VIII

 

Nire Caracas-eko dama beltz

           maiteari

           “sasi-andrea” deitzen zioten.

Caracas-eko edozein tabernatan

— “cuba libre”a

           eta

                 argi gorri —

ezagutu nuen bere azal iluna.

      Txabola batean jaioa,

      hona hemen bataioa:

      Izena:                                 Pobre.

      Abizenak:                   Tristetasun

                                          Bakardade

                                         Gogorkeria

                          eta berriz Bakardade.

      Jatorrizko pekatua:    Pobre izatea.

      (eta horregatik,

                              noski,

                                        bataiatua)

      Hojalataz altxaturiko txabola hartan

      beltzez margotutako

      hitz batzuek:

      “Bizitzako feria:

      Aberatsek asko,

      eta guk

            miseria!”

      garraisia egiten zuten.

      Pobre izatea izan zen

      bere jatorrizko pekatua,

      eta horregatik

                  betiko madarikatua.

      Haurtzarorik bizi gabe

                  andretu zen

      eta... bakardadea hautsiko zuelakoan,

      oraindik hamabi urte,

             gizon bat izan zuen maite...

      Gizona joan...

             Semea etorri...

                    Aurren arantze

                           eta gero

                                  elorri...

      Semea aurrera ateratzeko,

                    taberna batean

                                  lanean

                                         hasi zen.

      “Cuba libre”a

                          eta

                              argi gorri...

                                    Gizona joan

                                           eta

                                    semea etorri!

      Taberna hartan,

      andreak

                lan da lan

      eta gizonak

                tilin talan...

      Hogei urteko,

      azkenik,

      bost seme gorde behar izan zituen

                             bere magalean...,

                             eta tilin talan

                             ez zuen

                                    gehiago

                                                izan.

      Bost seme horiek,

      haragizko kate-mailak bezala,

           amaren bakardadea

                inguratu zuten,

      eta bost kimu horiek

      aurrera ateratzea

           bere nahi hutsa

                bilakatu zen.

      Horrela,

      gaucro,

      “cuba libre”a eusten zuten

                eskuko bost behatzak,

                bere bost semeak ziren.

      Hala ere,

      aho haiek mantentzeko

      lan hura

                ez zen nahiko...

      Lan bila ta bila,

      atzetik beti

      zigorra eta makila...

           Lanik ez,

                etsita...

      Ordurarte egin ez zuena

            egin behar izan zuen:

      Bere bost semeak

      aurrera ateratzeko

            gorputza saldu behar izan zuen.

      Eta biharko egunean,

      — nork daki? —,

      semeak hazi ta,

            behar bada,

                   hanka eginen diote,

eta

      bere bakardadea

            inguratzen duen

                  haragizko katea,

      h

         u       re,

                 e         ra

            ra           u

                       h

                              ere...

      betiko hautsiko da,

eta

      handik aurrera

      ezinen du haragirik sentitu:

         Caracas-eko dama beltza,

         berriz geldituko da bakarrik... sekula

                                                            baino

bakarrago...

 

             “Cuba libre”a eta gaua

                     bere azal beltzean

                            dolu beltz eginen dira.

             Orduan,

             Caracas-eko edozein zikin-tokitan,

 

                              hagoan,

 

             hegazti harrapariak

                   bere hogei ta hamar urteko

                       gorputz zimurtuaren

                       zai

                       egonen dira...

             Eta gero,

             mundu hontan,

             noizbait ere bizi izan denik

                       ez du inork jakinen...

                              Dama beltza,

                              iluna,

                              maite-maitea:

             Azken hau,

                besterik ez bada,

                  gerta ez dadin,

                  bertso hauen bitartez

                  omenaldi txiki hau

                  eskaini nahi dizut.

      Izena:                               Pobre.

      Abizenak:                 Tristetasun

                                   JUSTIZI EZA

                                        Gogorkeria

                  eta berriz JUSTIZI EZA...

                  eta berriz,

                       eta berriz,

                              eta beste mila aldiz!

      Munduko ama “garbiak”:

      zuenetako norbait,

      mediorik ez,

      semeak aurrera ateratzeko

                  gorputza saltzeko

                                   prest balego,

                                   altxa dezala eskua...

      Zuen bizietaz

      harro zaudetenak

eta

      zuen lotsa agertzeko

      kapaz ez zaretenak,

      behingoz bederen

                 zaudete isilik,

                                 ixooooooo...!

      Sabelak lehor,

      nere Caracas-eko dama beltz maitea

                       oraintxe bait dator...

      Sasi-andrea deitzen zioten...

      Sasi-andrea...

      Sasi...

      Ss...