3. ABERATSA ETA POBREA

        Aberats bat pobre baten aurrean bizi zen; egunero ikusten zuen leihotik zein pobre zen bestea, eta bere buruari esaten zion:

        «Zer elkar-ikusi al dut nik horrekin?»

        Pobrea, beti bere asmazioaz pentsatuz, bere pobrezaz hiltzen zen.

        Egun batean guti jan liteke, eta bitan, eta bai eta lautan ere, baina ez gehiagotan, indarrak galdu eta gaisotu gabe behintzat, batez ere lan egiten denean; eta honela gertatu zen pobrearen etxean, apurka-apurka denak egin zirela geisotu.

        Nola botikak erosteko dirurik ere ez zedukaten; eta nola inork ez zien ezer fidatzen, denak hil ziren sukar gaizto batez.

        Asmazale urrikariari hil zitzaizkion: lehendabizi, andrea; gero, alaba; gero, semea. Orain bera ere hiltzen zen.

        Eta aurreko aberatsak egunero ikusten zuen leihotik nola hiltzen zen pobrea, eta bere buruari ziotsan:

        «Zer elkar-ikusi al dut nik horrekin?»

        Hil egiten zen pobrea.

        Denek gorrotaturik, denei zor baitzien zerbait; denak haren bildur, denak, sukarraren bildur, hari hurbiltzearen bildur baitziren; ahiturik, hezur artean haragirik gabe, zutik egon ezinik, izerdia botatzen du ugari, ikara egiten da maiz, bere asmazioaz pentsatzen zuela zen hiltzen; amets-gai bakan batean, anitz numero etortzen zitzaizkiola mihinaren puntara.

        Bakartate itzalean zen hiltzen.

        Eta aurreko aberatsak egunero ikusten zuen leihotik, eta bere zekentasunean, honela ziotsan bere burirari:

        «Zer elkar-ikusi al dut nik horrekin?»

        Hona hemen nola gau haretan bertan, eltxo batek, lohidi batetik irtenda, ziztatu egin zion hil-hurren zegoenari.

        Gero, itzalpeetako patu alferrean hegazi, aberatsaren etxean sartu zen leihotik, eta lo egiten zuen bitartean, ziztatu egin zion hari ere.

        Hari ere egin zion ziztatu, eta ziztadarekin batean, kutsatu egin zion pobrea hiltzen zuen geisotasuna.

        Eta aberatsak ez zuen ikusi aurrerantzean bere leihotik pobrea.

        Biak hil ziren gauza berberagatik; kasik denbora berean egin ziren hil, elkarrekin zer ikusi behar zuten jakin gabe; kasik denbora berean eman zieten lurra; kasik denbora berean geratu ziren biak bakarrik beren harrekin.

        Eta harrek ez zuten jakin zein zen aberasa eta zein pobrea.

        Eta eltxoa?

        Zer gertatu zen eltxoarekin?

        Nori ziztatu zion gero?

        Nori ziztatuko dio?

        Ezin esan diteke.

        Itzal artean eltxo bati jarraikitzeko modurikan ez dago.

        Agian oraindik egiten du hegaz gauetan, bere burla eternala burrunban darabil, eta odol-klase guztiez aserik, gizon baten odola beste gizon batengan txertatzen du.

        Ezin esan diteke ez baietz ez ezetz.

        Jakinaren gainean esan ditekeen bakarra hau da, inoiz ez direla falta mila klaseko eltxoek, eta hauek kontua hartzen dute ongi entera gaiten gure inguruan urrikariak egotea ez zaigula komeni, haiei sokorritzea gure buruei ere sokorritzea dela, haiei ziztatzen dieten eltxoek gure bizitzea ere galtzera eman dezatela eragoztea dela.

        Jakinaren gainean esan ditekeen bakarra hau da, inoiz ez direla falta eltxoek, edo izaki are tikiagoak, bihotz oneko gizonek borondatez dakitena derrigorrez jakin arazten digutenak; asko, anitz, franko, ugari, gehiago, gehiegi eta sobera elkar-ikusi dadukagula gure lagun hurkoarekin, batez ere, guztiz ere, gure lagun hurkoa desditxadun baldin bada.