6
GALERNA

        Jinko handia, zer gaua!

        Haizea txistuka hari da, ihurtzuria karraskan... Erran diteke lur behere huntako mamu ikaragarri guziak marrubiaka bat bertzearen gainean multzoka bere erraien zarraztakatzen hari direla.

        Tximista tximistari jarraikitzen da erresaka lazgarri batean. Uhartzea batean sutan da; bertzean leze zokolu bat bezain beltz da gaua.

        Batean ihurtzuriak adiarazten du harrabots idor eta desberdin bat zapartatzen den xispa baten kolpea iduri. Bertzean galernak marrumaz dago lazgarriki.

        Hori da zeruaren boza... dio, adizak:

        —Hire gaineko aldean eta muga gabeko lekuan NI NAUK!

        Jinko handia, uka ote ditake zure izatea, zure asarredura hola agertzen denean?

        Xixari herbala lurraren gainerat aurtikia, hare bihia mugarik ez duen lekurat bezala, zer hintake baldin ez bahu hire arima, baldin Jinkoak ez bahintu eman hire handitzekotzat bere Jinkotasunaren hats bat?...

        Uholdeak erortzen dire jauts ahala, xirripak ibai bilakaturik trunbilatzen dire mendiaren gorenetik; arrokek, erroetarik ateratuak, elkar kuskatzen dute harrabots izigarri batekin. Zangopea ikaratzen da...

        —Ai! izitzen naiz, izitzen naiz! —oihu egiten du printzesak dena deboilatua eta nahasia.

        Babazuza eta harrizko uri bat heldu da etxeko berinen xeakatzerat eta galernaren hasarredura berratuz doa. Haizeak altxatzen dituelarik ateak, zapartan zabaltzen dire.

        Erregina dohakabeari mainu eta altamak agertzen zaizkola iduritzen zaio.

        —Ene Jinkoa! ene Jinkoa! otoi, ene egunak begira zatzu... Horra soldaduek non inguratzen duten etxea... Hekien begiratzeek sua aurtikitzen dute... entzuten ditut hekien paturriak... oihu egiten dute: Heriotzea erreginari!... Ez, ez dut nahi il lur arrotz hunen gainean... nere senarrarenganik urrun... laguntzarik gabe... otoitzik gabe... Ai! zenbat pairatzen dudan, ene Jinkoa... urrikal zakizkit!...

        Eta Beirako printzesa erortzen da lurrerat hebaindua, ezindua.

        Zeru hasarretuak lurra ezeztatu behar zuela iduri zuenean, gorputz larriko gizon bat bazoan, galernak errozgora ezarri arbolen erditik, putzu eta arrokeri trebes, urrats suharrian, nahiz etzuen bere bidearen ikusteko tximisten argia baizik.

        —Jainkoak maite gaitu —zioen gizonak— uholdezko gau ikaragarri hau gabe, erregina galdua zen!... Gaixo erregina! Bakarrik gure etxean; zahar ezindu bat eta haur xume bat sehaskan lagun, zer grinetan ote dago! Haren aldean egon banintz, beldurraren kentzen lagunduko nuen; bainan laster deskantsatuko dute emanen diozkan berriek; gaua ona izatu da; eskerrak dauzkitzut, ene Jinkoa, egin gaitutzun horrelako gau hunentzat!

        Eta Ganix bihotz handikoa aintzinat zoan azkar eta alegera, galernaren pean, haize, uri, harri, leze, ihurtzuri eta mendiari behera erortzen diren arroka zatikatuen gatik. Zerua bera dixidatuko zuen, ez balinbalu izan Jinkoa baitan zuen sinestea.

        Norat ote zoan bada? Ongi baitezpadakoa behar zen hark egiteko zuena, kasik huts ezin eginezko hil hirriskurat bere burua hola largatzeko! Eta zertako eskerrak bihurtzen ziozkan Jinkoari, zeren gau hartan haren oinetan sorrarazi zituen leze eta tulunbio hek?

        Bazoan karlisten armadari bere erregina maitea helarazteko bideen egiterat; eta, Jinkoari eskerrak ziozkan, zeren, denbora izigarri horri esker, alfer bilakatua egina zen gardeen atzartasuna eta hurbil jokotik kanpo emana erreginaren ihesia.

        Badire gizonak ongirat ekarriak, deusek ezin baratuak; zenbatenaz handiago baita hirriskua, hanbatenaz gogorrago dire hekien iraunpena eta kalapua; hirriskuak berratzen ditu.

        Norbait hersturan lagundu bear bada uretik edo sutik atera, bila zazu holako gizona; geroko-gerorik gabe jauzi eginen du itotzen edo suan denari esku emateko.

        Manuel plazatik etorri zenean, Ganixen etxean printzesa bakarrik zagoen nagusiarekin, gizon zahar bat eta haur eri baten aldean. Maria apur bat zuela gana zen haurraren sendagarri zerbaiten bila; Rafaela ez baitzagoen Ganixekin, eta bere etxerat abiatua zen.

        Manuelek hirriskuaren berria ekartzean, Ganixek gan nahiko zuen bereala geriza seguragoko baten bila; bainan, oroituz laguntzarik gabe bera utzi beharko zuela erregina, gelditu zen bere emaztea etorri arte iguriki behar zuela.

        Bizkitartean, gaua beranduz zoan; hedoi beltz eta lodiak metakatzen ziren uhartzean, tximistak hari ziren eta ihurtzuriaren orro iluna urrunean. Ezagun zen denbora tzarra hurbil zela.

        Bi oren luze iragan ziren, eta Maria etzen oraino etxerat etorria.

        Etzikaten gehiago iguriki; behar ziren bideak egin erreginari. Ganixek, emanez bere mandatuak Manueli, igortzen du bere arrebaren gana; gero, bere bihotzari bakarrik jarraikiz, badoa kanporat, otoitz kartsu batean erregina Jinkoari gomendaturik.

        Orduan, adarrairea lehertu zen iharrosiz bazter guziak, eta Maria, galernaz bidean atzemana, aterpetu behar izan zen, etxetik urrun.