XVI
ARROTZAREN KARTA

        Ene amatxo maitea: Sinist ezadazu, zein egunetan bizi naizen jakiteko izugarrizko buruausteak darabilzkit. Egun guztiak berdintsu dijoazkit. Karta asteak, bada, lanak ematen dizkit; zein egunetan iritxi, urrengoan zer egin eta, urrenaren urren nabillela, beatzak bai ta ez, noizbait asmatzen det, edo uste beintzat.

        Denbora gogotik badaukat eta luzaro idatzi nizaizuke. Lengoan ez nizun esan Ibaiotz-ko geltokian iru ordu egon bear izan nuala zai —bosterdiak arte— aalik eta emen deitzen dioten «Pidelen tarranta» etorri arte. Ta eskerrak astelena ta etortzea bazuala, ez bai-dabil egunero ibilli ezin ori. Geltokiko lenenburuaren lantegian egon nintzan zai ta antxen nengoala orain bost urte nerekin soldaduzkan egondako langille bat sartu zan. Ni ez nintzen beratzat gogoratzen; bera nitzaz, bai. Ta berak orduko gertaerak gogo betez esan bitartean, eta lenenburuak nere jantziari zearka begira bitartean, nik ezagun gabeko toki aren jaun eta jabe egiten nion nere buruari. Gaitz erdi, nere iru orduak arin xamar joan ziran. Arratsalde guztian zaparrada galanta bota zuan eta otza ere bazan. Eskerrak nere soñeko lodiari.

        Noizbait «Pidelen tarranta» azaldu aulki zikin baten gañean ia zilipurdika ere egin nuan. Jetxi berrian mugazai batek zein «paper» ote nituan galdetu zidan eta erakusteko ta bereala iñon diran galderak egiten asi zitzaidan. Orain kalean ikusi baño len agur egiten dit.

        Urrena —arritu zaitez— Bedoyan Antonio zalako bat ezagutu genuana ementxe ikusi nuan: sesio-zalea, gogoratuko zera, bizikletaren gañean maiz ikusten genuana. Nondiknai azaltzen zaizkit «lagunak» neri!

        Auxe zan, bada, esan gabe utzitakoa.

        Orain goizeko bederatzietan idazten ari natzaizu. Nai ta nai-ez goiz oeratu ta goiz jeiki-bearra izaten da emen. Goizean egun argia gelan sartu ta lo egiterik ez; ez nik beintzat zuk dakizunez. Orrez gañera kaleko ollo-karkarak, karraxi ta izketak nabari-nabari dira, ezur-giltzekin kupel utsa jota bezelatsu.

        Atzo eguardi artean Martin deitzen dioten mutil on-on batekin egon nintzaizun arrantzan zubi ondoan. Bai barbotan ta bai emen «txipak» izeneko arrai txikitan, berrogei baño geiago arrapatu nituan kanabel motx batekin. Martin ere ez zan makal aritu ta bereak eta nereak erriko erlojeruari eman genizkion, ez bide du egunero orrelako aparirik. Ene ustez arraiak uretan igari egitetik ardotan igari egitera aldatu ziran.

        Karta au bukatuta gosalduko det eta urrena espartzin zuriak erosi ta banoakizu pelota-plazara. Badet pala, baditut pelotak; ene esku txepelak ez dira geiagoko. Bigar Letxara joango naiz joan-etorrian. Usauri baño txikiagoa, baño polita emen da. Erriko sekretarioak urruti ikustekoak utzi dizkit.

        Ez neri euritakorik bidali. Egualdia onduarren, ez det euritakoaren bearrik. Ari badu, bertan egon, naiz euritakoa izan; ez det iñora joaterik, ez or bezela eguneroko bearretara joan bear detanean.

        Emengo erretore jauna ta botikarioa, izengoitiz «Garratxa» esaten diotena, adiskide aundiak ditut. Nonbait «Garratxa»k eztularako garratx edo pastilla on batzuk asmatu —berak ala uste beintzat— ta orduztik gaitzizena jarri zioten. Oso nere aldekoa det «Garratxa» gizon au ta Fisika ta Kimikako gure jardunen berri bazeneki, ez zenuke orrenbeste bider aipatuko nere ikasketak kostatako dirua (edo bear bada geiago).

        Oso pozik nago emen. Ene buru gaxoa sendatu zait eta berau arrika egingo balidateke ere ez det uste min aundirik emango lidatekenik. Auxe da nik bear nuan atsedena. Nere lengo lorik egin-eza oso urrundu zait eta, arritu zaitez bazkolondoz zenbaitetan ere egiten det. Nere gorputz guztia sasoiez dago. Ez ba, amatxo, nere osasunaz kezkatu.

        Emengo erritarrek Bedoyan bezelako izketa soñularia dutela aztuta nengoan esatea. Askotan beren artean ari dira: «¿quieres chochos», «¿tomates tienes?». Eta mutil kozkorrak esaten diddate neri: «¿hoy no va a pintar?», betiko soñuarekin. Baño nik euskeraz erantzuten diet eta geroztik beti euskeraz aritzen gera.

        Egia diozu zu bezelako amatxo onik ez dala munduan. Nere zorroto politan sartu zenizkidan xigarroak ezin goxoagoak dira. Eskerrak demazkitzut biotzetik; emen nai dana erosteko ez da aukerarik.

        Eta gaurkoz aski ta bukatu det. Ondo-ondo egon, ene amotxo maitea. Mun zuri amatxo.

LEANDER