LAUGARREN KAPITULOA

Zer egin bear duen
Meza enzuten duenak
lenbizitik asi,
eta Ebanjelioraño

        Atrarik Sazerdotea rebeztiturik sakristiatik Meza erratera, lenbiziko itzak erraten dituenak dirade, In nomine Patris, & Filij, & Spiritus Sancti, erran nai baitu, Aitaren, eta semearen, eta Espiritu sanduaren izenean, abisazen dituela Meza enzuten dutenak, daudela Iaungoikoaren aurrean, zeñek, ikusten baititu, eta baitauka kontu zer pensazen, erraten, eta egiten duten, hau onla konsideraturik dauden arrazio den bezala pensamentu guzias Iaungoikoaren aurrean Mezako misterioak zelebrazen, eta egiten diradenean, otoiz egiten dutela aren Majestadeari eman drazoten fabore, eta grazia Sazerdoteari erran dezan Meza ongi, eta an daudenei, alaber enzun dezaten.

        Eta nola humildadea baita ondasunen, eta obra onen zimendua, eta zeñetatik asizen baitirade gure platika onak, nola erran izandu baizuen Salomonek, justoak Iaungoikoaren zeruizariak bere platiken leenean konfesazen du, dela bekataria ala bereala erraten du, Sazerdoteak, ni bekataria, konfesazen duela dela bekataria Iaungoikoaren, eta Sanduen, eta gizonen aurrean, eta humildadereki eskazen du, otoitz egin dezaten Iaungoikoari arengatik, ez solamente zeruan dauden sanduek baieta, an Mezan dauden anaiek, Sazerdoteak erraten duenean Konfesioa. Meza enzuten duenak bear du izan biotzean dolore, eta damu bere bekatu egines, pensamentus, itzes, eta obres, bere kriatu zuen Iaunaren kontra, berari egozten diola kulpa, erraten duela, enea da kulpa, enea da kulpa, enea da kulpa guzis andia, propositoreki, eta intenzioreki, ez geiagorik bekaturik egiteko, eta andik aurrera aren zeruizuan bizizeko, eta kunplizeko Kristioak dituen obligazioheki, onetako eskazen duela Birjina Andredona Mariari, eta Iaun done Mikel Aingeruari, eta sandu guziei, eta Sazerdoteari otoitz egin dezaten Iaungoikoaren aurrean, arengatik erraten duela, argatik otoitz egiten drahuet Birjina Andre dona Mariari, eta Iaun done Mikel Aingeruari, eta sandu guziei, zaraten otoitz egille Iaungoikoaren aurrean enegatik eman drazadan fabore, obratan ezarzeko orai daukadan intenzio onau, eta Mezatik probetxu andia atrazeko.

        Erran denetik atrazen da, alas eta konfesazen duenean Meza enzuten duenak, dela bekataria Iaungoikoaren aurrean, eta birjina Andre dona Mariaren sandu guzien, eta Meza erraten duenaren aurrean, eztuela erran bear kunplimentus, eztuela erran bear kunplimentus, eta itzes, solamente, nola erraten baitu urriki eta damu bage eta propositu, eta intenziorik emendazeko eztuela erraten duenak, dakitela onlakohek eze Iaungoikoak zeruan dagonak eginen duela aiesas burla, eta Birjina Mariak Iaun done Mikel Arkanjelek, eta Sanduek, argatik erran bear da sines, damu duela bekatu egines, eta propositu, eta intenzio emendazeko.

        Eskatus gero Meza enzuten duenak barkazio bere bekatues, Sazerdotea igan Aldarera asizen du Meza, horduan da ongi Meza enzuten duena asi dedin alabazen duela Iaungoikoa denarengatik, zeren baita miserikordias, eta ondasunes beterik dagon Iauna guziei ondasun egillea, eta zeren barkatu baitizkio bekatuak, eta nai izandu baitu, aurkin dedin ain okasio onean aren dibina Majestadearen zeruizazeko, eta agradazeko, eta atrazeko probetxu auniz beretako, eta berze Kristio fielendako.

        Eta nola gure ditxa, eta suerte onak etorri bear baitu Iaungoikoaren miserikordiatik, eta ala gureki usa dezan bereala Sazerdoteak erraten du Kyrie eleyson, Christe eleyson, erran nai baitu, Iauna idukazu miserikordia, Kristo idukazu miserikordia guzas, eta erraten du bedrazi aldis, irur aldis Aitari, eta irur aldis Semeari, eta irur aldis Espiritu sanduari, eskazen diola urrikari dedin trinitate Iauna, eta barka drazkigun geuren bekatuak, pensamentus, itzes, eta obras, egin ditugun guziak, jakinika ongi Elizak, Iaungoikoaren kondizioa dela miserikordias usazea, eta eztela fastiazen porfiatu, izateas, eskazeas, usa dezan miserikordias gureki, aitzetik jakinika porfiatuas, eta auniz aldis eskazeas, obeki erdesten dela guk bear duguna, eta konbeni zaiguna, argatik erraten du anbat aldis, Kyrie eleison, Christe eleison, Iauna idukazu miserikordia, Kristo idukazu miserikordia guzas, Sazerdoteak erraten duen bitartean, Kyrie eleyson, Christe eleison, Meza enzuten duenak guzis zines esperanza andiareki, eta deseoreki erdesteko eskazen duena, eta determinazen duela genzera estorba dezaken guzia bereganik, bear du otoitz egin Iaungoikoari usa dezan miserikordias guzieki.

        Gero erraten du Sazerdoteak, Gloria in excelsis Deo: Erran nai baitu, Gloria duela Iaungoikoak goiti zeruan, itz hoek kantatu zituen Aingeruak Eguberriko gauhean, Iesu Kristo gure Iauna jaiozenean, noiz jaizi baizen zerutik Aingeru bat ematera, berria ain ditxosoa, eta ona Arzaiei, zeñek baizeuden irazarririk, beren ardien begirazen, erraten ziotela berri kontentu, eta plazer anditako bat ematen drauzuet, nola egun jaio zaizuen Salbazallea mundu guzia salbatu bear duena, baita Kristo gure Iauna, eta bereala Aingeruoneki berze Aingeru auniz juntaturik kantatu zuten, Gloria in excelsis Deo, & in terra pax hominibus bone voluntatis. Berze itzak Elizak ordenaturik dauzki itz ohek, erraten dituenean Sazerdoteak. Meza enzuten duenak egin bear du kontu, ari erraten zaiola berriau ain ditxosoa, eta alegrea, nola jaio den munduaren Salbazallea Kristo gure Iauna, eta ala kontentu, eta alegria andiareki bear du alabatu Iaungoikoa, eta graziak eman bere miserikordia, eta ondasun andiagatik, eta guri egiten digunas zein adizera ematen baizaigu aren jaioze sanduan, eta zeren kriatu baizaitu denbora batean ain ditxosoan, zeñetan gozazen baitugu jaioze sanduau, ain deseaturikakoa, ain denbora luzean, anbat Patriarkak, Profetek, eta berze asko jendek, izandu baizen Adan, eta Ebatik, asi eta arik eta Iesu Kristo mundura etorri arteraño, zeren Martirolojio Erromakoaren kontura mundua Iaungoikoak, kriatus gero, arik eta Iesu Kristo jaio arteraño pasatu baiziraden, borz milla, eta laur ogei, eta emerezi urte, bada konsideraturik suerte, eta bentura ain ditxa anditakoau, enzun dezan bezala, Gloria in excelsis Deo, bear du alabatu Trinitate sandua, erraten duela, Gloria, eta alabanzak, eta graziak dituela Aita eternoak, zeren eman baitigu bere Semea munduaren salbazallea, gloria, eta alabanzak, eta graziak dituela Semeak, zeren etorri baizaigu salbazera, eta alaber dituela Espiritu sanduak, zeñen amorio andiak guregana idukiak obratu baizuen Iesu Kristoren jaiozea, eta lurrean dutela bakea gizonek borondate ona dutenek, baitirade Iaun onen mandamentuak begirazen dituztenak, zeren Iesu Kristo gure salbazallearen medios dugu bakea Iaungoikoareki Aingerueki, eta geureki, eta geuren proximo laguneki, eta zeren Iaun onen medios da seguro, barkatuko zaizkigula gure bekatuak, eta da seguro, eta zierto izanen dugula demonioen kontra biktoria gure partetik falta ezpadedi, eta ala gogotik, eta biotzes bear du Meza enzuten duenak laudatu Iaungoikoa erraten duela, alabazen, eta bedeikazen zaitugu zaradenagatik adorazen zaitugu, eta graziak ematen drauzkizugu zeure miserikordia, eta ondasun duzunagatik egizu Iauna gureki, zaradenak bezala, eta guk bear dugun bezala miserikordias usazen duzula, eta gure otoitzak enzuten dituzula, zeren zu Iesu Kristo gure salbazallea, genzen baitituzu munduko bekatuak, zaude zeruan zeure Aita eternoaren eskuian, urrikari zakizkigu barkazen dizkiguzula geuren faltak, zeren zu zeurori, eta sollori zarade gure Iauna sandua, Iaungoiko egiaskoa, Aitareki, eta Espiritu sanduareki, zaradela ordu onareki.

        Gloria akabatu, eta Sazerdoteak izulirik Meza enzuten dutenetara, erraten du, Dominus vobiscum, Iauna da zueki, abisazen dituela, daudela Iaungoikoaren aurrean, eta dagola ikusten duela, eta daukala kontu, zer pensazen, erraten, eta egiten dugun, eta hura dela denbora ona eskazeko aren Majestadeari mertxede andiak, eta ala daudela arrazio den bezala, respetu, eta humildadereki, nola egon bear baitute Iaungoikoari eskatu bear dutenak ain ondasun andiak, alaber Meza enzuten dutenek, respondazen dute, Et cum spiritu tuo, zureki here bai, zeren Sazerdoteak Elizako ministroak bezala, nola baita anbat dirokena Iaungoikoareki, eska drazon guzien partes, horduan erraten du, Oremus. Orai bada Iaungoikoa dagonean zueki, eta eneki, juntazen ditu bi eskuak, adizera ematen duela onetan, eze erdiesteko Iaungoikoarenganik eskazen duena, eta konbeni zaiotena, egon bear dutela aren Majestadearen amorioan, junto asizen da bada orazioak erraten, batzuetan eskazen dio barka drazkigun bekatuak, berze batzuetan digun bakea, berze aldi bazues, digun fedea, esperanza, eta karidadea, berze batzuetan, digun osasuna arimarena, eta gorpuzarena, eta birtuteak, eta ondasunak salbazeko bear ditugunak, eta berze aldi batzues eskazen dio munduonetako biziaren pasazeko bear ditugun gauzak gure salbazeko konbeni diraden bezala.

        Sazerdoteak erraten duenean Oremus. Meza enzuten duenak bear du otoitz egin, eta eskatu Iaungoikoari sazerdoteareki batean hark eskazen diona, eta adizen eztuenak zer eskazen duen Latinik, ez jakin faltas eztidila deskonsola, oroi bedi dagola Iaungoikoaren aurrean, eta humildadereki, eta debozioreki erran brazo, Iauna Meza erraten duenak eskazen dizuna Elizako ministrok bezala nik neure partetik areki batean otoitz egiten drauzut eman drazaguzun Iesu Kristo gure Iaunaren medios, hau egiten duela atrako da ongi despatxaturik, zeren san Pablok dion bezala Espiritu sanduak kunplituko du, eztakienaren, eta adizen eztuenarengatik, eta ala emanen zaio eskazen duena, gertatuko zaio gizon leizen, eta adizen etzaion batei bezala, zeñek baitu pleitu bat, eta areki ongi atrazeko, konbeni zaio egostera petizio bat juezaren aurrean, ordenazen dio bere letratuak, eta prokuradoreak leizen du, eta ematen dio adizera juezari zer eskazen duen gizon onek, ez jakinagatik zer datzan petizioan, guziarekin here aren izenean despatxazen da, hare oni gerta dakiko eztakion atra bere auzia deseazen duen bezala, zeren agian ezpaitrama auzi ona, edo ez ongi informatus, edo berze asko maneras. Baia Meza enzuten duenak orai erran den bezala eskazen dena, da zierto emanen zaiola, eta eztiola erranen eztakizu zer eskazen duzun, zeren Mezan erraten diraden orazio guziak dauzki Eliza ama sanduak, Espiritu sanduak erakusirik, eta ordenaturik, eta ala guziak dirade onak, baita gauza konsuelo anditakoa.

        Sazerdoteak orazioak akabatu, eta erraten du Epistola, baita prediku bat zein predikazen baitu san Pedrok, edo san Pablok, edo san Iuanek, Isaiasek, Danielek, edo berze Profetetatik batek zeñen medios Iaungoikoa minzatu baizen, eta erakusten draugu zeruko dotrina, eta bidea, eta nola bear dugun erdezi, eta ala Mezan dagonak enzuten duenean, Lectio Epistola[e] Beati Petri; edo Beati Pauli Apostoli, egin bear du kontu, nola ala baita san Pedrok, eta san Pablok predikazen digula, nondik atrazen da nola Epistola bear den enzun debozio andiareki, eta deseoreki atrazeko probetxu, alas eta askotan joaten garadenean deseoreki enzutera fama duen predikazalle bat, eta ez izanagatik ain famosoa, enzuten dugu horon bates, itzik baterere erran bage, nola bada ain denbora guttian, nola baita Epistola erraten dena, eztugu enzunen ongi, eta debozioreki alako predikazalleak, ain onak, eta fama anditakoak, nola baitirade san Pedro, san Pablo, berze Apostoluak, edo Profetak, alas eta fedeak erakusten digunean aien dotrina dela Iaungoikoarena, eta ala ain probetxosoa gure arimendako, ardi zagun aiek ematen dizkiguten konsejuak, argatik nai du Elizak lei ditezen, adizen eztuenak zer erraten den Epistolan, otoiz egin brazo Iaungoikoari, eman drazkion adizera, aren honrako, eta bere arimaren onetan diraden guziak obratan ezarzeko.

        Epistola akabatu, eta respondazen du Mezan lagunzen denak, Deo gratias, erran nai baitu: Iaungoikoak dituela graziak, alaber Meza enzuten duenak eman bear dizkio graziak Iaunari, kuidado iduki duenas denbora guzietan erakusteas, zer egin bear dugun aren zeruizuan enpleazeko, eta zeruko gloria erdesteko.