VIII. SIGIFREDOK BERE ESPOSA
JENOBEBA ARKITZEN DU

Ar-zuluaren bokan zeguan

barrengo aldera begira;

beregan ziyon: —«Emen personak

diruditenak badira».

Kristaba bazan deitutzen ziyon,

—«Atoz ni nagon tokira».

Ai Jenobeba! Nolakua zan

orduko zure mugira.

Abiyatu zan kueba-zulotik,

bañan nolako moduan!

Oñuts gorriyan, besuak igual,

ille nastuba buruban;

ardi larruban bilduba zegon

oso itxura galduban.

Kondia bera ikaratu zan

ikusi zuben orduban.

—«O Jaingoikua! Aundiyak dira

pekatuaren katiak!

Nik emandako sententziyaren

okerrak eta kaltiak!

Anima onentzat zabal itzazu

zerubetako atiak,

egin ditezen nere barrengo

kontzientziko pakiak».

Au da Kondiak esan zubena:

—«Nere emazte umilla!

Aren anima bera zera zu

emen borreruak illa.

Urte askuan ni ibilli naiz

zure gorputzaren bila»...

Agindu ziyun lengo lekura

erretiratu zedilla.

—«Ai Sigifredo! Ez naiz anima;

egiyaz dizut esaten.

Pentsatzen nuben, il nintzalako

nola egongo ziñaten.

Bi gizon prestuk mortu ontara

gabaz ekarri ninduten.

Beren zakurra zala meriyo

biziya gorde ziraten».

—«Ai Sigifredo! Zeñen onu dan

Jaungoikuaren laguntza!

Beraz ez dezu ezagututzen

emaztiaren gorputza?

Ona eskuan zuk diamantez

apaindutako biatza...».

Orduan kapan bildu zuben ta

lertu zitzayon biyotza.

Auspez oñetan jarrita ziyon:

—«Ordia nola diteke?

Amets egin det bizi zerala;

bestela ezin liteke.

Ai Jaungoikua! Ori neretzat

poz geyegiya litzake.

Lurrak gañian edukitzia

ere merezi ez nuke».

Elur gañian auspez zebillen

emaztiaren onduan,

lo torpe batek zozorbatuta

ibillitzen dan moduban.

—«Ai, il banintzan sententzi ori

pentsatu nuben orduban!...

Nigatik iñork ainbeste pena

pasako etzuben munduban».

Bere sanarra alaitu zedin,

itz egin ziyon onela:

—«Bizi altzaizkit aita ta ama?».

Bai. Osasuna zutela.

—«Ote dakite kulparik gabe

basuan illa naizela?».

—«Bai Jenobeba; guziyok geunden

lutuz jantziyak bezela».

Izketan onla egondu ziran

biyak denbora askuan;

bai aurra ere zelatatutzen

kueba-zuloko kaskuan,

—«Amatxo: gizon gaixtua al da ori?»

galdezka boza estuban.

—«Ez, Desditxado: zure aita da;

muñ egiyozu eskuban».

Basauntza-larruz jantziya zegon

mutiltxo bozal-bozala;

au borobilla, begi biziyak,

arpegi zabal-zabala,

kolor gorriya, ille kizkurra,

aita zan bezel-bezela:

—«Au, Sigifredo, zuria det nik,

zeroren igual-iguala».

—«Ai Jenobeba! Nola ez dizut

nik zuri sinistatuko?...

Bai; esan nuben nere semetzat

ez nubela ezagutuko;

gañera, berriz —zer itxumena!—

biyak ezpataz iltzeko...

Eskerrak Jauna, ditxa dedala

orain besuan artzeko!

Semetxua artu besuan eta

negarrez zuben esaten:

—«Ni naizelako zenbat pena ta

mixeri pasa dezuten!

Alaz guztiyaz ez didazute

arrazoi txar bat ematen...».

—«Ai Sigifredo! Nik banekiyen

nola engañatu zinduzten».

—«Bai Sigifredo: zazpi urte da

etzaitudala ikusi.

Gañera ez nuben nere guraso

onen berririk ikasi.

Pena guztiyak aztutzen zaizkit

ayek diralako bizi.

Komeni balitz ara juatia

eska zayogun Jesusi».

Kondia asi zan oraziyuan

kontutik iya jonian;

aurra poztu zan aita ikusita

ain deboziyo onian;

berez jarri zan belaunikoka,

—zekiyelako denian—

bi eskutxuak gora jasota

amaren aldamenian.

Aitak ikusi zuben orduban

semetxuaren jarrera:

negar-malkuak ugari asko

zijuazkiyon lurrera:

—«Ni naizelako etorri ziñan

onen paraje txarrera.

Lagun nazazu obia izaten,

Jesus, emendik aurrera».

Beti senarra triste zegon-ta

kontsolatzia nai zuben;

galdetu ziyon bakarrik al zan

edo lagunik bazuben:

—«Bai Jenobeba: askorekin naiz.

Nik etorri nai ez nuben...

Ola Jainkuak zeñen ederki

gauzak zuzentzen dituben».

Gerriyan zuben kornetarekin

deitu ziyoten berela;

bazirudiyen aingeru batek

zerutik jo ziyotela:

danak korrika etorri ziran

Kondiak zerbait zubela...

Ikusi zuben beste birekin,

zein ziran etzekitela.

Ikaratuta gelditu ziran

metro batzuben buruban,

kasik Kondia bertan utzita

abiyatzeko moduban.

—«Nere emazte Jenobeba da!»—

oju egin ziyen orduban...

Poz ura zer zan esango duben

mingañik ez da munduban.

Kondiak ala agindu zuben:

—«Su on bat egin dedila»—.

nola baitzegon Jenobebaren

gorputza oso debilla...

Bestiak zaldiz juateko etxera

arentzat arropa billa;

ikusiya esan, kotxia artu,

azkar etorri zedila.

Jenobebaren gorputza gaitzak

galduba zeukan kasuan,

ama-semiak angabilletan

artu zituzten basuan.

Gurutze Santu egurrezkua

zubela bere besuan,

kotxe-birera eraman zuten

errespetuzko pausuan.

Alde batian Kondia zaldiz,

Bolfio, berriz, bestetik;

zazpi urtian mantendutako

basauntzatxua atzetik.

Zekiyenikan atera gabe

etzan gelditu etxetik:

ongi etorriya nork egin bazan

salta zanian kotxetik.

Entrada artan guk ez dakigu

zenbat señora dama zan;

ayen tartian zuriz jantziya

neskatxa gazte bat bazan.

Lepuan zeukan kollare piña

Jenobebaren perla zan;

agoniyako gau trixti artan

eman ziyona: Berta zan.

Bere parera zitzayonian

Etxekoandre Kondesa:

—«Agur Señora: nere eskutik

lore eder au ar beza».

Ezaguturik neskatxa arren

kariñua ta fiñeza,

geroztik arek serbitu zuben

il zan artian Printzesa.

Partiak laster zabaldu ziran

udan eguna bezela:

zazpi urtian iltzat zeukaten

Kondesa etorri zala.

Palaziyoko jira guztiyak

anka non jarri etzala...

beren biyotzak ainbesteraño

manifestatzen zirala.

—«Miragarrizko milagrua da»—

jende guztiyak zeritzan;

erriyetako kanpanak ere

danak bueltaka zebiltzan.

Itzaldi on bat egin ziyoten;

geyago ari ezin zan.

Zazpi urtian buruban bere

oi ederrian etzin zan.