura gaixtoagoa! Hemen ez du argitzen begitarte izigarri batzu ikusteko baizen. Debruak alde orotarik toleiun, eta burhoka, eta maldizioka. Ai haukiekin egon-beharraren gogorra! Eta kheak ithotzen! Eta lotsagarrizko ilhunbea! Bai lotsagarria, bainan merezitua, zeren begi haukiek bekhaturako ilhunbea, Jainkoaren argia baino nahiago izatu zuten. Zer burugabekeria, lan lohi edo erho hutsari, Ebanjelioko egiari baino hobeki jarraikitzea? Lehia tzar batzu asetzea, eta Jaunaren gozoak arbuiatzea? Eta orai debru izigarriak bethi ta bethi aintzinean, etsai gaixtoak bethi inguruan! Deihadar, garrasi min, burho ikharagarriz beharriak betheak; urrin borthitz ustelak sudurretan; khino samin kharatsak ahoan; ezin-erranezko oinhaze zorrotzak gorputz guzian! Oi hau mendea! Eta bethi iraunen duena! Ai nola erretzen, egosten, frijitzen, xigortzen nagoen! Ai ezin jasan dirot... leher egitera noha. Ai eta ezin leher-eginaren gaitza! Aphur bat, miliun bat urthe zerait.

        Eternitate guzia, hunela eman beharko othe dut bada?

        Hau nihoiz akhabaturen ez othe da? —Ez nihoiz.

        Noiz arinduko othe da? —Nihoiz ez.

        Noiz hemendik atara naiteke? —Nihoiz ez.

        Ai nork eginen darot laguntza? —Nihork.

        Ez othe da bada erremediorik? —Ez, ez da.

        Nork kontsolamendu ekharriren darot? —Nihork ez.

        Nor nitaz urrikalduren da? —Nihor ez.

        Kontsolamendurik ez dela? Erremedio eta esperantzarik ez dela? —Ez.

        Eta hemendik ehun mila urtheren buruan? —Ez eta sekula guzian ere.

        Zer eginen dut bada nik? —Erre eta zizkaili; errabiatu, eta hil nahi, eta ezin hil.

        Ai nor-gana bihurturen naiz? —Ez da nor gana bihur. Ez zeruan, ez ifernuan: nihon ez da ongi-nahi darotzunik. Ikusi nahi zaituenik ez da debrurik baizen, eta ez da behinere bertzerik izanen.

        Oi hau oinhazea, bertze guzien ahantzgarria!

        Munduan, iraganeko gozoen orhoitzapenak, edo gero uste direnek atsegin bat ekhartzen dute. Ifernuan ez da halakorik. Ifernuan ez da gerora hoberik uste. Aintzineko gozoen orhoitzapenak, eriagotzen eta oinhazeak handitzen baizik ez ditu. Eta hunela ditu gogoak bere thormentak, zeren atsegin eman dezakeen gauzarik etzaioen damnatuari burura ethorriko.

        Nahia bethi desegiten eta berritzen hariko da, zeren gauza gogabethegarririk izanen ez duen, eta higuin dituenak bethi gainean dituen.

        Adimenduak ere bere hiragarria badu: bethi bere iraganeko erhokeriaz eta oraiko zorigaitzaz gogoeta. Eta bethi horretaz egon beharra. Eta horren gainean eta horren azpian egon beharra.

        Ororen gainetik eta orotako gaixtoena, kontzientziako har bizi gose, bihotz-jale hura.

        Oi eta hau guzia ikustean, kondenatuak nola madarikatzen duen sorthu zen eguna? Nola burho aurthikitzen dioen jan zuen ogiari? Zer errabia bere kontra idukitzen duen? Herioa deitzen du, eta etzaio ethortzen. Herra bizian dago bere buruarekin eta bere lagunekin. Eta ahal balute elkar itho lezakete, elkar jan lezakete, eta hori litake haukien atsegin handiena.

        Ai Jauna zer da hau? Gaitzik handientzat lurrean dagokaguna, zeina baita heriotzea, hil beharra gehienik ikharatzen gaituena, hura da ifernuan lehiagarri, eta ongi handitzat hartuko gindukeena. Eta bekhatu baten gatik kristauak hortaratzen du bere burua. Eta halarik ere xarro bat uren edatea baino, errexkiago bekhatu egiten du. Ai Jauna, hitzak huts egiten darot, dohabetasun huntaz behar bezala mintzatzeko; burua eskas egiten darot haukiek nere baithan ongi ardiesteko.

Hirugarren ikuspena

        Oi nere arima, zer uste duzu? Ifernuko oinhaze bethikoei ongi begiratu diozutela, zure baithan ongi ardietsi dituzula iduritzen othe zaitzut? Bada jakizu erran den guzia, hekien egiazko izanduraren aldean, deusere ez dela. Hekien itzal bat baino gehiago ikusi ez duzu. Hemendik ezin har dirozu ez hekien hedadura, ez barrentasuna, ez gaitztasuna. Bainan hekiek aphur bat hobeki ezagutzeko, aipatua den lekhu ilhun hartara bihur zaite. Han begira zozu zure buruari, thormenta arrailagarrien erdian, kontsolamendurik gabe, erremediorik gabe, hats arterik gabe, eta mendetako, eta behin-bethiko! Ifernuratzen zaren ber, zure lehenbiziko gorarapena da noiz akhaba daitezkeen oinhaze ezin-bertzezko hekiek. Eta eternitatea ikusten duzu zure aintzinean. Eternitatea! Bethi behinere!... Bethi iraun, behinere ez akhaba! Bethi behinere! Ai hitz lotsagarria! Entzuten dut itsaso guzietako ura, tanta... tanta... tantaka erortzen; eta han ur tanta den bezenbat urthe, ifernuan iraganik ere, eternitatea hasia baizik ez! Zer! hainbertze mila miliun urthe, deusik ez dira bada? —Ez, deusere. Eta hanbat menderen buruan, nere oinhazeak orduantxe hasten balira bezala, izanen othe dira? —Oro-orobat. Itsasoan ur tanta den bezenbat urthe, lurrean legar izpi bezenbat, airean lauso edo pits bezenbat, oihanetan hosto den bezenbat, eta hekiek guziak ehun mila miliun aldiz errepikaturik ere, eternitatea doi doia hasia da. Akhabantzarik ez duen etenitate hura, bethi has berri. Oi burua galtzeko gauza!

        Zer eginen dut bada? —Deusik ez. Zer egin ez da. Erremedio, ez esperantzarik ez da? Ifernu hunetan bethi? Oinhaze haukietan bethi? Eternitate guzian? Ez zedarririk, ez akhabantzarik gabe? Bethi hemen erretzen, eta hil gabe bethi hiltzen? Akhabatu gabe, bethi akhabatzen? Eternitatean? Oh! Zeinen laburra zen bizia, eta eternitatea zeinen luzea! Munduko iragaitzaz, erran daiteke sortzea eta hiltzea, guzia bat dela: ezen zer da eternitatearen aldean gizamende bat? Oi munduko gauzak, gauza hutsak zirela! Hango handitasunak, hango larderiak, haize ufako enulak! Eta ni, zoroa, hekien ondotik ergeldua nindabilen! Banakien asko atsegin tzarrek ifernuko leze beltz hunetara zerakartela nere arima; eta ni, erhoa, atsegin hekien ondotik hats bahitua nindabilen! Han guti gozatu ditut, eta hemen zer baliatzen zeraizkit? —Lekhu zorigaitzezko hunetara sartzeko, ez bertzetako. Horra haragiaren eragintzak. Horra munduaren sariak.

        Horra zer den mainei eta zalekeriei ematea bere burua. Eta atsegina iraupen gabea, eta gaztigua menderen mendez! Hau ikusi ta, gizona nola bere baithan sartzen ez da? nola nehortzen ez da? Nola hautatzen ditu hemengo atsegin laburrak, eta hanbatekin, bethiko galpena? Zer ez luke bada egin behar, eternitateko penei itzurtzea-gatik? Sainduek erabili dituzten nekheek eta penitentziek lotsatzen gaituzte. Ai ez dugu zeren lotsatu, ezen deus guti dira horiek ifernuaren aldean. Eta guti hori aski da gaitz ikharagarri hunetarik begiratzeko. Ai Jauna, hori ongi ezagutzeko eta nere baithan ardiesteko, indazu othoi grazia. Segur da geroztik bizitze hobea eramanen dudala.

Laugarren ikuspena

        Egia hau hobeki aditzeko, eman dezagun erran den urtheketa gaitz hura iragan dela. Ai oinhazez eta atsekabez zeinen asea eta etkendua gelditzen naizen! Berritan begiratzen dut iraganari eta ethorkizunari, eta nolako etsimenduan naizen baratzen! Badakit zeinen errexki hunetarik begira nintakeen, eta nola neronek ez dudan nahi izan begiratu. Ai hau guzia nere hobenez! Erraitzen zerotedan, eta nik axolarik ez nagokan. Ai zenbat kontseilu on eta etsenplu hobe, zenbat Jainkoaren mandatu eta gogarantza, zenbat beldur saindu bata bertzearen gainean niri, eta nik guziez arbuio! Eta, zeren hori? Dosteta ergel erphil baten-gatik. Zer! eta hori egia baita? Zer! hain ahula izatu naizela? Jainkoak deithu, eta erhoak bezala nik debruagana laster! Zinezko erhoa! Zinezko burtzoroa!

        Jainkoaren deia nihoiz entzuten banuen, bota geroko. Nere gal-menta erakusten bazerotedan, ni trufa. Zer! nik hori egin baitut? Hori nik Jainko handiari? Naizen... naizen dohakabea!! Ai orai barreneko harrak jaten nau, hira minak hiratzen, korromio beltzak herratzen! Eta nere harra behinere ez hilen, nere alhadura sekulan ez deskantsaturen, nere erresumina aphur bat ere ez gozaturen! Boz bat niri bethi iroika, eta boz hori behinere ez ixilduren! Ai zorigaitza!

        Nola da premia ihardestea Jaunaren deiari? Orai arte bezala sor eta gor egonez? Bethi biharko, bethi gerorako utziz? Ez arren, ez, oi nere Jabe amultsu maithatia! Horrelakorik egin ez bezat! Gerokoak urrun niganik! Egun, Jauna, egun, berehala, orai berean hasi nahi dut. Oraidanik bihurtzen naiz zugana. Besarkatzen dut zure gurutzea. Benedikatzen dut zure eskua. Mintza zaite, Jauna, entzun zeraitzadan. Zuk mana, nik obedi. Zuk erran, nik egin. Zuk bida, nik jarrai. Eternitateko asturugaitz hunetarik begira nezazu. Boztarioz ibiliko naiz, Jauna, zuk nahi duzun bidetik. Nere salbamendua-gatik gurutzeko habea bizkarrean, igan duzu Golgothako mendia. Nere aldian, soinera hartzen dut bizitzeko habea, eta zuk manatu bideaz heltzera eginen dut nere hilarriko hobiraino.

Bortzgarren ikuspena

        Ikusi ditugu ifernuan jasaiten diren atsekabe handi asko. Jakizu bada, oi nere arima, oraino guziak baino handiago bat, eta ororen ahantzgarria aiphatu ez dugula. Jainkoa bethikotzat galtzea, haren bekhunde zoragarria behinere ez ikusi beharra, hori da ifernuko gaztigurik latzena, damnatua gehienik larrutzen duena. Ai nola zu hunen urrun zauden, dakizun arren Jainkoa zeinen den gozoz bethea! Munduko khe guziei begira zaude, zeruek ospatzen duten Jainkoa utzirik. Ala baitzare adimendugabea! Jakizu bada zeruko Jauna dela jaun guzien artean handiena. Jaungoikoa galtzea, on guzia galtzea da. Lurrari makhurtua zaude; zeruaren kontra bekhatu egiten duzu. Zure sorhaioak laido egin dio Jaunari. Zure bekhatuak guzizko aberastasunaz gabetu zaitu. Oh zeinen on handia galdu duzun, eta bethiko! Oi itsu auhendagarria! Eta, ez da bada ifernuan marraskarik Jauna ikusteko baizen; eta hango leze beltzak, zeruak bezala distira lezake, Jaunaren begiko izarniadura bat ager balekio.

Seigarren ikuspena

        Ikus detzagun damnatuak ifernuan, beren estiren erdian, elkarri janka, elkar iretsi nahiz. Hanbat urthez, hanbateko oinhaze garratzetan, sesurik gabe, hats hartzeko astirik gabe. Eta hekien estira bethi bere batean, bethi bardin zorrotz, bethi bere hartan. Eta damnatuek badakite beren atsekabea, bethiereko hartu dutela, beren ifernuaren iraupenak akhabantzarik ez dukeela. Eta, oi harrigarrizko gogordura! oi sepharen gaixtoa! hortik atara ere nahi ez dute; menderen mende nahi dute beren oinhazetan bizi. Oi gaitzaren harridura! Hunelako dohakabetasunik izan othe daiteke? O Jainko guziz ona, zuri eskerrak gelditzerik gabe, zeren nere onerako, horiek ongi gogoan erabiltzeko astia ematen darotazun. Hunela da agertzen zure ontasun nihonerekoa.

        Oi nere arima, baldin heldua bazinade ifernuko athera, eta hango presondegi ilhunera erortzeko mentan; baldin Jainkoak erraiten balerotzu: Zer eginen duzu, eta libratuko zare? Zer bizitze berri hartuko duzu? —Orduan zer erran, zer egin zinezake? —Oi Jauna urrikalmenduz bethea, ni horietarik ez izateko, ni hemendik gibelera bihurtzeko, herrestaka, lurreko belharra janez bizi nindaite zure zerbitzuan. Nere gainera jauts beitez diren nekhe, gaitz, desohore, eskaletasun, eta asma ahal daizten lazeria guziak. Horrez gainera, bozik eginen dut mana daiten penitentziarik gogorrena. Izanen naiz munduko aphaletsiena, aphalgurena eta guzien azpikoa.

        Orai bada, arima nerea, erradazu: Eternitateko zorigaitz hori, behin edo askotan merezitu izan duzu?

        —Bai, hainitz aldiz.

        —Jainkoak iguriki zaitu; ephe guziak eman darozkitzu. Zato beraz hunat. Eta orduan segurki egin zinezakeen egiazko penitentzia, zergatik orai eginen ez duzu? Orduan gogotik har zinezakeen bizitze berria, zertako oraidanik harturen ez duzu? orduan grazia guzien baliatzera zinaudeke, orai zeren ez ditutzu baliotan ezarriko? Orduan aintzineko bizitze makhurra, eskualde onean sarthu nahi; gogoeta, solas eta egintzak ongi begiratu nahi: zergatik beraz orai zuzentzen eta begiratzen ez ditutzu? Orduan guzien azpiko izatea, nekhe, gaitz, behartasuna onhetsiren; zergatik beraz ez oraindanik jar Jaunaren legearen azpian? Zertako ez jasan gogo onez Jaunaren uztarria?

        Heia bada, arima deithoragarria zu baithara bihur zaite, begiak argizkitzu, gogoari indar emozu. Has zaite berehala, orai ber-berean loth zaite. Ai nere Jainko maitea, zuk niri hunelako fagorea egin, eta esker beltzekoa izanen othe naiz bethi? Muga ez deneko, othe dagokat nere eginbideari lotzeko gogoa? Ai Jauna, esker onen orde, nik gaizkia gaizkiaren gainera! ni laidoka zuri! Oi hau da bada galdukeriaren gaitza eta ezingehiagoa!

        Zeri begira zaude, arima tristea? Erremedio gabeko sententzia zure kontra eman arteo zaude? Orai guti bat jasaitea, gero guzia baino, ez othe da hobe? Nola zare hunen gor, Jaunaren deia ezbaituzu entzuten? Nola zare hunen sorhaio, haren eztitasunaz ez baitzare ukitua? Nola zare hunen gogor harritua, non, ez ifernuaren latzak, ez Jaunaren emeak ez batzaituzte beratzen?

        Oh Kristo gurutzefikatua! bitarteko sartzen ez bazare, ezagutzen dut nere ikuspen guziak-gatik galdua naizela. Hauts dizadazu bada burdinazko bihotz hau, eta hunetarik ilkhiaraz zazu ithurri gozo bat. Lazaro hobitik deithu izan zinduenean bezala, deihadar handi batekin erradazu: Atzar! arima galdua; zure bekhatuen heriotzetik ilkhi zaite!

        Hilen artetik jaikaraz nezazu. Zorigaitz hunetarik atara nezazu. Ah Jauna, hormatua nago hila bezala. Pitz nezazu eta alda bizi berri batera. Zure eskuan da nere bizia, nere on guzia.

Zazpigarren ikuspena

        Dohakabetasunezko eternitate hori ikusi eta, horretara ez erortzeko zer egin behar dut nik? Galpen hain izigarria da hori, non horren mentak berak ikharan ezarri behar baikintuzke. Ezin-erranezko zorigaitz horretarik begiratzea-gatik, azken egin-ahalak egitea, zuhurtzia premiatua da. Munduan bizi direnetarik, bat baizen galdu ez behar balitz ere, bakhotxarentzat zer ikharatzeko bidea? Zer izanen da bada, ez bat bakharrik, bainan hainbertze miliun kondenatzen direnean? Zenbat aldiz ez dut entzun erraiten: Hainitz deithuak, bainan guti hautetsiak? Jesu-Kristok berak erran zuen: Egiazko bizitzera deraman bidea meharra eta hango athea hainitz hertsia dela, eta gutik dutela aurkhitzen. Oi hitz lazgarria! Nor ez da zoin beretzat lotsatuko? Bada oraino Kristok erran zuen: Heriotzera deraman bidea zabala eta hango athea handia zela, eta bide hunetarik asko dihoazela eta athe hunetarik direla sartzen.

        Orai dezadan ongi begira, heia nondik nabilan ni, bide hertsitik, ala zabaletik? athe handitik, ala hestutik? Ai Jauna, urrikal niri! Salbamendua, egiteko aphur bat balitz bezala iduki izan dut. Oharrik gabe, multzo handiarekin, bide zabalaz nindohan. Bainan orai, argitzen dira nere begiak, eta bide meharrera nahi dut bihurtu. Salbatu nahi dut. Ez dut zeren khordokan gelditu: xede hazkar bati lothu behar naiz. Zerurako bidea, hertsia bada hertsia, aski zabala izan da asko miliun saindurentzat. Hura bera hezi behar dut nik nere aldian. Herabeki lotzen banaiz lanari, ez dut bururatuko. Lotsorkerian, uskurki bideari ematen banaiz, ez naiz helduren. Bihotz beraz, bihotz! Bideko makhila orai berean dut hartzen. Jauna! Jauna! zuri nago. Zure laguntza izan bedi nerekin. Eta, ez malkharrek, ez mendiek, ez sasiek, deusek ere ez nau nere bidean baraturen. Jauna, joko dut zure athea; eta zuk manatu bezala, bortxatuko dut, ez bada idekitzen. Ez naiz, ez esker, ez eskuin ibiliren; ez batera, ez bertzera; zuzen joko dut zure bideari; eta Jauna, ikusten duzunean nere gogo hazkarra, fida naiz zerorrek hautsiren dituzula, nere aintzinean, traba gaitzegiak; hedaturen darotazula zure esku lagungarria; eta egun batez, deithuren nauzula zure ospera, zure saindu hautatuen erdira. Halabiz.

Zortzigarren ikuspena

        Jauna, hitz eder asko eman darotzut; bainan nere herbaltasuna hunen da handia, non ikusten baitut, etsai gaixtoari gogor egitekotzat, bethi zure larderiaren azpian behar dudala bizi. Hartarako, nahi diotet beraz oraino ere nere dohakabetasunezko urtheei begiratu. Oi nere arima, trikaldi bat hemen dugun egin. Ifernuko arimen egonlekhu latzak detzagun ikus. Bada, zuk haratzea, askotan duzu merezitu. Bainan Jesus maiteak hanbateko amodioa ekharri darotzu, non bere odolaren gostuz, zure ahalak nahi izan baitarozkitzu bihurtu. Orai beraz zuri dohakizu haren ongi-eginaz baliatzea. Oi Jesus, nere Jaungoiko guziz ona! Paregabeko miserikordia hau zor darotzut. Eta zer bihurkunde egin ahal dezakezut nik? Aithortzen dut, orai arteo izatu naiz itsu eta esker beltzaren jabe. Zure kontra agertu naiz. Laidorik baizen egin ez darotzut. Guzien-gatik hanbat urthez nauzu igurik. Deitzen niduzun. Besoak zabaltzen zinerozkidan. Ikusten zinduen zer hari nintzan, eta jasaiten ninduzun. Eta horrengatik ere ni bethikoa. Eta zu ere bai. Ni gaixto, zu on eta jasankor. Ni zuri ihesi, zu nere bilha. Ai Jainkoa! Hunela bethi izanen othe naiz bada? Ez, ez, nere Jaun onegia: ez gehiago bekhaturik, ez irainik zuri. Oh! aingeruek bezala maitha bazintzat!

        Oi arima nerea, zure egin-ahalaz egin dezazun ordu da, eta oraino zure ahalaz gorago igan izaite: obraz ezin dezakezuna, bederen xedeaz egizu. Zure Jainkoa-gana bihur zaite, bihotzeko gaindidura guzitik eta neurririk gabe maitha zazu. Ah! Jauna! barrenez ongi sorhaio izan behar da zu ez maithatzekoz! Zu hain ona! zu hain gozoa! nork etzaitu maithaturen? Arima nerea, amodio biziz maitha zazu zure Aita zerukoa. Maitha zazu oraino gehiago, ezen amodiorik aski behinere ez diozu bihurturen. Ez beraz gutiz sosega, ez unha, ez geldi. Idekazu zure bihotz hori; amodiozko garrak hortik ilkhi beitez. Zabal zazu gehiago, eta zure Jainkoa zure bothere guziaz maitha. Ai Jauna! gutia da, deus ez da nere egin-ahala. Saindu eta Aingeru guziak, zatozte nere eskasiaren ordaintzera. Birjina, nere Ama andrea, Jesusen Ama maitea, zu zare amodiozko ithurria; ongi maithatzen, zuk dakizu; nere izenean, nere Jainkoa maitha zazu. Jauna, zuk zerorrek bethe zazu nere lehiarik handiena. Maitha zaite beraz eta goza zaite zure baithan: eta ni, zure haurra bezala, zure amodian naiz gozaturen.

Bederatzigarren ikuspena

        Adamen seme dohakabea, bethi zerura itzultzen ditut nere begiak, harakoak dire nere abiadura guziak; eta bethi erortzen naiz nere etzauntza auhendagarriaren gainera, nere hoben eta bekhatuetara. Ikus-aldi bat berriz ere eman nahi diot nere gaizkiek egin darotaten etxe ilhunari. Ai! ifernu hori ongi dut merezitua. Bertze nekhe, gaitz, desohore eta lazeriez, nola khexa naiteke? Labe gorritu batean erretzera kondenatua banintz, eta penitentzia gogor batez eros ahal baneza nere librantza, gogotik loth nindaite penitentzia hari, fagore handi bati bezala begira niozoke. Bada, munduan izan daizteken gaitz, desohore, nekhe eta nahigabe guziak, zer dira nik merezitu izan ditudan ifernuko estiren aldean? Egiaz, deuserez. Beraz, baldin Jainkoak, ohe batean eri iduki nahi banau, ez dut zertaz khexatu. Beharreria, oinhazeak, asturugaitzak ematen baderaizkit, ez du zer khexatu. Orotaz gaitetsia, zathitua, oinpean erabilia, ikusten badut nere burua, ez dut non khexatu. Niri horrela jasartzea, merezi dudan baino fagore handiago egitea da. Oh! zeinen esker biziak, fagore hunengatik Jainkoari zor diotzadan! Horretaz bertzerik nuen ifernukoz merezitu.

        Hau ikusi, ongi begiztatu, eta jan txarraz edo maina eskasaz nor arranguratuko da? Nor egun bateko osasungabeaz eta bertze hunelako nahigabeez khexamendutan jarriko da? Ez Jauna, gaitz handiagotik begiratu nauzu, eta gogo onez besarkatzen ditut zuk igortzen darozkidatzun gurutzeak. Huna, guzien hartzera nago. Bethorzte nekheak eta oinhazeak, laidoak eta eskarnioak; guziak, zure izenean eta zure amoreagatik, bihotzez onhesten ditut. Mila eta gehiago esker darozkitzut ematen, zeren ifernura eragotzi ez nauzun. Zure guzizko ongi-egin hunen orhoitza, nere bihotzean josirik idukiren dut. Eta Jauna, zuk laguntzen nauzularik, nere bizi guzia, zu ospatzen, maithatzen eta zerbitzatzen iraganen da.

Hamargarren ikuspena

        Oi nere Jainkoa, lurraren gainean bizi den edo-zein bekhatore hanbat zorduru handi balin-bada zure aldera, zenbat zor ez darotzu; ifernua merezi zuelarik, zuk zure etxera erakharri eta zure adiskideen artera hartu izan duzun bekhatore batek? Nik bethiko etsia ifernuan merezi nuen, eta zuk zeruaren hunenbertzeko peskiza eman darotazu. Nik bethiko bihotzminak nituen merezi, eta zuk boztarioz nauzu bethe. Nik erretzen egotea nuen merezi, eta zuk, zure beratasuneko ihintzaz gozatu duzu nere bihotza. Nik debruen gathibu bethiko izatea nuen merezi, eta zuk zure sainduen artera hartzen nauzu. Nik ifernuko fruitu garratzak nituen irabazi, eta zuk, zure mahainera hartu, eta aingeruen ogiaz nauzu bazkatzen. Oi Jaun handia, zeruko biziaren ogia ematen darotazu! Zu, zaren guzia, heldu zare ni baithara! Nik merezi ez bezala egin darotazu. Bere burua, bere majestate den guzia ematen darotanak, zer ez darot nere behar orduetan emanen?

        Oi nere Jauna, miserikordia hunen handiaren ordainez, zer emanen darotzut nik? Oh zeinen eme eta gozoa zaren! Oh zeinen gauza handiak nerekin ditutzun egin! Mila esker, Jauna, eta mila miliun aldiz esker handiak zuri. Oi Jaun botheretsu eta Aita guziz ona! Nere maltzurkeria tzar eta gaixtaginkeriak zeinen errexki ahanzten dituzun. Ni seme galdua, eta Aita onak niri besoak zabaltzen eta besarkatzera heldu! Soineko berri ederrak jaunzten eta semetzat hartzen! Ni naiz ardi errebelatu ifernuko otsoak zeraman hura, eta zu, o Artzain ona, zu nere ondoan ibilki, zu nere bilha bazter guzietan, zu niri deiez; eta azkenekotz atzaman nauzunean, otsoen artetik atara nauzu eta zure sorbalden gainean ekharri. Zure soinean, ifernuko bidetarik ilkhi nauzu; antxu txar hau bizkarrean ekharri duzu zure alhapide gozoetara; zerurako bidetan ezarri nauzu. Oi Artzanik eta Aitarik hoberena! menderen mende Aingeruekin ospa zaitzadala. Amen.